Mechaniczne wyposażenie instalacji procesowej
Zawartość
1. Nazwy, określenia i definicje związane z instalacjami
| Termin | Opis |
|---|---|
| Absorber | Aparat procesowy używany do absorpcji gazów. Nazwa zbiornika absorpcyjnego. |
Adsorber
|
Aparat procesowy używany do adsorpcji na powierzchni i w porach adsorbentu cząsteczek gazu/cieczy. Zbiornik służący do tego celu. |
| Akcesoria | Dodatki do konstrukcji lub zbiornika. |
| Aparat | Pojemnik (zwykle ciśnieniowy) zbudowany na potrzeby procesu. |
| Aparat ciśnieniowy | Aparat przewidziany do pracy pod ciśnieniem. Często ma kształt cylindra z dennicami sferycznymi na końcach. |
| Aparat destylacyjny | Aparat do destylacji cieczy (wyparka, kolumna frakcyjna, urządzenia zwrotne). |
Pęcherzykowy /Bąbelkowy/ (test) |
Określony test szczelności dla niektórych zaworów (liczba pęcherzyków/ bąbelków/ na minutę itp.) |
| Beczka | Zbiornik cylindryczny. |
| Blokada (mechaniczna) (elektryczna) | Urządzenie zapobiegające przedwczesnemu zadziałaniu w wymaganej stopniowej sekwencji |
| Blokada | Stan instalacji niepracującej |
| Chłodnica | Wymiennik ciepła stosowany do chłodzenia (wiele rodzajów) |
| Czasza | Końcowa dennica lub pokrywa wymiennika, zaworu itp. |
| Dach pływający (zbiorniki, ponton, wzmocnienia) | Dach zbiornika pływający nad zawartością, gdy pożądany jest brak przestrzeni parowej. |
| Deformacja | Załamanie się lub przegięcie ściany zbiornika itp. |
| Dławnica | Urządzenie zapobiegające przeciekom w miejscu gdzie trzpień lub wałek przechodzi przez ścianę lub głowicę zaworu. |
| Dławnica | Część zaworu utrzymująca jego uszczelnienie. |
| Dren, drenaż | Układ stosowany do usuwania (nadmiaru) cieczy itp. |
| Dysza również rozpylająca układy LGS | 1. Zbieżno / rozbieżna rura zamocowana na końcu rury aby przyspieszyć wypływ. 2. Króciec w aparacie. |
| Dysza (kondensacyjna) | W tym urządzeniu następuje kondensacja pary wylotowej przy użyciu strumienia wody |
| Dzwon,-ek (kołpak) | Odwrócona czasza z wycięciami na obrzeżu, która rozprowadza opary w cieczy na półce kolumny destylacyjnej |
| Ekonomizer | Zbiornik, instalacja do wstępnego podgrzewania wody procesowej, (zasilającej bojler) z wykorzystaniem ciepła gazów spalinowych. |
| Filtr | Urządzenie stosowane do rozdzielenia płynnych układów niejednorodnych; gazowych, ciekłych i ich mieszanin z medium procesowego. |
| Filtr, przegroda filtracyjna | Sprzęt przeznaczony do oczyszczania płynu przepływającego przez otwory lub szczeliny w porowatej przegodzie. |
| Garnek | Małe aparaty do różnych celów, również procesowych |
| Głowica | Komora lub przestrzeń rozprowadzająca płyn do wielu rurek. |
| Gorący zawór | Metoda odprężania aparatury (rurociągu) pod ciśnieniem bez wyrzucania zawartości na zewnątrz. |
| Inhibitor | Dodatek zapobiegający lub spowalniający uboczne reakcje (np. glikole zapobiegające korozji). |
| Odcięcie | Środek zapobiegający przenikaniu dowolnego czynnika (ciepła, hałasu itp.) |
| Jednodrożny | Aparat w którym czynnik przepływa jedną drogą (wymiennik itp.) |
| Kadź | Odbieralnik odpadowych płynów o kształcie stożkowym. |
| Kielich | Cylindryczna obudowa dolnej części (kolumny) nie związana z jej wnętrzem. |
| Kielich rury | Element rury przygotowany do wprowadzenia rury / trójnika / kolanka itp. o zbliżonej / mniejszej średnicy / |
| Klapa | Płaska, szeroka płyta wprowadzona do rurociągu jako środek przeciwdziałający niezamierzonemu przepływowi. |
| Kocioł do odpędzania gazów | Wymiennik ciepła w którym z wrzącej cieczy odpędzone zostają i odzyskane rozpuszczone w niej gazy. |
| Kolumna (frakcyjna) (destylacyjna) | Aparat wykorzystujący spływ cieczy w procesie frakcjonowania i/lub destylacji. |
| Kolumna półkowa | Kolumna destylacyjna / absorpcyjna wyposażona jedynie w odpowiednio zbudowane półki różnych typów |
| Kondensat (pary) (gazu) itp. | Ciecz powstająca po odprowadzeniu ciepła parowania z oparów. |
| Korozja typu Mesa | Nazwa typu korozji objawiającej się rozległymi głębokimi wżerami i ostrych krawędziach (od obszaru w Hiszpanii) |
| Kraker katalityczny | Aparat stosowany do rozbicia cięższych frakcji olejowych na lżejsze pod wysokim ciśnieniem i temperaturą w obecności katalizatora. |
| Kryza (płytka) | Płyta wewnątrz rury o odpowiednio dobranym otworze ograniczająca natężenie przepływu. |
| Kub | 1. Zbiornik do odparowania cieczy. 2. Dolna część kolumny frakcyjnej w instalacji chemicznej. |
| Kwaśny (gaz) (olej) | Zawierający dużo siarkowodoru (niezwiązanego). |
| Likwidator zawirowań | Płytka umieszczona w dolnym króćcu wypływowym dla usunięcia zawirowań od mieszadła |
| Linia (gazowa) | Określenie systemu procesowego który może stanowić część większego układu. |
| Łapacz kropel | Oddziela krople cieczy od oparów w linii technologicznej. |
| Łoże (płyta) | Płyta podłożona i zamocowana pod aparatem lub rurociągiem aby jego ciężar rozłożyć na większą powierzchnię. |
| Membrana bezpieczeństwa | Cienka płyta metalowa ulegająca zniszczeniu przy określonym ciśnieniu, środek bezpieczeństwa. |
| Mieszalnik | Zbiornik wyposażony w łopatkę(i) tworzące zawirowania cieczy w celu jej zmieszania, itp. |
| Mieszek | Elastyczna część zbiornika, rury, zaworu itp. |
| Naprężenie | Działanie siły na powierzchnię materiału, wymuszające zmianę jego wymiarów, powodujące odkształcenia. |
| Nasadka pierścieniowa | Krótka rurka, uszczelnienie, pierścień, na zakończeniu wymiennika lub uchwytu narzędzia. |
| Norma | Ustalony zestaw parametrów zapewniający ciągłość (działania, wytwarzania itp.) |
| Obłożenie | Materiał stosowany jako zewnętrzna izolacja zbiornika/rurociągu itp. |
| Odbiornik | Aparat, zwykle ciśnieniowy, służący do gromadzenia produktu itp. (Powietrze, etanol, szlam, surówka) |
| Odpływ | Wyposażenie stosowane do odbioru płynów z układu. |
| Odpowietrzacz | Zbiornik w którym woda zasilająca kocioł zostaje podgrzana pod zmniejszonym ciśnieniem aby usunąć rozpuszczone w niej powietrze (zwłaszcza tlen). |
| Ogrzewacze płomieniowe (bezpośrednie) | Urządzenie do podgrzewania cieczy wewnątrz rurek bezpośrednim źródłem ciepła (wewnątrz pieca). |
| Ogrzewacze płomieniowe (pośrednie) | Urządzenie do podgrzewania cieczy wewnątrz rurek poza zasięgiem płomieni. |
| Ogrzewanie trasy | Układ grzewczy, (elektryczny / parowy) utrzymujący temperaturę w układzie rurociągów. |
P&ID
|
Schemat oprzyrządowania i orurowania. Schematyczny rysunek prezentujący strumienie materiałowe / urządzenia pomiarowe / ciśnienia / temperatury |
| Palenisko | Część kotła otoczona elementami wymiany ciepła i zawierająca czynnik grzewczy. |
| Park zbiorników | Szereg zbiorników zwykle znajdujących się na wspólnej tacy. |
| Pełzanie | Deformacja metali pod stałym obciążeniem, (w podwyższonych temperaturach dla stali) (rurki bojlera itp.) |
| Pęknięcie (mechaniczne) | Uszkodzenie metalu spowodowane naprężeniem, korozją. |
| Piec suszarniczy | Piec do prażenia rudy, odpędzania gazów itp. |
| Plan jakości | Dokument producenta prezentujący normy / stan / punkty kontrolne dla sprawdzania / testowania itp. |
| Plan zagospodarowania | Rysunek z rozmieszczeniem urządzeń w instalacji |
| Płaszcz | Zewnętrzna obudowa lub osłona zbiornika / rurociągu której wewnętrzna przestrzeń zostaje wypełniona czynnikiem chłodzącym lub grzejnym. |
| Płaszcz | Ogólne określenie głównej części aparatu itp. |
| Pochodnia | Układ spalania nadmiarowych gazowych produktów ekstrakcji, rafinacji i procesów chemicznych. |
| Podkład | Podstawa urządzeń itp. (kompresor z filtrami / chłodnicami zamontowanymi na wspólnej podstawie) |
| Pompa ciepła | Urządzenie dostarczające energię cieplną ze źródła o niskiej energii poprzez sprężanie czynnika. |
| Powłoka | Stalowa, itp. osłona utrzymująca obłożenie. |
| Półki | Poziome perforowane płyty metalowe we wnętrzu kolumny destylacyjnej / frakcyjnej. |
| Próba wodna | Test z użyciem wody pod ciśnieniem, stosowany dla zbiorników itp. urządzeń ciśnieniowych |
| Próbnik | Dodatkowy element zamocowany do odkuwki, formy itp. na którym wykonuje się testy (pękniecie spawu) |
| Próbnik (korozji) (temperatury) | Element pomiarowy wprowadzony do rurociągu / aparatu. |
| Próbnik (korozji) | Element metalowy wprowadzony do rurociągu (np.) dla którego miernik (szybkości) korozji stanowi zmiana masy. |
| Przegroda | Płyta itp. zastosowana aby osłonić, zmienić kierunek gazu, cieczy itp. |
| Przegrzewacz | Końcowa część kotła parowego w której para wodna jest podgrzewana powyżej temperatury nasycenia. |
| Przepona | Poprzeczna przegroda dzieląca zbiornik, (porowaty) kauczuk, cienka blacha stalowa, itp. |
| Przerywacz | Urządzenie chroniące wylot przed płomieniem wskutek zaiskrzenia |
| Przewody wielożyłowe | Określenie cienkich perforowanych spiralnych zakończeń rurek (np. w przewodach drenażowych) |
| Przewód | Rurociąg do transportu wody (duży rozmiar) |
| Przewód opadowy | Pionowa rura odprowadzająca wodę ze szczytu lub spodu konstrukcji, (rurki kotła itp.). |
| Radiator | Urządzenie do odprowadzania ciepła. (Oksydowana użebrowana płyta). (Grubsza blacha w połączeniu spawanym). |
| Reaktor | Określenie aparatu służącego do prowadzenia reakcji, złożonego z płaszcza, elementów chłodzenia itp. |
| Redukcje | Określenie rurociągu stosowanego do połączeń odcinków o różnych średnicach. |
| Reforming (proces) | Proces, w którym węglowodory o krótkich łańcuchach i niskim ciężarze cząsteczkowym zostają przekształcone w węglowodory cięższe. |
| Rewizja | Niewielki otwór zasłonięty pokrywą pozwalający na dostęp do wnętrza (zaworu). |
| Rewizja (kołnierz) (zaślepka) | Dwa połączone kołnierze, jeden otwarty, drugi zaślepiony, zapewniające dostęp do wnętrza. |
| Rura | Nazwa określonego odcinka rurociągu lub obszaru instalacji |
| Separator | Aparat / urządzenie stosowane do rozdzielenia składników mieszaniny cieczy. |
| Sita molekularne | Złoże mieszaniny (zeolitów) na ramie służące do absorpcji lub rozdzielania cząstek. |
| Sonda | Urządzenie do czyszczenia / kontroli wnętrza rurociągu napędzane strumieniem produktu |
| Specyfikacja | Dokument szczegółowo opisujący parametry pracy aparatu / układu itp. |
| Spowalniacz | Materiał stosowany do spowalniania ruchu neutronów w reaktorze (woda, grafit itp.) |
| Straty | Określenie strat (grubości) metalu wskutek korozji. |
| Surowiec | Produkt z którego w procesie wytwarza się inne pochodne produkty |
| Suszarka | Urządzenie stosowane do usuwania cieczy itp. |
| Taca | Ogrodzenie otaczające zbiorniki, urządzenia itp. aby ograniczyć wypływy ich zawartości przez nieszczelności. |
| Test szczelności | Określenie stosowane gdy aparat (np. wymiennik rurkowy) napełnia się wodą pod ciśnieniem projektowym aby wykryć nieszczelności. |
| Test wstępny | Określenie testu prowadzonego na stanowisku próbnym w celu określenia ciśnienia otwarcia sprężynowego zaworu bezpieczeństwa |
| Tryskacz | Urządzenie zraszające (zwykle wprowadzone do wnętrza aparatu). |
| Typoszereg | Ogólny termin na określenie szeregów zalecanych rozmiarów i średnic aparatów, konstrukcji itp. |
| Ucho (dźwigowe) | Element do zaczepienia haka dźwigu itp. w celu uniesienia zbiorników, konstrukcji lub ich części. Zamocowane przy użyciu bolca, śruby lub na stałe. |
| Układ zalewowy | Zainstalowany na stałe układ tłumiący ogień (zalewający) w instalacji/urządzeniach. |
| Uszczelka | Płaski pierścień umieszczony między kołnierzami jako uszczelnienie. |
| W trakcie montażu | Określenie połączeń (rurociągów) w trakcie budowy. |
| Wartość znamionowa (kryzy itp.) | Określony zakres działania |
| Wężownica | Przewód rurowy para/woda itp. ogrzewanie/chłodzenie zwykle stalowy/miedziany umieszczony wewnątrz aparatu. |
| Wielodrożny | Określenie wymiennika ciepła w którym czynnik płynie wieloma drogami (wiązka rurek). |
| Wieża | Pionowa, wolnostojąca konstrukcja, (pochodnia) (itp..) |
| Wieża ociekowa | Wieża drewniana, betonowa itp. Stosowana do chłodzenia wody obiegowej ze skraplaczy |
| Wirówka | Urządzenie powodujące wirowanie (obrót) płynów aby rozdzielić ich lekkie i ciężkie składniki. |
| Wkład (filtrujący) | Wymienny element filtra cieczowego |
| Woda mydlana | Roztwór mydła stosowany do wykrywania przecieków (powietrza) z instalacji ciśnieniowej |
| Woda zasilająca | Woda zasilająca kocioł. |
Wskaźnik (ciśnienia) (temperatury) |
Lokalny miernik temperatury lub ciśnienia. |
| Wsporniki | Płytki podtrzymujące itp., w ustalonym położeniu, wewnątrz aparatów, kotłów itp. |
| Wybrzuszenie | Dotyczy blaszanych ścian pod ciśnieniem, korozji wodorowej. |
| Wydmuch | Termin określający opróżnienie (awaryjne) układu lub zbiornika. |
| Wydmuchowy (zawór) | Zawór stosowany do wydmuchu, może działać automatycznie, aktywowany temperaturą lub ciśnieniem. Wydmuch kotła stosowany do regulacji zawartości rozpuszczonych substancji stałych i osadu. |
| Wykładzina | Dodatkowa warstwa na wewnętrznej powierzchni aparatu (płatki szklane itp.) |
| Wykładziny | Materiały stosowane do wykładania pieców, dla ochrony powierzchni metalowych przed działaniem wysokiej temperatury (glina, krzemionka, magnezyty, dolomity itp.) |
| Wykres wskazań | Graficzny zapis zmian ciśnienia / objętości płynu w cylindrze dla jego cyklu roboczego |
| Wymiennik (ciepła) | Aparat (różne typy) do chłodzenia lub ogrzewania, działający wymiennie. |
| Wymiennik ciepła lamelowy | Zbudowany z naprzemiennie wklęsło-wypukłych blach tworzących przestrzenie dla dwóch cieczy. |
| Wzmocnienia | Powtarzalne elementy wzdłuż wzmacnianego fragmentu konstrukcji. |
Wzmocnienie (płyta) |
Dodatkowy metalowy element położony dla zwiększenia wytrzymałości (nitowany lub spawany), zwykle dołączany przy wylotach ze zbiornika. |
| Wzmocnienie | Dodatkowe elementy zwiększające wytrzymałość (spawy, blachy) |
| Wżery | Określenie typu korozji. |
| Zamocowana (głowica) (płyta z rurkami) w wymiennikach | Głowica i/lub płyta z rurkami bez komory rozprężnej. |
| Zamocowany dach (zbiorniki) | Dach nitowany lub spawany do kadłuba zbiornika. |
| Zasilacz (kadź) (czasza) | Urządzenie w którym kadź lub czasza służy do zasilania rurociągu |
| Zasilanie | Rurociąg doprowadzająca wodę na szczyt bojlera, zwykle wewnątrz pieca, z cyrkulacją grawitacyjną. |
| Zasuwa | Typ zaworu zawierający zasuwę lub klin, zapobiegający przepływowi burzliwemu. |
| Zawiesie (rurowe) | Uchwyt obejmujący rurociąg (często z amortyzacją) |
| Zawór | Urządzenie blokujące / sterujące przepływem czynnika w rurociągu. |
| Zawór bezpieczeństwa (ciśnieniowy) (temperaturowy) | Zawór sprężynowy lub reagujący na temperaturę przeznaczony do otwarcia aby uniknąć przekroczenia dopuszczalnych parametrów |
| Zawór grzybkowy. | Zawór którego element otwierający / zamykający stanowi grzybek poruszany nagwintowanym trzpieniem. |
| Zawór zwrotny | Zawór który zezwala na przepływ tylko w jednym kierunku. |
| Zbiornik | Zbiornik magazynowy różnych typów konstrukcji. |
| Zbiornik do płukania | Zbiornik stosowany do wypłukiwania z produktu potencjalnie wybuchowych mieszanin itp. |
| Zbiornik kompensacyjny | Zbiornik stosowany do kompensacji wahań przepływu. |
| Zbiornik rozprężny | Zbiornik umożliwiający termiczną ekspansję czynnika wymiany ciepła, odpowietrzenie i zapewniające nadciśnienie na ssaniu pompy. |
| Zbiornik wyrównawczy | Zbiornik zawierający powietrze, olej, itp., oraz gaz (zwykle powietrze lub azot) służący do tłumienia wahań ciśnienia, itp. |
| Zbiornik, taca, rura z płaszczem. | Zbiornik z płaszczem. |
| Zdwojony (filtr) | Dwuczęściowy filtr (zazwyczaj z wymiennymi wkładami) którego jedną część można czyścić, używając drugiej części. |
| Złagodzenie | Zastosowanie dla materiałów bezpieczniejszych warunków (rozcieńczenie, niższe temperatury, mniej groźne reakcje). |
| Złącze | Połączenie rurociągu, płaszcza do wyloty, pokrywy, głowicy itp., pojęcie ogólne. |
| Złoże fluidalne | Gdy materiał palny tworzy palne złoże o wysokiej burzliwości przepływu sprzyjające spalaniu. |
2. Określenia i definicje procesowe
| Określenie | Opis |
|---|---|
| Aromaty | Ogólne określenie węglowodorów z benzenem na czele. Toluen, ksyleny, benzen itp. surowce petrochemiczne. |
| Azeotropowa destylacja | Destylacyjny proces rozdzielania płynów, które trudno byłoby rozdzielić w inny sposób, przez dodanie dodatkowej substancji. (dodatek). |
| Baryłka | Wspólna jednostka objętości cieczy w petrochemii: 42 galonów US; 35 galonów brytyjskich |
| Bezpostaciowy | Niekrystaliczny |
| Destylacja | Odparowanie i skroplenie stosowane do rozdzielenia cieczy o różnych temperaturach wrzenia. |
| Detergenty (Środki powierzchniowo czynne) | Detergenty uzyskane z ropy naftowej, bezpośrednio lub pośrednio. |
| Dyfuzja | Mieszanie jonów lub cząsteczek metodą termiczną |
| Efekt gorącej ściany | Miejscowe wrzenie cieczy przy ścianie zbiornika narażonej na oddziaływanie cieplne z powodu wrzenia warstewkowego lub pęcherzykowego. |
| Emulsja | Koloidalna zawiesina jednej cieczy w drugiej. |
| Frakcjonowanie | Proces destylacji dla rozdziału różnych składników mieszanin ciekłych. Stosuje się kolumny półkowe lub z wypełnieniem połączone z aparatem destylacyjnym. |
| Gaz (mokry) | Gaz zawierający znaczne ilości butanu i cięższych węglowodorów. (Zwykle gaz uzyskiwany ze złóż naftowych). |
| Gaz (suchy) | Gaz uzyskiwany z odwiertów, zwykle głównie metan z niewielką ilością etanu, propanu itp. |
| Gaz / ropa kwaśna | Gaz zawierający niepożądane związki wodoru i siarki. |
| Heterogeniczny | Układ zawierający więcej niż jedną fazę. |
| Hydrokraking | Kraking wysokociśnieniowy z użyciem wodoru; pozwala na dobry uzysk benzyn z destylatów woskowych lub frakcji naftowych. Wymaga grubościennych reaktorów (stwarzających znane problemy) . |
| Katalizator | Substancja która przyspieszając lub opóźniając bieg reakcji, nie bierze w niej udziału lub może być odzyskana po zakończeniu reakcji. |
| Koagulacja | Wytrącanie się koloidów z roztworów. |
| Kohezja | Wzajemne przyciąganie cząsteczek cieczy powodujące powstawanie kropelek lub warstewki cieczy. |
| Koloidy | Bezpostaciowe ciało stałe (żelatyna, kauczuk itp.) |
| Korozja | Powolne ubytki z powierzchni metalu pod działaniem chemikaliów. |
| Kraking | Proces w którym surowce poddaje się działaniu wysokiej temperatury aby zwiększyć uzysk lekkich produktów kosztem ciężkich. Produkty naftowe / petrochemiczne. |
| Kraking katalityczny | Rozbicie cząstek ciężkich frakcji węglowodorowych na lżejsze przy użyciu wysokich temperatur, ciśnień i katalizatorów. |
| Krystalizacja | Powolne tworzenie kryształu ze stopu lub roztworu. |
Krzemionka (osuszacz) |
Uwodniona krzemionka w postaci granulek, używana do absorbowania wody i wilgoci z powietrza. |
| LSD (Lekkie surowce destylacji) | Destylaty naftowe przetwarzane na etylen i propylen. |
| Media pomocnicze | Ogólne określenie na czynniki takie jak powietrze pomiarowe, para, woda chłodząca, olej itp. |
| Mieszanie | Intensywny ruch płynu zapewniający jego mieszanie, odpędzenie zanieczyszczeń, (powietrze, gaz itp.). |
| Mieszanie | Stopniowe mieszanie kilku produktów w celu osiągnięcia pożądanych właściwości. |
| Nanocząstki | Cząstki o wymiarach milimikronowych. |
| Napowietrzenie | Wprowadzenie powietrza (gazu) do płynów |
| Odpowietrzenie | Pozwala na kontrolowane odejście powietrza / gazu do zamkniętej przestrzeni. |
| Osuszanie strumieniowe | Szybkie osuszenie roztworu poprzez wtryśnięcie do strumienia gorącego gazu i rozdzielenie w cyklonie. |
| Polimery | Substancje zbudowane z mniejszych cząstek (monomerów). Rozmiar ich cząstek decyduje o własnościach mechanicznych. |
| Pomiary | Jednostka pomiarowa (na wyjściu) np. Wyjściowa jednostka gazu |
| Przełomy kaustyczne | Śródkrystaliczna korozja stali w środowisku alkalicznym i wysokiej temperaturze (w kotłach). |
| Przepływ wsteczny | Odwrotny przepływ strumienia (w rurociągu, filtrze itp.). |
| Przesycenie | Roztwór zawierający składnik w nadmiarze (poza stanem równowagi). |
| Punkt bąblowania | Ciśnienie przy którym rozpuszczony w cieczy gaz opuści tę ciecz w danej temperaturze. |
| Reforming | Proces w którym surowce poddaje się działaniu wysokich ciśnień i temperatur aby zmienić ich strukturę chemiczną (np. dla podwyższenia liczby oktanowej benzyn). |
| Reforming katalityczny | Proces produkcji wysokooktanowych benzyn, węglowodorów aromatycznych i wodoru z surowej ropy naftowej. |
| Rezerwa ekspansyjna zbiornika | Pusta przestrzeń nad powierzchnią cieczy w zbiorniku. |
| Substancja rozpuszczona | Substancja rozpuszczona w innej substancji. |
| Szlam koloidalny | Tiksotropowa mieszanina gliny z barytem / bentonitem stosowana w odwiertach naftowych. |
| Ścieki | Ogólne określenie produktów odpadowych wymagających likwidacji przy użyciu różnych środków. |
| Środek nawilżający | Substancja która dodana do cieczy zwiększa jej rozpływanie na powierzchni lub wnikanie do materiału porowatego. |
| Termosyfon | Metoda uzyskiwania cyrkulacji cieczy z wykorzystaniem różnic gęstości w różnych temperaturach. |
| Tiksotropy | Koloidy których własności zależą od obróbki mechanicznej. |
| Turbulencja | Przepływ cieczy w którym ruch cząsteczek w każdym punkcie zmienia się pod względem szybkości i kierunku. |
| Usuwanie wąskiego gardła | Określenie modyfikacji / powiększenia instalacji lub linii w celu (założonego) poprawienia jej bieżących / przyszłych zdolności produkcyjnych. |
| Wtrącenia | Pęcherze lub cząstki zawieszone w płynącej cieczy. |
| Wyjścia (lekkie) (ciężkie) | Określenie frakcji (np.) ropy naftowej począwszy od propanu-butanu, poprzez benzyny i oleje do asfaltów. Jednocześnie lekkie i ciężkie wyjście dowolnej destylacji. |
| Wyłączenie | Określenie przerwy w działaniu (zwykle dla konserwacji / inspekcji). |
| Wyłączenie | Zobacz blokada |
| Wytrącanie | Powstawanie cząstek nierozpuszczalnych w roztworze. |
| Zamknięcie | Zobacz wyłączenie. |
| Zasilanie | Główne strumienie substancji z których inne są destylowane itp. |
| Złoże fluidalne | Płyn płynie od dołu do góry przez złoże cząstek stałych, osiągane są wyjątkowo wysokie współczynniki przenikania ciepła. |
| Złoże ustalone | Wtedy gdy katalizator przebywa na stałe w reaktorze. Może być okresowo regenerowany. |
3. SZCZEGÓŁOWY OPIS WYBRANYCH ELEMENTÓW INSTALACJI
3.1 Kolumny, (frakcyjne), (destylacyjne)
Stosowane do oczyszczania ropy naftowej i produkcji chemikaliów.
Kolumny stosuje się do rozdziału (lub frakcjonowania) surowca, (zasilanie ropą naftową lub inną substancją) na wiele składników lub grup, zależnie od ich temperatury wrzenia, zatem można ustalać te grupy stosownie do wymagań.
Kolumny zawierają wiele specjalnej konstrukcji półek, oddalonych od siebie około 0,75 m, na których następuje rozdział nisko i wysoko wrzących grup produktów.
Podgrzany surowiec pompowany jest do kolumny, powstająca para wędruje w kolumnie do góry, gdzie zostaje schłodzona i skondensowana, częściowo zawrócona do dolnej części kolumny. Półki wewnątrz kolumny posiadają otwory i przelewy dzięki którym opary przepływają przez warstwę cieczy o założonej wysokości. Na każdej półce gorące opary z półki niższej podgrzewają ciecz do temperatury zbliżonej do temperatury wrzenia, powodując jej częściowe odparowanie i zmianę stężeń (frakcjonowanie) składników, które stają się najwyższe w szczycie kolumny dla składników niskowrzących, a w dolnej części kolumny dla składników wysokowrzących (ustala się stan równowagi).
W Polsce obowiązuje norma PN-M-71082:1997 "Aparatura dla przemysłu chemicznego - Aparaty typu kolumnowego - Wymagania konstrukcyjne".
Pod uwagę bierze się wymogi technologiczne jak niżej:
Metoda rozdziału (destylacja, absorpcja, adsorpcja, ekstrakcja, ciśnienie lub próżnia, proces okresowy lub ciągły)
Stałe lub zmienne parametry przepływu i składu.
Wybór rodzaju i konstrukcji półek.
Kolumny często zawierają duże ilości szkodliwych substancji, palnych i korozyjnych które przy wysokich temperaturach i ciśnieniach mogą powodować szkody.
Procesy przebiegające wewnątrz kolumn często muszą być precyzyjnie sterowane metodami automatycznymi i ręcznymi a stosowane do tego wyposażenie wymaga regularnego sprawdzania i testowania zgodnie z przewidzianymi normami.
Ropa naftowa często zawiera sole które w wysokich temperaturach reagują z wilgocią, a powstający w reakcji kwas solny powoduje korozję.
W trakcie destylacji ropy ze związków zawierających siarkę powstaje także H2S który musi być usunięty z produktów destylacji.
Niektóre, starszej konstrukcji, ale jeszcze używane kolumny, wykonane z miedzi, wykazują odporność na korodujące działanie surowców i produktów.
Obecnie buduje się kolumny głównie ze stali nierdzewnych, dobieranych pod kątem odporności na korozję.
Projektowanie powinno uwzględniać takie zakłócenia jak zalanie, wzrost ciśnienia, deformację wypełnienia lub półki.
3.2 Wymienniki ciepła
Wymiana ciepła jest jedną z najczęściej stosowanych operacji w technologiach chemicznych.
Ogólne pojęcie Wymiennik ciepła obejmuje poniższe elementy instalacji:
parowalniki
warniki
kotły odzysku ciepła
kondensatory
ekonomizery
chłodnice
schładzacze
W Polsce do zagadnień związanych z wymiennikami ciepła odnoszą się, między innymi, następujące normy: PN-EN 247:2000; PN-EN 305:2001; PN-EN 306:2001; PN-EN 308:2001; PN-EN 327:2002 (U); PN-EN 328:2002 (U); PN-EN 1048:2001; PN-EN 1117:2001; PN-EN 1118:2001; PN-EN 1216:2002 (U).
Wymienniki ciepła mogą mieć jedną z postaci jak niżej
Płaszcz i rurka
Użebrowanie i dmuchawy
Komora
Przestrzeń miedzy płytami
3.2.1 Typ płaszczowo-rurkowy:
Liczne możliwe konfiguracje zostały pokazane i opisane w normach TEMA (Tubular Exchangers Manufacturers Association). Nazewnictwo przyjęte w niniejszym opisie obejmuje i opisuje 3 typy układów wymiennika: współprądowy, o prądzie skrzyżowanym i przeciwprądowy.
Materiały konstrukcyjne, podobnie jak dla kolumn, muszą być starannie dobrane do typu konstrukcji i technologii.
Sterowanie jest typowe (ale nie zawsze), z czynnikiem ogrzewającym / chłodzącym płynącym przez komorę lub wiązkę rurek oraz czynnikiem procesowym płynącym przez komorę rozprowadzającą wymiennika.
Korozja rurek, zmniejszająca grubość ścianek kolanek i dysz, (np. punkty gdzie rurka przechodzi przez dennicę lub ścianę wymiennika) w wyniku erozji i korozji / erozji ścian wewnętrznych stanowiące uszkodzenia typowe dla tego rodzaju wymienników.
3.2.2 Użebrowanie i dmuchawy:
Jak to wynika z nazwy, ten typ wymiennika posiada rurki albo w kształcie litery U, albo proste zamocowane do dwóch płyt, chłodzone dmuchawą.
Zwykle wykonane są z miedzi lub stali węglowej, chociaż stosuje się także stal nierdzewną.
Ich typowymi uszkodzeniami są korozja zewnętrzna i erozja ze źródeł zewnętrznych (np. piasek)
3.2.3 Typ komorowy:
Typowy dla podgrzewaczy i chłodnic powietrza w układach klimatyzacji, czynnik w postaci gorącej wody / pary, lub zimnej wody chłodzącej, zawarty w użebrowanych rurach umieszczonych w strumieniu wydmuchiwanego powietrza.
3.2.4 Wymienniki płytowe:
Zawierają komplety użebrowanych lub dziurkowanych płytek, połączonych warstwowo, z czynnikiem grzewczym / chłodniczym płynącym między strumieniami czynnika procesowego.
Wewnętrzne uszkodzenia, na przykład blokady, występują, gdy czynnik chłodzący stanowi niefiltrowana woda.
3.3 Filtry
Filtrowanie to termin określający rozdzielanie mieszanin gaz ciecz, gaz ciało stałe lub ciecz ciało stałe, przy użyciu Filtru takiego jak sito lub porowaty czynnik który zezwala na przepływ gazu lub cieczy ale zatrzymuje cząsteczki niepożądane.
Jest w użyciu wiele rodzajów filtrów różnych typów, jak niżej:
Element
Wkład
Kosz
Sito
Złoże ziarniste
Prasa
Absorber
3.3.1 Element
Środek filtracyjny, (zwykle papierowe / kartonowe / nylonowe cylindry określonej porowatości) zbudowany w formie cylindra podlega wymianie po zanieczyszczeniu lub zapełnieniu.
Najczęściej używany w liniach zasilania paliwem, (np. w silnikach wysokoprężnych), lekkim olejem itp.
Pakiet filtrujący może być mocowany indywidualnie, lub częściej, w parach, gdzie jeden pakiet jest w użyciu, a drugi przygotowywany do użycia.
3.3.2 Wkład
Jak dla elementu.
3.3.3 Kosz
Element filtrujący, odmienny od filtrów z wymiennymi wkładami jest, zgodnie z nazwą, elementem w kształcie cylindrycznego kosza wykonanego zwykle z metalu innego niż rurociąg lub korpus filtra. Kosz ma określonej średnicy otwory i zostaje zamontowany na rurociągu w obudowie z połączeniem kołnierzowym i bolcami mocującymi.
Kosz pozwala na przepływ cieczy, zatrzymując cząstki o rozmiarach większych niż średnica otworów. Cząstki te zalegają w dolnej części kosza i wymagają okresowego usuwania ręcznego.
3.3.4 Sito
Sito wykonane jest (najczęściej) z przeplatanych drutów, zapewniając podobne funkcjonowanie jak kosz filtrujący, czyli zatrzymując cząstki stałe.
Niekiedy są montowane parami, czasem połączone z obrotowymi uchwytami i skrobakami służącymi do ich oczyszczania.
3.3.5 Złoże ziarniste
Stosowane w przemyśle naftowym i petrochemicznym do filtrowania dużych ilości cieczy / ciał stałych, cieczy / gazów, gazów / ciał stałych.
Używane również często do oczyszczania wody w różnych układach wodnych.
3.3.6 Prasa
Używana w przemyśle chemicznym i złożona z kompletu ram pokrytych tkaniną filtracyjną oddzielającą ciało stałe od cieczy.
3.3.7 Absorber
Zwykle w połączeniu z usuwaniem wilgoci ze sprężonego powietrza, gdy powietrze przeprowadza się przez zbiornik wypełniony absorbentem, (żel krzemionkowy), usuwający wilgoć.
Do przemysłowych operacji filtrowania, stosowany głównie do usuwania czynników toksycznych i / lub korozyjnych w trakcie konserwacji i czyszczenia układów filtrujących.
W typowych zastosowaniach przemysłowych, filtry to często zbiorniki ciśnieniowe, co oprócz wymaganej wytrzymałości na ciśnienie i korozję, pociąga za sobą dodatkowe wymagania co do mechanicznej odporności na wahania ciśnienia.