Seminarium 12 - Wyrzynanie zębów ósmych oraz zmiany w łukach związane z wiekiem. Klucze Andrews`a, wpływ zgryzu na ssż. Krzywa Spee

Sześć kluczy prawidłowego zgryzu wg. Andrewsa

Klucz 1:

A - guzek dystalny policzkowy pierwszego stałego trzonowca górnego kontaktuje z powierzchnią mezjalną guzka przyśrodkowego, policzkowego drugiego stałego trzonowca dolnego

B - guzek mezjalny policzkowy pierwszego trzonowca stałego górnego, znajduje się w bruździe policzkowej pierwszego stałego dolnego trzonowca

C - guzek bliższy, podniebienny pierwszego stałego trzonowca górnego znajduje się w bruździe środkowej pierwszego stałego trzonowca dolnego

Klucz 2:

Nachylenie koron zębów wzdłuż łuku zębowego „tip” (Inklinacja, anulacja).

Przydziąsłowa część długiej osi każdej korony zęba jest odchylona dystalnie wobec części korony zwróconej do płaszczyzny zgryzowej.

Klucz 3:

Nachylenie koron zębów w poprzek łuku zębowego (przedsionkowo, podniebiennie/językowo).

„torque”

Jest to kąt zawarty między prostopadłą do płaszczyzny zgryzowej a styczną do środka policzkowej powierzchni korony klinicznej zęba.

Korona siekaczy - brzeg sieczny siekaczy górnych znajduje się wargowo w stosunku do szyjki koron tych zębów

Korony zębów bocznych górnych - podniebienne nachylenie długiej osi koron trzonowców jest nieco większe niż koron kłów i przedtrzonowców;

Korony zębów bocznych dolnych - nachylenie językowe koro zwiększa się od kłów do trzonowców.

Klucz 4

Trzonowce lub przedtrzonowe obrócone wokół długiej osi zajmują więcej miejsca w łuku zębowym.

Obrócone siekacze zajmują mniej miejsca w pozycji prawidłowej.

Klucz 5

Kontakt powierzchni stycznych. - między sąsiadującymi zębami powinny być zachowane punkty styczne.

Klucz 6

Krzywa Spee powinna być płaska. Głębokość jej nie powinna przekraczać 3 mm

Płaska krzywa Spee - korzystna dla norm okluzji

Głęboka krzywa Spee - mało miejsca dla zębów górnych

Odwrócona krzywa Spee - zbyt mało miejsca dla zębów górnych

Zmiany w zgryzie związane z wiekiem

- starcie guzków zębów trzonowych i przedtrzonowych;

• zmniejszenie wysokości koron

• zmniejszenie nagryzu pionowego nawet do te-ta-tet

• Sprzyja poprzedniemu nachylaniu trzonowców dolnych

→ zmiana płaszczyzny zgryzowej

- starcie brzegów siecznych siekaczy i guzków kłów

W mniejszym stopniu;

Stopień starcia zębów zależy od:

• Rodzaju pożywienia

• Indywidualnej wielkości sił działających podczas żucia

• Podatności twardych tkanek zębów

Starcie dzielimy na fizjologiczne i patologiczne.

- starcie wypukłych powierzchni stycznych zębów sąsiadujących ze sobą - zmiana punktów stycznych na płaszczyzny

Kontakt punktowy → kontakt płaszczyznowy → skrócenie długości łuku zębowego

Zmiany w łukach związane z wiekiem:

- zmniejszenie odległości międzykłowej

- zmniejszenie odległości międzytrzonowcowej

- Skracanie się łuku zębowego, rozpoczynające się od momentu wyrznięcie się kłów stałych (12-13 lat)

- odległość międzykłowa:

• Jest to szerokość od 3 - 3

• Jest stała po wyrznięciu się 4 3│3 4 czyli ok. 11 - 12 r.ż. i wynosi średnio 24-26mm

• Rozbudowa łuków zębowych w zakresie dolnej odległości międzykłowej po tym czasie jest niestabilna

Zmiany odległości międzykłowej u nie leczonych pacjentów wg. Bishara:

Wiek (lata)	13 - 26	27 - 45
K	- 1,0	- 0,6
M	- 0,5	- 0,4

Zmiany w kośćcu narządu żucia związane z wiekiem

1. zmniejszenie grubości warstwy korowej żuchwy

2. niewyraźne utkanie beleczek kostnych

3. po utracie zębów dochodzi do prawidłowej resorpcji wyrostka zębodołowego szczęki i żuchwy

czynniki wpływające na resorpcję wyrostka zębodołowego

• najważniejszym czynnikiem odpowiedzialnym za zanik kości wyrostka zębodołowego jest utrata zębów

utrata zębów → degeneracja aparatu zawieszeniowego → zmiana typu przenoszenia obciążeń na kość bezzębnych wyrostków → wzrost aktywności osteoklastów - resorpcja

• „drugorzędowe czynniki” zaniku kości:

• Czynniki lokalne zależne od użytkowanych uzupełnień protetycznych (dobrze wykonana proteza może stymulować wyrostki i spowolniać resorpcję )

• Źle wykonana proteza, bruksizm może doprowadzić do wzrostu tempa resorpcji

Resorpcja po utracie zębów

Szczęka - silniejsza w blaszce zewnętrznej przedsionkowej szczęki, gdyż jest cieńsza od podniebiennej → zmniejszenie łuku szczęki

Żuchwa - silniejsza resorpcja w blaszce zewnętrznej żuchwy z wyjątkiem okolicy trzonowców, dlatego wyrostek zębodołowy zmienia swój kształt do przedtrzonowców w kierunku języka, a od pierwszych trzonowców w kierunku przedsionka;

Wyrzynanie zębów ósmych

• Okres wyrzynania - 17-25 rokiem życia

• W okresie wyrzynania dolnych zębów ósmych występuje pełne uzębienie stałe i zakończony wzrost żuchwy (może występować resztkowy wzrost żuchwy)

• UWAGA! Zęby ósme nie są jedyną przyczyną stłoczeń trzeciorzędowych - badania Kaplana

Zęby mądrości a objawy dysfunkcji narządu żucia

• Zęby ósme mogą być przyczyną zaburzeń zwarcia zarówno w okresie zatrzymania jak i po wyrznięciu gdy:

• Ząb ósmy nie ma zęba antagonistycznego

• Tylko dośrodkowe guzki mają kontakt z zębem przeciwstawnym, a guzki odśrodkowe znajdują się poza łukiem zębowym

Powoduje to przekroczenie płaszczyzny zwarcia przez te zęby lub ich guzki

• Mogą z powodu braku miejsca zaburzać wyrzynanie drugich trzonowców i stanowić przyczynę ich pochylenia.

Różne ułożenia zatrzymanych zębów ósmych w żuchwie

• Ząb zatrzymany

• Ząb z uformowanym korzeniem, którym w całości jest objęty kością lub tkankami miękkimi szczęki czy żuchwy

• Od prawidłowego czasu jego wyrznięcia minęły dwa lata

• Nachylenie poprzednie

• Ułożenie poziome

Możemy sklasyfikować poziomo zatrzymane trzonowce w zależności od głębokości retencji zęba w kości i położenia przedniej krawędzi ramienia żuchwy

• Ustawienie pionowe

• Nachylenie dystalne

• Nachylenie dopoliczkowe lub dojęzykowe

Nieprawidłowości korzeni

• korzeń pojedynczy krótki

• korzeń pojedynczy

• korzenie zakrzywione poprzednio

• korzenie rozstawione

• korzenie obejmujące kość

• korzenie powiększone

może wystąpić bezpośredni kontakt korzeni z kanałem żuchwowym

trzeci trzonowiec w stadium zawiązka znajduje się zwykle tuż pod powierzchnią kości

Germektomia - jest to wyłuszczenie zęba w postaci zawiązka lub usuwanie zęba w okresie wczesnego stadium jego mineralizacji, kiedy można już przewidzieć niedostateczną przestrzeń dla pełnego wyrznięcia trzeciego trzonowca w żuchwie

Zatrzymane zęby ósme mogą mieć różne ułożenie w szczęce:

• położenie pionowe

• nachylenie dystalne

• nachylenie poprzednie

• nachylenie dopoliczkowe

• położenie poprzeczne

• położenie poziome

• położenie odwrotne

Wskazania do operacyjnego usuwania zębów ósmych:

Profilaktyczne:

• nieprzydatność czynnościowa

• wtedy gdy stanowią możliwe źródło powikłań i nie można oczekiwać ich prawidłowego ustawienia

• zęby 8│8 - brak antagonisty

• profilaktyka zakażenia

• profilaktyka szczękowo - ortopedyczna; wskazania:

• brak miejsca

• graniczne przypadki zamiast usunięcia przedtrzonowców

• dystalne przesunięcia trzonowców i przedtrzonowców aparatami zewnątrzustnymi

• wskazania chirurgiczne:

• zęby ósme w szparze złamania (może dojść do zakażenia szpary złamania)

• przodożuchwie morfologiczne (zęby ósme są w miejscu osteotomii)

• uszkodzenia zębów sąsiednich:

• głównie drugie trzonowce, gdy ósemki znajdują się w pozycji medialno-kątowej (skośnej);

• w miejscu kontaktu stwierdza się ubytki próchnicowe i resorpcję.

Lecznicze:

• „dentitio difficulis” - utrudnione wyrzynanie zębów ósmych zwłaszcza w żuchwie, któremu towarzyszą mniej lub bardziej nasilone procesy zapalne

• Próchnica i choroby miazgi:

• Słaba mineralizacja

• Utrudniona higiena

• Gdy amputacja lub ekstyrpacja nie są możliwe (zakrzywione korzenie, słaby dostęp)

• Torbiele (gł. Związkowe) - długi czas wyrzynania ósemek → torebka zawiązka wystawiona jest na różne warunki i podrażnienia → torbiel

• Bóle neuralgiczne

• Neuralgia objawowa n. trójdzielnego, otalgia, miejscowe bóle szczęk i głowy

• Gry ósemki dolne są w kontakcie z n. zębodołowym a proces zapalny doprowadził do podrażnienia nerwu

---