T: Proby zjednoczenia ziem Polskich od II polowy XIII w.

W okresie rozbicia dzielnicowego i istnienia monarchii slaskiej dochodzi do przemian wsi i miast w średniowieczu i rozwoju lokacji na prawie niemieckim, m.in. pierwsza na prawie magdeburskim( sredzkim) w Złotoryji w 1211.

Wroclaw uzyskuje lokacjie w 1242r, a Głogów w 1243r.

Tworzy się samorząd miejski na którego czele staje wojt ( od niemieckiego Vogt).

W przypadku wsi lokowanym na prawie niemieckim na czele stoi sołtys.

Członkowie owych samorządów tworzonych już w okresie rządów Henryka Brodatego zaczeli popierac idee zjednoczenia ziem polskich chcąc uzyskac w tym względzie korzyści ekonomiczne związane m.in. ze zniesieniem myt, cel i ułatwieniem wymiany handlowej. W okresie rządów ksiecia Henryka Probusa doszlo do otwartej wojny z biskupem wrocławskim Tomaszem II o lokacje na prawie niemieckim a także uniezależnienie od władzy ksiecia miast biskupich Nysy i Odmuchowa. Konflikt zakończył się zwycięstwem ksiecia w 1288 jednakze w testamencie Polit. Z 1290 Probus zezwala biskupowi wrocławskiemu na tworzenie swojego „Panstewka” w oparciu o Nyse i Odmuchow. Mimo tendencji emancypacyjnych kościół związany z biskupstwem Wrocławskim i arcybiskupstwem Gnieznienskim które obejmie Jakub Świnka będzie popieral idee zjednoczenia Polski chcąc uzyskac korzyści ekonomiczne i spolonizowac duchowieństwo ( ok. 90% stanowili Niemcy i Czesi).

Idee zjednoczenia popieralo rycerstwo które uznawalo zasade iż dopiero zjednoczone panstwo jest zdolne do dalszych podbojow.

Koncepcje zjednoczeniowe przy poparciu wszystkich stanow próbował urzeczywistnic Henryk IV Probus w latach 1289-1290.

Dążenia zjednoczeniowe na ziemiach Polskich w latach 1290-1306.

Probus w testamencie politycznym w testamencie politycznym i Malopolske przekazal Przemyslowi II tymczasem doszlo do ingerencji krola Czech Waclawa II który uzyskal od cesarza Niemiec potwierdzenie praw do spadku po Probusie- na podstanie testamentu 1288.

Waclaw II interweniuje w Polsce i w 1291 opanowuje Krakow i Malopolske. Chcac pozyskac rycerstwo w 1291r oglasza przywilej w Ludomyślu, iż bez zgody rycerstwa Malopolski nie będą nakładane żadne nowe świadczenia.

Krol Czech nie ma jednak kontroli nad reszta kraju a większość książąt polskich popiera doczynania Przemysla II, który po układzie o przezycie w Kępnie z 1282r z ksieciem Pomorskim Mszczujem zyskał prawo do Pomorza.

W tym czasie najwierniejszym sojusznikiem Przemysla II zostal książę Brzesko-kujawski Wladyslaw Łokietek.

Przy poparciu książąt Polskich i za zgoda papieza 26czerwca 1295r w katedrze w Gnieznie Przemysl II wobec arcybiskupa Jakuba Swinki doszlo do koronacji . Symbolem koronacji był herb Przemysla II ( orzeł bialy w koronie)- orzeł Przemysla II stal się pozniej godlem Polski.

Po tej koronacji doszlo do spisku rodu Nałęczów i Brandenburczykow.

8lutego 1296 dochodzi do napadu w Rogoźnie i zabicia Przemysla II przez Brandeburczykow.

Po jego śmierci wladze nad wielkopolska przejal książę Wladyslaw Łokietek natomiast tytul „ władcy ziem Polskich” zaczal używać książę Henryk Głogowczyk, który miał wladze zwierzchnia nad wieksza czescia Slaska.

Łokietek szybko zostal w Wielkopolsce oceniony jako nie udolny wladca. Doszło do spiskow i tajnego układu w Koscianie.

W układzie tym arcybiskup Jakub Swinka i Henryk Głogowczyk zgadzali się by wladze nad Wielkopolska przejał Wacław II.

W 1300r biskup poznański Andrzej z Zarebow rzuca klatwe i naklada interdykt na ksiecia Wladyslawa Łokietka ten musi uciekac z kraju wraz z corka Elzbieta. Łokietek będzie przebywal na Rusia a pozniej na dworze papieza Bonifacego II.

W 1304r Elzbieta Lokietkowna zostanie zona krola Wegier Karol i będzie to mialo ogromne znaczenie dla walki Łokietka o zjednoczenie Polski.

W 1300po wygnaniu Łokietka [przybedzie tam zgodnie z układem z KOscielna z Wasławem II z Przemyslidow i z corka po slubie Ryksa Bedzie koronowal się na krola Polski.

Polska pod wladza Przemyślidów to kraj zaludniony prze Niemców i CzechOw a przy okacji Wacław II rezygnuje z żywotnych interesów Polskich: zawiera sojusz z Brandenburgia i krzyzakami i rezygnuje z praw do Pomorza w zamian za Misnie otrzymana od Brandenburgii.

W 1301r. wygasla dynastia rzadzaca na Wegrzech Arpadow i wtedy Wacław II zostal krolem Wegier.

Ostatecznie w 1304r Waclaw II musi zrezygnowac z władzy na Wegrzech i przejmuje ja tam Karol Robert Andegawenski.

Wacław drugi zatem był przede wszystkim zajety zniemczaniem Polski i walkami o korone Wegier także wzmacnianiem terytorialnym Czech. Umiera on 21 czerwca 1305r i na wiesc o jego zgonie jego syn Waclaw III po koronacji na krola Czech rozpoczyna podroz do Polski po korone>

Zostaje zasztyletowany 4 sierpnia 1306r w Ołumuncu i nie doszlo do jego koronacji na krola Polski. Na waclawie III konczy się linia dynastyczna Przemyslidow. Po Przemyslidach będzie dynastia Luksemburgow.

Zjednoczenie ziem Polskich przed Wladyslawa Łokietka

Na wiesc o śmierci Wladyslawa II Wladyslaw Łokietek otrzymal pomoc od krola Wegier ( ok.500 zbrojnych) i powrocil do Polski. Opanowal ksietwo Brzesko- Kujawskie i usunął z niego czeskiego staroste Pawla. W maju 1306r uderzyl na Malopolske i objal panowanie nad Krakowem. Jego władzy nie uznal biskup krakowski Jan Muskata który był ślązakiem i zwolennikiem ścisłego sojuszu z Brandenburgia i Czechami. Muskata korzystal ze wsparcia głównego przeciwnika Lokietka do walki o korone Henryka Głogowczyka .

Rodzina Swieców uznawała w tym czasie zwierzchnictow Łokietka nad Pomorzem.

W 1308r. pod wladza ksiecia Wladyslawa Łokietka były wiec Kujawy, Malopolska z Krakowem i zwierzchnictwo nad Pomorzem.

Wielkopolska i Slask były pod kontrola ksiecia Henryka Głogowczyka.

W 1308r. Brandenburczycy zawarli z rodzina Swiecow tajny układ w Myslibozu: w zamian za pelna wladze nad czteroma grodami .m.in Słupskiem Swiecowie zgadzali się oddac Pomorze wraz z Gdanskiem. Brandenburzczycy w sierpniu 1308r uderzaja na Pomorze i atakuja Gdansk wówczas Lokietek prosi o pomoc krzyżaków.

Krzyżacy na apelu Łokietka zjawili się pod Gdanskiem i nie tylko ze odpedzili brandenburczykow ale sami zdradziecko zaatakowali gdańszczan 14 listopada 1308r doszlo do rzezni miasta i zginalo ok. 4 tys. mieszkańców i dowodzący obrona sedzia Bogusz.

Krzyzacy po opanowaniu Gdanska zajeli cale Pomorze Gdanskie a w 1309r. nad rzeka Nogat zaczeli budowac swoja nowa Stolice Malbork. (przed Wenecja)

Podczas procesu jednoczenia tracimy Pomorze Gdanskie Az do1466r.

20 grudnia 1309 umiera głowny przeciwnik Łokietka książę Henryk Głogowczyk a wladze przejmuje jego 5 synow m.in. Jan Przemko Konrad.

Po śmierci Henryka Głogowczyka w 1311r. książę Wladyslaw usmierza bunt w Krakowie, któremu przewodzil wojt Albert a inspirowal go m.in. biskup Krakowski Jan Muskata i Głogowczykowie.

Po opanowaniu sytuacji w Krakowie Łokietek przeprowadzi czystke etnicza a także odbierze miastu samorząd miejski. (rada miejska z mianowania krola).

Po wydarzeniach w Krakowie Łokietek zacznie przygotowania do wyprawy przeciw Głogowczykom i w 1314 i rozbije ich w bitwie pod Kłeckiem kolo Poznania. W Poznaniu tez dojdzie do czyski etnicznej wobec Czechow i niemcow.

Od 1314r Wielkopolska wchodzi w sklad podporządkowanych Łokietkowi choc Głogowczycy podejmowali jeszcze proby odzyskania tej dzielnicy do 1317r.

Wtedy tez Łokietek podjal starania o korone krola Polski w papiestwie i uzyskal zgode Jana XXII w zamian za to iż: utworzy trybunal inkwizycyjny w Polsce( zezwali na dzialanie świętej Inkwizycji) , podwyższę świętopietrze na rzecz Rzymu, przywroci na biskupstwo krrakowskie Jana Moskate.

Łokietek spelnia warunki a w 1318 w Sulajowie panowie polscy popra jego koronacje.

20 stycznia 1320r. w obecności arcybiskupa Gnieznienskiego Janislawa dojdzie do koronacji Wladyslawa Łokietka na krola Polski. Jego panstwo liczy wówczas 105 tys km2 i sklada się z Malopolski, Wielkopolski, Kujaw, z.Sandomierskiej i z. Łeczycko-Sieradzkiej. W trakcie jednoczenia w 1308 traci Pomorze, w 1311 Brandenburczycy zajmuja ziemie Slubska i panuja nad Pomorzem Zachodnim, w 1317r książę Inowroclawski Leszek sprzedaje krzyzakom ziemie MIchalowska. Panstwo Łokietka jest slabe ekonomicznie i militarnie i bez dostępu do morza. Przywraca on jednak nazwe Krolestwa Polskiego.

Najwazniejsze wydarzenia:

1295-1296r odrodzenie Krolestwa Polskiego pod wladza Przemysla II

1298r Tajny układ w Koscianie związany z wygnaniem Łokietka z Wielkopolski i oddaniem władzy Przemyslidom

1300- 1305 Polska pod wladza Przemyslidow ( waclawa II)

1305-1320 proces jednoczenia ziem Polskich przez wladyslawa Łokietka

Będzie on pierwszym krolem koronowanym na Wawelu.

1309r śmierć ksiecia Henryka Glogowczyka- głównego przeciwnika łokietka w walce o tron Polski.

T: Sprawa Slaska Mazowsza pod koniec panowania Władyslawa Łokietka

O koronacji w 1320r dochodzi do konfliktu na terenie Mazowsza rządzący tam książęta w 1321r zawieraja sojusz z krzyzakami ( Siemowit i Trojgen).

Czyni to tez biskup Płocki Florian w 1326r

W 1327 dochodzi do wyprawy Łokietka na Plock i przeciwko niej wystapia krzyżacy wspierani przez krola Czech Jana Luksemburga.

W związku z tymi wydarzeniami w 1329r definitywnie dojdzie do utraty Mazowsza wraz z Płockiem i Warszawa i dzielnica staje się lennem krola Czech.

Mazowsze i Płock wroca do Krolestwa Polskiego po zjezdzie w Pradze w 1356r do Polski w a w 1270 oderwie się i stanie ę samodzielnym państwem. Wroci do polski w 1526 za rzadzenia krola Zygmunta Starego.

W przypadku Slaska decydujący wpływ na rozwoj wydarzen miał fakt iż w tej dzielnicy dominowali Niemcy i Czesi. 4 lutego 1327r Hold lenny krolowi Janowi Luksemburgowi złożył książę o Opola …

W 1331r księstwo Głogowskie jako pierwsze księstwo Slaskie weszlo w sklad korony Czeskiej czyli stalo się czescia Czech. W tym samym czasie hold lenny złożyli tez książę legnicki Boleslaw IV i władający księstwem Brzeskim Byczyna i Kruczborkiem.

Z książąt Slaskich zwierzchnictwo krola Polski uznawal Bolko Swidnicko-Jaworski.

W okresie rządów W.Łokietka doszlo do oderwania Slaska i jego ponowne przyłączenie do Polski było głównym cele Polit. Kazimierza Wielkiego. W 1343 opanowal on Wschowe a nastepnie kluczborg i Byczyne. W 1363 Kazimierz Wielki wezmie za zone Jadwige Zaganska ktorej ojciec Henryk V władał księstwem Glogowskim. Poprzez to małżeństwo chciał odzyskac księstwo głogowskie a nastepnie rozpocząć wojne o Slask. Smierc na początku listopada 1370 przekreslila te plany.

W okresie rządów Łokietka doszlo tez do utraty ziemi Dobrzynskiej i Kujaw co wiązało się z walkami od 1327r z krzyzakamiw We wrzesniu 1331 na jednej z wypraw czesc armii krzyzackiej zostaje rozbita przez oddzialu lokietka w bitwie pod Plowcami. Jest to pierwsza bitwa z Krzyzakami w ktorej rycerstwo polskie nie ponosi kleski.

Podsumowanie:

Tworca Krolestwa Polskiego Wladyslaw Lokietek umiera 2 marca 1333r i zostaje pochowany na Wawelu w Krakowie. Pozostawia panstwo którego obszar to 115 tys km2 i ok. 2 mln mieszkańców.

Panstwo opiera się na Malopolsce, Wielkopolsce, ziemi Łeczycko-Sieradzkiej i ziemi Sandomierskiej.

Podczas jego panowania dojdzie do utraty: Pomorza gdańskiego wraz z Gdanskiem 1308r., wroci do Polski w 1466r, ziemi Michałowskiej ( 1317) wroci w 1466r, Mazowsze wraz z Plockiem (1329) wroci w 1356r, Slaska 1327-1333r wroci czesc slaska 1921, a caly po 1945r, ziemi Dobrzynskiej i Kujaw (1332) wroca po pokoju w Kaliszu (1343r).

W okresie rządów Lokietka osłabły wiezi z Pomorzem Zach. Lokietek pozostawil kraj który sadziadywal z potężnymi nieprzyjaciółmi- krzyzakami i Czechami a w dodatku byli oni sojusznikami.

Jedynie mogl liczyc na pomoc krola Wegier Karola Roberta i ksiecia Boleslawa Jaworsko-Swidnickiego.

23 kwietnia 1333r dochodzi do koronacji w Krakowie na Wawelu w obecności arcybiskupa gnieźnieńskiego Jaroslawa Bogori Kazimierza zwanego pozniej Wielkim na krola Polski. Będzie on uznawany za jednego z najwybitniejszych władców w naszych dziejach.