Limburg Pol, Herman i Jeannequin, Luty

  miniatura w Bardzo Bogatych Godzinkach księcia Jeana de Berry

autorzy — bracia Pol, Herman i Jeannequin Limbourg

data powstania — ok. 1416

technika — tempera na pergaminie

wymiary — 290 × 210 mm

miejsce przechowywania — Chantilly, Musée Condé

Jean de Berry (zm. 1416), młodszy brat króla Francji Karola V, był wielkim miłośnikiem i kolekcjonerem pięknych książek. Pracowali dla niego najlepsi malarze tego czasu, m.in. trzej bracia z Limburga, urodzeni w Geldrii, a działający w Dijon i Paryżu. Ich dziełem jest wspaniale zdobiony modlitewnik, w inwentarzu spisanym po śmierci księcia nazwany Bardzo Bogatymi Godzinkami. Nie zachowany w całości, zawiera obecnie ponad 100 miniatur, z czego 65 przypisuje się braciom z Limburga. Luty należy do cyklu miniatur zdobiących kalendarz i ukazujących tzw. prace miesięcy, czyli zajęcia i czynności przypadające na każdy miesiąc. Widzimy tu wiejską zagrodę z owczarnią i chatą, gdzie domownicy grzeją się przy ogniu. Owinięty w jasny płaszcz mężczyzna wraca do domu, w pobliskim lesie drwal rąbie drzewo, zaś drogą przechodzi wędrowiec poganiający objuczonego osiołka. Jest to pierwszy w malarstwie europejskim pejzaż zimowy. W całym zespole miniatur kalendarzowych bracia z Limburga starali się odtworzyć zmiany barw, dostrzegalne w przyrodzie wraz z następstwem pór roku. W Lutym chłodne, przygaszone tony ciemnobrunatne, błękitne i szare oddają nastrój bezsłonecznego, zimowego dnia. Od bieli śniegu wyraźnie odcinają się ciemne sylwetki bezlistnych drzew, a pokryte chmurami, ciemnoszare niebo kontrastuje z zarysem zaśnieżonych wzgórz. Cechą nowatorską w twórczości braci z Limburga było też pogłębienie przestrzeni. Udało się to im osiągnąć przez podniesienie linii horyzontu i wprowadzenie do kompozycji licznych linii ukośnych, prowadzących wzrok widza w głąb obrazu i harmonijnie łączących plan pierwszy z dalszymi.

Katarzyna Zalewska

Encyklopedia PWN © Wydawnictwo Naukowe PWN SA