Postępowanie Administracyjne –ćwiczenia 12.06.2016
1. Pojęcie strony postępowania administracyjnego i ich podział.
2. Pojęcie organu adm. wg kpa
3. Organizacje społeczne jako podmioty działające na prawach stron
-podstawa działania, prawa
4. Uprawnienia prokuratora i RPO działających jako podmioty na prawach
stron w postępowaniu administracyjnym
5. Rodzaje podmiotów działających na prawach stron w postep. admin.
6. Właściwość miejscowa w postępowaniu adm.
7 Pojęcie właściwości adm, i obowiązki organu związane z ustaleniem
właściwości
8. Rodzaje właściwości org adm
9. Obligatoryjne przesłanki wyłączenia pracownika z postęp. adm
10 Przesłanki wyłączenia org adm
11.Wszczęcie postępowania adm- sposoby wszczęcia i potwierdzenie
czynności przez organ
12. Wymogi formalne wobec podania wszczynającego postęp. adm oraz
postępowanie w przypadku stwierdzenia braków formalnych
13. Postępowanie z podanie wniesionym do niewłaściwego organu adm, lub
zawierającego kilka żądań
14. Skutki prawne nie wyłączenia pracownika lub organu z postęp adm w
przypadkach określonych w kpa
15 Zasada czynnego udziału stron w postęp adm
16 zasada jawności i ekonomiki procesowej
17 Zasada pisemności i informowania
18 Zasada dwuinstancyjności i sądowej kontroli
19 zasada ochrony praw nabytych i praworządności
20 zasada pogłębiania zaufania i prawdy obiektywnej
21Terminy podstawowe załatwiania spraw administracyjnych
22 Postępowanie w przypadku nie załatwienie sprawy w terminie i skutki
prawne
23 Doręczenie zastępcze i pośrednie
24 Skutki prawne odmowy doręczenia lub braku możliwości doręczenia
25 Przesłanki i procedura doręczenia w formie elektronicznej
1. Pojęcie strony postępowania administracyjnego i ich podział.
Art. 28KPA. Stroną jest każdy, czyjego interesu prawnego lub obowiązku dotyczy postępowanie albo kto żąda czynności organu ze względu na swój interes prawny lub obowiązek.
Zgodnie z regulacją art. 28 KPA, stroną jest każdy, czyjego interesu prawnego lub obowiązku dotyczy postępowanie albo kto żąda czynności organu ze względu na swój interes prawny lub obowiązek. Interes prawny może wynikać nie tylko z normy prawa materialnego administracyjnego, ale także z normy prawa materialnego należącej do każdej gałęzi prawa, w tym również do prawa cywilnego. Mieć interes prawny znaczy to samo, co ustalić powszechnie obowiązujący przepis prawa, na którego podstawie można skutecznie żądać czynności organu z zamiarem zaspokojenia jakiejś potrzeby, albo żądać zaniechania lub ograniczenia czynności organu sprzecznych z potrzebami danego podmiotu - strony postępowania. Z powyższego wynika zatem, że wpływ na „powstanie strony” w postępowaniu administracyjnym mają szeroko rozumiane przepisy prawne.
Stronami mogą być osoby fizyczne i osoby prawne, a gdy chodzi o państwowe i samorządowe jednostki organizacyjne i organizacje społeczne - również jednostki nieposiadające osobowości prawnej.
Pełnomocnik
Organizacja społeczna
Prokurator
Rzecznik Praw Obywatelskich
Inne podmioty działające na prawach strony
2. Pojęcie organu adm. wg kpa
Kodeks postępowania administracyjnego posługuje się funkcjonalną definicją organu administracji publicznej. Zalicza do nich organy administracji rządowej, organy jednostek samorządu terytorialnego oraz inne organy państwowe i inne podmioty powołane z mocy prawa lub na podstawie porozumień do załatwiania spraw indywidualnych rozstrzyganych w drodze decyzji administracyjnych. Posiadają one kompetencję procesową ogólną.
3. Organizacje społeczne jako podmioty działające na prawach stron -podstawa działania, prawa.
Udział organizacji społecznej w postępowaniu na prawach strony należy odróżnić od udziału takiej organizacji w postępowaniu jako strony w rozumieniu art. 28 KPA. Będąc stroną, organizacja jest adresatem decyzji kształtującej jej prawa i obowiązki. Udział organizacji społecznej na podstawie art. 31 KPA opiera się na innych przesłankach i służy innemu celowi. Przesłankami udziału organizacji społecznej w postępowaniu administracyjnym są:
1) postępowanie dotyczy osoby trzeciej,
2) udział organizacji jest uzasadniony jej celami statutowymi,
3) udział organizacji jest uzasadniony interesem społecznym.
W wypadku pierwszej z wymienionych przesłanek chodzi o rozróżnienie udziału w postępowaniu organizacji jako strony i podmiotu biorącego udział w postępowaniu na prawach strony. Tylko w tym ostatnim wypadku organizacja taka działa na podstawie art. 31 KPA. Podkreślenie tego rozróżnienia jest tym ważniejsze, że zgodnie z art. 1 pkt 2 KPA, organizacje społeczne mogą też występować w postępowaniu jako organy orzekające. Cel statutowy organizacji powinien obejmować sprawy stanowiące przed-miot postępowania. Przykład: Udział organizacji społecznej, której statut obejmuje zwalczanie alkoholizmu, uzasadnia jej udział w postępowaniu dotyczącym wydania zezwolenia na sprzedaż napojów alkoholowych. Udział organizacji społecznej na prawach strony oznacza, że w wyniku włączenia do postępowania podmiot ten może posługiwać się — z pewnymi zastrzeżeniami (por. Nb. 222) — wszystkimi środkami procesowymi, które służą stronie postępowania. Pierwszą różnicą między uprawnieniami strony i organizacji społecznej jest forma wszczęcia postępowania na żądanie organizacji lub jej włączenie się do toczącego się już postępowania. (w wypadku organizacji nie ma zastosowania art. 61 KPA stanowiący o wszczęciu postępowania na wniosek strony. Zgodnie z art. 31 * 2 KPA, żądanie organizacji społecznej dotyczące wszczęcia postępowania podlega ocenie organu na podstawie trzech wymienionych wyżej kryteriów. Jeżeli kryteria te zostają spełnione, organ wydaje postanowienie o wszczęciu postępowania z urzędu. Należy podkreślić, że konstrukcja wszczęcia postępowania postanowieniem jest wyjątkiem na gruncie KPA.
Jeżeli postępowanie administracyjne już się toczy, a organizacja uznaje swój udział w nim za zasadny i występuje o dopuszczenie jej do postępowania, podobnie jak w wypadku wszczęcia postępowania, wydaje się postanowienie o dopuszczeniu organizacji do udziału w toczącym się postępowaniu.
Zarówno postanowienie w sprawie wszczęcia postępowania, jak i postanowienie w sprawie dopuszczenia organizacji społecznej do toczącego się postępowania są zaskarżalne w drodze zażalenia. Jest to o tyle istotne, że organ rozpatrujący zażalenia może ocenić przesłankę interesu społecznego z innej perspektywy. Jeżeli organ administracji prowadzący postępowanie uzna, że zasadny jest udział organizacji społecznej, zawiadamia o tym organizację, która może przyłączyć się do postępowania. Także w tym wypadku przesłanką udziału organizacji jest zgodność celu postępowania z celami statutowymi organizacji oraz uzasadnienie jej udziału w realizacji interesu społecznego.
Organizacja społeczna może posługiwać się środkami służącymi wzruszeniu decyzji ostatecznych. Zgodnie z art. 221 KPA, prawo składania skarg i wniosków służy także organizacjom społecznym. Natomiast art. 235 § 1 KPA stanowi, że skargi złożone w sprawie, w której wydana została decyzja ostateczna, mogą stanowić podstawę do wszczęcia postępowania w sprawie zmiany luli uchylenia decyzji ostatecznej. Kolejną formą reprezentowania interesu społecznego w postępowaniu administracyjnym jest możliwość przedstawienia przez organizację, która w po-stępowaniu nie bierze udziału, swego stanowiska w sprawie w formie uch-wały lub oświadczenia organu statutowego organizacji.
4. Uprawnienia prokuratora i RPO działających jako podmioty na prawach stron w postępowaniu administracyjnym
Jedną z funkcji prokuratury jest podejmowanie środków prze-widzianych prawem do prawidłowego i jednolitego stosowania prawa w postępowaniu administracyjnym (art. 3 ust. 1 pkt 3 ustawy). Zgodnie zaś z art. 42 ustawy, udział prokuratora w postępowaniu administracyjnym określają od-rębne przepisy. Postanowienia KPA stanowią odrębne przepisy w rozumieniu tego artykułu. Artykuł 182 KPA formułuje cel działania prokuratora w postępowaniu administracyjnym, podobnie jak w wypadku ustawy o prokuraturze (art. 2 ustawy). Celem tym jest usunięcie stanu niezgodnego z prawem. Do zapewnienia zgodności z prawem przebiegu i wyniku postępowania prokuratorowi służy prawo udziału w postępowaniu na prawach strony (art. 188 KPA), możliwość zaskarżenia decyzji ostatecznych, w drodze szczególnego środka zaskarżenia noszącego nazwę sprzeciwu oraz w drodze skargi sądowej. Należy jednak pod-kreślić, że celem udziału prokuratora w postępowaniu administracyjnym jest realizacja obiektywnie pojętej praworządności. Prokurator nie może też żądać wszczęcia postępowania, gdy przepis wymaga wniosku strony lub jej zgody (art. 61 § 2 i art. 147 KPA). Wyrazem tej zasady jest norma art. 184 § 4 KPA. Zgodnie z nią, jeżeli naruszenie prawa polega na braku udziału strony w postępowaniu, zastosowanie sprzeciwu w takim wypadku wymaga zgody strony. Na tle udziału prokuratora w postępowaniu administracyjnym można mówić o trzech sytuacjach, stosownie do etapu, na którym ten organ włączył się do postępowania.
1. Prokuratorowi, podobnie jak stronom, służy prawo zwrócenia się do organu administracji o wszczęcie postępowania (art. 61 § 1 i 3 KPA)". Złoże-nie wniosku w tej sprawie ma miejsce w sytuacji, kiedy prokurator stwierdzi naruszającą prawo bezczynność, jeżeli organ nie dopełnił obowiązku wszczęcia postępowania. Z podobną sytuacją mamy do czynienia, gdy przepisy nie nakazują, lecz zezwalają na wszczęcie postępowania, a bez-czynność organu nie da się pogodzić z celem regulacji prawnej.
2. Prokurator może włączyć się do toczącego się już postępowania. W takim wypadku z mocy art. 188 KPA służą mu prawa strony. Oznacza to, że może w postępowaniu posługiwać się tymi samymi środkami prawnymi, jakie ma do swojej dyspozycji strona (o wyjątku zawartym w art. 184 § 4 KPA była już mowa; por. Nb. 61). Prawo do udziału w postępowaniu w charakterze strony powoduje, że organ prowadzący postępowanie ma obowiązek doręczać prokuratorowi zawiadomienia o czynnościach, w których przepisy przewidują udział strony. Prokurator może też posługiwać się środkami zaskarżenia w stosunku do postanowień i decyzji, a także brać udział w czynnościach procesowych lub korzystać ze służącej stronie inicjatywy dowodowej. Udział tego podmiotu opiera się na innych celach niż udział strony. Z tego względu do zapewnienia zgodności z prawem przebiegu czynności i treści decyzji prokurator może w szerszym niż strona zakresie korzystać z materiałów sprawy. Nie jest, odmiennie niż strona, związany ograniczeniami w dostępie do akt sprawy.
„Prokurator dla należytego wypełnienia funkcji kontrolnej musi mieć możliwość zapoznania się z całym materiałem dowodowym. Do zachowania w tajemnicy wszelkich wiadomości objętych tajemnicą państwową i służbową prokurator jest zobowiązany z racji pełnionego urzędu"
Jeżeli organ administracji uzna potrzebę udziału prokuratora w prowadzonym przez siebie postępowaniu, zawiadamia o tym prokuratora. Udział tego organu może być podyktowany związkiem zjawisk będących przedmiotem po-stępowania z potrzebą zastosowania ochrony karnej określonych dóbr. Dla przykładu, w postępowaniu w sprawie zobowiązań podatkowych lub w po-stępowaniu celnym określone zachowania strony mogą uzasadniać nie tylko szczególną uwagę z punktu widzenia prawidłowości przebiegu postępowania, ale też mogą być podstawą podjęcia czynności w ramach postępowania karnego skarbowego lub karnego. Ponadto prokurator w postępowaniu administracyjnym ma możliwość złożenia sprzeciwu. Sprzeciw składany jest od decyzji ostatecznej, jeżeli przepisy KPA przewidują możliwość wznowienia postępowania, stwierdzenia nieważności, jej uchylenia lub zmiany. Jest to środek przysługujący tylko prokuratorowi. Wniesienie sprzeciwu powoduje wszczęcie postępowania z urzędu i zgodnie z zasadą czynnego udziału strony w postępowaniu wymaga zawiadamiania stron. Kodeks przewiduje termin 30 dni do załatwienia sprzeciwu. W wypadku zaistnienia przyczyn, które uniemożliwiają wydanie decyzji w tym terminie, zastosowanie mają przepisy normujące skutki naruszenia terminu załatwienia sprawy określone w art. 36-38 KPA. Powoduje to, że prokuratorowi służy prawo złożenia zażalenia na brak decyzji w terminie i możliwość skierowania skargi na bezczynność. Pracownicy winni niezałatwienia sprawy podlegają odpowiedzialności porządkowej lub dyscyplinarnej. Ważną sferą uprawnień prokuratora jest jego udział w postępowaniu przed sądem administracyjnym. Zgodnie z art. 53 § 3 PrPostSAdm, prokuratorowi służy prawo złożenia skargi w terminie 6 miesięcy od dnia doręczenia stronie rozstrzygnięcia w sprawie indywidualnej, a w pozostałych wypadkach w terminie 6 miesięcy od dnia wejścia w życie aktu lub podjęcia czynności uzasadniającej wniesienie skargi. W stosunku do prokuratora nie istnieje też obowiązek wyczerpania środków odwoławczych.
Rzecznik Praw Obywatelskich
Zgodnie z art. 14 pkt 6 ustawy z 15.7.1987 r. o Rzeczniku Praw Obywatelskich (tekst jedn. Dz.U. z 2001 r. Nr 14, poz. 147), organ ten ma prawo zwracać się o wszczęcie postępowania administracyjnego i sądowo-administracyjnego oraz uczestniczyć w tych postępowaniach na prawach przysługujących prokuratorowi. Zasadniczo są to zatem te same środki prawne, które ma do dyspozycji prokurator. Rzecznikowi służy prawo żądania wszczęcia postępowania i udziału w nim na prawach strony, wykorzystaniem środków procesowych służących stronie. Tożsamość środków prawnych w wypadku prokuratora i Rzecznika Praw Obywatelskich dotyczy jedynie techniczno-procesowego aspektu jego działania. Należy podkreślić, że przed zastosowaniem jakiegokolwiek środka prawnego Rzecznik bada sprawę, w wyniku czego może uznać za zasadne poprzestanie na wskazaniu wnioskodawcy przysługujących mu środków prawnych. Zgodnie z art. 8 ustawy o Rzeczniku Praw Obywatelskich, przesłanką pod-jęcia czynności przewidzianych w ustawie jest powzięcie wiadomości wskazujących na naruszenie praw i wolności obywatelskich. Jeżeli zatem prokurator podejmuje działania w celu ochrony obiektywnie pojętej praworządności, to zadaniem Rzecznika jest podejmowanie czynności, gdy zachodzi potrzeba ochrony praw i wolności obywateli określonych w Konstytucji i innych przepisach prawa. Rzecznik Praw Obywatelskich korzysta z tych samych uprawnień co prokurator, ale realizuje inne zadania i wskazanie w skardze na samo naruszenie prawa przedmiotowego nie będzie wystarczające, jeżeli nie towarzyszy mu wskazanie na naruszenie praw i wolności obywatelskich (wyr. NSA z 1.7.1999 r., SA/Bk 208/99, OSP Nr 1/2000, poz. 17, z glosą E. Łętowskiej).
5. Rodzaje podmiotów działających na prawach stron w postep. admin.
1. Na podstawie art. 16 ust. 2 ustawy z 20.7.1991 r. o Inspekcji Ochrony Środowiska (tekst jedn. Dz.U. z 2002 r. Nr 112, poz. 982 ze zm.), organy tej inspekcji mogą występować o:
a) wszczęcie postępowania administracyjnego lub
b) dopuszczenie ich do toczącego się już postępowania.
Strona i podmioty na prawach strony W wypadku złożenia takiego wniosku organom IOŚ służą prawa strony w po-stępowaniu administracyjnym i postępowaniu przed sądem administracyjnym. Zgodnie z art. 19 tej ustawy, w postępowaniu o ustalenie warunków za-budowy i zagospodarowania terenu dotyczącym przedsięwzięcia mogącego znacząco oddziaływać na środowisko oraz w sprawie lokalizacji autostrad oraz dróg ekspresowych wojewódzkiemu inspektorowi ochrony środowiska służą prawa strony w postępowaniu administracyjnym i postępowaniu przed sądem administracyjnym, jeżeli zgłosi swój udział w postępowaniu. 2. Ustawa z 7.5.1999 r. o ochronie terenów byłych hitlerowskich obozów zagłady (Dz.U. Nr 41, poz. 412 ze zm.) przewiduje w art. 18, że organ, który wszczął postępowanie administracyjne, którego skutki mogą dotyczyć Pomnika Zagłady lub jego strefy ochronnej, jest obowiązany zawiadomić o tym niezwłocznie ministra właściwego do spraw administracji publicznej. W postępowaniach, których skutki mogą dotyczyć Pomnika Zagłady lub jego strefy ochronnej, temu ministrowi przysługują prawa strony zarówno w postępowaniu administracyjnym, jak i w postępowaniu przed sądem administracyjnym, jeżeli zgłosi swój udział w postępowaniu w terminie 7 dni od dnia dostarczenia zawiadomienia o jego wszczęciu. 3. Ustawa z 27.4.2001 r. — Prawo ochrony środowiska (Dz.U. Nr 62, poz. 627 ze zm.) w art. 212 ust. 3 przewiduje, że w wypadku stwierdzenia nie-prawidłowości w zakresie wydawania przez starostę pozwoleń zintegrowanych, minister właściwy do spraw środowiska kieruje wystąpienie, którego treścią może być w szczególności wniosek o stwierdzenie nieważności decyzji w przedmiocie wydania takiego pozwolenia. Zgodnie zaś z art. 212 ust. 4, w wypadku skierowania takiego wystąpienia ministrowi służą prawa strony w postępowaniu administracyjnym i postępowaniu przed sądem administracyjnym.
6. Właściwość miejscowa w postępowaniu adm.
Art. 21. § 1. Właściwość miejscową organu administracji publicznej ustala się:
1) w sprawach dotyczących nieruchomości - według miejsca jej położenia; jeżeli nieruchomość położona jest na obszarze właściwości dwóch lub więcej organów, orzekanie należy do organu, na którego obszarze znajduje się większa część nieruchomości,
2) w sprawach dotyczących prowadzenia zakładu pracy - według miejsca, w którym zakład pracy jest, był lub ma być prowadzony,
3) w innych sprawach - według miejsca zamieszkania (siedziby) w kraju, a w braku zamieszkania w kraju - według miejsca pobytu strony lub jednej ze stron; jeżeli żadna ze stron nie ma w kraju zamieszkania (siedziby) lub pobytu - według miejsca ostatniego ich zamieszkania (siedziby) lub pobytu w kraju.
§ 2. Jeżeli nie można ustalić właściwości miejscowej w sposób wskazany w § 1, sprawa należy do organu właściwego dla miejsca, w którym nastąpiło zdarzenie powodujące wszczęcie postępowania, albo w razie braku ustalenia takiego miejsca - do organu właściwego dla obszaru dzielnicy Śródmieście w m. st. Warszawie.
Spory o właściwość:
spór pozytywny – gdy wiele organów uważa się za właściwe w danej sprawie
spór negatywny - gdy żaden z organów nie uważa się za właściwy w danej sprawie
7 Pojęcie właściwości adm, i obowiązki organu związane z ustaleniem właściwości
właściwość – to zdolność prawna organu administracji do rozpoznawania i rozstrzygania określonego rodzaju spraw w postępowaniu administracyjnym.
KPA wyróżnia tylko właściwość miejscową oraz rzeczową. Istnieje również właściwość instancyjna (funkcjonalna), która określa kompetencje do czynności procesowych organów w danej sprawie w kolejnych etapach postępowania. Kodeks postępowania administracyjnego nie wymienia tej właściwości. Traktuje ją jako element właściwości rzeczowej. Kodeks określa właściwość instancyjną przede wszystkim poprzez wskazanie jakie sprawy załatwiają organy wyższego stopnia, a jakie organy naczelne.
8. Rodzaje właściwości org adm
*właściwość rzeczowa > oznacza powierzenie określonemu organowi lub organom załatwienia pewnego typu spraw administracyjnych.
*właściwość miejscowa > właściwość organu do działania na określonym fragmencie terytorium kraju.
*właściwość instancyjna (funkcjonalna) > określa organ której instancji jest właściwy do rozstrzygania sprawy
9. Obligatoryjne przesłanki wyłączenia pracownika z postęp. Adm
określone w ustawie przesłanki, które powodują z mocy prawa wyłączenie pracownika, na podstawie art.24 par.1 pkt.1-7 w postępowaniu w sprawie:
1) w której jest stroną albo pozostaje z jedną ze stron w takim stosunku prawnym, że wynik sprawy może mieć wpływ na jego prawa lub obowiązki,
2) swego małżonka oraz krewnych i powinowatych do drugiego stopnia,
3) osoby związanej z nim z tytułu przysposobienia, opieki lub kurateli,
4) w której był świadkiem lub biegłym albo był lub jest przedstawicielem jednej ze stron, albo w której przedstawicielem strony jest jedna z osób wymienionych w pkt 2 i 3,
5) w której brał udział w niższej instancji w wydaniu zaskarżonej decyzji,
6) z powodu której wszczęto przeciw niemu dochodzenie służbowe, postępowanie dyscyplinarne lub karne,
7) w której jedną ze stron jest osoba pozostająca wobec niego w stosunku nadrzędności służbowej.
Wyłączenie obligatoryjne następuje z urzędu i nikt o tym nie decyduje.
10 Przesłanki wyłączenia org adm
Zgodnie z Kodeksem postępowania administracyjnego, organ administracji podlega wyłączeniu od rozpatrywania danej sprawy jeżeli rozstrzyga ona o interesach majątkowych:
* Kierownika organu administracji lub osób, które pozostają z tym kierownikiem w stosunku małżeństwa, przysposobienia, kurateli, opieki lub są krewnymi lub powinowatymi drugiego stopnia,
* Osoby zajmującej stanowisko kierownicze w organie bezpośrednio wyższego stopnia, lub osób pozostających z nią w stosunku małżeństwa, przysposobienia, kurateli, opieki lub są krewnymi lub powinowatymi drugiego stopnia.
11.Wszczęcie postępowania adm- sposoby wszczęcia i potwierdzenie czynności przez organ
Art. 61. Wszczęcie postępowania
§ 1. Postępowanie administracyjne wszczyna się na żądanie strony lub z urzędu.
§ 2. Organ administracji publicznej może ze względu na szczególnie ważny interes strony wszcząć z urzędu postępowanie także w sprawie, w której przepis prawa wymaga wniosku strony. Organ obowiązany jest uzyskać na to zgodę strony w toku postępowania, a w razie nieuzyskania zgody - postępowanie umorzyć.
§ 3. Datą wszczęcia postępowania na żądanie strony jest dzień doręczenia żądania organowi administracji publicznej.
§ 3a. Datą wszczęcia postępowania na żądanie strony wniesione drogą elektroniczną jest dzień wprowadzenia żądania do systemu teleinformatycznego organu administracji publicznej.
§ 4. O wszczęciu postępowania z urzędu lub na żądanie jednej ze stron należy zawiadomić wszystkie osoby będące stronami w sprawie.
12. Wymogi formalne wobec podania wszczynającego postęp. adm oraz postępowanie w przypadku stwierdzenia braków formalnych
Wymogi formalne decyzji
art. 107 KPA– przepis prawnie regulujący jej niezbędne elementy.
Decyzja powinna zawierać:
oznaczenie organu administracji publicznej
należy podać pełną nazwę organu, który wydał decyzję, i jego siedzibę. Z oznaczenia tego możemy odkodować prawidłowość lub wadliwość przeprowadzonego przed tym organem postępowania, jeżeli w postępowaniu uczestniczył organ podlegający wyłączeniu ( art. 145 § 1 pkt 3 w zw. z art.25 KPA). Z oznaczenia tego uzyskujemy również informację, czy sprawę załatwił organ właściwy miejscowo, rzeczowo i instancyjnie. Brak oznaczenia organu powoduje, że decyzja będzie obarczona istotną wadą i będzie podlegała stwierdzeniu nieważności na podstawie art. 156 § 1 pkt 1 KPA
( Art. 156. § 1. Organ administracji publicznej stwierdza nieważność decyzji, która: 1) wydana została z naruszeniem przepisów o właściwości; ).
datę wydania
datą wydania decyzji jest dzień podpisania decyzji zawierającej wszystkie obligatoryjne składniki przez właściwy organ. Oznaczenie tej daty umożliwia stwierdzenie, czy nie naruszono terminu załatwienia sprawy administracyjnej. Brak tej daty jest wadą, którą można usunąć w trybie sprostowania decyzji. Jednak oznaczenie daty wydania decyzji ma istotne znaczenie w kontekście problematyki powagi rzeczy osadzonej, do którego to zagadnienia nawiązuje ustawodawca
w art. 156 §1 pkt 3 KPA ( Art. 156. § 1. Organ administracji publicznej stwierdza nieważność decyzji, która: 3) dotyczy sprawy już poprzednio rozstrzygniętej inną decyzją ostateczną;).
oznaczenie strony lub stron
- w odniesieniu do osób fizycznych – podanie imienia (imion), nazwiska i miejsca zamieszkania, ewentualnie innych danych takich jak PESEL, NIP.
- w odniesieniu do osób prawnych i jednostek organizacyjnych nie posiadających osobowości prawnej – podanie nazwy oraz siedziby, ewentualnie innych danych takich jak NIP.
Błędne oznaczenie strony w decyzji, w zależności od błędu, pociąga rozmaite skutki prawne. Jeżeli błąd polega na pomyłce w nazwisku strony czy oznaczeniu adresu, to decyzja podlega sprostowaniu. Jeżeli natomiast nie wypełnia znamion strony w postępowaniu administracyjnym, czyli nie powinien być adresatem decyzji, to taka decyzja obarczona jest istotną wadą, i jako decyzja wadliwa w sposób istotny podlega stwierdzeniu nieważności na podstawie art. 156 § 1 pkt 4 KPA ( Art. 156. § 1. Organ administracji publicznej stwierdza nieważność decyzji, która: 4) została skierowana do osoby niebędącej stroną w sprawie;),
powołanie podstawy prawnej
polega na przytoczeniu przepisów prawa materialnego, na podstawie których organ wydał rozstrzygnięcie ( powinno się powoływać tylko przepisy mające szczególny związek z dana decyzją).
Z przepisów Konstytucji RP wynika wyraźnie,że podstawą prawną decyzji administracyjnej mogą być tylko przepisy powszechnie obowiązujące, czyli przepisy stanowiące źródła prawa ( ustawy
lub dekrety z mocą ustawy). Na mocy Konstytucji uchwały Rady Ministrów oraz zarządzenia Prezesa Rady Ministrów i ministrów mają charakter wewnętrzny, i obowiązują tylko jednostki administracyjne podległe organowi wydającemu te akty. Zarządzenia nie mogą stanowić podstawy decyzji wobec obywateli, osób prawnych oraz innych podmiotów ( art. 93 ust 1 i 2 Konstytucji RP). Błędne oznaczenie podstawy prawnej lub jej brak w decyzji jest istotną wadą
i powoduje konieczność stwierdzenia nieważności decyzji na podstawie art. 156 § 1 pkt 2 KPA
(Art. 156. § 1. Organ administracji publicznej stwierdza nieważność decyzji, która: 2) wydana została bez podstawy prawnej lub z rażącym naruszeniem prawa;).
Rozstrzygnięcie – osnowa
jest kwintesencją decyzji, wyraża rezultat stosowania normy prawa materialnego do konkretnego wypadku, w kontekście konkretnych okoliczności faktycznych i materiału dowodowego.
W sentencji decyzji wyrażona jest wola organu administracji publicznej, jest to zdanie lub zespół zdań wyrażających uprawnienia i obowiązki adresata decyzji przy użyciu pewnych zwrotów konwencjonalnych, np.: ”zezwala się”, „przyznaje się”, „nakłada się”, „udziela się”, „wyraża
się zgodę”, „nakazuje się”, „zakazuje się”, „określa się”, „cofa się”, „uchyla się”.
Uzasadnienie faktyczne i prawne
- zazwyczaj rozpoczyna się od krótkiego zreferowania przebiegu danej sprawy
- jak wynika z art. 107 § 3 KPA uzasadnienie faktyczne decyzji powinno w szczególności zawierać wskazanie faktów, które organ uznał za udowodnione, dowodów, na których się oparł,
oraz przyczyn, z powodu których innym dowodom odmówił wiarygodności i mocy dowodowej,
zaś uzasadnienie prawne – wyjaśnienie podstawy prawnej decyzji, z przytoczeniem przepisów prawa.
Należy nie tylko podać i przytoczyć treść przepisów, ale także dokonać stosownej wykładni tych przepisów w kontekście tego właśnie konkretnego wypadku. Organ rozstrzygający powinien wytłumaczyć, dlaczego został zastosowany przepis na tle konkretnego stanu faktycznego
i materiału dowodowego, a gdyby zachodziła możliwość różnej wykładni tego przepisu, to organ powinien wyjaśnić, dlaczego przyjął daną wykładnię przepisu.
Sporządzając decyzję, organ administracyjny
- może odstąpić od uzasadnienia decyzji, gdy uwzględnia ona w całości żądanie strony; nie dotyczy to jednak decyzji rozstrzygających sporne interesy stron oraz decyzji wydanych na skutek odwołania (. art. 107 § 4 KPA)
- może odstąpić od uzasadnienia decyzji również w przypadkach, w których z dotychczasowych przepisów ustawowych wynikała możliwość zaniechania lub ograniczenia uzasadnienia ze względu na interes bezpieczeństwa Państwa lub porządek publiczny (art. 107 § 5 KPA)
pouczenie, czy i w jakim trybie służy od niej odwołanie
pouczenie to dotyczy tego, czy i w jakim trybie służy od decyzji odwołanie ( wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy przez ten sam organ), powództwo do sądu powszechnego lub skarga do sądu administracyjnego. Brak w decyzji pouczenia o środkach prawnych jest wadą nieistotną, która może być usunięta w trybie jej uzupełnienia albo sprostowania zamieszczonego w decyzji pouczenia
w tych kwestiach ( art. 111 § 1 KPA: Strona może w terminie czternastu dni od dnia doręczenia
lub ogłoszenia decyzji zażądać jej uzupełnienia co do rozstrzygnięcia bądź co do prawa odwołania, wniesienia w stosunku do decyzji powództwa do sądu powszechnego lub skargi do sądu administracyjnego albo sprostowania zamieszczonego w decyzji pouczenia w tych kwestiach.
§ 1a. Organ administracji publicznej, który wydał decyzję, może ją uzupełnić lub sprostować
z urzędu w zakresie, o którym mowa w § 1, w terminie czternastu dni od dnia doręczenia
lub ogłoszenia decyzji.
§ 1b. Uzupełnienie lub odmowa uzupełnienia decyzji następuje w formie postanowienia.).
W tym przypadku termin dla strony do wniesienia odwołania, powództwa lub skargi biegnie
od dnia doręczenia jej odpowiedzi ( art. 111 § 2 KPA: § 2. W przypadku wydania postanowienia,
o którym mowa w § 1b, termin dla strony do wniesienia odwołania, powództwa lub skargi biegnie
od dnia jego doręczenia lub ogłoszenia.)
8.podpis z podaniem imienia i nazwiska oraz stanowiska służbowego osoby upoważnionej do wydania decyzji
Podpisywać decyzje może:
- osoba zatrudniona w organie administracji na stanowisku urzędniczym – czyni to zawsze
w imieniu i z upoważnienia osoby sprawującej funkcje organu administracji, co należy zaznaczyć
na podpisywanej decyzji.
albo
- osoba sprawująca funkcje organu administracji.
Brak podpisu pozbawia pismo charakteru decyzji administracyjnej. Błąd istotny w podpisie oznacza wadę istotną decyzji, jest bowiem naruszeniem normy prawnej, kreującej stosowne wymagania. Natomiast błąd nieistotny w podpisie może być usunięty w trybie sprostowania,
i nie ma wpływu na na moc prawną decyzji.
13. Postępowanie z podanie wniesionym do niewłaściwego organu adm, lub zawierającego kilka żądań
Jeżeli przepisy prawa uzależniają wydanie decyzji od zajęcia stanowiska przez inny organ, stosownie do art. 106 KPA, to decyzja może być wydana dopiero po zajęciu stanowiska przez
ten organ. Zajęcie stanowiska może nastąpić w formie wyrażenia opinii, zgody i tp., których treść jest wiążąca dla organu zasięgającego opinii, ale wiążące jest tylko samo zasięgnięcie opinii. Przepis prawa może wymagać zasięgnięcia opinii nawet pod sankcją nieważności decyzji. Obowiązek zwracania się do innych organów o zajęcie stanowiska, niezbędnego do podjęcia decyzji, ciąży
na organie załatwiającym sprawę administracyjną. Organ, przed którym toczy
się postępowanie w sprawie, powiadamia stronę o swoim wystąpieniu do organu właściwego
o zajęcie stanowiska. Organ, do którego zwrócono się o zajęcie stanowiska, obowiązany
jest przedstawić niezwłocznie, nie później niż w terminie dwóch tygodni od dnia doręczenia
mu żądania, chyba że przepisy prawne przewidują dla danej kategorii wypadków inny termin (art. 106 § 3 KPA). Organ, obowiązany do zajęcia stanowiska może w razie potrzeby przeprowadzić postępowanie wyjaśniające ((art. 106 § 4 KPA). Może zatem wzywać strony, świadków, biegłych, żądać przedstawienia dokumentów.
Zajęcie stanowiska następuje w drodze postanowienia, na które służy stronie zażalenie.
14. Skutki prawne nie wyłączenia pracownika lub organu z postęp adm w przypadkach określonych w kpa
Zgodnie z Kodeksem postępowania administracyjnego, wyłączony pracownik powinien podejmować tylko czynności nie cierpiące zwłoki ze względu na interes społeczny lub ważny interes stron. Jeżeli decyzja została wydana przez pracownika, który podlegał wyłączeniu, jest to przesłanka wznowienia postępowania administracyjnego
15 Zasada czynnego udziału stron w postęp adm ustawodawca nałożył na organ prowadzący postępowanie dwa podstawowe obowiązki. Organ ten ma obo wiązek zapewnić stronie czynny udział w każdym stadium postępowania, a przed wydaniem decyzji umożliwić stronie wypowiedzenie się, co do zebranych dowodów i materiałów
oraz zgłoszonych żądań . Wyjątek od tej zasady dotyczy sytuacji, gdy załatwienie sprawy nie cierpi zwłoki ze względu na niebezpieczeństwo dla życia lub zdrowia ludzkiego albo ze względu na grożącą niepowetowaną szkodę materialną.
16 zasada jawności i ekonomiki procesowej
zasada jawności (chodzi w niej o to, że budżet państwa powinien być podany do publicznej wiadomości – dotyczy to zarówno tworzenia i uchwalania budżetu, jak i jego wykonania oraz kontroli),
17 Zasada pisemności i informowania
sprawy należy załatwiać w formie pisemnej. Pisemność postępowania administracyjnego odnosi się do wszystkich czynności dokonywanych w jego toku, a nie tylko do czynności kończących postępowanie
18 Zasada dwuinstancyjności i sądowej kontroli
Zasada ta wynika także z innych przepisów kpa w szczególności dotyczących odwołania od decyzji administracyjnej. Organ odwoławczy nie weryfikuje decyzji wydanej w pierwszej instancji a ponownie rozpoznaje sprawę. Najważniejszą konsekwencją zasady dwuinstancyjności jest to, że od każdej decyzji nie ostatecznej przysługuje odwołanie do organu wyższego stopnia nad organem, który wydał zaskarżoną decyzję
19 zasada ochrony praw nabytych i praworządności
20 zasada pogłębiania zaufania i prawdy obiektywnej
organy administracji podejmują wszelkie kroki niezbędne do dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego, tj. m.in. ocen
iają legalność dowodów, przeprowadzają dowody z urzędu, pouczają. Organ nie jest, więc związany wnioskami stron i samodzielnie dąży do ustalenia prawdy obiektywnej.
21Terminy podstawowe załatwiania spraw administracyjnych
Terminy to takie postanowienie dodatkowe w decyzji, które określa moc obowiązującą decyzji
w czasie. Upływ terminu powoduje wygaśnięcie uprawnień lub obowiązków nałożonych decyzją.
Przykład: pozwolenia wodnoprawne wydaje się na czas określony. Pozwolenie wodnoprawne
na szczególne korzystanie z wód wydaje się na okres nie dłuższy niż 20 lat, pozwolenie wodnoprawne na wprowadzenie ścieków do wód lub do ziemi wydaje się na okres nie dłuższy
niż 10 lat.
Sposoby obliczania terminów Terminy w postępowaniu administracyjnym oblicza się w myśl art. 57 k.p.a., i tak: 1) Jeżeli początkiem terminu określonego w dniach jest pewne zdarzenie, przy obliczaniu tego terminu nie uwzględnia się dnia, w którym zdarzenie nastą- piło. Zdarzeniem takim może być np. doręczenie pisma stronie czy innemu uczestnikowi postępowania. Upływ ostatniego z wyznaczonej liczby dni uważa się za koniec terminu. Ostatnim dniem jest termin do godziny 24.00, przy czym jeśli zainteresowany nadał pismo jako zwykłą przesyłkę (tj. bez pokwitowania nadania), to rozstrzygające znaczenie dla daty nadania pisma, tym samym dla zachowania terminu, ma data stempla pocztowego zamieszczona na kopercie.
2) Terminy określone w tygodniach kończą się z upływem tego dnia w ostatnim tygodniu, który nazwą odpowiada początkowemu dniowi terminu. W tym wypadku, jeżeli termin na dokonanie określonej czynności wynosi np. dwa tygodnie od 4 grudnia (środy), to czynności można dokonać do godziny 24.00 dnia 18 grudnia (środy). 3) Terminy określone w miesiącach kończą się z upływem tego dnia w ostatnim miesiącu, który odpowiada początkowemu dniowi terminu, a gdyby takiego dnia w ostatnim miesiącu nie było – w ostatnim dniu tego miesiąca.
22 Postępowanie w przypadku nie załatwienie sprawy w terminie i skutki
prawne
23 Doręczenie zastępcze i pośrednie
24 Skutki prawne odmowy doręczenia lub braku możliwości doręczenia
25 Przesłanki i procedura doręczenia w formie elektronicznej