logopedia + rytmika = logorytmika?

Obecnie naszym dzieciom proponowane są liczne zajęcia dodatkowe mające na celu ich prawidłowy i wszechstronny rozwój. Do zajęć takich można zaliczyć między innymi: ćwiczenia korekcyjne, naukę tańca, lekcje plastyki, karate, a także rytmikę, terapię logopedyczną oraz… logorytmikę. Jednak czym jest logorytmika, jakie są jej cele, i czy rzeczywiście jest to połączenie logopedii i rytmiki jak wskazuje na to tytuł tego artykułu?

Logorytmika to rodzaj oddziaływań muzykoterapeutycznych. Według definicji E. M. Skorek znalezionej w słowniku logopedycznym, logorytmika to „jedna z technik logopedycznych, metoda oparta na rytmie muzycznym wraz z zastosowaniem słowa, włączonego jako akompaniament (zaprogramowany lub improwizowany) w rytmicznie zestrojony przez muzykę ruch całego ciała” (E.M.Skorek, 2010, 94). Innymi słowy, logorytmika jest metodą terapii wynikającą z połączenia rytmiki oraz terapii logopedycznej i oddziałującą zwłaszcza na sferę słuchową i ruchową.

Cele rytmiki, logopedii i logorytmiki
Głównym zadaniem rytmiki jest kształcenie talentu muzycznego dziecka, czyli jego muzykalności. Rytmika rozwija zdolności, które w późniejszym czasie mogą być zastosowane w zawodowym kształceniu muzyków. Natomiast podstawowym zadaniem logopedii jest usprawnianie mowy poprzez ćwiczenia artykulacyjne, słuchowe i fonacyjne.  Jednak patrząc na równanie zastosowane w tytule artykułu, można założyć, że cele tych odrębnych dziedzin jakimi są rytmika i logopedia łączą się i składają na główny cel logorytmiki. Tak więc priorytetowym celem logorytmiki jest zapobieganie odstępstwom w zakresie komunikacji językowej dzieci poprzez jej usprawnianie i korygowanie.  Poza tym logorytmika zwraca uwagę na związek ruchu z muzyką, a także na zjawiska wspólne dla dźwięków muzyki i mowy. Zajęcia logorytmiczne usprawniają zarówno słuchowo, jak i ruchowo, pacjentów z zaburzeniami mowy i języka. Warto podkreślić również istotną rolę logorytmiki w funkcji uspołeczniającej i wychowawczej dzięki grupowej formie zajęć. 

Zajęcia logorytmiczne
Jak już wcześniej wspomniałam, zajęcia logorytmiczne mogą być prowadzone grupowo, jednak istnieje możliwość prowadzenia indywidualnej terapii dostosowanej do konkretnych potrzeb i umiejętności dziecka w danej chwili.
W trakcie zajęć logorytmicznych stosowane są, między innymi, ćwiczenia ruchowe mające na celu usprawnianie motoryki. Ćwiczenia te kształcą umiejętność wykonywania ruchów lokomocyjnych, takich jak chodzenie czy bieganie, wykonywanie podskoków, przeskoków, opanowanie umiejętności napinania i rozluźniania określonych partii mięśni, umiejętność poruszania się w przestrzeni. Logorytmika wykorzystuje również ćwiczenia słuchowe, mające na celu kształcenie umiejętności różnicowania melodyki, tempa, dynamiki, barwy, metrum, rytmu, a także artykulacji, czyli sposobu realizacji dźwięku. W trakcie zajęć logorytmicznych pracuje się również z instrumentami i piosenką, które stosowane są głównie w ćwiczeniach słowno-ruchowych oraz kształcących szybką reakcję ruchową na sygnały dźwiękowe i słowne.  W czasie zajęć kształtowana jest również postawa estetyczno-emocjonalna, a dzięki wykorzystaniu ćwiczeń improwizacji ruchowej zmniejszane są napięcia towarzyszące różnym zaburzeniom sfery emocjonalnej i ruchowej.

Dla kogo przeznaczone są zajęcia logorytmiki?
Logorytmika, czyli forma ćwiczeń muzyczno-ruchowych, należy do działu logopedii korekcyjnej, która wiąże się z terapią – głównie sfery artykulacyjnej. Początkowo logorytmika  stosowana była przy leczeniu jąkania. Później wykorzystywano ją w terapii innych zaburzeń mowy, między innymi dla dzieci z opóźnionym rozwojem mowy, niedosłuchem, czy dyslalią złożoną. Kolejno rozszerzono zastosowanie logorytmiki, wykorzystując ją nie tylko w terapii dzieci, lecz również w rehabilitacji dorosłych. Logorytmika ma też pozytywne skutki w kształceniu muzyków, aktorów i tancerzy. Obecnie zajęcia logorytmiczne występują w wielu przedszkolach w formie zabawy i przeznaczone są dla wszystkich dzieci nie tylko z wadą wymowy. 

Zajęcia logorytmiczne uczą wysłuchiwania i różnicowania różnych dźwięków, w tym dźwięków mowy, a także usprawniają pod względem ruchowym całe ciało, tak by nabrało gotowości do właściwego wymawiania głosek, wyrazów i zdań. Logorytmika jest pozytywną formą spędzania czasu, a zajęcia prowadzone w formie zabawy, przyniosą nie tylko wiele korzyści, ale i wiele radości! 


Bibliografia:
1. P. Kaas, Logorytmika, [w:] Bliżej przedszkola, nr 4, kwiecień 2006, Kraków
2. K. Lewandowska, Muzykoterapia dziecięca, Gdańsk 2001
3. E. M. Skorek, Z logopedią na ty. Podręczny słownik logopedyczny, Impuls, Kraków 2010, hasło: logorytmika, s. 94 
4.  J. Stadnicka, Terapia dzieci muzyką, ruchem i mową, WSiP, Warszawa 1998
5. A. Walencik-Topiłko, Ćwiczenia wstępne w terapii logopedycznej, [w:] Podstawy neurologopedii, pod red. T. Gałkowskiego, E. Szeląg, G. Jastrzębowskiej, wyd. Uniwersytetu Opolskiego Opole 2005