WIELOWYMIAROWE UJĘCIE STRUKTURY ORGANIZACYJNEJ:
I. WYMIAR KONFIGURACJI- OBRAZUJE NAM STRUKTURE RÓL I POZYCJI ORGANIZACJI, CZYLI USYTUOWANIE, RODZAJ I LICZBĘKOMÓREK ORGANIZACJI, PIONÓW, STANOWISK PRACY, SZCZEBLI KIEROWNIA. MIARĄ KONFIGURACJI JEST SPIETRZENIE LUB SPŁASZCZENIE STRATEGII
II.WYMIAR CENTRALIZACJI-OKREŚLA NAM WEWNĘTRZNĄ STRUKTURĘ WŁADZY. MIARĄ CENTRALIZACJI JEST STOPIEŃ SKUPIENIA LUB ROZPROSZENIA UPRAWNIEŃ DO PODEJMOWANIA DECYZJI NA POSZCZEGÓLNYCH SZCZEBLACH KIEROWANIA. IM SĄ WYŻEJ SKUPIONE, TYMWYŻSZY STOPIEŃ CENTRALIZACJI
III.WYMIAR SPECJALIZACJI-OKREŚLA NAM WYNIKAJĄCY Z PODZIAŁU PRACY STOPIEŃ OGRANICZENIA DOWOLNOŚCI ZACHOWAŃ POSZCZEGÓLNYCH UCZESTNIKÓW ORGANIZACJI W REALIZACJI ZADAŃ
IV. WYMIAR STANDARYZACJI-OKREŚLA NAM STOPIEŃ TYPOWOŚCI DZIAŁAŃ I ZACHOWAŃ, KTÓRY WYNIKAZ PROCEDUR ORGANIZACJI I PRZESTRZEGANYCH ZWYCZAJÓW
V. WYMIAR FORMALIZACJI-ODNOSI SIĘ DO SYSTEMÓW WZORCÓW, PRZEPISÓW REGULUJĄCYCH POSTEPOWANIE W ORGANIZACJI
FORMALIZACJA-ZMIANA JAKO PROCES, W KTÓRYM CELE I STRUKTURA ORGANIZACYJNA UTRWALA SIĘ POPRZEZ TWORZENIE I WPROWADZANIE OKREŚLONYCH WZORCÓW DZIAŁANIA. MOŻE BYĆ REALIZOWANA W RÓŻNY SPOSÓB:
* SPOSOBY PISEMNE (NAJBARDZIEJ POWSZECHNE)
* USTNE UJEDNOLICANIE ZACHOWAŃ
* W SPOSÓB GRAFICZNY (NP. TWORZENIE SCHEMATÓW STRUKTURY ORG.)
W WYNIKU FORMALIZACJI POWSTAJE ORGANIZACJA ZW.ORGANIZACJĄ FORMALNĄ, CZYLI TAKĄ, W KTÓREJ CELE, STRUKTURA I ZADANIA ZOSTAŁY USTALONE W JAKIKOLWIEK SPOSÓB. OPRÓCZ ORGANIZACJI FORMALNEJ POWSTAJE RÓWNIEŻ ORGANIZACJA CAŁKOWITA.
TE ZACHOWANIA, KTÓRE NIE MAJĄ CHARAKTERU FORMALNEGO, A SPRZYJAJĄ ORGANIZACJI, ZOSTAŁY UTRWALONE W JAKIŚ SPOSÓB I WYSTĘPUJĄ W RZECZYWISTOŚCI NAZYWAMY ORGANIZACJĄ NIEFORMALNĄ.
PRZEDMIOTEM FORMALIZACJI SĄ:
- CELE I WYNIKAJĄCE Z NICH ZADANIA
-PODZIAŁ PRACY
- SPOSÓB RELIZACJI FUNKCJI KIEROWNICZYCH I WYKONAWCZYCH
-WIĘZI ORGANIZACYJNE
-INNE ELEMENTY, NP. PRZEPISY BHP, PRZECIWPOŻAROWE, INSTRUKCJE OBIEGU DOKUMENTÓW.
PRZEZ STOPIEŃ FORMALIZACJI ROZUMIE SIĘ STOPIEŃ TRWAŁEGO OGRANICZENIA DOWOLNOŚCI ZACHOWAŃ UCZESTNIKÓW ORGANIZACJI. MIERZYMY GO ZA POMOCĄ:
*ILOŚCI DOKUMENTÓW ORGANIZACYJNYCH
*ICH SZCZEGÓŁOWOŚCI
*RYGORYSTYCZNOŚCI I PRZESTRZEGANIA
NIEDOFORMALIZOWANIE-NIEWIELKA ILOŚC DOKUMENTÓW, PRZEPISÓW; DUŻA DOWOLNOŚĆ ZACHOWAŃ UCZESTNIKÓW
PRZEFORMALIZOWANIE-DUŻA ILOŚĆ DOKUMENTÓW, PRZEPISÓW, RYGORYSTYCZNOŚĆI
STOPIEŃ FORMALIZACJI ZALEŻY OD:
1)CELE ORGANIZACJI:
-CENNOŚĆ CELU
-LICZBA CELÓW POŚREDNICH
-ZŁOŻONOŚĆ CELÓW
2)KOORDYNACJA DZIAŁAŃ WEWNĄTRZ INSTYTUCJI:
-WIELKOŚĆ INSTYTUCJI
-PODZIAŁ PRACY
-UZALEŻNIENIE DZIAŁAŃ MIĘDZY SOBĄ
-POWIĄZANIA MIĘDZY SZCZEBLAMI
3)SPOSÓB WYKONYWANIA WŁADZY ORGANIZACYJNEJ:
-STOPIEŃ CENTRALIZACJI
-PARTYCYPACJA PRACOWNIKÓW, CZYLI WSPÓŁUDZIAŁ PRACOWNIKÓW W ZARZĄDZANIU
4)ILOŚĆ I JAKOŚĆ ZASOBÓW INSTYTUCJI:
-POZIOM KWALIFIKACJI PRACOWNIKÓW
-STOPIEŃ INTEGRACJI PRACOWNIKÓW
-ZINSTRUMENTALIZOWANIE DZIAŁAŃ
5)OTOCZENIE
-STOPIEŃ UZALEŻNIENIA OD OTOCZENIA
-LICZBA POWIĄZAŃ Z OTOCZENIEM
W WYNIKU PROCESU FORMALIZACJI POWSTAJE DOKUMENTACJA ORGANIZACYJNA. PODSTAWOWE DOKUMENTY:
*STATUT- OKREŚLA NAZWĘ, SIEDZIBĘ, PRZEDMIOT DZIAŁALNOŚCI ORGANIZACJI; JEST TO BARDZO OGÓLNY DOKUMENT; JEST ON PODSTAWĄ FUNKCJONOWANIA FIRMY
*REGULAMIN ORGANIZACYJNY- WYSTEPUJE W WIĘKSZOŚCI DUŻYCH FIRM; OKREŚLA ZAKRES DZIAŁAŃ, UPRAWNIEŃ I ODPOWIEDZIALNOŚCI DLA STANOWISK KIEROWNICZYCH I KOMÓREK PRACY W PRZEDSIĘBIORSTWIE
-SCHEMAT STRUKTURY ORGANIZACYJNEJ-PREZENTUJE W SPOSÓB GRAFICZNY KONFIGURACJĘ(BUDOWĘ) ORGANIZACJI ORAZ PODSTAWOWE WIĘZI
*KARTY STANOWISK PRACY- SĄ TO BARDZO WAŻNE DOKUMENTY, KTÓRE BARDZO SZCZEGÓŁOWO OKREŚLAJĄ ZADANIA, UPRAWNIENIA I ODPOWIEDZIALNOŚCI DANEJ OSOBY, KTÓRA ZAJMUJE OKREŚLONE STANOWISKO
CECHY PRAWIDŁOWO OPRACOWANEJ DOKUMENTACJI
-CELOWOŚĆ
-KOMPLEKSOWOŚĆ
-OPTYMALNE WZORCE DZIAŁANIA
-ZGODNOŚĆ ZE STANEM RZECZYWISTYM
-MA UMOŻLIWIAĆ SZYBKIE WPROWADZENIE ZMIAN
-DOSTĘPNOŚĆ
-NIEWIELKA PRACOCHŁONNOŚĆ WYKONANIA I AKTUALIZACJI
DELEGOWANIE- TO PROCES, KTÓRY SPRZYJA DECENTRALIZACJI WŁADZY. TO PROCES PRZEKAZYWANIA INNEJ OSOBIE NA NIZSZYM SZCZEBLU ZARZĄDZANIA CZĘŚCI FORMALNEJ WŁADZY I ODPOWIEDZIALNOŚCI ZA WYKONANIE OKREŚLONYCH ZADAŃ.
WYMAGA ROZWAŻENIA 3 PODSTAWOWYCH KWESTII, NALEŻY USTALIĆ:
-JAKIE UPRAWNIENIA NALEŻY DELEGOWAĆ
-KOMU DELEGOWAĆ UPRAWNIENIA
-ZAKRES ODPOWIEDZIALNOŚCI DELEGUJĄCEGO UPRAWNIENIA I PRZYJMUJĄCEGO UPRAWNIENIA
PROCES TEN MA MIEJSCE MIĘDZY DWOMA SĄSIADUJĄCYMI SZCZEBLAMI ZARZĄDZANIA.
PRZYCZYNE DELEGOWANIA UPRAWNIEŃ:
*DĄZENIE DO ZWIĘKSZENIA ILOŚCI WYKONYWANEJ PRACY
*ODCIĄŻENIE KIEROWNIKA OD DZIAŁAŃ RUTYNOWYCH, STANDARDOWYCH I OPERACYJNYCH
*LEPSZE PRZYGOTOWANIE PODWŁADNEGO DO ROZWIĄZANIA DANEGO PROBLEMU
*PODNOSZENIE KWALIFIKACJI PODWŁADNYCH
ABY DELEGOWANIE BYŁO SKUTECZNYM PROCESEM NALEŻY PRZESTRZEGAĆ 5 ZASAD:
1)ZASADA SZCZEBLOWOŚCI-MUSI ISTNIEĆ ZROZUMIAŁA LINIA PODPORZĄDKOWANIA PRZECHODZACA OD NAJWYZSZEGO DO NAJNIZSZEGO SZCZEBLA ZARZĄDZANIA
2)ZASADA JEDNOŚCI ROZKAZODASTWA- KAŻDY PODWŁADNY MA TYLKO JEDNEGO PRZEŁOŻONEGO OD KTÓREGO OTRZYMUJE POLECENIA
3)ZASADA KOMPLETNOŚCI-WSZYSTKIE ZADANI, KTÓRE W ORGANIZACJI MAJĄ BYĆ WYKONANE POWINNY BYĆ ROZDZIELONE DO WYKONANIA OKREŚLONYM PODMIOTOM WEWNĄTRZ ORGANIZACJI
4)ZASADA DOSTATECZNOŚCIKAŻDY PRACOWNIK POWINIEN POSIADAC ODPOWIEDNIE UPRAWNIENIA DO REALIZACJI OKREŚLONYCH ZADAŃ
5)ZASADA OGRANICZONEJ NIEPRZECHODNIOŚCI ODPOWIEDZIALNOŚCI-WRAZ Z UPRAWNIENIAMI DELEGUJEMY ODPOWIEDZIALNOŚĆ, ALE TA OSTATECZNA ODPOWIEDZIALNOŚĆ SPOCZYWA NA PRZEŁOŻONYM