Co trzeba wiedzieć?
Słowa klucze:
3 główne struktury mózgu; Kora mózgowa (przodomózgowie/neocortex), układ limbiczny,
pień mózgu (R-brain)
Metody badań nad mózgiem ( EEG, MRI ,CT, PET)
Prawa/lewa półkula mózgowa (cerebral hemispheres) i ciało modzelowate (corpus callosum)
Ciała migdałowate (amygdala)
Déja vu
Neurony, synapsy, neuroprzekaźniki
Mózg a osobowość - ciekawostki
Twój mózg składa się ze 100 miliardów neuronów. To ponad 16 razy więcej niż jest ludzi na Ziemi. Każdy neuron jest w stanie stworzyć nawet do 10 tysięcy połączeń z innymi komórkami nerwowymi. Neuron ma ok. 0,1 mm średnicy, ale jego długość może osiągnąć aż kilka metrów.
Mózg w prawie 80% to woda. Dzięki temu ma konsystencję podobną do galarety. Gdy wytnie się jedną część mózgu, reszta się przesuwa.
Trzyletnie dziecko ma ponad 100 bilionów neuronów. Każdy z tych neuronów może stworzyć ponad 10 tyś połączeń z innymi neuronami.
Zanim ten mały człowiek osiągnie wiek nastolatka połowa z tych neuronów ulegnie zniszczeniu i zostanie wypłukanych razem z moczem.
To w jaki sposób te zniszczenia powstaną, oraz które synapsy zostaną stracone będzie wpływało na to jaką zostanie osobą.
Całe Twoje myślenie to tak naprawdę elektryczność i chemia. Chemia to neuroprzekaźniki, które gdy zostają wypuszczane z synaps, mają za zadanie pobudzić inne neurony. Elektryczność to impuls, który przechodzi przez tak pobudzony neuron a na jego końcu również wypuszcza neuroprzekaźniki. Tak właśnie komunikują się neurony, dzięki czemu możliwe jest odpowiednie działanie mózgu.
Gdy nie śpisz, Twój mózg generuje około 25 watów energii. Wystarczy aby rozświetlić żarówkę
3 główne struktury mózgu
Pień mózgu (central core)
Znajdujemy u wszystkich gatunków kręgowców. W najgłębszych zakamarkach mózgu, w obszarze zwanym pniem mózgu, znajdują się struktury odpowiedzialne przede wszystkim za procesy autonomiczne, jak akcja serca, oddychanie, połykanie i trawienie.
Układ limbiczny (limbic system)
pośredniczy w zachowaniach motywowanych, stanach emocjonalnych i procesach pamięciowych.
reguluje temperaturę ciała, ciśnienie krwi i poziom cukru we krwi oraz wykonuje inne czynności regulacyjne.
Kora mózgowa (cerebral cortex)
Kiedy ktoś mówi „ty to masz mózg", to ma z reguły na myśli korę mózgową. U ludzi kora mózgowa jest zdecydowanie większa niż reszta mózgu i obejmuje dwie trzecie całej jego masy.
Jej rola polega na regulowaniu wyższych funkcji poznawczych i emocjonalnych mózgu.
Metody badań nad mózgiem ( EEG, fMRI ,CT, PET)
W technice fMRI wykorzystuje się pole magnetyczne i fale radiowe do generowania impulsów energii wewnątrz mózgu.
W badaniach z użyciem skanera PET badanym podaje się różnego rodzaju substancje radioaktywne (ale bezpieczne dla zdrowia), które docierają do mózgu, gdzie są wychwytywane przez aktywne komórki mózgowe.
EEG czyli wzmocniony obraz aktywności mózgu. EEG jest używane do badania mózgu w stanach pobudzenia i okazało się szczególnie użyteczne w analizach procesów snu i marzeń sennych.
W jednym z niedawno przeprowadzonych eksperymentów przebieg procesów myślowych był rejestrowany przez 124 czujniki EEG umieszczone na skórze głowy każdego z badanych. Na ułamek sekundy przed reakcją behawioralną mózgi badanych wykazywały aktywność w tych obszarach,które były później aktywne w trakcie wykonywania zadania.
Skaner CT przesyła promienie rentgenowskie
przez głowę pod różnymi kątami. Komputer oblicza ilość promieniowania, która przeszła przez mózg pod różnymi kątami i integruje tę informację w obraz, który można obejrzeć na monitorze.
Układ limbiczny - Déja vu jak działa?
Mechanizmy odpowiedzialne za pamięć krótkotrwałą nakładają się na te, które tworzą trwałe ślady pamięciowe, mózg zaś - niejako znienacka - podkręca obroty tak, że wydaje się nam, że przypominamy sobie jako dawną przeszłość coś, co widzieliśmy moment wcześniej. Informacja odbierana przez jedną półkulę dostarczana jest do drugiej z opóźnieniem i przez to postrzegana jako dwie niezależne, a doświadczająca tego osoba nie potrafi sprecyzować odstępu czasowego między nimi.
W déja vu najciekawsze jest to, że choć wrażenie powtórnego przeżywania jest niezwykle intensywne, doświadczająca go osoba nie potrafi opisać jakichkolwiek dotyczących go okoliczności. Nie umie powiedzieć, gdzie, kiedy ani jak do niego doszło. Jakby tego było mało, po pewnym czasie co prawda świetnie pamięta, że je przeżyła, ale nie potrafi opisać, czego sam fenomen dotyczył.
Pewien emerytowany inżynier, który skarżył się lekarzowi rodzinnemu na ciągłe wrażenie déja vu, został - słusznie - skierowany do kliniki zaburzeń pamięci. Natychmiast zaprotestował, że to nic nie da, bo… przecież już tam był.
Jądro/ciała migdałowate(amygdala) Wybrane funkcje ciała migdałowatego
rola w regulacji agresji
procesy odżywiania się i picia
zachowania seksualne
Jądro/ciała migdałowate(amygdala)
Wybrane objawy dysfunkcji ciała migdałowatego
spadek lub całkowity brak rozróżniania rzeczy jadalnych i niejadalnych
łagodność, brak poczucia strachu
hiperfagia (cukrzyca, bulimia, zespół Pradera i Williego)
nadmierna aktywność seksualna
ślepota korowa
epilepsja
Kiedy jądro migdałowate ( amygdala) jest uszkodzone, ludzie tracą wrażliwość na bodźce, związane z silnymi emocjami.
Adolphs, Russell, and Tranel (1999) odkryli, że osoby, które cierpią na bilateralne uszkodzenie amygdali potrafią ocenić która twarz jest smutna a która wesoła, ale mają utraconą zdolność do odczytywania silnych bodźców emocjonalnych. Osoby te nie potrafią odróżnić smutnej twarzy od bardzo smutnej ani uśmiechniętej od bardzo radosnej. Dla pacjentów wszystkie te twarze wyglądają tak samo