Błędy we wnioskowaniach

 

Zdarza się, że wnioskowania są obarczone błędami. W niniejszym opracowaniu zostaną omówione cztery z nich: błąd materialny, błąd bezpodstawności, błąd formalny i błędne koło.

Błąd materialny

Wnioskowanie jest obarczone błędem materialnym, kiedy choć jedna jego przesłanka jest fałszywa. Zatem, błędem materialnym będzie obarczone na przykład to wnioskowanie:

Przesłanka P3 jest fałszywa – wnioskowanie to jest zatem obarczone błędem materialnym.

Błąd bezpodstawności

Błędem bezpodstawności obarczone jest wnioskowanie, jeśli któraś z jego przesłanek jest bezpodstawna. Przesłanka jest bezpodstawna, jeśli nie istnieją żadne dane, aby przypuszczać, że jest ona prawdziwa. Za przykład weźmy takie wnioskowanie:

Nie dysponujemy żadnymi danymi ku temu, by stwierdzić, że w odległej galaktyce istnieje planeta Endor, na której żyją małe, włochate ewoki – jest to zatem przesłanka bezpodstawna, a co za tym idzie, bezpodstawne jest wnioskowanie.

Błąd formalny

Wnioskowanie obarczone jest błędem formalnym wówczas, kiedy wnioskujący uważa je za wnioskowanie dedukcyjne, podczas gdy jest to wnioskowanie niededukcyjne. Podawanie przykładu w tym przypadku mija się z celem. Po prostu, jeśli mylnie uważasz jakieś wnioskowanie za dedukcyjne, popełniasz błąd formalny.

Błędne koło

Wnioskowanie jest obarczone błędnym kołem jeśli jedna z jego przesłanek jest jednocześnie jego wnioskiem.