Rekreacja ( recreo) pochodzi z łaciny.
Czas wolny NIE dotyczy czynności domowych.
Pierwszą koncepcję „czasu wolnego” sformułował K. Marks, w XIX w.
Egalitaryzacja czasu wolnego oznacza czas wolny dla większej liczby ludzi.
Zwiększająca się liczba osób starszych to czynnik wynikający z możliwości zwiększenia ilości osób uprawiających rekreację.
Im wyższe wykształcenie tym wyższe uczestnictwo w rekreacji.
.
Rozwój rekreacji zależy od ekonomicznych cykli koniunkturalnych.
SPA (sanus per aquam) – zdrowie przez wodę .
Aktywność fizyczna to wydatek energetyczny powyżej poziomu spoczynkowego.
Wśród warunków uprawiania rekreacji wyróżnia się osobnicze i pozaosobnicze.
Aktywność fizyczna zmniejsza ryzyko chorób cywilizacyjnych.
Umiarkowane wysiłki fizyczne wpływają optymalnie na organizm.
Reguła 3x30x130 oznacza częstotliwość, czas trwania oraz intensywność A.F.
Najłatwiej określa się intensywność wysiłków fizycznych poprzez pomiar tętna (HR).
Wellness oznacza dobre samopoczucie i jakość życia.
Samooceny wellness dokonuje się poprzez zastosowanie odpowiedniej ankiety.
Wzrost względnej wilgotności powietrza utrudnia aktywność fizyczną.
Wzrost prędkości wiatru zwiększa możliwość wychłodzenia.
Oprócz aktywności fizycznej wyróżnia się rekreację twórczą (np. malarstwo, pisarstwo itp.).
Wysokość n.p.m. jest istotna w uprawianiu aktywności fizycznej.
PODSTAWY REKREACJI / ZAGADNIENIA – PYTANIA
1. Omów (opisz) stosunek społeczeństwa do zagadnienia czasu wolnego i rekreacji
ruchowej w kolejnych epokach na przestrzeni wieków.
Prehistoria- rekreacja związana z magią i wierzeniami.
Starożytność- spotykanie się na agorach(wpływ demokracji), aktywność fizyczna(gimnazjony), ucztowanie, teatr, Igrzyska Olimpijskie(pierwsze 776 pne)
Cesarstwo Rzymskie- Igrzyska Śmierci, ucztowanie
Średniowiecze- „ora et labora”- módl się i pracuj czyli modlitwa, sprawność fizyczno-militarna ( turnieje rycerskie dla wybranych)
Renesans- (Włochy koniec XIII w do ok. końca XVIw) - nawrót do kultury antycznej (kult ciała ludzkiego)- tylko wśród elit
Cywilizacja przemysłowa- od ok. XVIII w, W Anglii gentleman łączący ogładę towarzyską z grami, zabawami ruchowymi, z amatorskim sportem.
SPORTOWCEM - jest gentleman, który nie bierze udziału w publicznych zawodach, ani dla nagrody, ani nie jest robotnikom, rzemieślnikiem, mechanikiem. Gentelman uprawia sport w czasie wolnym.
Społeczeństwo ponowoczesne(postindustrialne)
- wysoki poziom zaspokajania elementarnych potrzeb
- zmniejszanie się roli produkcji przemysłowej z równoczesnym wzrostem znaczenia usług, wiedzy i technik zarządzania.
- istotny staje się obieg informacji, rozmiar i rodzaj konsumpcji, ilość czasu wolnego,
rozwój kultury masowej i środków masowego przekazu.
2. Podaj definicję i rozwiń pojęcie:
- Rekreacja- dobrowolne spędzanie czasu wolnego w sposób, który nie przynosi żadnych korzyści materialnych, a jedynie rozrywkę.
- Rekreacja ruchowa(fizyczna)- to aktywność o charakterze sportowym lub hobbystycznym, podejmowana dobrowolnie w celach: hedonistycznych (zabawa), wypoczynkowych, zdrowotnych, estetycznych, towarzyskich i edukacyjnych.
- Aktywność fizyczna- każda praca wykonana przez mięśnie szkieletowe, charakteryzująca się ponad spoczynkowym wydatkiem energetycznym (Bouchard).
- Kultura fizyczna- ogół zachowań przebiegających według przyjętych w danym środowisku społecznym reguł i norm postępowania a mających na celu dbałość o zdrowie człowieka, o poprawę jego postawy, prawidłowy rozwój psychofizyczny oraz rezultaty tych zachowań.
- Wychowanie fizyczne- zamierzone i świadome działanie ukierunkowane na kształtowanie postaw (tj. stosunku do ciała i fizycznego funkcjonowania) oraz postawa prospołecznych (tj. stosunku do życia i innych ludzi, przekonań i wartości moralnych), a równocześnie nastawione na wspieranie rozwoju fizycznego i zdrowia oraz kształtowanie trwałego obyczaju aktywności fizycznej i troski o wydolność fizyczną, sprawność motoryczną i prawidłową postawę ciała (Wiesław Jan Osiński, 2011)
- Czas wolny- czas, którym dysponuje człowiek po wykonaniu obowiązków takich jak nauka, praca, czynności związane z codziennym życiem.
- Wellness - Wypoczynek + pielęgnacja zdrowia i urody
- SPA - jest to skrót powstały z łacińskiego zwrotu „sanus per aquam”, a oznacza posłownie „zdrowy przez wodę”. Wodę i jej lecznicze właściwości wykorzystuje się na różnorakie sposoby w specjalnie do tego przeznaczonych hotelach, kąpieliskach, klinikach.
3. Wymień i omów (opisz):
Cele rekreacji
-wypoczynkowy (zaspokajający potrzeby odprężenia, spokoju i wytchnienia od codziennych problemów i ograniczeń)
–restytucyjny (zaspokajający potrzeby odtworzenia sil psychicznych i fizycznych utraconych w życiu codziennym)
–zabawowy(zaspokajający potrzeby rozrywki, odczuwania przyjemności i cieszenia się czymś)
–kondycyjny(zaspokajający potrzeby utrzymania dobrej formy i zachowania jej na przyszłość)
–sportowo-wypoczynkowy(zaspokajający potrzeby osiągnięcia sukcesu w walce z samym sobą lub innymi)
-poznawczo-kształtujący (zaspokajający potrzeby poznawania, zdobywania nowych doświadczeń i znajomości)
–utylitarny (zaspokajający potrzeby osiągnięcia wymiernych lecz poza rekreacyjnych korzyści)
Rodzaje rekreacji
- rekreacja ruchowa (fizyczna) – obejmuje wszelkie formy działalności rekreacyjnej fizycznej, np. ćwiczenia ruchowe, gry i zabawy sportowe, turystyka, ćwiczenia rytmiczne,
- rekreacja twórcza – działa na sferę emocjonalną człowieka, wpływa na jego uczucia, a także kształtuje osobowość (może się wyrażać przez plastykę, teatr, muzykę itp.),
- rekreacja kulturalno-rozrywkowa – przyjmuje postać rozrywki umysłowej, czytelnictwa, to również takie formy jak gry towarzyskie, koła naukowe, recepcja dzieł kultury,
- rekreacja poprzez działalność społeczną – zespół dobrowolnych działań, działania prospołeczne, podejmowane w czasie wolnym na rzecz innych ludzi, np. działalność organizatorska, fundacyjna, dobroczynna, animacyjna.
Funkcje rekreacji wg. Winiarskiego
- wypoczynkową - regeneracja sił fizycznych i psychicznych
- rozrywkowa - dostarczenie rozrywki i przyjemności
- katartyczna - odreagowanie napięć , uwolnienie złych, emocji
- zdrowotna - pielęgnacja zdrowia, zapobieganie chorobom
- edukacyjna - kształcenie umysłu i ciała p, nabywanie nowych umiejętności
- społeczna - integracja społeczna, tworzenie więzi, międzyludzkość
- adaptacyjna - przystosowanie się do zmieniających się warunków życia
- kompensacyjna - wyrównywanie braków i niedoborów np. Ruchu
- emocjonalna - dostarczenie emocji, wrażeń i przeżyć
- estetyczna - dbałość o wygląd zewnętrzny, urodę( upiększenie ciała)
Bariery rekreacji fizycznej
- Bariery kulturowe,
- Bariery ekonomiczne,
- Bariery intelektualne,
- Bariery realizacyjne,
- Bariery geograficzne,.
- Bariery psychiczne.
Wymiary zdrowia i dobrego samopoczucia.
We współczesnym podejściu do zdrowia przyjmuje się tzw. koncepcje holistyczną, która traktuje zdrowie człowieka jako „całość”, na którą składają się cztery wymiary (aspekty) zdrowia, wzajemnie ze sobą powiązane, które w uproszczeniu można opisać w następujący sposób:
zdrowie fizyczne (somatyczne) – prawidłowe funkcjonowanie organizmu, wszystkich jego układów i narządów;
zdrowie psychiczne – bardzo trudne do zdefiniowania; można wyróżnić zdrowie:
- umysłowe – zdolność do jasnego, logicznego myślenia,
- emocjonalne – zdolność do rozpoznawania własnych uczuć i wyrażania ich w
odpowiedni sposób; umiejętność radzenia sobie ze stresem, napięciami, depresją,
lękiem;
zdrowie społeczne – zdolność do utrzymywania prawidłowych relacji z innymi ludźmi i pełnienia ról społecznych;
zdrowie duchowe – u niektórych ludzi związane z wiarą i praktykami religijnymi, u innych z ich osobistym „credo”, zasadami, zachowaniami i sposobami utrzymania wewnętrznego spokoju.
Czynniki warunkujące rozwój rekreacji
- ekologiczne
- demograficzne
- ekonomiczne
- technologiczne
- społeczno-kulturowe
4. Perspektywy rozwoju rekreacji w społeczeństwie ponowoczesnym (postindustrialnym).
- Wysoki poziom zaspokajania elementarnych potrzeb.
- Zmniejszanie się roli produkcji przemysłowej z równoczesnym wzrostem znaczenia usług,
wiedzy i technik zarządzania.
- Istotny staje się obieg informacji, rozmiar i rodzaj konsumpcji, ilość czasu wolnego,
rozwój kultury masowej i środków masowego przekazu
O POZYCJI SPOŁECZNEJ CZŁOWIEKA decyduje już nie tylko rodzaj wykonywanej pracy, lecz także FORMA SPĘDZANIA WOLNEGO CZASU, poziom rekreacji
i konsumpcji.
KURCZENIE SIĘ ZASOBÓW PRZESTRZENI I ŚRODOWISKA NATURALNEGO:
Ograniczony rozwój infrastruktury rekreacyjnej na terenach aglomeracji miejskich oraz
obszarach ochrony krajobrazu, w otoczeniu parków i rezerwatów przyrody.
STARZENIE SIĘ SPOŁECZEŃSTW KRAJÓW WYSOKOROZWINIĘTYCH:
wzrost liczby osób dysponujących większa liczba czasu wolnego, zainteresowanych
formami rekreacji zapewniającymi bezpieczeństwo, wygodę, pełną obsługę(all inclusive)
dodatkową opiekę lekarska, wzrost zainteresowania imprezami realizowanymi poza
sezonem turystycznym, pobytami w uzdrowiskach, zajęciami rekreacyjnymi dla osób
starszych i samotnych organizowanymi w pobliżu miejsca zamieszkania.
WZROST ZNACZENIA CZYNNIKÓW EKONOMICZNYCH W PLANOWANIU
I REALIZOWANIU IMPREZ REKREACYJNYCH:
dostosowanie oferty do zmieniającej się sytuacji na rynku usług związanych z czasem,
Stratyfikacja społeczeństwa ze względu na dostępność rożnych form rekreacji oraz
polaryzacji oferty rekreacyjnej
ROZWÓJ NOWOCZESNYCH TECHNOLOGII:
stwarzanie nowych możliwości zaspokajania potrzeb rekreacyjnych
Następuje indywidualizacja usług rekreacyjnych i odmasowienie wypoczynku i rekreacji
WZROST POZIOMU I WYKSZTAŁCENIA LUDZKOŚCI:
- Zmianę dotychczasowego BIERNEGO modelu wypoczynku wakacyjnego
- Wzrost zainteresowania imprezami specjalistycznymi łączącymi rekreację edukacji
z dostarczaniem przyjemnych wrażeń, przygód i emocji
- Wzrost zapotrzebowania na usługi doradcze specjalistów zainteresowanych w złożonym
i zmiennym "świecie zabaw i rozrywki"
WZROST ŚWIADOMOŚCI ZDROWOTNEJ I EKOLOGICZNEJ:
- Zwiększenie popytu na formy rekreacji o walorach zdrowotnych, uprawianie ich
w naturalnym i bezpiecznym środowisku
- Zwiększenie popytu na usługi odnowy biologicznej i psychicznej- łączenie wypoczynku
z pielęgnacją zdrowia i urody
- Jakość urlopu zależy od atrakcyjności i czystości miejsca pobytu, piękno krajobrazu,
zdrowego klimatu, bezpieczeństwa o ochrony przed uciążliwościami otoczenia, miłej
atmosfery i przyjaznej obsługi, dostępności różnorakich usług i rozrywki
ZMIANA FILOZOFII STYLU ZYCIA
- Zmiana stosunku do pracy i czasu wolnego
- Orientacja na przyjemne przeżycia
- Nie tylko kariera zawodowa ale także kariera rekreacyjna staje się podstawą samorealizacji
- Recepta na szczęśliwe życie
5. Scharakteryzuj cechy rekreacji (treści czasu wolnego).
-- ŁATWOŚĆ uczenia się i nauczania, opanowywania i organizowania
-- MOŻLIWOŚĆ zastosowania w każdym terenie
-- DOSTĘPNOŚĆ dla wszystkich, modyfikując cele, metody i środki
-- ELASTYCZNOŚĆ swoboda w stosowaniu reguł i zasad
-- WSZECHSTRONNOŚĆ pełne oddziaływanie na organizm i osobowość
-- ATRAKCYJNOŚĆ element nowości, odkrywczości, zawsze pozytywnej emocji
6. Omów (opisz) zadania organizatorów rekreacji
- zapewnić bezpieczeństwo
- utrzymać porządek podczas trwania imprezy
- zabezpieczyć medycznie imprezę
- zapewnić właściwe warunki, w szczególności przeciwpożarowe i sanitarne
- określenie celu, terminu, miejsca i treści imprezy
- opracowanie regulaminu imprezy
- skonstruowanie szczegółowego programu minutowego
- przygotowanie scenariusza otwarcia, przebiegu i zamknięcia imprezy
- uzyskanie pozwoleń wymaganych prawem (jeśli dotyczy)