1)treść artykułu będącego podstawą zasięgania opinii biegłego w sprawach karnych
rt. 193. § 1. Jeżeli stwierdzenie okoliczności mających istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy wymaga wiadomości specjalnych, zasięga się opinii biegłego albo biegłych.
§ 2. W celu wydania opinii można też zwrócić się do instytucji naukowej lub specjalistycznej.
§ 3. W wypadku powołania biegłych z zakresu różnych specjalności, o tym, czy mają oni przeprowadzić badania wspólnie i wydać jedną wspólną opinię, czy opinie odrębne, rozstrzyga organ procesowy powołujący biegłych.
Art. 194. O dopuszczeniu dowodu z opinii biegłego wydaje się postanowienie, w którym należy wskazać:
1) imię, nazwisko i specjalność biegłego lub biegłych, a w wypadku opinii instytucji, w razie potrzeby, specjalność i kwalifikacje osób, które powinny wziąć udział w przeprowadzeniu ekspertyzy,
2) przedmiot i zakres ekspertyzy ze sformułowaniem, w miarę potrzeby, pytań szczegółowych,
3) termin dostarczenia opinii.
Art. 198. § 1. W miarę potrzeby udostępnia się biegłemu akta sprawy w zakresie niezbędnym do wydania opinii i wzywa się go do udziału w przeprowadzeniu dowodów.
§ 2. Organ procesowy może zastrzec swoją obecność przy przeprowadzaniu przez biegłego niektórych lub wszystkich badań, jeżeli nie wpłynie to ujemnie na wynik badania.
§ 3. W razie potrzeby organ procesowy może wprowadzić zmiany co do zakresu ekspertyzy lub postawionych pytań oraz stawiać pytania dodatkowe.
w sprawach cywilnych:
Art. 278. § 1. W wypadkach wymagających wiadomości specjalnych sąd po wysłuchaniu wniosków strony co do liczby biegłych i ich wyboru może wezwać jednego lub kilku biegłych w celu zasięgnięcia ich opinii.
§ 2. Sąd orzekający może pozostawić prawo wyboru biegłego sędziemu wyznaczonemu lub sądowi wezwanemu.
§ 3. Sąd oznaczy, czy opinia ma być przedstawiona ustnie, czy na piśmie.
2)psychologiczne kryteria niepoczytalności- zdolnośc rozpoznania znaczenia czynu, zdolnośc pokierowania postępowaniem
3)kto jest autorem pojęcia "syndrom presuicydalny" i co to jest "zawężenie"?
Syndrom presuicydalny- E. Ringel, Zespół objawów zapowiadających targnięcie się na własne życie. Wyróżniamy 3 fazy : Zawężenie, Hamowanie agresji i kierowanie jej przeciw własnej osobie; Fantacje samobójcze
Zawężenie to pierwsza faza syndromu przedsamobójczego wg Ringena. Zawężenie świadomości polega na tym, że człowiek nie dostrzega alternatywnych form rozwiązania problemu (widzenie tunelowe )Wyróżniamy zawężenie:
sytuacyjne (czarne myśli)
dynamiczne (zaburzenia osobowości w kierunku śmierci)
stosunków międzyludzkich
hierarchii wartości
4)zasady formułowania opinii- opinia musi być sformułowana odpowiedznim językiem fachowym, ale nie skomplikowanym językiem psychologicznym. Jeśli uzyjemy trudnego terminu, to należy go wyjaśnic. Należy pisac pełne nazwy metod chociażby w nawiasie po skrócie. Opinia nie powinna być nigdy formą oskarżenia. Nie spisujemy wszystkiego, niektóre inf nie są potrzebne do umieszczania w opinii, robimy selekcję materiału. Zakres info w opinii powinien być wyczerpujący, a tok od wnioskowania odtworzony w sposób zrozumiały, powinno się unikać także zbędnych i jatrogennych info. Opinia powinna zawierać część sprawozdawczą (opis miejsca, czasu badania i zastosowane techniki) i interpretacyjną (wnioski będące odp. na pytanie organu zlecającego). Ujawnienie wyników surowych badań jest niewskazane, bowiem może okazać się szkodliwe dla badanego i prowadzić do błędnych interpretacji osób nieprzygotowanych, natomiast w przypadku wątpliwości sądu, co do rzetelności zastosowanej procedury wyniki surowe mogą stanowić materiał do weryfikacji dla innych ekspertów- psychologów. Należy unikać wykraczania info poza zakres sformułowany przez organ zlecający, ponieważ ekspertyza może być odrzucona. Zdarzają się sytuacje, kiedy te info są pożądane- sugestie oddziaływań terapeutycznych lub wyłączeni osoby badanej z toku postępowania ze względu na przeżywanie dużego stresu sytuacyjnego. Najlepiej by biegły ustalił zakres rozszerzenia ekspertyzy. Biegły powinien pamiętać, aby język sformułowanej opinii (pisemnej i ustnej) był jasny i zrozumiały, nie zawierał żargonu psychologicznego i unikał zwrotów o odmiennym znaczeniu specjalistycznym i potocznym. Jeśli użyjemy trudnego terminu, to należy go wyjaśnić. Należy pisać pełne nazwy metod chociażby w nawiasie po skrócie. Opinia nie może zawierać subiektywnych sformułowań- nie powinna być nigdy formą oskarżenia.
6)mechanizmy zniekształcenia zeznań świadków
związane z indywidualnymi właściwościami (emocje, motywacja, procesy poznawcze i intelektualne), sytuacją, w której dokonywał obserwacji (przedmiotu zeznań) oraz okoliczności, w jakich relacjonował obserwacje. Konieczne jest badanie psychologiczne świadka i analiza sytuacji, w której świadek spostrzegał, zapamiętywał i odtwarzał spostrzeżenia. Czynniki emocjonalne i sytuacyjne (stres, nacisk, sugestie,selektywne i życzeniowe spostrzeganie oraz opamiętanie oraz logiczne uzupełnianie) mogą wpływać na sprawność procesów poznawczych, zniekształcając zapamiętane fakty
7)co jest przedmiotem ekspertyzy dotyczącej unieważnienia oświadczenia woli
Art.82k.c stanowi, że „ Nieważne jest oświadczenie woli złozone przez osobe, która z jakichkolwiek powodów znajdowała się w stanie wyłączającym świadome albo swobodne powzięcie decyzji i wyrażenie woli. Dotyczy tow szczególności choroby psychicznej, niedorozwoju umysłowego albo innego, chociażby nawet przemijającego zaburzenia czynności psychicznych.”
8)problemy etyczne związane z pracą biegłego psychologa-
1) Uczciwość- wobec zleceniodawcy i osób badanych. Nie może fałszywie przedstawić swoich kwalifikacji, sugerować, że może podjąć się zadania, dlatego, że sąd mu je zlecił, podczas gdy sam nie czuje się kompetentny w tym zadaniu (np. ocena małoletniego świadka-brak dośw. W badaniu dzieci). Biegły musi czuwać, aby badany zrozumiał sens i cel badania. 2) Rzetelność- od chwili podjęcia zadania do składania opinii. Obejmuje to dokładne zaplanowanie i przygotowanie badań, dobranie odpowiednich technik, modyfikację planu zadania (odp. na pytanie zlecającego musi być bez wątpliwości), zgodną z kompetencjami analizę i interpretację wyników oraz jednoznaczne sformułowania (rozstrzygnięte kwestie oraz hipotezy). Przesadna rzetelność może doprowadzić, że biegły nie będzie traktował badanego podmiotowo- biegły nie może wymuszać info od badanego nie zważając na jego stan psychiczny, ani nadużywać uzyskanych info. Biegły musi zapewnić badanemu optymalne samopoczucie- uwzględniając znaczące info bez traumatycznych konsekwencji dla badanego.
Informacje dotyczące etyki zawodu psychologa biegłego znaleźć możemy w Kodeksie Etycznym Psychologa, Ustawie o zawodzie psychologa oraz w Zasadach etycznych psychologa sądowego
10)podać przykłady, gdy kwalifikacja czynu zależy od kryteriów psychologicznych
11)przesłanki stosowania środków zabezpieczających
Pytanie o potrzebę i celowośc stosowania wobec niepoczytalnego sprawcy czynu zabronionego środków zabezpieczających (leczniczno- rehabilitacyjnych) dotyczy prawdopodobieństwa popełnienia przez niego w przyszłości podobnego czynu, charakteryzującego się dodatkowo znaczną szkodliwością społeczną. Pytanie o umieszczenie w zakładzie psychiatrycznym jest zarazem pytaniem o prognozę lekarską, psychologiczno- kryminologiczną i społeczną.
12)czynniki decydujące o przyznaniu opieki nad dzieckiem matce/ojcu
możliwości w zakresie opieki i nadzoru nad dzieckiem
warunki ekonomiczno- bytowe
stan zdrowia i funkcjonowanie społeczne opiekunów
13)podać krótką definicję demoralizacji i kiedy ta ocena jest uwzgledniana
Demoralizacja- jest to intensywna i względnie trwała postac nieprzystosowania społecznego
2009
*kryteria rozgraniczenie czynu
sprawy karne
sprawy cywilne
sprawy rodzinne i opiekuncze
opiniowanie w sprawach nieletnich
*kompetencje rodziców stanowiące o przyznaniu im praw rodzicielskich
1)dojrzałość emocjonalna i społeczna w aspekcie pełnienia ról rodzicielskich
2)postawy rodzicielskie: więź uczuciowa z dzieckiem, błędy wychowawcze, plany związane z wychowaniem w przyszłości
*na co zwracają uwagę biegli przy ocenie ważności testamentu -
Zwracają uwage czy osoba podczas podejmowania decyzji i wyrażania woli była świadoma i swobodna. Wymagane jest odtworzenie sylwetki psychologicznej osoby niezyjącej. Charakterystyka ta jest opracowywana poprzez wnioskowanie pośrednie, na podstawie dokumentów, analizy wytworów spadkodawcy oraz inf. zebranych od osób z otoczenia.
*jakich środków w polskim prawie można użyć przy nasilonym PAS?
*Poczytalność:
- kryteria biologiczno-psychiatryczne
- kryteria psychologiczne
*Środki zabezpieczające.
Uzależnia się ich stosowanie od;
- przyjęcia działania w stanie niepoczytalności
- stopnia szkodliwości społecznej czynu (znaczna)
- wysokiego prawdopodobieństwa iż podobny czyn zostanie popełniony
Cel stosowania: zapobieżenie ponownemu popełnienu czynu zabronionego przez sprawcę działającemu w stanie niepoczytalności czy też poczytalności znacznie ograniczonej. Kryteria stosowania środka: niepoczytalnośc, wysokie prawodpodobieństwo popełnienia podobnego czynu, znaczna społeczna szkodliwośc czynu.
*Motywacja jako kryterium kwalifikacyjne czynu:
- ”Stan silnego wzburzenia” - afekt fizjologiczny - art. 148 par. 4.kk.
- działanie w wyniku motywacji zasługującej na szczególne potępienie - art. 148 par 2. kk.
*zasady przeprowadzania ekspertyzy
Wskazanie czynników, które mogły wpływac na zniekształcenia zeznań; interpretacja psychologicznych mechanizmów leżących u podłoża stwierdzanych w zeznaniach świadka zniekształceniach; psychologiczna ocena zeznań; ustalenie związku pomiędzy stwierdzonymi u świadka zaburzeniami a zajściem.
*twórca pas i zwiężle jej przejawy - Richarda Gardnera Zaburzenia prezentowane przez dziecko, które w kontekście rozwodu rodziców, jest angażowane przez głównego opiekuna w dewaluację i krytykę drugiego opiekuna, co jest nieuzasadnione i/lub wyolbrzymiane (często dodatkowo wzmacniane przez członków dalszej rodziny) SYNDROM ODDZIELENIA OD JEDNEGO Z RODZCÓW
Objawy w zachowaniu dziecka składające się na PAS
profanowanie drugoplanowego opiekuna (matki/ojca)
izolowanie się bezpośrednie i pośrednie
bezkrytyczne przejmowanie oskarżeń kierowanych pod adresem drugiego opiekuna'
sztywnośc postaw w ocenie rodziców (pozytywne/ negatywne)
poczucie lojalności w stosunku do głównego opiekuna
lęk przed utrata jedynego opiekuna
złośc względem odrzucanego rodzica pozbawiona jest ambiwalencji
„niezależny myśliciel”
dziecko nie ma poczucia winy lekceważąc uczucia odrzucanego rodzica
powiela tematykę i terminologie stosowaną przez oskarżającego rodzica
- złośc dziecka jest rozszerzana na rodzinę i dalsze otoczenie związane ze znienawidzonym rodzicem
*czynniki psychologiczne wpływające na zeznania
Adekwatnośc języka i wiedzy; adekwatnośc emocji; podatnośc na sugestię |