V. Kapitał z aktualizacji wyceny - służy do ujmowania różnych kwestii związanych z wyceną, można ująć w niej przeszacowanie środków z tytułu inflacji.

W czasie kryzysu złotówka była słaba, powoduje to że środki trwałe błyskawicznie tracą na wartości.

Istnieje coś takiego jak przeszacowanie obligatoryjne oznaczające, że przy pewnym poziomie inflacji przedsiębiorstwo mogło podnieść wartość środka trwałego o tą utraconą wartość pieniędzy, czyli podnieść wartość środka trwałego. Powiększa się wtedy w aktywach środki trwałe, a w pasywach było to właśnie ujmowane w kapitale z aktualizacji wyceny.

Ujmowane jest też zbycie wycofanie, likwidacja, przeszacowanie środków trwałych, które uległy wcześniej przeszacowaniu. Czyli w kapitale z aktualizacji wyceny ujmujemy również wyksięgowanie wartości przeszacowanej środków trwałych, które uległy w szerokim tego słowa likwidacji.

Czyli zostały zlikwidowane fizycznie lub sprzedane.

Środki trwałe można przeszacować nie tylko z faktu inflacji ale również z faktu istnienia zmiany wartości. Np jeżeli ktoś kupił grunt relatywnie tanio to za 10 lat te grunt będzie o wiele więcej wart, to oznacza że można dokonać przeszacowania wartości gruntu do wartości rynkowej czyli powiększyć wartość aktywów, a z drugiej strony trzeba to właśnie ująć w tym miejscu (czyli kapitale z aktualizacji wyceny). Jeżeli ja taki grunt sprzedam to nie będę miał tego gruntu, ale w kapitale własnym miałbym wartość przeszacowania tego gruntu, dlatego też wyksięgowuje się wartość przeszacowania (różnice) w koszty działalności.

Rozliczanie wartości aktywów finansowych- mają niestabilną wartość, kupimy akcje a potem okazuje się że kosztują teraz więcej lub mniej niż w momencie ich zakupu. Dlatego ustawodawca dopuszcza taką sytuacje, że jeżeli te akcje były mniej warte to możemy dokonać aktualizacji poprzez odpis utraty wartości, ale jeżeli te akcje wróciłyby do poprzedniej wartości to następuje odwrócenie odpisu utraty wartości, czyli przeszacowanie do wartości pierwotnego nabycia. I to oznacza że gdy po stronie aktyw zmienia się wartość, to po stronie pasyw zmienia się wartość właśnie w kapitale z aktualizacji wyceny.

Różnice przejściowe-nie sa ujmowane przez pozycje aktywa z tytułu podatku dochodowego czy rezerwy tylko są ujmowane w kapitale własnym. Korekty wartości aktywów finansowych w górę i w dół dokonujemy w kapitale własnym jeżeli przyjęliśmy politykę rachunkowości polegające na dokonywaniu korekt wartości aktywów długoterminowych finansowych w kapitale własnym (w przypadku krótkoterminowych robimy to prze rachunek zysków i strat)

Różnice przejściowe zarówno dodatnie(tworzące rezerwy) i ujemne (tworzące aktywa) dotyczące aktywów finansowych są ujmowane w pozycji kapitał własny.

VI. Pozostałe kapitały (fundusze) rezerwowe- pozycja stworzona wyłącznie poprzez odpis z zysku. Fundusz stworzony na realizacje określonych celów, jest to kwestia zwyczajowa. Np środki na wypłatę dywidendy (na fundusz emerytalny), na działalność badawczo-rozwojową (np telewizory 3D), na reorganizacje (gdy spółka chce się przebudować) lub wystąpienie znaczącego ryzyka (np. na poczet tego że w przyszłości będzie kraksa)

VII. Zysk (strata) z lat ubiegłych

Zysk (wynik finansowy) dzielony jest na:

-pokrycie straty netto

-wypłatę dywidendy

-wypłatę zysku, która jest procentem od wartości kapitału założycielskiego przez przedsiębiorstwa państwowe

-darowiznę na cel społeczno-kulturalny (np. WOŚP)

-na fundusz założycielski:

1) przedsiębiorstwa państwowe mogą przekazać zysk na --------> fundusz założycielski

działalność 1-osobowa --------> fundusz właściciela

spółki osobowe --------> kapitał wspólników

2) spółki komandytowo-akcyjne ---------> kapitał podstawowy lub pozostały kapitał rezerwowy

3) spółki kapitałowe ---------> kapitał zapasowy lub pozostały kapitał rezerwowy

- dywidendy na premie dla załogi i kierownictwa

- na fundusze specjalne (np. na zakładowy fundusz socjalny)

Kwota zysku nie podzielona w powyższy sposób staje się nie podzielonym wynikiem z lat ubiegłym, czyli przechodzi na pozycje zysk (strata) z lat ubiegłych.

Relacja między nie podzielonym zyskiem z lat ubiegłych i kapitałem zapasowym:

Część spółek pozostawia stratę nie pokrytą nawet, wtedy gdy dysponuje kapitałem zapasowym na pokrycie strat. Ponieważ jeżeli zmniejszą kapitał zapasowy powyżej 1/3 kapitału podstawowego to będą musiały podwyższyć ten kapitał zapasowy. Przepisy (ustawa o rachunkowości) tego nie precyzują dlatego spółki pozostawiają nie pokrytą stratę i czekają do momentu kiedy będą miały zyski i będą mogły nie podzielony wynik z lat ubiegłym pokryć bieżącym zyskiem.

Występuje tutaj cos takiego jak błąd- ujmujemy zysk lub stratę z tytułu wystąpienia błędu

1) błąd po sporządzeniu sprawozdania ale przed jego zatwierdzeniem- wtedy dokonujemy poprawki w księgach i zmiany biegłego rewidenta

2) po zatwierdzeniu aktualnego sprawozdania, ale błąd dotyczy lat poprzednich- wtedy nie poprawiamy starych ksiąg tylko szacujemy wartość skutków finansowych (albo na tym zyskujemy albo tracimy)

3) po zatwierdzeniu aktualnego sprawozdania- wtedy ujmujemy tą sytuacje w bieżącym stanie ksiąg (dokonujemy korekty jak gdyby ta transakcja dotyczyła aktualnego kredytu a nie np kredytu w grudniu poprzedniego roku)

VIII. Zysk (strata) netto- jest tym samym co zysk netto w rachunku zysku i strat- podsumowanie naszego aspektu działalności na cały rok

IX. Odpisy z zysku netto w ciągu roku obrotowego(wielkość ujemna)-jest to wartość zaliczkowo wypłaconej dywidendy czyli wypłacamy dywidendę juz za rok w którym osiągamy wynik finansowy dodatni

B. Zobowiązania i rezerwy na zobowiązania

I. Rezerwy na zobowiązania

1. Rezerwa z tytułu odroczonego podatku dochodowego- wykazujemy tylko wtedy kiedy wykazujemy dodatnie różnice przejściowe. Nie wszystkie różnice dodatnie są ujmowane w rezerwach z tytułu odroczonego podatku dochodowego. Między innymi różnice dotyczące wyceny instrumentów finansowych są ujmowane bezpośrednio w kapitale własnym. Różnice przejściowe dodatnie które dotyczą sprzedaży zorganizowanej części przedsiębiorstwa dotyczące ujemnej wartości firmy ujmowane są bezpośrednio w tej wartości firmy (w jej wycenie). Przy jej wyliczaniu przelicza się korzyści lub jej brak. Czyli obliczając wartość firmy oblicza się efekty podatkowe.

Zmiany wartości instrumentów finansowych zgodnie z polityką rachunkowości mogą być ujmowane w rachunku zysku lub strat albo mogą być wykazywane bezpośrednio w kapitale własnym.

Jeżeli przyjmujemy tą politykę zmian instrumentów finansowych w kapitale własnym to równocześnie musimy ująć ewentualne różnice przejściowe jako korektę również w kapitale własnym.

Skąd się bierze dodatnia różnica przejściowa....:

Obliczamy zysk brutto (i jest to księgowa podstawa opodatkowania podatkiem dochodowych) i obliczamy przychody i koszty księgowe. Tymczasem prawo podatkowe akceptuje zasady rachunkowości ale w ograniczonym zakresie tzn że w niektórych przypadkach nie uznaje czegoś za przychód podatkowy stanowiący podstawę do opodatkowania lub też nie ujmuje tego jako koszt podatkowy.

Powstaje taka sytuacja że księgowa podstawa opodatkowania=1000 zł, a podstawa podatkowa wyliczona na podstawie przychodów i kosztów podatkowych =1500 zł

Powstaje problem, że ja płace podatek i liczę 19% od 1500zł, czyli wydaje wg tego obliczenia pieniądze z kasy, ale księgowy powinien zrobić to od 1000zł. Powstaje wówczas nierównowaga pomiędzy kwotą wydawaną a kwotą wynikającą z ksiąg zgodnie z rachunkowością podatkową, która wymaga stworzenia aktywów i rezerw z tytułu odroczonego podatku dochodowego.

W takiej sytuacji powstaje różnica między wartością która jest podstawą ujęcia w księgach, a wartością podatkową różnych składników majątku i zobowiązań.

Różnice składników majątku i zobowiązań:

-trwałe- oznaczają, że rachunkowość nie uzna danej pozycji jako przychody i koszty stanowiące podstawę obliczenia wyniku finansowego, albo prawo podatkowe nie uzna danej różnicy jako przychody i koszty stanowiące podstawę obliczenia podstawy opodatkowania.

-różnice przejściowe- powstają w taki sposób, że w pewnym momencie w przyszłości różnica zostanie uznana jako przychód lub koszt podatkowy, tzn. że istnieje rozdźwięk w czasie pomiędzy uznanym dla niej kategorii przychodów i kosztów jako koszt rachunkowości, a uznanie tej kategorii jako koszt lub przychód podatkowy. To uznanie nastąpi wtedy gdy jest rozdźwięk w czasie (odwrócenie się różnicy przejściowej)

Różnice przejściowe dzielą się na 2 grupy:

-dodatnie różnice przejściowe- sa kwotami, które spowodują powstanie kwot zwiększających podstawę opodatkowania w przyszłych okresach, gdy wartość bilansowa składników aktywów lub składnika pasywów zostanie odpowiednio zrealizowana lub rozliczona.

Oznacza to, że jeżeli przedsiębiorstwo będzie miało większa podstawę opodatkowania niż wynika to obecnie z ksiąg, czyli zapłacę większy podatek dochodowy . Dlatego przyszłe przychody podatkowe tego przedsiębiorstwa będą wyższe niż obecnie wynika z ksiąg lub koszty będą niższe.

-ujemne różnice przejściowe- wykazywane są w aktywach z tytułu odroczonego podatku dochodowego

Obliczenie tych różnic polega na tym, że porównujemy ze sobą wartość bilansową danego składnika majątku lub zobowiązań (czyli taką jaka wynika z ksiąg) z jego wartością podatkową (czyli z taką jaka wynika z prawa podatkowego).

2. Rezerwa na świadczenia emerytalne i podobne - są to przyszłe koszty związane z pracownikami których kwota lub termin nie są pewne.

Np wiadomo, że kobieta w ciąży ma określone wynagrodzenie, ale nie wiadomo kiedy pójdzie na urlop macierzyński.

Mogą to być kwestie oszacowania urlopu macierzyńskiego, nagród jubileuszowych, odpraw emerytalnych, urlopów naukowych, zdrowotnych, ekwiwalentów za urlopy. Ujmujemy tutaj przyszłe prawdopodobne wydatki, które będą ujęte jako koszty wynagrodzeń które poniesiemy w związku z pracownikami.

Długoterminowe- oznacza że rezerwa będzie rozliczona powyżej 1 roku, np. opłaty emerytalne lub nagród jubileuszowych

Krótkoterminowe- oznacza że rezerwa będzie rozliczona poniżej 1 roku, np. urlopy macierzyńskie bo ciąża trwa 9 mies. nie więcej.

Niektóre składniki tego typu jak powyżej czasem są ujmowane jako rozliczenia międzyokresowe bierne, ustawodawca tego do końca nie precyzuje.

Ustawa o rachunkowości wyłącza z tej kategorii świadczenia emerytalne, są one ujmowane jako rozliczenia międzyokresowe bierne. Mimo swojej nazwy nie należą one do rezerwy na świadczenia emerytalne i podobne.

3. Pozostałe rezerwy- pewne lub w dużym stopniu prawdopodobne zobowiązania, których kwotę można wiarygodnie kształtować, a w szczególności straty z tytułu transakcji gospodarczej w toku takich jak udzielone gwarancje, poręczenie, operacje kredytowe, skutki ciągnącego postępowania sądowego. Przyszłe zobowiązania spowodowane restrukturyzacją, jeśli zawarto ugodę i program restrukturyzacji umożliwia wiarygodne wyliczeni kwoty rezerwy, dodatkowe koszty i straty związane z zaniechaniem lub utratą zdolności do kontynuacji działalności.

(Np. rezerwy na naprawy gwarancyjne, rezerwy na ciągnące się postępowania sądowe, rezerwy na programy dobrowolnych zwolnień, rezerwy na sprzedanie gruntu, gdy cukrownia kończyła działalność trzeba było zapłacić odprawy i przywrócenie dobrostanu, pilnowanie szkieletu budynku itp.)

II. Zobowiązania długoterminowe- obejmują zobowiązania o terminie wymagalności powyżej roku obrotowego, od zobowiązań finansowych oddzielone jest jedno konto- zobowiązania wobec właścicieli.

Transakcje jakie wykonujemy z właścicielami jak z podmiotem zewnętrznym takim sam jak klient czy dostawca. Jeżeli właściciel potrzebuje środków na życie bo spółka zoo jest jego jedynym źródłem dochodów to taki właściciel może pobierać te środki ze spółki. Zatem jest winien spółce pieniądze, nazywane należnościami od właścicieli, będzie je winien do końca roku obrotowego. Wtedy właściciel może zatwierdzić kwotę pobranych środków jako wartość wpłaconej dywidendy.

Zobowiązania wobec właścicieli mogą zaistnieć np. wtedy gdy spółka zwraca dopłaty do kapitału podstawowego. Np. właściciele ustalają dopłaty na realizacje określonego celu, ale niestety okazuje się że oferta cenowa jest za wysoka, więc zarząd nie będzie wykorzystywał tych środków. Do moment kiedy nie zostaną one zwrócone właścicielom będzie to widniało jako zobowiązanie wobec właścicieli z tytułu zwrotu dopłaty.

1. Wobec jednostek powiązanych- zobowiązania finansowe (książka str 96 właściwie wszystkie a wymienił kilka więc szkoda pisać), fragment konta zobowiązania inne, przede wszystkim zobowiązania z tytułu nabycia środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych.

2. Wobec pozostałych jednostek

a) kredyty i pożyczki -długoterminowe kredyty i pożyczki od jednostek pozostałych (inwestycyjne na nabycie środków trwałych)

b) z tytułu emisji dłużnych papierów wartościowych - mianowicie fragment konta zobowiązania finansowe i jest to emisja papierów dłużnych wszelkiego rodzaju z tym, że to ja emituje, a jednostki pozostałe (on powiedział powiązane ale chyba sie pomylił...) kupują ode mnie te papiery.

c) inne zobowiązania finansowe-zobowiązania publiczno-prawne, wobec pracowników, oraz pozostałe zobowiązania finansowe: zobowiązania wobec właścicieli, zobowiązania z tytułu leasingu, zobowiązania instrumentów pochodnych

d) inne- zawiera konto zobowiązania inne, wartość zobowiązań wynikająca z układu lub ugody w kwocie podlegającej uregulowaniu o ile warunki ugody zostaną spełnione.

III. Zobowiązania krótkoterminowe

1.Wobec jednostek powiązanych

a) z tytułu dostaw i usług o okresie wymagalności- konto rozrachunki z dostawcami zawsze bez względu na termin wymagalności ujmowane są jak krótkoterminowe

-do 12 miesięcy

-powyżej 12 miesięcy

b) inne- zobowiązania finansowe wobec jednostek powiązanych, inne zobowiązania: zobowiązania z tytułu zakupu lub sprzedaży składników aktywów trwałych, część zobowiązań długoterminowych która będzie regulowana do 12 miesięcy będzie wykazywana tutaj jako krótkoterminowa, np obligacje które będą wykupywane przez najbliższe 3 lata, a w tym roku zapłacę część, więc ta część wykazywana tutaj, a reszta w kategorii długoterminowej.

2. Wobec pozostałych jednostek

a) kredyty i pożyczki- to są kredyty na prowadzenie bieżącej działalności, czyli kredyty obrotowe (kredyt sezonowy na zakup materiałów, finansowanie produkcji), kasowe (na zapłacenie pracownikom wynagrodzenia) Kredyty hipoteczny np spłacamy 10 tys zł z kredytu na 100 tys spłacamy w tym roku i zapisujemy te kwotę w tym miejscu a resztę czyli 90 tys zapisujemy jako zobowiązania długoterminowe

b) z tytułu emisji dłużnych papierów wartościowych- emitujemy papiery dłużne obligacje weksle, pożyczki z tym że nabywcami są inwestorzy nie powiązani

c) inne zobowiązania finansowe- jedynie fragment pozycji zobowiązania finansowe, zobowiązania z tytułu leasingu finansowego, ewentualnie zobowiązania z tytułu instrumentów pochodnych

d) z tytułu dostaw i usług o okresie wymagalności- rozrachunki z dostawcami, na kredyt kupiecki materiału, produkty, towary

-do 12 miesięcy

-powyżej 12 miesięcy

e) zaliczki otrzymane na dostawy- to znaczy że ktoś mi wpłacił gotówkę na poczet dostawy czegoś tam. (Np ktoś wpłacił zaliczkę na wykonanie programu komputerowego).

Zaliczki ujęte tutaj są jednorazowe, niepowtarzalna transakcja

Zaliczki zostają również ujęte jako rozliczenia międzyokresowe- coś co się powtarza, ma systematyczny charakter

f) zobowiązania wekslowe- wszystkie zobowiązania o charakterze wekslowym, nie ma ich z reguły dlatego, że wszystkie zobowiązania wekslowe sa ujmowane gdzieś indziej. Np otrzymując od klienta fakturę, ale zostawia weksel to jest to zobowiązania z tytułu dostaw i usług.

g) z tytułu podatków, ceł, ubezpieczeń i innych-odpowiada kontu zobowiązania publiczno-prawne, sa to krótkoterminowe zobowiązania publiczno- prawne

h) z tytułu wynagrodzeń-ujmujące kwotę wynagrodzenia wobec pracowników bez wszystkich składek, bo składki sa ujęte wcześniej. Jeżeli tego nie ma w SF tzn że pracodawca rozlicza wynagrodzenia i wysyła wynagrodzenie przed końcem miesiąca. (?)

i) inne-konto zobowiązania inne, zobowiązania wobec właścicieli

3. Fundusze specjalne-obejmuje różne świadczenia dla pracowników nie związanych z wynagrodzeniami, jest to zakładowy świadczeń fundusz socjalnych(występuje najczęściej np. świadczenia związane z wypoczynkiem pracowników, działalność kulturalno-oświatowa, działalność sportowo-rekreacyjna np bilety na basen, fitness) zakładowy fundusz rehabilitacji osób niepełnosprawnych(poszerzenia drzwi, poszerzenia wjazdu), fundusz rekultywacji (stworzony w przedsiębiorstwach, które niszczą środowisko naturalne, np. kopalnie)

Fundusz specjalny powstaje gdy istnieją:

odpisy w koszty

odpisy z zysku

dochody własne

sprzedaż komercyjna świadczeń z funduszu

darowizny

IV. Rozliczenia międzyokresowe

1. Ujemna wartość firmy-powstaje ona w wyniku przejęcie metodą nabycia, czyli jest nadwyżka wartości godziwej przejętych aktywów netto obcego przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części nad ich ceną nabycia akcji i udziałów tego przedsiębiorstwa. Czyli np. kupiłem taniej niż wynosi wartość księgowa aktywów netto, wprowadziłem do sprawozdania składniki majątkowe za 200 ale wydałem 150 i brakuje mi kwoty bilansującej i to jest ten zysk z transakcji na kwotę 50 zł i to jest ta ujemna wartość firmy.

2. Inne rozliczenia międzyokresowe- składa się z 2 kont rozliczenia międzyokresowe bierne:

-prawdopodobne zobowiązania wynikające w szczególności ze świadczeń o wiarygodnie oszacowanej kwocie wykonanej na rzecz przedsiębiorstwa przez jego kontrahenta (oznaczają sytuacje w której cos ktoś dla mnie robi a ja mu jeszcze nie zapłaciłem)

- obowiązku realizacji związanych z bieżącą działalnością przyszłych świadczeń wobec nieznanych osób (raty odsetki opłaty od kredytu, leasingu, dealer sprzedaje samochody jakiejś marki, opłaty bankowe, dyskonta z tyt wyemitowanych papierów wartościowych)

Inne rozliczenia międzyokresowe przychodów:

1) równowartość otrzymanych lub należnych od kontrahentów środków z tyt. świadczeń które wykonanie nastąpi w następnych okresach (ja otrzymuje zaliczki na poczet świadczeń, które wykonam w przyszłości częste w momencie kiedy kupujemy mieszkanie i dla dewelopera są to zaliczki na poczet świadczeń)

2)środki pieniężne otrzymane na sfinansowanie nabycia lub wytworzenia środków trwałych w tym środków trwałych w budowie oraz prac rozwojowych (przyjmuje gotówkę na poczet wykonania jakiejś inwestycji, jest to związane z dotacjami wszelkiego rodzaju w tym środkami z funduszy unijnych, środki otrzymane z funduszu rehabilitacji osób niepełnosprawnych, ten fundusz jest bezpośrednią spłatą z funduszu, otrzymane od dostawców kaucje za naprawy gwarancyjne

3) -zobowiązania warunkowe sa to zobowiązania z tytułu udzielonych przez przedsiębiorstwo gwarancji, indosu weksli, otrzymanych kaucji, pobranych zaliczek z tytułu zawarcia umowy przedwstępnej, towarów przyjętej do sprzedaży komisowej (jeżeli udzieliłem gwarancji że spłacę kredyt za spółkę zależną to ja mam zobowiązanie warunkowe bo ja będę musiał spłacić jeżeli tamta spółka nie zapłaci)

-nie uznanych przez przedsiębiorstwo roszczeń kierowanych drogą sądową (nie uznane zobowiązania skierowane na drogę sądową)

-długoterminowe

-krótkoterminowe