Sprawność łańcucha kinematycznego:
ηt = ηp1 + ηr2 + ηs3
ηt - sprawność teoretyczna układu napędowego
Przyjmuję:
- dla przekładni pasowej η1 = 0,99
- dla pary kół zębatych walcowych η2 = 0,98
- dla pary kół zębatych stożkowych η3 = 0,97
- dla łożysk wału η4 = 0,99
ηt = 0,99 . (0,98)3 . 0,97. (0,99)5 = 0,8595
Sprawność mechaniczna:
ηm = ηt (1- 0,12)
ηm = 0,8595 . (1 - 0,12) = 0,7563
Moc silnika:
P =
P = = 13,22 [ kW ]
Przyjmuję silnik asynchroniczny zwarty , normalny , budowy zamkniętej z przełącznikiem gwiazda-trójkąt Sf 200L-8 o parametrach:
Nn = 15 [ kW ]
nn = 725 [ obr/min ]
Obliczenia przekładni pasowej
Przyjmuję wstępnie przełożenia
- bieg pierwszy n1=50 [obr/min]
i1 = 7,25
- bieg drugi n2=100 [obr/min]
i2 = 3,625
- bieg trzeci n3=2000 [obr/min]
i3 =5,5
Przyjmuję ilości zębów
z1 = s / i+1
z2 = s - z1
-dla kół 1-2 oraz 3-2; i = 2,66 ; s = 107
z1 = z3 = 107/2,66+1 = 29
z2 = 107 - 29 = 78
-dla kół 4-5 ; i = 2,66 ; s = 107
z4 = 107/2,66+1 = 29
z5 = 107-29 = 78
-dla kół 6-7 ; i = 1,33 ; s = 107
z6 = 107/1,33+1 = 46
z7 = 107-46 = 61
-dla kół 8-9; i = 2,66 ; s = 107
z9 = 107/2,66+1 = 29
z8 = 107 - 29 = 78
-dla kół 10-11 ; i = 2,37 ; s = 107
z11 = 107/2,37+1 = 32
z10 = 107 - 32 = 75
-dla kół 12-13 ; i = 2,37 ; s = 107
z13 = 107/2,37+1 = 32
z12 = 107-32 = 75
Obliczam rzeczywiste prędkości
- bieg pierwszy n1=50 [obr/min]
n1== 50,1[obr/min]
- bieg drugi n2=100 [obr/min]
n2== 101,6[obr/min]
- bieg trzeci n3=2000 [obr/min]
n3== 1991,1[obr/min]
Obliczam błędy prędkości
- bieg pierwszy n1=50 [obr/min]
δ1 = = 0,002 = 0,2 %
- bieg drugi n2=100 [obr/min]
δ2 = = 0,016 = 1,6 %
- bieg trzeci n3=2000 [obr/min]
δ3 = = - 0,00445 = - 0,445 %
Błędy prędkości są niewielkie więc można je pominąć.
Wykres błędów prędkości
2%
1%
0% numer biegu
-1%
-2%
Obliczam wartość modułu z warunku na zginanie
m≥10
qz - współczynnik kształtu zęba zależny od zastępczej liczby zębów
zz = z / cos3β
β - kąt pochylenia zęba
N0 = N . Kp . Kb . Kd
N - moc przenoszona przez koło zębate
Kp - współczynnik przeciążenia
Kb - współczynnik uwzględniający ugięcie wału
Kd - współczynnik dynamiczny
λ - współczynnik szerokości zęba
z - liczba zębów obliczanego koła
n’ - najmniejsza prędkość koła
Przyjmuję wstępnie:
Kp = Kb= Kd=1;
λ=6;
β=10°
materiał kół 40H → zgo=600[MPa]
x = 3
kgo= = = 200 [MPa]
Z wzoru wnioskuję, iż moduł zębów będzie największy w tym kole w którym wyrażenie z . n’ będzie największe. Zachodzi to w kole 4 lub 7
-koło 4
z4=29
zZ4=29/cos310° =30,36
n’4== 134,7 [obr/min]
qZ4=1,95
m4 ≥ 10 . = 4,93 [mm]
-koło 7
z7 = 61
zZ7 = 61/cos320° = 63,86
n’7 = = 101,6 [obr/min]
qZ7 = 1,72
m7 ≥ 10 . = 4,05 [mm]
Obliczam wartość modułu ze względu na wytrzymałość powierzchniową
m ≥ 10 .
y1-wskaźnik jednoparowego punktu zazębienia β1 wstawiany do wzoru przy obliczaniu koła o mniejszej liczbie zębów
Kβ-współczynnik uwzględniający nierównomierność rozkładu nacisków
Przyjmuję Kβ=1
k0=450[MPa]
-koło 4
z4 = 29
zZ4 = 29/cos310° =30,36
n’4 = = 134,7 [obr/min]
qZ4 = 1,95
i = 78/29 = 2,66
y4 = 3,37
m4 ≥ 10 . = 4,81 [mm]
Ostatecznie przyjmuję moduł wszystkich kół m=5 [mm]
Obliczam wymiary kół zębatych stożkowych
- średnica podziałowa de = mn .
- średnica wierzchołkowa (naroża) dae = de + 2hae . cosδ
- średnica podziałowa zastępcza dvt =
- kąt stożka podziałowego δ 1 = arctg
- wysokość stożka wierzchołkowego B1 = 0,5 . de2 - hae1 . sinδ1
- długość tworzącej stożka podziałowego Re =
- szerokość uzębienia b = (0,25 - 0,33) Re
- całkowita wysokość zęba h = ha + hf
- wysokość stopy zęba ha = y . m
- wysokość głowy zęba hf = y . m + c
L.p. | z | de [mm] |
dae [mm] |
dvt [mm] |
δ [deg] |
B [mm] |
Re [mm] |
b [mm] |
h [mm] |
ha [mm] |
hf [mm] |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
1 | 29 | 147 | 150 | 156 | 20,3 | 196 | 211 | 25 | 11,2 | 5 | 6,2 |
2 | 78 | 395 | 398 | 1135 | 69,6 | 68,8 | 211 | 25 | 11,2 | 5 | 6,2 |
3 | 29 | 147 | 150 | 156 | 20,3 | 196 | 211 | 25 | 11,2 | 5 | 6,2 |
Obliczam wymiary kół zębatych walcowych
- średnica podziałowa d = mn .
- średnica wierzchołkowa da = mn (+2)
- średnica podstaw df = mn (-2,5)
- szerokość uzębienia b = λ .
- całkowita wysokość zęba h = ha + hf
- wysokość głowy zęba ha = y . m
- wysokość stopy zęba hf = y . m + c
L.p. | z | dp [mm] |
da [mm] |
df [mm] |
b [mm] |
h [mm] |
ha [mm] |
hf [mm] |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
4 | 29 | 147,23 | 157,23 | 134,73 | 24 | 11,25 | 5 | 6,25 |
5 | 78 | 396,01 | 406,01 | 383,51 | 24 | 11,25 | 5 | 6,25 |
6 | 46 | 233,54 | 243,54 | 221,04 | 24 | 11,25 | 5 | 6,25 |
7 | 61 | 309,70 | 319,70 | 257,20 | 24 | 11,25 | 5 | 6,25 |
8 | 78 | 396,01 | 406,01 | 383,51 | 24 | 11,25 | 5 | 6,25 |
9 | 29 | 147,23 | 157,23 | 134,73 | 24 | 11,25 | 5 | 6,25 |
10 | 75 | 380,78 | 390,86 | 368,28 | 24 | 11,25 | 5 | 6,25 |
11 | 32 | 162,46 | 172,46 | 149,96 | 24 | 11,25 | 5 | 6,25 |
12 | 75 | 380,78 | 390,86 | 368,28 | 24 | 11,25 | 5 | 6,25 |
13 | 32 | 162,46 | 172,46 | 149,96 | 24 | 11,25 | 5 | 6,25 |
Obliczam momenty skręcające występujące na poszczególnych wałach
Ms = 9550
N - moc przenoszona przez koło
n - obroty na wale
-wał wejściowy
n = = 362,5 [obr/min]
Ms = 9550 . = 395,17 [Nm]
-wał drugi
n = = 134,7 [obr/min]
Ms = 9550 . = 963,47[Nm]
-wał trzeci
n3== 849,6 [obr/min]
Ms = 9550 . = 197,58[Nm]
-wał wyjściowy
n == 101,6 [obr/min]
Ms = 9550 . = 2859,28 [Nm]
Dobieram sprzęgła wielopłytkowe elektromagnetyczne
-koło 1,3
Ms = 395,17 [Nm]
Przyjmuję sprzęgło FOV20
Mst = 400 [Nm]
D = 158 [mm]
L = 63 [mm]
-koło 6
Ms = 963,47 [Nm]
Przyjmuję sprzęgło VEP1000
Mst = 1000 [Nm]
D = 190 [mm]
L = 80 [mm]
-koło 11
Ms = 168,6 [Nm]
Przyjmuję sprzęgło FOV10
Mst = 200 [Nm]
D = 133 [mm]
L = 53 [mm]
-koło 5
Ms = 2859,28 [Nm]
Przyjmuję sprzęgło FOV160
Mst = 3200 [Nm]
D = 290 [mm]
L = 90 [mm]
Obliczam odległości osi wałów
a = 0,5 . (d1 + d2)
a4-5 = 0,5 . (147,23 +396,01) = 271,62[mm]
a6-7 = 0,5 . (233,54 + 309,7) = 271,62[mm]
a8-9 = 0,5 . (147,23 +396,01) = 271,62[mm]
a10-11 = 0,5 . (380,78 + 162,46) = 271,62[mm]
a12-13 = 0,5 . (380,78 + 162,46) = 271,62[mm]
Obliczenia wstępne wałów (ze względu na moment skręcający)
- materiał wałów St7 → zsj = 163 [MPa]
- współczynnik bezpieczeństwa x = 2,5
[MPa]
- wał wejściowy
Ms = 395,17 [Nm]
= 31,2 [mm]
przyjmuję d = 35 [mm]
- wał drugi
Ms = 963,47 [Nm]
= 42 [mm]
przyjmuję d = 45 [mm]
- wał trzeci
Ms = 168,6 [Nm]
= 23,5 [mm]
przyjmuję d = 25 [mm]
- wał wyjściowy
Ms = 2859,28 [Nm]
= 59,8 [mm]
przyjmuję d = 60 [mm]
Siły działające na kołach zębatych
-koła stożkowe
siła obwodowa Po = 2Ms / de
siła wzdłużna Pw = Po . tgα . cosδ
siła normalna Pn = Po . tgα . sinδ
α = 20°
L.p. | Po [N] | Pw [N] | Pn [N] |
---|---|---|---|
1 | 5374,1 | 1833,5 | 681,9 |
2 | 4878,3 | 618,5 | 1663,7 |
3 | 5374,1 | 1833,5 | 681,9 |
-koła walcowe
Po = 2Ms / d
Pw = Po . tgβ
Pn = Po . tgα / cosβ
α = 20°; β = 10°
L.p. | Po [N] | Pw [N] | Pn [N] |
---|---|---|---|
4 | 13102 | 2309 | 853 |
5 | 14442 | 2547 | 941 |
6 | 8262 | 1456 | 538 |
7 | 18506 | 3268 | 1205 |
8 | 4877 | 859 | 1798 |
9 | 5379 | 948 | 1987 |
10 | 2079 | 365 | 789 |
11 | 2437 | 428 | 899 |
12 | 889 | 157 | 58 |
13 | 35295 | 6222 | 2297 |
Obliczenia wałów w programie komputerowym WAŁ
-wał wejściowy
koło pasowe 1 3
100 60 180 60
L [mm] |
d [mm] |
ugięcie w XY [mm] |
ugięcie w XZ [mm] |
kąt przekosu [deg] |
kąt skręcenia [deg] |
---|---|---|---|---|---|
0 | 28,32 | 0,164 | -0,049 | -0,131 | 0 |
100 | 36,93 | 0 | 0 | -0,062 | 0 |
160 | 42,03 | -0,025 | 0,029 | -0,017 | 0 |
340 | 33,36 | 0,020 | 0,011 | -0,019 | 0 |
400 | 33,36 | 0 | 0 | -0,056 | 0 |
- wał drugi
2 8 4 6
40 30 15 65 30
L | d [mm] | ugięcie w XY | ugięcie w XZ | kąt przekosu | kąt skręcenia |
---|---|---|---|---|---|
0 | 41,47 | 0,041 | 0,001 | -0,064 | 0,001 |
40 | 41,71 | 0 | 0 | -0,053 | 0,086 |
70 | 44,9 | -0,025 | -0,005 | 0,041 | 0,151 |
85 | 44,9 | -0,034 | -0,006 | 0,034 | 0,181 |
150 | 31,02 | -0,046 | -0,003 | -0,040 | 0,193 |
180 | 31,02 | 0 | 0 | -0,131 | 0,193 |
-wał trzeci
11 12
25 120 25
L | d [mm] | ugięcie w XY | ugięcie w XZ | kąt przekosu | kąt skręcenia |
---|---|---|---|---|---|
0 | 15,87 | 0 | 0 | 0,042 | 0 |
25 | 25,57 | -0,009 | -0,012 | 0,030 | 0 |
145 | 24,36 | -0,019 | -0,002 | -0,026 | 0,369 |
170 | 9,27 | 0 | 0 | -0,102 | 0,369 |
-wał wyjściowy
10 9 5 7 13
20 20 15 70 15 20
L | d [mm] | ugięcie w XY | ugięcie w XZ | kąt przekosu | kąt skręcenia |
---|---|---|---|---|---|
0 | 17,23 | 0 | 0 | -0,044 | 0 |
20 | 37,92 | 0,011 | 0,007 | -0,032 | 0,001 |
40 | 38,63 | 0,020 | 0,013 | -0,030 | 0,043 |
55 | 38,63 | 0,027 | 0,015 | -0,025 | 0,057 |
125 | 40,17 | 0,038 | 0,010 | 0,016 | 0,113 |
140 | 40,17 | 0,033 | 0,006 | 0,030 | 0,126 |
160 | 21,97 | 0 | 0 | 0,273 | 0,126 |
Obliczam reakcje łożysk
- wał wejściowy
PP RA PW1 RB
RA PN1
100 60 240
Σ PZ = 0
RAZ + PW1 = 0
RAZ = PW1 = 1833 [N]
Σ MB = 0
PP . 400 - RA . 300 + PN1 . 240 - PW1 . 73,5 = 0
RA = = 4632 [N]
Σ PX = 0
PP + PN - RA - RB = 0
RB = RA - PP - PN1
RB = 4632 - 3402 - 681,9 = 549 [N]
-wał drugi
PW2 RA PW6 RB
PN2 RAZ PN6
40 45 95
Σ PZ = 0
RAZ + PW2 -PW6 = 0
RAZ = PW6 -PW2 = 1456 - 618,5= 838 [N]
Σ MB = 0
PN2 . 170 - RA . 140 - PN6 . 95 + PW2 . 198 - PW6 . 116 = 0
RA = RA =1322[N]
Σ PX = 0
RA - RB + PN6 -PN2 = 0
RB = RA + PN6 - PN2
RB = 1322 + 538 - 1663 = 197 [N]
-wał trzeci
RA PW11 PW12 RB
RAZ PN11 PN12
25 125 25
Σ PZ = 0
RAZ + PW12 -PW11 = 0
RAZ = PW11 -PW12 = 428 - 157 = 271 [N]
Σ MB = 0
RA . 175 - PN11 . 150 - PW11 . 81 + PN12 . 25 - PW12 . 190 = 0
RA =
RA = 1130 [N]
Σ PX = 0
RA - RB + PN12 -PN11 = 0
RB = RA + PN12 - PN11
RB = 1130 + 58 - 899 = 289 [N]
- wał wyjściowy
RA PW10 PW9 PW13 RB
RAZ PN10 PN9 PN13
20 20 100 20
Σ PZ = 0
RAZ + PW10 - PW9 - PW13 = 0
RAZ = PW13 + PW9 - PW10 = 6222 + 948 - 365 = 6805 [N]
Σ MB = 0
RA . 160 - PN10 . 140 + PN9 . 120 - PN13 . 20 + PW10 . 190 - PW9 . 74 - PW13 . 81 = 0
RA =
RA = = 2642 [N]
Σ PX = 0
RA - RB + PN9 -PN10 - PN13 = 0
RB = RA +PN9 - PN10 - PN13
RB = 2642 + 1987 - 789 - 2297= 1543[N]
Dobieram łożyska stożkowe
Zakładam trwałość wszystkich łożysk 20000 godzin
- wał wejściowy podpora A
Pw / Pp = 1833 / 4632 = 0,39
łożysko 30208 A; e=0,39; Pw/Pp ≤ e → X = 1 ; Y = 0
Obciążenie zastępcze
P = X . Pp + Y . Pw
P = 1 . 4632 + 0 . 1833 = 4632 [N]
Prędkość obrotowa n = 362,5 obr/min → C / P = 6
C = 6 . P = 6 . 4632 = 27792 [N]
Dobieram łożysko 30208 A; C = 52500 [N] o wymiarach:
d = 40 [mm]
D = 80 [mm]
T = 19,75 [mm]
- wał wejściowy podpora B
Pw / Pp = 1833 / 549 = 3,33
łożysko 30208 A; e=0,39; Pw/Pp < e → X = 0,4 ; Y = 1,6
Obciążenie zastępcze
P = X . Pp + Y . Pw
P = 0,4 . 549 + 1,6 . 1833 = 3152 [N]
Prędkość obrotowa n = 362,5 obr/min → C / P = 6
C = 6 . P = 6 . 3152 = 18912 [N]
Dobieram łożysko 30208 A; C = 52500 [N] o wymiarach:
d = 40 [mm]
D = 80 [mm]
T = 19,75 [mm]
- wał drugi podpora A
Pw / Pp = 838 / 1322 = 0,63
łożysko 30209 A; e=0,39; Pw/Pp > e → X = 0,4 ; Y = 1,5
Obciążenie zastępcze
P = X . Pp + Y . Pw
P = 0,4 . 1322 + 1,5 . 838 = 1785 [N]
Prędkość obrotowa n = 134,7 obr/min → C / P = 4,7
C = 4,7 . P = 4,7 . 1785 = 8389,5 [N]
Dobieram łożysko 30209 A; C = 57500 [N] o wymiarach:
d = 45 [mm]
D = 85 [mm]
T = 20,75 [mm]
- wał drugi podpora B
Pw / Pp = 197 / 1322 = 0,14
łożysko 30209 A; e=0,39; Pw/Pp < e → X = 1 ; Y = 0
Obciążenie zastępcze
P = X . Pp + Y . Pw
P = 1 . 1322 + 0 . 197 = 1322 [N]
Prędkość obrotowa n = 134,7 obr/min → C / P = 4,7
C = 4,7 . P = 4,7 . 1322 = 6213,5 [N]
Dobieram łożysko 30209 A; C = 57500 [N] o wymiarach:
d = 45 [mm]
D = 85 [mm]
T = 20,75 [mm]
- wał trzeci podpora A
Pw / Pp = 271 / 1130 = 0,23
łożysko 30205 A; e=0,43; Pw/Pp < e → X = 1 ; Y = 0
Obciążenie zastępcze
P = X . Pp + Y . Pw
P = 1 . 1130 + 0 . 271 = 1130 [N]
Prędkość obrotowa n = 849,6 obr/min → C / P = 7,92
C = 7,92 . P = 7,92 . 1130 = 8949 [N]
Dobieram łożysko 30205 A; C = 27500 [N] o wymiarach:
d = 25 [mm]
D = 52 [mm]
T = 16,25 [mm]
- wał trzeci podpora B
Pw / Pp = 271 / 289 = 0,93
łożysko 30205 A; e=0,43; Pw/Pp > e → X = 0,4 ; Y = 1,4
Obciążenie zastępcze
P = X . Pp + Y . Pw
P = 0,4 . 289 + 1,4 . 271 = 495 [N]
Prędkość obrotowa n = 849,6 obr/min → C / P = 7,92
C = 7,92 . P = 7,92 . 495 = 3820 [N]
Dobieram łożysko 30205 A; C = 27500 [N] o wymiarach:
d = 25 [mm]
D = 52 [mm]
T = 16,25 [mm]
- wał wyjściowy podpora A
Pw / Pp = 6805 / 2642 = 2,57
łożysko 30208 A; e=0,39; Pw/Pp > e → X =0,4 ; Y = 1,6
Obciążenie zastępcze
P = X . Pp + Y . Pw
P = 0,4 . 2642 + 1,6 . 6805 = 11944 [N]
Prędkość obrotowa n = 50,1 obr/min → C / P = 3,34
C = 3,34 . P = 3,34 . 11944 = 39895 [N]
Dobieram łożysko 30208 A; C = 52500 [N] o wymiarach:
d = 40 [mm]
D = 80 [mm]
T = 19,75 [mm]
- wał wyjściowy podpora B
Pw / Pp = 6805 / 1543 = 4,41
łożysko 30208 A; e=0,39; Pw/Pp > e → X =0,4 ; Y = 1,6
Obciążenie zastępcze
P = X . Pp + Y . Pw
P = 0,4 . 1543 + 1,6 . 6805 = 11505 [N]
Prędkość obrotowa n = 50,1 obr/min → C / P = 3,34
C = 3,34 . P = 3,34 . 11505 = 38426 [N]
Dobieram łożysko 30208 A; C = 52500 [N] o wymiarach:
d = 40 [mm]
D = 80 [mm]
T = 19,75[mm]
Obliczenia sprawdzające kół zębatych
L.p | Wzór i podstawienie | Jednostka | Wynik obliczenia |
---|---|---|---|
Wspólny | |||
1 | i = = | - | |
2 | d01 = 2a0 = | mm | |
3 | d02 = 2a0 = | mm | |
4 | z1n = z1ϕ(β0) = | - | |
5 | z2n = z1n. I = | - | |
6 | ε1n = ϕ(z1n) = | - | |
7 | ε2n = ϕ(z2n) = | - | |
8 | εn = ε1n +ε2n = | - | |
9 | ε = εn . cos 2 βz = | - | |
10 | εs = = | - | |
11 | v = = | m/s | |
12 | Ft1 = | µm | |
13 | Fx = Fβ = | µm | |
14 | ym = 0,64 + = | - | |
15 | εe=1+(εn -1). | - | |
16 | yh = 0,6 + = | - | |
17 | yβ = ϕ(β0) = | - | |
18 | yε =1-= | - | |
19 | ye2 = 3,11. yβ = | - | |
20 | ye1 = = | - | |
21 | q = = | - | |
22 | q = | - | |
23 | q1 = ϕ(z1n) = | - | |
24 | q2 = ϕ(z2n) = | - | |
25 | Ks = = | - | |
26 | Q = = | N/mm2 | |
27 | A1 = | - | |
28 | K1 = = | - | |
29 | A2 = = | - | |
30 | K2 = = | - | |
31 | K3 = 1+ = | - | |
32 | Kd = 1+K1+K2.K3 = | -- | |
33 | A = = | - | |
34 | Kr = ϕ(A) = | - | |
35 | Qc = Q . Kp . Kd . Ks . Kt = | N/mm2 | |
36 | kz1 = . K01 = | N/mm2 | |
37 | kz1 = . K02 = | N/mm2 | |
38 | z01 = | N/mm2 | |
39 | z02 = | N/mm2 | |
40 | yk1 = ϕ= | - | |
41 | yk2 = ϕ= | - | |
42 | yp1 = ϕ(kl.)= | - | |
43 | yp2 = ϕ(kl.)= | - | |
44 | Xp1 = = | - | |
45 | Xp2 = = | - | |
46 | Xz1 = = | - | |
47 | Xz2 = = | - |