Stosowanie wzorów na obliczanie dawek u dzieci

Do jakiego wieku dziecka oblicza się dawki dla dziecka?
Jakie wzory się stosuje i w jakich przypadkach korzystamy z jednego wzoru, kiedy z innego?

Do jakiego wieku dziecka oblicza się dawki dla dziecka?

Opierając się wyłącznie na poniższym podziale kontrole dawek u dzieci wykonuje się do 12 roku życia.

noworodki	od urodzenia do 1 miesiąca życia
niemowlęta	>1 do 24 miesiąca życia
dzieci	>2-12 roku życia
młodzież	>12-18 roku życia

Jakie wzory się stosuje i w jakich przypadkach korzystamy z jednego wzoru, kiedy z innego?

Wzory stosuje się przede wszystkim w zależności od danych, którymi dysponujemy. W praktyce aptecznej jest to zazwyczaj tylko wiek dziecka więc możemy korzystać ze wzorów Cowlinga i Younga.

Opierając się na wieku dziecka, jego masie lub powierzchni ciała możemy na kilka sposobów obliczyć dawkę leku dla dzieci posługując się dawkami dla dorosłych zamieszonymi w Farmakopei Polskiej.

Obliczenia dawek bazujące na wieku dziecka

W odniesieniu do leków o wysokim indeksie terapeutycznym oraz dla dzieci powyżej pierwszego roku życia do 12 roku życia możemy stosować:

Wzór Cowlinga:

gdzie:
D – dawka leku dla dziecka,
24 – umowny wiek dorosłego.

lub modyfikację powyższego wzoru czyli

gdzie:
D – dawka leku dla dziecka,
12 – empiryczna liczba stała.

Jako ciekawostkę podajemy mający zastosowanie dla dzieci od urodzenia do pierwszego roku życia. Wzoru Frieda nie znaleźliśmy w przeszukanej przez nas polskiej literaturze.

Obliczenia dawek bazujące na wadze dziecka

Obliczenia dawki na podstawie masy ciała dziecka może okazać się niewłaściwe w przypadku dzieci otyłych, gdyż obliczenie może wskazywać na dawkę wyższą niż rzeczywiście potrzebna. W takich przypadkach należałoby opierać się na tzw. masie idealnej wynikającej z wieku i wzrostu dziecka.

Wzór Clarka:

gdzie:
D – dawka leku dla dziecka,
70 – masa ciała dorosłego w kg

Obliczenia dawek bazujące na powierzchni ciała dziecka

Dawkę leku dla dziecka można obliczyć dzięki znajomości powierzchni ciała, przy założeniu, że średnia powierzchnia ciała dorosłego człowieka o masie 70 kg i 170 cm wzrostu wynosi 1,8m2 . Powierzchnie ciała dziecka wyznacza się w nomogramie, przeprowadzając prostą łączącą masę ciała (w kg) ze wzrostem (w cm), a w punkcie przecięcia się prostej ze skalą powierzchni odczytuje się powierzchnie ciała dziecka (w m2 )

Uważa się, że obliczanie dawki na podstawie powierzchni ciała jest bardziej dokładne niż na podstawie wagi lub wieku dziecka.

Ważne jest aby pamiętać, iż wiek czy masa dziecka nie jest jedynym ważnym kryterium przy modyfikacji dawki u dzieci, zwłaszcza dlatego, iż powyższe przeliczenia zakładają zależność między dawką dla dorosłych i dziecka oraz można powiedzieć traktują dziecko jako miniaturę osoby dorosłej. Powyższe wzory nie uwzględniają odmienności młodego organizmu, gdyż inaczej przebiegające procesy biologiczne u dzieci mogą w znaczny sposób wpłynąć na losy leków w organizmie. Dlatego po zastosowaniu któregoś z poniższych wzorów, ważne jest monitorowanie przez pewien czas odpowiedzi pacjenta na lek. Najbardziej wartościowe są informacje o dawkowaniu u dzieci dostarczone przez producentów w ulotkach leków gotowych i literaturze fachowej.

Źródła:
[1] Receptura apteczna - pod red. R.Jachowicz 2004,2005
[2] Ćwiczenia z receptury – pod red. L.Krówczyński, R.Jachowicz 2000 [3]
[3] Farmacja praktyczna Renata Jachowicz Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2007, 2008
[4] Pharmaceutical and Clinical Calculations, 2nd EDITION Khan Mansoor, Reddy Indra K. Pediatric and Geriatric Dosing
[5] Appropriate Dose Selection — How to Optimize Clinical Drug Development, Dose Finding in Pediatric Patients, 2007. J.Venitz and W.Sittner
[6] Farmakologia kliniczna pod red. K.Orzechowskiej-Juzwenko 2006

do góry