Polskie parki narodowe.

Działania zmierzające na rzecz ochrony przyrody w naszym kraju mają wspaniałą i długą historię. Najwyższą formę chronienia przyrody stanowi park narodowy. Art. 14 wydanej w 1991 roku ustawy o ochronnie przyrody, podaje następującą definicję parku narodowego: "Park narodowy obejmuje obszar chroniony, wyróżniający się szczególnymi wartościami naukowymi, przyrodniczymi, społecznymi, kulturowymi i wychowawczymi, o powierzchni nie mniejszej niż 1 000 ha, na której ochronie podlega całość przyrody, oraz swoiste cechy krajobrazu.". W Polsce pierwszy park narodowy utworzono w okresie międzywojnia. Dziś mamy dwadzieścia trzy parki narodowe, których łączna powierzchnia stanowi 1 % powierzchni naszego kraju. W istniejących dziś w Polsce parkach narodowych można spotkać niemal wszystkie typy krajobrazów i ekosystemów, które występują na obszarze naszego kraju. Ustawa o ochronie przyrody zatwierdzona w 1991 roku została znowelizowana w roku 2000. Pieniądze, na funkcjonowanie parków narodowych pochodzą z budżetu centralnego. O wszystkich działaniach podejmowanych na terenie parku decyduje dyrektor a jego organem doradczym jest Rada Parku. Członkami rady są naukowcy podejmujący działania w kierunku ochrony przyrody. Członkowie terytorialnego samorządu gminnego, organizacji gospodarczych oraz społecznych. Działania podejmowane na terenie parku narodowego są kontrolowane przez Krajowy Zarząd Parków Narodowych, wobec którego organem nadrzędnym jest Główny Konserwator Przyrody - podsekretarz stanu w ministerstwie środowiska. Obecnie na terenach parków narodowych pracuje około tysiąc sześćset osób, z pośród których pięć ukończyło studia wyższe. Na obszarach parków narodowych realizowany jest szereg programów badawczych, zarówno jednorazowych jak i stałych oraz okresowych. Część programów badawczych rozpoczęła się już w latach trzydziestych dwudziestego wieku. Parki narodowe spełniają istotną rolę w procesie edukacji ekologicznej współczesnego społeczeństwa. Znaczna ich część przygotowała specjalnie do tego celu centra oraz szlaki dydaktyczne. Na ich terytorium niejednokrotnie znajdują się muzea przyrodnicze. Parki narodowe są otwarte dla wszystkich miłośników przyrody oraz turystów każdy z funkcjonujących dziś parków posiada odpowiednio wykształconą infrastrukturę turystyczną, na którą składają się: szlaki turystyczne, punkty widokowe, schroniska, kampingi, wiaty i inne urządzenia. Parki narodowe są zakładane na terenach odznaczających się niezwykłymi walorami krajobrazowymi oraz przyrodniczymi, a ich ochronę podejmuje się ze względów estetycznych, naukowych lub kulturowych. Na ich terenach nie można podejmować żadnej działalności gospodarczej, zakaz ten w szczególności dotyczy wyodrębnionych w granicach parku narodowego rezerwatów ścisłych. Działania podejmowane na terenie parku zmierzają w kierunku zachowania, bądź odtworzenia pierwotnych warunków przyrodniczych panujących na jego obszarze i udostępnienia go turystom w celach rekreacyjnych i poznawczych. Najstarszy park narodowy to znajdujący się na terenie Stanów Zjednoczonych, założony w 1872 roku Park Narodowy Yellowstone. Największy pod względem zajmowanego terytorium jest założony na północnowschodnich obszarach Grenlandii park narodowy, którego powierzchnia wynosi siedemdziesiąt milionów hektarów. Polskie parki narodowe zajmują obszary powyżej jednego tysiąca hektarów a łączna powierzchnia dwudziestu trzech istniejących na terenie naszego kraju parków narodowych przekracza trzysta pięć tysięcy hektarów.

BABIOGÓRSKI PARK NARODOWY.

Tereny wchodzące w skład Babiogórskiego Parku Narodowego objęto ochroną prawną w 1934 roku. W roku 1954 nadano im rangę parku narodowego. Zajmuje on powierzchnię trzech tysięcy trzystu dziewięćdziesięciu dwóch hektarów, z czego dziewięćset czterdzieści trzy hektary przypada na lasy, natomiast ścisłą ochroną objęto jeden tysiąc sześćdziesiąt jeden hektarów parku. Obszary wchodzące w skład Babiogórskiego parku narodowego zajmują najwyższą partię Beskidy Żywieckiego (masyw Babiej Góry). Można tam zaobserwować naturalny układ pięter klimatycznych. Na poziomie regla dolnego występują lasy mieszane złożone z jodeł, buków i świerków. W piętrze regla górnego znajdują się bory świerkowe. Kolejne pasma stanowi piętro kosodrzewiny oraz piętro muraw alpejskich. Na szatę roślinną Babiogórskiego parku narodowego składa się dwadzieścia pięć zespołów a wśród nich endemiczna murawa kostrzewy pstrej. Występuje tam około siedemset gatunków roślin kwiatowych między innymi okrzyn jeleni oraz rogownica alpejska. Jest to jedyne stanowisko tych gatunków w Polsce. Na terenie parku występuje ponad dwieście gatunków mchów, sto gatunków porostów, sto gatunków wątrobowców, sto gatunków glonów. Wśród interesujących przedstawicieli fauny wymienia się: niedźwiedzia brunatnego, jelenia, rysia, cietrzewia i głuszca.

W 1977 roku UNESCO uznało Babiogórski Park Narodowy za rezerwat biosfery.

BIAŁOWIESKI PARK NARODOWY.

Tereny wchodzące w skład Białowieskiego Parku Narodowego objęto ochroną w roku 1921. w 1932 nadano im rangę rezerwatu (obejmował on powierzchnię: czterech tysięcy sześciuset dziewięćdziesięciu trzech hektarów). Rangę parku narodowego uzyskał w 1947 roku jest, więc najstarszym parkiem narodowym w Polsce. Zajmuje powierzchnię: dziesięciu tysięcy pięciuset dwóch hektarów. Jest położony na obszarze Puszczy Białowieskiej, 89,3 % powierzchni parku zajmują ścisłe rezerwaty przyrody. W Białowieskim Parku Narodowym utworzono ośrodek hodowli rzadkich zwierząt znajduje się tam również Park Pałacowy oraz rezerwat pokazowy zwierząt puszczańskich. Na szatę roślinną parku składa się dwadzieścia pięć zespołów roślinnych w tym dziesięć leśnych. Wśród lasów przeważają grondy, występują również łozowiska, łęgi, olesy, a także bory: sosnowe, świerkowe, mieszane oraz bagienne. Na terenie Białowieskiego Parku Narodowego opisano osiemset gatunków flory naczyniowej, dwieście gatunków porostów raz mszaków oraz ponad tysiąc gatunków grzybów. Do roślin rzadkich na tym terenie zalicza się: obuwika, kosaćca syberyjskiego, pełnika europejskiego, turówkę wonną, arnikę górską. Występuje tam ponad jedenaście tysięcy gatunków fauny w tym: sześćdziesiąt dwa gatunki ssaków, oraz dwieście gatunków ptaków. Do rzadkich gatunków fauny występujących na terenie Białowieskiego Parku Narodowego należą: łoś, żubr, bóbr europejski, konik leśny, orlik krzykliwy, orzeł bielik, bocian czarny.

W 2997 roku UNESCO uznało Białowieski Park Narodowy za rezerwat biosfery. Został on również wpisany na Listę Światowego Dziedzictwa Kulturowego i Przyrodniczego UNESCO. Uhonorowano go Dyplomem Europy.

BIEBRZAŃSKI PARK NARODOWY.

Został utworzony w 1993 roku i zajmuje powierzchnię: pięćdziesiąt dziewięć tysięcy dwieście dwadzieścia trzech hektarów. Zajmuje obszary znajdujące się na terenie dawnych województw: suwalskiego. Łomżyńskiego oraz białostockiego. Jest on największym polskim parkiem narodowym. Ochroną prawną objęte zostały znajdujące się na jego terenie naturalne bagna, torfowiska oraz rozlewiska, na których występuje niezwykłe bogactwo fauny i flory. Biebrzański Park Narodowy obejmuje niepowtarzalne w skali Europy tereny. Ścisłą ochroną objęte jest dwa tysiące pięćset sześćdziesiąt dziewięć hektarów parku. Na jego terenie zamieszkuje wiele gatunków ptaków wodnych, można tam również spotkać: bobra, łosia, wilka, cietrzewia, rycyka (Limosa limosa) i bataliona.

BIESZCZADZKI PARK NARODOWY.

Tereny wchodzące w skład parku objęto ochroną w 1973 roku. Zajmuje on powierzchnię: dwudziestu siedmiu tysięcy ośmiuset trzydziestu czterech hektarów, z czego: dwadzieścia dwa tysiące siedemset czterdzieści sześć przypada na lasy, a osiemnaście tysięcy czterysta dwadzieścia pięć hektarów objęto ścisłą ochroną. Terytorium Bieszczadzkiego Parku Narodowego rozciąga się na najwyższych wzniesieniach zachodniego pasma Bieszczad. Na terenie parku istnieje pasmo regla dolnego, znajdujące się na wysokości 450 do 1 160 metrów nad poziomem morza. Występują tam naturalne lasy bukowo - jodłowe. Powyżej regla dolnego rosną zarośla złożone z olszy zielonej, a ponad nimi rozciągają się wysokogórskie łąki (połoniny). Charakterystyczna dla tego obszaru jest brak pasma regla górnego oraz pasma kosodrzewiny. Na terenie dawnych terenów zajmowanych przez uprawy rolne znajdują się obecnie zarośla, w skład, których wchodzi głównie olsza szara. Na terenie paku opisano ponad osiemset gatunków roślin naczyniowych, z czego dwadzieścia siedem gatunków to typowe rośliny wschodniokarpackie. Znajdują się tam również gatunki endemityczne - pszeniec biały, oraz wilczomlecz karpacki. Żyje tam około dwieście gatunków kręgowców w tym: ryś, dzik, żbik, jeleń, niedźwiedź brunatny, oraz niedawno wprowadzony żubr. Tereny należące do Bieszczadzkiego Parku Narodowego planuje się połączyć z sąsiadującymi obszarami leżącymi na terenie Słowacji i Ukrainy i utworzyć z nich jedyny na świecie międzypaństwowy Rezerwat Biosfery. Bieszczadzki Park Narodowy razem z parkami krajobrazowymi znajdującymi się w Dolinie Sanu oraz Parkiem Ciśniańsko - Wetlińskim tworzy Międzynarodowy Rezerwat Biosfery UNESCO Karpaty Wschodnie. Utworzono go w 1992 roku.

DRABIEŃSKI PARK NARODOWY.

Tereny wchodzące, w skład parku objęto ochroną w 1992 roku. Terytorium parku obejmuje: jedenaście tysięcy trzysta czterdzieści dwa hektary, z czego: trzysta sześćdziesiąt osiem hektarów znajduje się pod ścisłą ochroną. Park rozciąga się w centralnej części Równiny Drawskiej, wyodrębnionej na terytorium Puszczy Drawskie. Na terenie parku dominują równiny sandrowe poprzecinane głębokimi wąwozami rzecznymi. Na jego terenie znajdują się również jeziora rynnowe. Dominującą formację roślinną stanowią lasy bukowe, bory sosnowe, grondy grabowe, olesy oraz łęgi. Drawieński Park Narodowy jest ostoją rzadko spotykanych gatunków zwierząt: bobra, bielika, bociana czarnego.

GORCZAŃSKI PARK NARODOWY.

Park ten został założony w 1981 roku. Rozciąga się na powierzchni: siedmiu tysięcy dziewiętnastu hektarów, z czego: dwa tysiące osiemset pięćdziesiąt hektarów objęto ścisłą ochroną. Tereny należące do Gorczańskiego Parku Narodowego to obszar Karpat Fliszowych. Rozciąga się on na terenie centralnego masywu Gorców i obejmuje dwa pasma górskie biegnące od Turbacza ku szczytom Kudłoń oraz Gorc. W Gorczańskim Parku Narodowym utrzymało się piętrowe zróżnicowanie flory. Znajduje się tam część pierwotnej Puszczy Karpackiej, na terenie, której rosną ponad dwustupięćdziesięcioletnie buki oraz jodły. Spotyka się tam wiele typowych gatunków roślin górskich oraz wysokogórskich. Jest tam również jedyne w naszym kraju stanowisko podejźrzona lancetowatego. Spotyka się tam również jelenia, żbika, rysia, gronostaja, tchórza oraz bociana czarnego, głuszca i kruka.

KAMPINOWSKI PARK NARODOWY.

Park założono w 1959 roku, na obszarze Puszczy Kampinoskiej, są to tereny położone w pradolinie Wisły. Wschodnie tereny Kampinoskiego Parku Narodowego sąsiadują z Warszawą. Park zajmuje powierzchnię: trzydziestu ośmiu tysięcy pięciuset czterdziestu czterech hektarów, z czego ścisłą ochroną objęte są: cztery tysiące sześćset trzydzieści osiem hektary. Na terenie parku występują lasy oraz bory mieszane, olesy, grondy, bagna, torfowiska i pasy wydm piaszczystych. Jest on ostoją dla łosi, na jego terenie znajdują się stanowiska lęgowe czapli siwej. Wśród interesujących przedstawicieli flory należy wymienić relikt, jakim jest, Chamedafne Północna. Na terenie Rezerwatu Zamczysko znajduje się pochodząca z 1863 roku mogiła powstańców (w okolicy Zaborowa Leśnego). Pod Wierszycami znajduje się cmentarz partyzantów z 1944 roku, a w Palmirach cmentarz ofiar przemocy hitlerowskiej. Na terenie wsi Granica powstało Muzeum Kampinoskiego Parku Narodowego.

KARKONOSKI PARK NARODOWY.

Park ten założono w 1959 roku. Tereny parku obejmują powierzchnię: pięciu tysięcy pięciuset siedemdziesięciu trzech hektarów, z czego ochroną ścisłą objęto: jeden tysiąc siedemset siedemnaście hektarów. W górnych partiach Karkonoskiego Parku Narodowego występują grupy skał o bardzo interesujących kształtach. Ponadto można tam obserwować takie formacje jak cyrki lodowcowe, rumowiska skalne, jeziorka, wiele źródeł oraz potoków. Na obszarze wierzchowiny występują torfowiska wysokie. Roślinność występująca na terenie Karkonoskiego Parku Narodowego zachowała układ piętrowy. Można tam znaleźć stanowiska poryblinu jeziornego, wierzby lapońskiej, a także skalnicy śnieżnej (relikt). Wśród rzadkich gatunków fauny żyjących w Karkonoskim Parku Narodowych występują: ryjówka górska, siewka górska, koszatka, płochacz halny. Planuje się włączenie Karkonoskiego Parku Narodowego do Międzynarodowego Rezerwatu Biosfery.

MAGURSKI PARK NARODOWY.

Park ten utworzono w 1994 roku jego powierzchnia wynosi: dziewiętnaście tysięcy dziewięćset sześćdziesiąt dwa hektary. Tereny tego parku rozciągają się na obszarze Beskidu Niskiego i obejmują źródliska Wisłoki. Zachowane są tam pierwotne zespoły leśne: olszyna bagienna, olszyna karpacka, buczyna karpacka, bór jodłowy, łęgi. Do rzadkich gatunków fauny żyjących na terenie Mazurskiego Parku Narodowego zalicza się: węże Eskulapa, żbika, wilka, i niedźwiedzia brunatnego.

NARWIAŃSKI PARK NARODOWY.

Park założono w 1966 roku, jego powierzchnia wynosi: siedem tysięcy trzysta pięćdziesiąt hektarów. Na terenie parku znajduje się bagienna dolina Narwi (tereny między Strużem a Rzędzianami) oraz jej rozlewiska. Na terenie Parku znajduje się wiele gatunków roślinności wodnej oraz szuwarowej. Wśród gatunków fauny zamieszkującej Narwiański Park Narodowy występuje wiele zagrożonych okazów ptaków: dublet, batalion, rokitniczka i wodniczka. Rzadkimi gatunkami ssaków zamieszkującymi teren parku są: bóbr oraz wydra.

OJCOWSKI PARK NARODOWY.

Park założony w 1956 roku. Jego terytorium wynosi: dwa tysiące sto czterdzieści sześć hektarów, z czego ochroną ścisłą objętych jest: dwieście pięćdziesiąt jeden hektarów. Obszar parku położony jest na terenie doliny Sąspówki oraz Prądnika. Występuje tam około stu pięćdziesięciu jaskiń (Ciemna, Łokietka, Zbójecka) oraz liczne jary i skały wapienne o interesujących formach (iglice, bramy, maczugi). Do interesujących gatunków flory Ojcowskiego Parku Narodowego zalicza się reliktową wiśnię karłowatą. Dominującą formacją roślinną jest las jaworowy. Wśród gatunków fauny objętych ochroną prawną znajdują się: drozd skalny, pluszcz, padalec turkusowy oraz interesująca fauna jaskiniowa (owady bezskrzydłe, nietoperze). Na terenie parku można oglądać materiały krzemienne pochodzące głównie z środkowego paleolitu (schronisko Wylotne, oraz Jaskinia Ciemna). Zachowały się tam ślady kultur z okresu brązu oraz wpływów rzymskich.

PIENIŃSKI PARK NARODOWY.

Tereny zajmowane przez pieniński Park Narodowy objęte ochroną w 1932 roku, natomiast rangę parku narodowego nadano im w 1954 roku. Powierzchnia Pienińskiego Parku Narodowego obejmuje: dwa tysiące trzysta czterdzieści sześć hektarów, z czego ścisłą ochroną objęto: siedemset siedemdziesiąt siedem hektarów (są to przede wszystkim wschodnie obszary Pienin). Park ten stanowi osobliwość przyrodniczą oraz krajobrazową na skalę europejską. Interesujące formacje krajobrazowe znajdują się głównie wzdłuż doliny Dunajca. Piętrzą się wzdłuż niej ściany skał wapiennych (szczyty Trzech Koron oraz Sokolicy). Na terenie parku występują liczne wąwozy i potoki. Typową formacją roślinną jest las bukowo - jodłowy. Na skałach znajdują się stanowiska sosny zwyczajnej jałowca sawiny, do gatunków endemitycznych występujących na terenie parku zalicza się: złocień Zawadzkiego, pszonak pieniński, mniszek pieniński. Wśród rzadkich gatunków fauny występują: żbik, ryś, wiele gatunków ptaków, m In. puchacz, nadgórnik skalny i orzeł przedni. Żyje tam bardzo dużo gatunków bezkręgowców. Na terenie parku odnaleziono szczątki kopalne pochodzące z okresu plejstocenu i pliocenu.

POLESKI PARK NARODOWY.

Park utworzono w 1990 roku na terenach dawnych województw; lubelskiego i chełmskiego. Powierzchnia parku wynosi: dziewięć tysięcy siedemset pięćdziesiąt dziewięć hektarów. Park rozciąga się na obszarze Równiny Łęczyńsko - Włodawskiej. Na terenie parku występują liczne torfowiska bagna oraz jeziora krasowe. Dominującą formacją roślinną są lasy, w których można spotkać takie gatunki jak: storczyki, rosiczki, widłaki, długosz królewski, pełnik europejski, kosaciec syberyjski oraz przedstawicieli fauny, w tym przede wszystkim ptactwo wodne oraz błotne (żuraw, gęś, gęgawa). Na terenie parku żyje wiele gatunków płazów oraz ryb. W Poleskim Parku Narodowym swoje stanowisko mają; żółw błotny, wilk i łoś.

ROZTOCZAŃSKI PARK NARODOWY.

Park ten założono w 1974 roku. Jego powierzchnia wynosi: osiem tysięcy osiemset czterdzieści dwa hektary, z czego ochroną ścisłą objętych jest: osiemset sześć hektarów. Rozciąga się on na obszarze zachodniej części Roztocza i obejmuje tereny nadleśnictwa Kosobudy oraz Zwierzyniec. Teren parku rozciąga się na płaskim terenie wyżynnym urozmaiconym formami podłoża kredowego. Dominującą formacją roślinną jest: buczyna karpacka, bór jodłowy, dąbrowa, bory sosnowe oraz lasy mieszane. Na terenie parku żyje wiele typowo górskich gatunków, wśród nich zimoziół północny i wierzba borówkolistna (gatunki borealne), storczyk ukawka (gatunek stepowy), powojnik pstry i róża francuska (gatunki pontyjskie) i rosiczka pośrednia (gatunek subatlantycki). W Roztoczańskim Parku Narodowym żyją również rzadko spotykane: salamandra plamista oraz wąż Eskulapa.

SŁOWIŃSKI PARK NARODOWY.

Park ten założono w 1966 roku. Jego powierzchnia wynosi: osiemnaście tysięcy sześćset osiemnaście hektarów, z czego ścisłą ochroną objęto: pięć tysięcy sześćset dziewiętnaście hektarów. Obszarami wchodzącymi w skład Słowińskiego Parku Narodowego, są: Mierzeja Łebska, Jezioro Gardno, Jezioro Łebsko i pas wybrzeża aż do ujścia do Morza Bałtyckiego rzeki Lupawy. Na terenie parku znajdują się największe w Europie środkowej ruchome wydmy, których wysokość dochodzi do pięćdziesięciu metrów. Na obszarze wydm można obserwować cmentarzyska drzew oraz typowe rośliny wydmowe, takie jak: wydmuchrzyca nadmorska, oraz mikołajek nadmorski. W zagłębieniach występujących między wydmami znajdują się torfowiska z rosiczką oraz widłakiem torfowym. Na terenie tego parku występuje także nadmorski bór sosnowy. Można tam obserwować bogactwo ptaków wodnych. Słowiński Park Narodowy jest ostoją dla ptaków wędrownych. Na jego terenie, we wsi Kluki utworzono skansen, w którym można podziwiać zabytki słowińskiej ludowej kultury materialnej. W 1976 roku park został uznany przez UNESCO za Światowy Rezerwat Biosfery.

PARK NARODOWY GÓR STOŁOWYCH.

Park powstał w 1993 roku. Jego powierzchnia wynosi: sześć tysięcy trzysta czterdzieści osiem hektarów, z czego ścisłą ochroną objęto: czterdzieści osiem hektarów. Park rozciąga się na obszarze gór stołowych znajdujących, się w obrębie byłego województwa wałbrzyskiego. Można tam obserwować unikatowe ostańce oraz labirynty skalne utworzone przez piaskowce. Wśród gatunków flory można spotkać rośliny typowe dla torfowisk wysokich. Można tam spotkać lasy świerkowe oraz bukowe z domieszką innych gatunków. Fauna reprezentowana jest przez takie rzadkie gatunki jak: sarna, jeleń, puchacz, pustułka.

ŚWIĘTOKRZYSKI PARK NARODOWY.

Park ten powstał w 1950 roku, jego powierzchnia wynosi: siedem tysięcy sześćset trzydzieści dwa hektary, z czego ochroną ścisłą objęto: jeden tysiąc siedemset trzydzieści jeden hektarów. Park rozciąga się na terenie Gór Świętokrzyskich i obejmuje pasma: Klownowskie, Łysogór z Łysą Górą, Łysicą i Górą Chełmową oraz Pasmo Doliny Wilkowskiej. Typowe dla Świętokrzyskiego Parku Narodowego są gołoborza oraz inne rumowiska skalne, wokół których rośnie bór jodłowy z endemitycznym widłakiem jałowcowym i bzem koralowym; buczyna karpacka, bór mieszany z sosną dębem oraz endemitycznym modrzewiem polskim i lasy mieszane. Na terenie parku żyją rzadkie gatunki ptaków między innymi: krzyżodziób, orlik krzykliwy, strzyżyk, płochacz, mysikrólik. Można tam podziwiać liczne zabytki archeologiczne (kościoły, oraz pobenedyktyński klasztor na Łysej Górze), oraz kultury materialnej (dymarki).

TATRZAŃSKI PARK NARODOWY.

Park założono w 1954 roku, ale tereny, na których się rozciąga objęto ochroną już w 1937 roku. Powierzchnia parku wynosi: dwadzieścia jeden tysięcy sto sześćdziesiąt cztery hektary, z czego ścisłą ochroną objęto: jedenaście tysięcy pięćset czternaści hektarów. Tereny parku rozciągają się od północnej części Tatr 'Wysokich po Tatry Zachodnie i sąsiadują ze Słowackim Tatrzańskim Parkiem Narodowym. Na terenie parku można podziwiać urozmaiconą i bogatą rzeźbę terenu, m. In. jeziora górskie, siklawy, potoki, kominy, kotły lodowcowe, jaskinie. Zachowała się tam zróżnicowana roślinność wysokogórska i górska. Na poziomie regla dolnego rosną resztki mieszanego boru jodłowo - bukowego z domieszką świerku oraz sztucznie wprowadzone świerczyny. Typowe dla regla górnego są bory świerkowe z domieszką modrzewia oraz jaworu. Ponad pasmem regla górnego znajduje się piętro kosodrzewiny z różą alpejską oraz brzozą karpacką. Na terenie parku rośnie wiele gatunków roślin chronionych: szarotka alpejska, goryczki, szafran spiski, dziewięćsił bezłodygowy, sosna limba. Wśród znajdujących się tam gatunków fauny występują: świstak, kozice, ryś, niedźwiedź brunatny, orzeł przedni, reliktowa skrzelopływka bagienna oraz pomurnik. Tatrzański Park Narodowy wchodzi w skład utworzonego przez UNESCO w 1992 roku Międzynarodowego Rezerwatu Biosfer Tatr (wraz z Tatrzańskim Parkiem Narodowym).

WILKOPOLSKI PARK NARODOWY.

Park został założony w 1957 roku. Większość terenów wchodzących w skład parku objęto ochroną już w 1934 roku. Powierzchnia parku wynosi: siedem tysięcy sześćset dwa hektary, z czego ścisłą ochroną obcięto: dwieście pięćdziesiąt dziewięć hektarów. Obszar parku rozciąga się na terenie Niziny Wielkopolskiej, w okolicy poznania. Na jego terenie można obserwować typowy krajobraz polodowcowy, m. In. takie formy terenu jak: morena denna oraz czołowa, brumliny, ozy, różnego typu jeziora (Jezioro Góreckie, jako przykład jeziora rynnowego, Jezioro Skrzynka - jak przykład jeziora dystroficznego, Jezioro Budzuńskie - jako przykład jeziora eutroficznego, Jezioro Kociołek - jako przykład moreny czołowej). Dominująca formacją roślinną są: grondy, dąbrowy, bory mieszane oraz sosnowe. Na terenie Wielkopolskiego Parku Narodowego występuje bogactwo ptaków wodnych i owadów.

WIGIERSKI PARK NARODOWY.

Park utworzono w 1989 roku. Jego powierzchnia wynosi: piętnaście tysięcy osiemdziesiąt pięć hektarów, z czego pod ścisłą ochroną znajduje się: trzysta siedemdziesiąt dziewięć hektarów. W skład terytorium parku wchodzą fragmenty Pojezierza Suwalskiego, oraz Północny Kraniec Puszczy Augustowskiej. Węgierski Park Narodowy utworzono przede wszystkim po to, aby chronić znajdujące się na jego terenie jeziora (18, 5 % powierzchni) oraz lasy (65,7 % powierzchni) na terenie parku występują również wydmy, bagna, łąki, torfowiska, a także grunty orne, pierwszy raz objęte w naszym kraju ochroną krajobrazową. Na terenie Węgierskiego Parku Narodowego znajdują się obszary o krajobrazie polodowcowym. Obserwuje się tam takie formy terenu jak: ozy, sandry, moreny czołowe, rynny, kemy, oraz zagłębienia wytopiskowe wypełnione przez wody jezior. Największym i najgłębszym jeziorem wypełniającym zagłębienie wytopiskowe jest Jezioro Wigry, oprócz niego na terenie parku znajduje się jeszcze trzydzieści tego typu jezior. W 1975 roku Jezioro Wigry umieszczono na liści obejmującej najcenniejsze obiekty wodne. Dokonano tego w ramach programu AQUA - Inicjatywy Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody. Wyjątkowość Jezior Wigry przejawia się między innymi w niezwykle rozbudowanej linii brzegowej, z licznymi półwyspami i zatokami. Wody tego jeziora są czyste i uchodzą do niego liczne rzeki między innymi Czarna Hańcza, żyje w nim wiele gatunków zwierząt. Na obszarze Węgierskiego

Parku Narodowego znajduje się jedenaście śródleśnych jezior dystroficznych o niewielkiej powierzchni, nazywanych sucharami. Wokół tych jezior rosną torfowce, które niejednokrotnie odrywają się i tworzą pływające wyspy. Na terenie parku występuje bardzo urozmaicona szata roślinna. Opisano tam aż sześćdziesiąt dwa zespołu roślinne: leśne, torfowiskowe, łąkowe i wodne. Wśród najliczniej występujących gatunków drzew znajduje się: brzoza brodawkowata, brzoza omszona, świerk, sosna, oraz olsza czarna. Stwierdzono występowanie blisko trzystu tysięcy gatunków porostów kilkuset gatunków mszaków, oraz grzybów. Na terenie parku można spotkać dużo rzadko spotykanych gatunków roślin kwiatowych. Żyje tam bardzo dużo gatunków zwierząt: dwadzieścia pięć gatunków ryb ( między innymi: sieja), osiemdziesiąt gatunków ptaków, oraz bobry. To właśnie tu zachowała się ich jedyna naturalna kolonia.

WOLIŃSKI PARK NARODOWY.

Park utworzono w 1960 roku. Jego powierzchnia obejmuje obszar: dziesięciu tysięcy dziewięciuset trzydziestu siedmiu hektarów, z czego ścisłą ochroną objęto: sto sześćdziesiąt pięć hektarów. W obrębie Solińskiego Parku Narodowego znajduje się dyluwialny fragment wyspy Wolin, urwisty klif nad brzegiem Morza Bałtyckiego, oraz klif wraz ze skałkami wapiennymi przy Zalewie Szczecińskim. Na terenie Parku dominuje falisty krajobraz morenowy, a najwyższe wzniesienie trenu to grzywacz o wysokości 115 km nad poziomem morza. Występują tam liczne jeziora. Dominującą formacją roślinną są: mieszane lasy bukowo - dębowe, lasy bukowe, bór mieszany z sosną, dębem oraz bukiem, nadmorski bór sosnowy; występuje także typowa roślinność wydmowa, między innymi stanowisko rokitnika zwyczajnego. Faunę Wolińskiego Parku Narodowego reprezentują: ptaki drapieżne (orlik krzykliwy, kobuz, rybołów, bielik, pszczołojad), oraz liczne gatunki ptaków wodnych.