Histologia 11.05.2009
UKŁAD POKARMOWY
jama ustna. Miażdżenie , fragmentacja i nadtrawianie pokarmu
przełyk pasywny pasaż pokarmu
trawienie enzymatyczne pokarmu, wchłanianie. Żołądek ,jelito cienki , jelito grube
gruczoły wspomagające funkcje. Zlokalizowane poza przewodem pokarmowym. Produkują wydzielinę doprowadzana do jamu ustnej i jelita przewodami wyprowadzającymi. Ślinianki, wątroba ,trzustka
Jama ustna
Błona śluzowa
Śluzówka żująca - wokół zębów , podniebienie twarde , górna powierzchnia języka - miejsca narażone na silne tarcie w trakcie żucia - nabłonek wielowarstwowy
śluzówka wyścielająca - błona śluzowa warg, policzków, podniebienie miękkie , dno jamy ustnej
śluzówka specjalna - błona śluzowa grzbietu języka , pełni jednocześnie funkcje żująca oraz zmysłowa , nabłonek wielowarstwowy plaski nierogowaciejący.
Funkcje błony śluzowej jamy ustnej
osłaniająca - nabłonek nieprzepuszczalny dla drobnoustrojów (oprócz wirusów), rogowacenie komórek nabłonka.
Odnawiająca - równowaga między tworzeniem nowych komórek, a ich złuszczaniem się.
Obronna -pełni ja wydzielana ślina (lizozym ,IgA)
smakowa - kubki smakowe z komórkami będącymi receptorami smaku
re sorpcyjna - zdolność wchłaniania pewnych związków chemicznych (nitrogliceryna , alkohol, cyjanek potasu , środki rozpuszczalne w tłuszczach) , wykorzystywana w celach terapeutycznych. Największa zdolność wchłaniania - dolna powierzchnia języka
czuciowa - w błonie śluzowej obecne receptory dotyku (ciałka Ruffiniego), ucisk ( ciałka Vater-Pacciniego) , bólu, ciepła, zimna
wydzielnicza - liczne drobne gruczoły ślinowe w całej jamie ustnej (oprócz głównych gruczołów ślinowych)
Kubki smakowe grzbietowej części języka odbierają smak kwaśny , słodki, gorzki i słony raz umami (smak glutaminianu sodu)
Przełyk
budowa ściany przełyku (od środka)
błona śluzowa - składa się z 3 warstw
nabłonek wielowarstwowy plaski
blaszka właściwa
mięśniówka śluzówki
błona podśluzowa
błona mięśniowa
błona surowicza lub przydanka
Żołądek
wpust
dno i trzon
odźwiernik
budowa taka sama jak w przełyku.
Błona śluzowa żołądka
jest wysłana nabłonkiem jednowarstwowym walcowatym - powierzchnia gruczołowa
Śluz wydzielają :
nabłonek powierzchniowy
komórki gruczołów wpustowych
komórki szyjki gruczołów właściwych
komórki gruczołów odzwiernikowych
Gruczoły właściwe żołądka.
Tylko w dnie i trzonie. Składają się z 6 rodzajów komórek.
Komorki śluzowe szyjki
komórki macierzyste
komórki okładzinowe - wyglądają jak oczka, produkuje H+ i Cl- (HCl) kwas solny, czynnik wewnętrzny (CASTLEYA)→ który pomaga łączyć i przenosić wit. B12
komórki główne - małe fioletowe ,wydzielają pepsynogen ( nie aktywna forma pepsyny → jest to enzym który trawi białka, aktywowany pod wpływem kwasu solnego)
komórki kępkowe
komórki dokrewne
Wydzielina śluzowa pokrywająca błonę śluzowa żołądka.
Gdy zawodzą mechanizmy ochronne, kwaśna zawartość żołądka uszkadza nie osłonięte miejsce błonę śluzowej - wrzód żołądka.
Helioterapia pylori - bakteria powodująca wrzody.
Jelito cienkie
warstwy
błona śluzowa - tworzy kosmki, tkanka łączna właściwa,tkanka limfoidalna.
błona podśluzowa - posiada uwypuklenia tzw. faldy
błona mięśniowa
błona surowicza
wysłane nabłonkiem jednowarstwowym walcowatym.
Dwunastnica w błonie podśluzowej posiada gruczoły śluzowe tzw. gruczoły Brrunera.
Komorki nabłonka jelitowego.
Enterocyty z rąbkiem prążkowanym
limfocyty śród nabłonkowe
komórki kubkowe (śród nabłonkowe gruczoły jednokomórkowe)
Jelito grube
warstwy takie same jak wyżej
wysłane nabłonkiem jednowarstwowy walcowatym
następuje tutaj absorpcja wody, sodu, witamin, minerałów. Transport sodu zależny od energii. Potas i dwuwęglan wydzielane do światła jelita.
Właściwości absorpcyjne -środki uspakajając , przeciwbólowe, steroidy.
Gruczoly przewodu pokarmowego
Gruczoly slinowe
Duze:
przyuszne ,
podzuchwowe,
pojezykowe
Watroba
trzustka
Gruczoly slinowe zbudowane z:
Stroma - tkanka laczna wlasciwa wloknista luzna → platy → placiki
Parenchyma -
część wydzielnicz :
cewka (sluzowe)
pecherzyk (surowicze)
komorki mioepitelialne
część wyprowadzajaca :
przewod wstawkowy
przewod prazkowany
przewod miedzyplacikowy
przewod miedzyplatowy
przewod wyprowadzajacy
porownanie pecherzyki cewki
Surowicze :
pecherzyki ,
jadro komorkowe owalne polozne centralnie ,
komorki syntetyzujace bialko
nablonek szescienny
w czesci wierzcholkowej komorki ziarna zymogenu (kwasochlonne -amylaza,lizozym, i inne bialka)
Sluzowe :
cewki
jadro komorkowe splaszczone polozone w czesci podstawnej komorki
komorki syntezujace mukopolisacharydy
nablonek walcowaty
w czesci wierzcholkowej komorki „pianka” po wyplukanych pecherzykach sluzu (jasnoniebieska cytoplazma)
Klasyfikacja slinianek
Surowicze → slinianka przyuszna , są tylko pecherzyki surowicze.
Sluzowe → cewki sluzowe ,
Mieszane → pecherzyki surowicze i cewki sluzowe .
Slinianka pozuchwowa zawiera więcej pecherzykow surowiczych mniej cewek sluzowych
Slinianka pojezykowa zawiera więcej cewek sluzowych i mniej pecherzykow surowiczych.
Slina
sklad:
99% woda
amylaza , lizozym .
Przeciwcailo A - IgA ,albuminy
nablonkowe czynniki wzrostu
Funkcja
zwilzanie i ochrona sluzowki
formowanie kesow
usuwanie resztki pokarmu
oplukuje kubki smakowe
artykulacja
pobudza nablonek i zeby do odnowy (EGF)
przyspiesz gojenie ran (EGF i NGF)
zapoczatkowuje trawienie polisacharydow
funkcja immunlogiczna:
humoralna nieswoita - lizozym, lhipotonicznosc, laktoperozydaza
humoralna swoista - IgA
komorkowa nieswoista - Netrofile
Wątroba
budowa histologiczna
zrazik klasyczny (anatomiczny) - w centrum zrazika znajduje się zyla centralna. Po bokach znajduja się triady. Krew spływa z triad do żyły centralnej
zrazik wrotny (portalny) - w centrum znajduje się triada ma ksztaly trojkata.
gronko wątrobowy - 2 zyly centralne i dwie triady
(zdjecia! Poszukac! )
Komorki watropy - hepatocyty , ukladaja się w blaszki ,zbiegaja się do srodka. Pomiedzy nimi zatoki watroby..
Funkcja :
wytwarzanie żółci
utrzymywanie stałego stężenie glukozy we krwi
wytwarzanie białek krwi ok. 90%
gromadzenie witamin A,D, B12
unieczynnianie hormowno steroidowych
regenaracja komorek
przeszczepy
narząd hematopoetyczny w zyciu plodowym
Pecherzyk zolciowy
budowa
błona śluzowa -zbudowana z nabłonka jednowarstwowego walcowatego i blaszki właściwej
błona mięśniowa
błona surowicza
Funkcja :
stężanie i gromadzenie żółci
uwalnianie żółci poprzez skurcz mięśniówki
Trzustka
część zewnatrzwydzielnicza trzutki - są to komorki surowicze które prdukuja enzymy( amylaza trzustkowa, lipaza trzustkowa) i proenzymy (trypsynogen ,chymotrypsynogen , elaza) ,które pomagają w trawieniu.
Jest otoczona torebka łącznotkankową.