• Laseroterapia w stomatologii

• Katedra i Zakład Chirurgii Stomatologicznej

• Uniwersytet Medyczny im. Piastów Śląskich we Wrocławiu

• Albert Einstein – „Ojciec techniki laserowej”

• Albert Einstein wykazał, że światło nie składa się z fal ciągłych

• jest porcjami energii zwanej fotonami

• podstawową zasadą działania lasera jest wymuszona emisja fotonów

• laser jest generatorem światła wykorzystującym to zjawisko

• LASER

Light

Amplification

by Stimulated

Emission

of Radiation

wzmocnienie światła przez wymuszoną

emisję promieniowania

• PODZIAŁ LASERÓW

GAZOWE

- na dwutlenku węgla CO2

- helowo-neonowe He-Ne

- argonowe Ar

- kryptonowe Kr

CIECZOWE- barwnikowe

• pozwalają na ciągłą zmianę długości fali

w zakresie widzialnym, podczerwieni

i nadfiolecie

• substancją czynną jest przepływająca, struga roztworu zawierającego barwnik organiczny

• zastosowanie badawcze

NA CIELE STAŁYM

• na krysztale granatu itrowo - aluminiowego (YAG)

• z domieszką

- neodymu Nd

- erbu Er

- holmu Ho

PÓŁPRZEWODNIKOWE

• laser diodowy

• emituje promieniowanie od czerwieni do podczerwieni

• obszarem czynnym jest półprzewodnik

• obszar czynny jest wzbudzany przez przepływający prąd elektryczny

• PODZIAŁ LASERÓW

• lasery niskoenergetyczne

biostymulacyjne (soft lasers)

• lasery wysokoenergetyczne

chirurgiczne

(hard lasers)

CO2

Nd:YAG

Er:YAG

• Porównanie wielkości strefy destrukcji termicznej
  tkanek w aspekcie transmisji oraz absorpcji
  promieniowania laserowego-podczerwonego w tkankach

• Przekrój krateru po kontaktowej ingerencji wiązką lasera w tkankę miękką

• Warunki bezpiecznej pracy z laserem

powierzchnie odbijające

- lusterka, instrumenty, wypolerowane powierzchnie wypełnień

- mogą zmienić kierunek wiązki laserowej

- zalecane są instrumenty o matowej powierzchni, szpatułki drewniane

• Okulary ochronne

• Maski chirurgiczne
  ewakuator

gdy odparowywane tkanki są zainfekowane tworzy się tzw. „pióropusz laserowy”

• Laserochirurgia

• to nowoczesna, ambulatoryjna metoda leczenia światłem

• bez konieczności klasycznej ingerencji chirurgicznej, laserowe cięcie, odparowanie, koagulacja, fotoablacja

• wykorzystuje przeciwbólowe, przeciwzapalne i biostymulujące właściwości wiązki światła
  o odpowiedniej długości fali

• LASEROCHIRURGIA - zastosowanie

• Lasery w chirurgii stomatologicznej stosowane są do wywołania kontrolowanych procesów destrukcyjnych tkanki, do których zalicza się: cięcie, odparowanie, koagulację i fotoablację.

Skuteczność wywoływania tych procesów w tkankach biologicznych zależy od właściwego doboru takich parametrów jak: energia lub moc promieniowania, szerokość impulsu lub czas oddziaływania z tkanką, właściwości absorpcyjnych tkanki oraz gęstości energii lasera.

• MEDYCZNO-BIOLOGICZNE PODSTAWY LECZENIA
  LASERAMI MAŁEJ MOCY

• Energia laserowa pochłaniana przez enzymy mitochondrialne daje miejscowy wzrost temperatury, który powoduje zwiększenie przepuszczalności i przewodności błony mitochondrium.

• Prowadzi to do ułatwionego napływu do mitochondriów składników cyklu Krebsa i zwiększenia produkcji wysokoenergetycznych cząsteczek ATP. Poza tym stwierdzono wzrost syntezy DNA, RNA i liczby mitochondriów prowadzący do proliferacji komórek.

• Wykazano także, że pod wpływem niskoenergetycznej wiązki wzrasta populacja limfocytów T, które poprzez miejscowe uwalnianie czynników wzrostu oraz limfokin, i interleukin, odgrywają istotną rolę w regeneracji tkanki zapalnej. Wzrasta także aktywność monocytów, makrofagów i neutrofilów co prowadzi do zwiększenia miejscowej odporności. Jak wynika z doświadczeń lasery biostymulacyjne zwiększają okresowo poziom przeciwciał, przyspieszając w ten sposób proces gojenia i wydłużają okres remisji tych schorzeń.

• MEDYCZNO-BIOLOGICZNE PODSTAWY LECZENIA
  LASERAMI MAŁEJ MOCY

• Efekt przeciwzapalny, uzyskany po zastosowaniu lasera biostymulacyjnego zawdzięczamy także miejscowemu wzrostowi serotoniny uwalnianej z płytek krwi, która powoduje obkurczenie naczyń krwionośnych. Zaobserwowano także zmianę stężenia histaminy i heparyny, która umożliwia poprawę mikrokrążenia, przez co obrzęki pourazowe ulegają wchłonięciu. Światło lasera powoduje także hamowanie wzrostu przepuszczalności naczyń krwionośnych, narastania obrzęku w ostrej fazie zapalenia, oraz formowania się ziarniny.

• MEDYCZNO-BIOLOGICZNE LECZENIE LASERAMI MAŁEJ MOCY - zastosowanie

• Zastosowanie lasera biostymulacyjnego przed rozpoczęciem opracowywania ubytku próchnicowego podnosi próg bólu i czyni zabieg znacznie mniej bolesnym.

• Lasery te są bardzo użyteczne w zabiegach przeciwbólowych przy stomatopatiach protetycznych, ropniach przyzębia, paradontopatiach, obrzękach, opryszczce wargowej, zapaleniach miazgi.

• Działanie lasera powoduje przyspieszenie gojenia się ran po zabiegach ekstracji, przecinania wędzidełka i resekcji, a ponadto przy przewlekłych zapaleniach tkanki okołozębowej.

• MEDYCZNO-BIOLOGICZNE LECZENIE LASERAMI MAŁEJ MOCY - zastosowanie

• Użycie lasera zapobiega stanom zapalnym i jest bardzo przydatne w leczeniu nerwobólów.

• Dzięki tym aparatom zmniejszyć można krwawienie i przyspieszyć gojenie po zabiegu, a także likwidować ogniska zapalne.

• Zastosowanie lasera poprawia terapeutyczne skutki zabiegów, zmniejsza ryzyko infekcji, przyspiesza regenerację uszkodzonych tkanek.

• MEDYCZNO-BIOLOGICZNE LECZENIE LASERAMI MAŁEJ MOCY - wskazania

• stany zapalne miazgi, zatok, zębodołu,

• neuralgie,

• choroby dziąseł, przyzębia i błony śluzowej jamy ustnej

• grzybica jamy ustnej

• neuralgia nerwu trójdzielnego,

• bóle w stawach skroniowo-żuchwowych,

• odczulanie odsłoniętej zębiny

• ból i obrzęk pozabiegowy,

• opryszczka, afty,

• zapalenie ślinianek,

• likwidacja szczękościsku,

• gojenie zębodołu po ekstrakcji,

• ból i obrzęk po złamaniach szczęki

• przyspieszanie gojenia po tradycyjnych zabiegach chirurgicznych w jamie ustnej (np. po plastyce wędzidełek, resekcji, sterowanej regeneracji kości, zabiegach płatowych, gingiwektomiach, przeszczepach i implantach)

• LASERY DUŻEJ MOCY

Do najbardziej rozpowszechnionych należą trzy najważniejsze:

• laser chirurgiczno-zabiegowy na dwutlenku węgla, tzw.laser CO2

• laser do zabiegów endodontycznych i mikrochirurgii kontaktowej, tzw. laser jagowo-neodymowy (YAG:Nd)

• laser do opracowywania twardych tkanek zęba między innymi ubytków próchnicowych, tzw. laser jagowo-erbowy (YAG:Er)

• Laser CO₂

• Laser gazowy, pracujący typowo na trzech składnikach:

CO₂+Hel+Azot

- Przejścia energetyczne w molekule CO₂ decydują o silnej emisji promienia laserowego w obszarze podczerwieni, od 9,3 mikrometra do 11 mikrometrów (10600 nm)

• LASERY DUŻEJ MOCY - Laser gazowy CO2

Laser gazowy CO2 jest wyróżniającym się jakościowo narzędziem w stomatologii i chirurgii jamy ustnej.

• Promieniowanie laserowe jest dobrze absorbowane przez wodę, a tym samym przez dobrze uwodnione tkanki miękkie.

• Naiszersze pole zastosowań lasera to zabiegina tkankach miękkich

• Zmieniająca się w ciepło zogniskowana energia promieniowania wywołuje kontrolowany efekt cięcia

• W tkankach twardych promieniowanie to wyróżnia się także efektywną absorpcją, ale jego działanie ogranicza się tu głównie do procesów nadtapiania i rekrystalizacji powierzchniowych warstw szkliwa i zębiny.

• Zastosowanie tego lasera w zbiegach kanałowych jest ograniczone ze względu na zwierciadlany, a nie na światłowodowy sposób prowadzenia wiązki.

• LASERY DUŻEJ MOCY - Laser gazowy CO2

• W zabiegach bezkontaktowego cięcia laserem CO2 uzyskuje się działanie hemostatyczne i sterylizujące.

• Zmniejsza się także miejscowy odczyn zapalny.

• Aplikator zabiegowy jest oddalony od pola operacyjnego, co umożliwia wygodny dostęp i dobrą widoczność.

• Urządzenie to podczas cięcia koaguluje naczynia krwionośne w trakcie zabiegu chirurgicznego, a zatem jest nieocenione przy usuwaniu zmian chorobowych wysoce ukrwionych narządów, np. języka.

• Możliwość ciągłej hemostazy eliminuje konieczność zakładania szwów, a absolutnie sterylną ranę można pozostawić bez zabezpieczenia opatrunkiem.

• LASERY DUŻEJ MOCY - Laser gazowy CO2

• Pooperacyjne bliznowacenie i skurcz tkanek jest ograniczony.

• Wyniki procesu zdrowienia są zwykle doskonałe.

• Laser CO2 jest szczególnie efektywny w usuwaniu wczesnych zmian chorobowych takich jak nadziąślaki, włókniaki, i brodawczaki, w przecinaniu wędzidełek warg i języka, w pogłębieniu przedsionka, w wycinaniu przerośniętych dziąseł, w usuwaniu naczyniowych zmian chorobowych, w przygotowywaniu jamy ustnej do protezowania itp.

• LASERY DUŻEJ MOCY - Laser gazowy CO2

Należy podkreślić, że działanie hemostatyczne lasera CO2 ma szczególne znaczenie w zabiegach:

• rozległych, związanych z dużą utratą krwi

• w obficie unaczynionych tkankach

• u pacjentów z zaburzeniami układu krzepnięcia

• usuwania zmian naczyniowych

• w chirurgii onkologicznej, dla zmniejszenia niebezpieczeństwa rozsiewu komórek nowotworowych poprzez naczynia krwionośne

• Lasery yagowo-neodymowy, yagowo-holmowy, yagowo-erbowy pracują na kryształach z domieszką jonów neodymu, holmu i erbu.

• Yag-Nd – 1064-1320 nm

• Yag-Hol – 1240 nm

• Yag-Er – 2940 nm

• Laser Er-Yag

• Laser Er-Yag

• Optymalna długość fali 2940 nm najsilniej ze znanych fal laserowych absorbowaną przez wszystkie składniki twardej tkanki zęba.

• możliwość emisji wiązki światła o wysokich wartościach energii

• precyzyjna, bezpieczna chirurgia laserowa tkanek miękkich, twardych

• działanie przeciwzapalne, przeciwobrzękowe, aktywujące regenerację, pobudzające odporność, sterylizujące powierzchnię

• Laser Er-Yag

• silna absorpcja światła lasera erbowego w wodzie bezpośrednio przekłada się na płytką penetrację w tkance, nie przekraczającą 30μm

• dodatkowo pracuje on w trybie impulsowym

• powstająca w nim wiązka światła, pokonuje krótką drogę do tkanki uporządkowany, pierwotny kształt prawidłowy rozkład energii

• Laser Er-Yag

• silna absorpcjia lasera Er:YAG w wodzie wpływa na jego dobre właściwości bakteriobójcze, proces niszczenia bakterii odbywa się na drodze termicznej

• w badaniach in vitro, laser Er:YAG jako narzędzie

sterylizujące odznacza się skutecznością zbliżoną do

2,5% roztworu NaOCl

• oddziaływanie przez czas 30s – redukcja 99,9% bakterii z grupy E. coli oraz S. aureus

• Laser Er-Yag
  LiteTouch™

• swobodna regulacja parametrów zabiegu

• duża różnorodność programów

• możliwość korekty ustawień mocy, częstotliwości, chłodzenia

• Laser Er-Yag
  LiteTouch™

• możliwość obrotu głowicy aplikatora w zakresie 360°

• elastyczny przewód zasilający aplikatora to

dokładność podczas zabiegu

• miniaturyzacja głowicy aplikatora i uchwytu to większy obszar dostępu, lepsza widoczność wewnątrz jamy ustnej

• Laser Er-Yag
  LiteTouch™

• uchwyt roboczy kątowy lub prosty z wymiennymi szafirowymi końcówkami

• Laser Er-Yag
  LiteTouch™

• celowanie jest precyzyjne mimo pracy w spray’u (odległość od tkanki ok. 1mm)

• końcówki robocze mają różny kształt i średnicę

• uchwyty i końcówki systemu laserowego można sterylizować w temperaturze do 135

• Wskazania
  tkanki miękkie

• nacięcie ropni

• zabiegi plastyki wędzidełek jamy ustnej

• plastyka przedsionka jamy ustnej

• gingiwoplastyka, gingiwektomia

• usuwanie nadziąślaków, włókniaków, guzów zapalnych

• odsłanianie zębów zatrzymanych

• Wskazania
  tkanki twarde

• resekcja, radektomia

• hemisekcja, ekstrakcja zęba

• wydłużanie korony klinicznej zęba

• osteotomia, osteoplastyka

• implantologia: odsłanianie implantów, odkażanie powierzchni implantów, preparacja łoża dla implantu

• Nadziąślak

Pacjentka lat 47, wznowa - guz w okolicy 32, 33 obecny od około 6 miesięcy

• p.o. 2dni

p.o. 7 dni

p.o. 14 dni

• Pacjentka lat 45 nadziąślak w okolicy 12, 11 obecny od około 3 miesięcy

• p.o. 14dni

• Guz na błonie śłuzowej policzka

Pacjentka lat 52 błona śluzowa policzka strona prawa, guz obecny od około 8 miesięcy

• p.o.14 dni

• Plastyka wędzidełka

Pacjentka lat 37, przerosłe wędzidełko wargi górnej

• p.o. 7 dni

• Zabieg odsłonięcia implantów

• p.o. 3dni

• “Sterylizacja” powierzchni implantu

obnażenie policzkowej powierzchni obciążonego implantu w okolicy 11

• Wady lasera Er-Yag

• brak pełnej hemostazy w porównaniu do lasera CO2

• wysoki koszt zakupu

• Zalety lasera Er-Yag

• redukcja bólu w trakcie i po zabiegu

• istotna szybsza niż po użyciu skalpela

rekonwalescencja tkanki

• brak procesu bliznowacenia i minimalizacja ryzyka wystąpienia przykurczu rany

• Zalety lasera Er-Yag

• szeroki zakres zastosowania

• kompleksowość pracy ze względu na mozliwość opracowania zarówno tkanki miękkiej jak też twardej

• duża ergonomia, możliwość pracy na “cztery ręce”

• pełna akceptacja przez pacjentów

• FOTODYNAMICZNA METODA TERAPII LASEROWEJ

• Metoda fotodynamiczna (ang. PhotoDynamic Therapy - PDT) jest wielce obiecującą metodą leczenia chorób nowotworowych.

• Oparta jest na prostej zasadzie. Pierwszym etapem jest wprowadzenie do organizmu pacjenta preparatu - fotouczulacza, tzw. sensybilitazora.

• Powoduje on uczulenie tkanki biologicznej na światło o określonej długości fali. Preparat wydalany jest przez zdrowe komórki i gromadzi się głównie w komórkach nowotworowych.

• Po upływie 12-24 godzin, zależnie od rodzaju sensybilitazora, w guzie nowotworowym znajduje się wielokrotnie więcej fotouczulacza niż w zdrowej tkance.

• FOTODYNAMICZNA METODA TERAPII LASEROWEJ

• Diagnostykę zmian nowotworowych realizuje się poprzez wzbudzenie sensybilitazora światłem laserowym i wywołanie świecenia fluorescencyjnego w zakresie widzialnym.

• Przykładowo naświetlanie sensybilitazora hematoporfirynowego (HpD) promieniowaniem o długości fali 405nm wywołuje fluorescencję o barwie czerwonej, łatwo widoczną nieuzbrojonym okiem.

• FOTODYNAMICZNA METODA TERAPII LASEROWEJ

• W terapii chorób nowotworowych wykorzystuje się fakt, że światło laserowe o określonej barwie (dla HpD jest to 632nm) wywołuje rozpad cząsteczek tlenu na formę atomową.

• Tlen atomowy jest bardzo reaktywny i cytotoksyczny.

• Jego obecność w obszarze zajętym przez komórki nowotworowe powoduje ich niszczenie, nie uszkadzając jednocześnie komórek zdrowych.

• W związku z tym, że dla znanych obecnie fotouczulaczy stosuje się promieniowanie laserowe od 630nm do 690nm, które wnika w tkankę na głębokość do kilku centymetrów, metoda PDT jest najskuteczniejsza w walce z guzami nowotworowymi o takich właśnie wymiarach.

• FOTODYNAMICZNA METODA TERAPII LASEROWEJ

• Zalety fotodynamicznej metody PDT:
  - wysoka efektywność
  - nietoksyczność
  - nieinwazyjność
  - możliwość wielokrotnego powtarzania terapii
  - wspomaganie leczenia chirurgicznego
  - możliwość prowadzenia wiązki giętkim światłowodem wprowadzonym do organizmu poprzez urządzenia endoskopowe