Monografia
Monografia - praca naukowa omawiająca jakieś zagadnienie w sposób wyczerpujący. Zebranie i omówienie wszystkich dostępnych informacji dotyczących bezpośrednio danego zagadnienia.
Monografię można stworzyć dla każdego tematu: osoby, grupy ludzi, wydarzenia, miejsca geograficznego, urządzenia, części tego urządzenia, metody postępowania, pojęcia abstrakcyjnego, itd.
Przykłady monografii:
monografia życia jakiejś osoby
monografia twórczości jakiejś osoby
monografia życia i twórczości jakiejś osoby
Badania monograficzne
Badania monograficzne to badania nastawione na opis pewnych całości, zwykle skupisk albo zespołów ludzi ze względu na różne właściwości i zachodzące między nimi związki.
Badania monograficzne określonej całości mogę dotyczyć jej stanu aktualnego, jego przyczyn bądź zmian w pewnym przedziale czasu, i wtedy traktuje się je jako badania prowadzone w przekroju czasowo poprzecznym, albo mogą dotyczyć historii rozwoju tej całości, np. historii rozwoju wskazanej instytucji albo historii życia wskazanego człowieka, i wtedy traktuje się je jako badania prowadzone w przekroju czasowo podłużnym.
Główny nacisk spoczywa na badaniach syndromatycznych ( w przekroju czasowo poprzecznym). Mogą one być:
1. Badaniami eksploracyjnymi:
Heurystycznymi, poszukującymi właściwości, ze względu na które będzie można rozróżniać wiele własności
Diagnostycznymi, określającymi własności ze względu na znane i aktualnie brane pod uwagę właściwości
2. Badaniami eksplanacyjnymi:
Dążącymi do wyjaśnienia przyczyn stwierdzonego stanu rzeczy (badania ex post facto)
Dążącymi do poznania skutków znanych przyczyn (badania eksperymentalne)
Dążącymi do sprawdzenia, czy skonstruowane struktury treści oraz metody ich przekazu uznane za teoretycznie zasadne zwiększają skuteczność działań edukacyjnych (badania eksperymentalne)
3. Badaniami prognostycznymi, mającymi na celu przewidywanie przyszłych zmian własności (badania trendów zmian w odstępach czasu).
Badania monograficzne mają szczególne zastosowanie w badaniach socjologicznych, psychologicznych i pedagogicznych ( w przypadkach jednostkowych i klinicznych)
W badaniach monograficznych badane mogą być:
Jednostki (studium przypadku - case study), pojedynczy ludzie jako członkowie grupy, małe grupy ludzi
Pojedyncze układy społeczne: instytucje bądź środowiska społeczne: terenowe (badania terenowe - field studiem) o raczej wąskim zasięgu, ale pogłębione treściowo. Badania tych całości mogą dotyczyć też wybranych ich właściwości czyli aspektów (sondaże, przeglądy - surveys)
W badaniach monograficznych nie kładzie się nacisku na reprezentatywność ukazanych wyników dla podobnego typu całości, lecz koncentruje się na uzyskaniu możliwie bezpośrednich i szczegółowych danych obrazujących strukturę badanej całości i zachodzące w niej procesy. Wyjątek stanowią przeglądy i sondaże w zbiorowościach tworzących bardziej liczebne całości. Traktuje się je wtedy jako populacje , z których pobiera się próby reprezentatywne losowe.
W badaniach monograficznych diachronicznych (w przekroju czasowo podłużnym), poza badaniami historii instytucji istotna rolę odgrywają badania historii życia człowieka:
Autobiografie - życiorysy autorów własne, oparte na samoobserwacji ciągłej wynikającej z nastawienia i sprowadzające się do pisania dzienników, tygodników, miesięczników, roczników
Biografie - czyli życiorysy innych ludzi, oparte na wypytywaniu i analizie dokumentów.
Zarówno w biografiach i autobiografiach zdarzenia i fakty powinny być udokumentowane, zwłaszcza jeżeli miałyby być wykorzystane jako materiały w badaniach historycznych
Etapy badań monograficznych:
Planowanie wstępne: określenie materiału badania, przedmiotow badania i jego celów, a także przebiegu badania w czasie
Zwiad badawczy: jakościowa lustracja materiału badania dla określenia przedmiotu badania oraz dla określenia typu narzędzi badawczych
Planowanie zasadnicze: wybór schematu badania jako badania terenowego eksploracyjnego, eksplanacyjnego albo prognostycznego. W badaniach terenowych można stawiać i sprawdzać hipotezy, posługiwać się metodami: obserwacji, wypytywania i testu oraz analizą korelacyjną.
Przygotowanie narzędzi i procedur badawczych : kwestionariuszy, skal ocen zachowania, formularzy do zapisu skategoryzowanych danych. Przygotowane techniki i procedury powinny zabezpieczać zarówno porównywalność warunków przeprowadzanych obserwacji jak i ich rzetelność.
Przeprowadzanie właściwych badań terenowych
Analiza zebranych danych i wnioski.