56. Upadek Bizancjum
W 1261 roku Cesarstwo Bizantyjskie odzyskało Konstantynopol; panujący basileus rządził jednak tylko najbliższą okolicą; prowincje w praktyce rządziły się same; niepodległość zaczęły odzyskiwać także państwa słowiańskie podbite w XI wieku – Serbia i Bułgaria; zaczęły one prowadzić antybizantyńską politykę;
Schyłek cesarstwa to okres rozkwitu kultury bizantyńskiej; wysoki poziom osiągnęło zwłaszcza malarstwo;
Rozwinął się także ruch religijny, który wzywał do zjednoczenia z Bogiem już tu na ziemi, przez nieustanną modlitwę i praktyki ascetyczne – hezyhazm;
Nastąpiło także zbliżenie z Kościołem zachodnim; przez kontakt z nim cesarze chcieli uzyskać pomoc przeciwko Turkom osmańskim; zainteresowane tym było także papiestwo, które chciało rozciągnąć swój prymat także na Cesarstwo Bizantyjskie;
W 1453 roku Turkowie zdobyli Konstantynopol; ostatni cesarz Konstantyn XI poniósł śmierć; Bizancjum przestało istnieć;