WZORCE DŁUGOŚCI

Wzorce długości - ciała lub zjawiska fizyczne odtwarzające w sposób praktycznie niezmienny jedną lub kilka miar długości. Ze względu na sposób odtwarzania miary można podzielić je na:

• końcowe,

• kreskowe ( końcowo – kreskowe, inkrementalne),

• falowe,

• kodowe.

Wzorce końcowe - bryły materialne, które żądaną wartość długości odtwarzają odległością:

• dwóch równoległych płaszczyzn (płytki wzorcowe długości, szczelinomierze),

• dwóch skrajnych tworzących (wałeczki pomiarowe),

• dwóch skrajnych punktów (kulki pomiarowe).

Wzorce kreskowe odtwarzają wartości długości wzajemnymi odległościami kres naniesionych na płaskiej powierzchni wzorca (wzorce kreskowe) lub też odległościami kres od krawędzi wzorca (wzorce końcowo-kreskowe).

Wzorce kreskowe znajdują szerokie zastosowanie.

Mogą one:

• stanowić integralne części różnych przyrządów pomiarowych, (podziałki w suwmiarkach, mikrometrach, długościomierzach Abbe’go, maszynach do pomiarów długości, itp.).

• występować samodzielnie:

• jako wzorce kontrolne (etalony),

• jako wzorce użytkowe służące bezpośrednio do pomiarów długości (przymiary).

Noniusz jest pomocniczą podziałką, służącą do powiększenia dokładności odczytania wartości mniejszych od działki elementarnej podziałki głównej w mechanicznych (analogowych) przyrządach pomiarowych.

Płytki wzorcowe – jednomiarowe końcowe wzorce długości w kształcie prostopadłościanów. Dzięki przywieraniu dokładnie obrobionych powierzchni pomiarowych, możliwe jest składanie ich w stosy. Pozwala to, korzystając z niewielkiej {~100) liczby płytek, utworzyć ponad 20 tys. wymiarów stopniowanych co 10 μm składając w stos co najwyżej 5 płytek.

Płytki wzorcowe wykonywane są w czterech klasach dokładności według:

• klasa K – w laboratoriach pomiarowych do kontroli przyrządów pomiarowych, powinny być stosowane ze świadectwem wzorcowania,

• klasa 0 – jako płytki wzorcowe podstawowe do sprawdzania płytek wzorcowych podporządkowanych (o niższej klasie dokładności); do wzorcowania przyrządów pomiarowych o dużej dokładności,

• klasa 1 – do pomiarów wzorców kontrolnych i sprawdzianów, do wzorcowania długościomierzy i pomiarów w laboratoriach pomiarowych,

• klasa 2 – jako wzorce nastawcze i kontrolne przyrządów pomiarowych niższej dokładności, wzorce zastępujące sprawdziany szczękowe,

Najczęściej używanym materiałem na płytki wzorcowe jest hartowana stal łożyskowa. Najwyższą twardość mają płytki wykonane z węglików wolframu, dlatego używane są jako płytki ochronne (komplet 2 płytki o grubości 2 mm) do zabezpieczenia płytek stalowych przed zużyciem.

Płytki wzorcowe wykonywane są w trzech podstawowych kompletach:

• komplet mały (47 sztuk)

• komplet średni (76 sztuk)

• komplet duży (103 sztuki)

Niepewność pomiaru -parametr związany z wartościami (serią) pomiaru danej wielkości fizycznej w stałych warunkach, które można w uzasadniony sposób przypisać wartości mierzonej, i charakteryzujący ich rozrzut w przedziale, wewnątrz którego można z zadowalającym prawdopodobieństwem usytuować wartość wielkości mierzonej^[3]. Niepewność pomiaru wynika z tego, że zawsze jest on niedokładny, co nie wynika z niedoskonałości aparatury i zmysłów obserwatora, ale jest nieodłączną cechą takiej operacji.

6. Pomiar odległości osi dwóch otworów mikroskopem pomiarowym z wykor zystaniem okularu podwójnego obrazu.

Przeprowadzić pomiar odległości osi dwóch otworów (rys.10) mikroskopem pomiarowy m z wykorzystaniem okularu podwójnego obrazu.

Rys. 10. Pomiar odległości osi dwóch otworów

Na stoliku kładzie się przedmiot z dwoma otworami. Współrz ędne x i y odczytujemy ze śruby mikrometrycznej, gdy widoczne dwa obrazy (rys. 11a) otworu doprowadzimy ruchem stolika, aŜ do pokrycia się ze sobą (rys. 11b). W ten sposób uzyskujemy pokryty obraz podwójny na osi optycznej mikroskopu. Czynność powtarzamy dla drugiego otworu.

a)	b)

Rys. 11. Obraz otworu przed (a) i po pokryciu (b)

Przebieg zadania pomiarowego:

• Odczytać położenie x₁ osi pierwszego otworu na mikroskopie warsztatowym.

• Odczytać położenie y₁ osi pierwszego tworu na mikroskopie warsztatowym.

• Odczytać położenie x₂ osi drugiego otworu na mikroskopie warsztatowym.

• Odczytać położenie y₂ osi drugiego otworu na mikroskopie warsztatowym.

• Obliczyć odległość osi otworów.

• Zapisać wynik wraz z niepewnością pomiarów.

Pomiar odległości osi otworów wykonuje si ę metodą pośrednią.

P = Δx ² + Δy ² mm

del X= |x2-x1|

del Y=|y2=y1|

Krzywa Abbota

Przecinając profil chropowatości na założonym poziomie c (rys. 6.5), otrzymuje się pewną liczbę odcinkуw Mri. Ich suma jest długością materiałową Ml(c), zależną od przyjętego poziomu c. Długość materiałową wyznacza się na odcinku pomiarowym ln.

Stosunek długości materiałowej do długości odcinka pomiarowego jest udziałem materiałowym profilu:

Rmr(c) =

Wykres zależności udziału materiałowego profilu od poziomu c jest krzywą udziału materiałowego, znaną także jako krzywa Abbota-Firestona lub w skrуcie — krzywa Abbota (rys. 6.). Krzywą Abbota rysuje się zazwyczaj specyficznym układzie, udział materiałowy (wyrażony procentowo) odmierzając na osi odciętych, a poziom c, jako procent całkowitej wysokości profilu Rt — na osi rzędnych (wartość zerowa — na górze). Taki układ krzywej ma

charakter poglądowy, gdyż odpowiada kierunkom na rysunku profilu (profilogramie).

Rys. 6. Profil powierzchni i krzywa udziału materiałowego (krzywa Abbota)

Kształt krzywej Abbota mуwi o odporności powierzchni na zużycie. Głównym celem wszystkich sposobów obróbki wykańczającej (gładkościowej) jest zwiększenie udziału materiałowego profilu chropowatości i uzyskanie krzywej Abbota o odpowiednim kształcie.

1.Co jest wzorcem długości w suwmiarce i miktrometrze
2.Niepewność pomiaru definicja
3.Krzywa udziału materiałowego
4.Pomiar odległości osi dwóch otworów głowicą podwójnego obrazu