TECHNIKA KARMIENIA NOWORODKA PRZEZ ZGŁĘBNIK

KARMIENIE PRZEZ ZGŁĘBNIK

Podawanie przygotowanego pokarmu płynnego lub półpłynnego za pomocą zgłębnika wprowadzonego do żołądka lub jelita cienkiego. Jest to zabieg jałowy. Przez zgłębnik mogą być podawane również płyny lub leki.

UKŁAD POKARMOWY NOWORODKA

• długość przełyku 10 – 12 cm

• średnica 8 mm

• żołądek jest ułożony bardziej pionowo i stanowi przedłużenie przełyku

• pojemność zależy od dojrzałości (wagi i wieku) noworodka 10 – 15 ml
  u noworodka donoszonego
  np. u noworodków z niższą masą urodzeniową 2000 – 2500 g w pierwszych 2 dniach życia pojemność żołądka wynosi 2 – 4 ml

WSKAZANIA DO ZAŁOŻENIA ZGŁĘBNIKA ŻOŁĄDKOWEGO U NOWORODKÓW

• karmienie noworodków chorych oraz wcześniaków urodzonych przed 34 hbd

• karmienie noworodków z zaburzeniami odruchów oddychania, połykania oraz ssania lub ich koordynacji

• uzupełniające karmienie noworodków otrzymujących częściowe odżywianie pozajelitowe

• odbarczenie przewodu pokarmowego w przypadku podejrzenia lub rozpoznania niedrożności

• odbarczenie żołądka przy stosowaniu CPAP drogą donosową

POTRZEBNY SPRZĘT

u noworodków:

• zgłębnik żołądkowy 35 – 45 nr. 6 – 8

• jałowe strzykawki 2 ml i 20 ml

• stetoskop

• przylepiec

• woda do iniekcji 0,9% NaCl

• miska nerkowata

• rękawiczki jałowe

• lignina lub pieluszka

• nożyczki

• pokarm noworodka

• przybory do toalety jamy ustnej i nosa (gaziki, patyczki, sól fizjologiczna, parafina kosmetyczna)

• taca

POWIKŁANIA ZABIEGU

• perforacja – przebicie przełyku i żołądka

• zaburzenia oddechowe, bradykardia

• aspiracja pokarmu do dróg oddechowych w konsekwencji zachłystowe zapalenie płuc

• przekarmienie

• martwicze zapalenie jelit

• odczyn zapalny w jamie nosowo – gardłowej

• odleżyny w jamie nosowo – gardłowej

• zatkanie światła zgłębnika

ZASADY

• cewnik powinien być umocowany plastrem, tak aby nie utrudniać noworodkowi oddechu

• cewnik mocujemy po lewej stronie ciała noworodka

• jeżeli cewnik jest pozostawiony na dłużej (24h) należy wykonywać toaletę jamy ustnej i nosa noworodka oraz przepłukiwać zgłębnik przed i po każdym karmieniu jałową solą fizjologiczną lub wodą do iniekcji

• ze względu na mogące się tworzyć odleżyny zgłębnik należy podczas toalety delikatnie przesuwać względem długości i zmienić jego położenie

• aby zapobiec przypadkowemu wyjęciu przez noworodka zgłębnika należy zabezpieczyć dłonie noworodka rękawiczkami lub zawinąć noworodka pieluszkami

ALGORYTM ZGŁĘBNIKOWANIA NOWORODKA

Położna wykonuje następujące czynności:

• Higienicznie myje i dezynfekuje ręce

• Przygotowuje zestaw (otwiera jałowe pakiety zgłębnika i strzykawki)

• Przygotowuje noworodka (odkrywa go od pasa w górę, podkłada ochronną pieluszkę)

• Zakłada jałowe rękawiczki

• Jeżeli istnieje potrzeba – odśluzowuje noworodka przed zgłębnikowaniem
  i przed każdym karmieniem

• określa głębokość założenia zgłębnika (od czubka nosa do płatka ucha
  i dalej do wyrostka mieczykowatego mostka)

• wprowadza zgłębnik przez otwór przedni nosa i przesuwa, popychając
  do przodu i w dół

• sprawdza obecność zgłębnika w żołądku

• aspiruje zawartość żołądka strzykawką (jeśli jest treść fusowata albo smółko wata – nie podajemy z powrotem do żołądka)

• wstrzykuje przez zgłębnik niewielką ilość powietrza (ok. 5 ml) przystawiając jednocześnie stetoskop w okolicę żołądka, słysząc odgłos przedostającego się do żołądka powietrza

• zgłębnik umocowujemy za pomocą przylepca

• podajemy pokarm

• po podaniu pokarmu przepłukuje zgłębnik 0,9% NaCl

• dekompletuje zestaw

• udokumentowanie wykonania zabiegu

RÓŻNICE POMIĘDZY ZGŁĘBNIKOWANIEM NOWORODKA I DOROSŁEGO

• słabszy odruch kaszlu i wymiotny – obronny

• zawsze brak współpracy z pacjentem

• większa możliwość podrażnienia nerwu błędnego – bezdechy, bradykardia (większe niebezpieczeństwa związane ze zgłębnikowaniem noworodka szczególnie w pierwszych minutach życia i noworodka chorego)

• słabo wykształcony układ odpornościowy – pokarm powinien być sterylny
  i zachowane zasady aseptyki antyseptyki

• słabo wykształcona funkcja trawienna układu pokarmowego – nie podawać dużych ilości pokarmu, hipertonicznego pokarmu (lekarz dobiera ilość, rodzaj pokarmu w zależności od stanu, wieku noworodka, przyrostu wagi)

• podawanie pokarmu najlepiej wykonywać metodą grawitacyjną lub bardzo powoli przez pompę

• jeżeli nie ma przeciwwskazań najlepszy jest pokarm matki u wcześniaków wzbogacany mieszankami

• ze względu na lepszą wentylację korzystniej jest zakładać zgłębnik ustny

• mniejsze rozmiary cewników nr. 6 – 8, mniejsza pojemność żołądka – 10 ml