KSIĘGI WIECZYSTE
Księgi wieczyste – są to urzędowe rejestry prowadzone w celu ujawnienia stanu prawnego nieruchomości.
Celem KW jest ujawnienie stanu prawnego nieruchomości; funkcją zaś zapewnienie bezpieczeństwa obrotu nieruchomościami i kredytu hipotecznego.
Podstawowym aktem prawnym, który zawiera zasady polskiego systemu ksiąg wieczystych jest ustawa z 6.07.1982r. o KW i hipotece.
KW prowadzone są wyłącznie przez wydziały KW w sądach rejonowych właściwych ze względu na położenie nieruchomości.
Od 2003r. księgi wieczyste prowadzone są w systemie informatycznym, czyli dotychczasowe KW przenoszone były sukcesywnie do postaci elektronicznej, a nowe księgi wieczyste są już zakładane w tej postaci. www.eks.ms.gov.pl
Migracja KW ( z papierowych na informatyczne) regulowana jest ustawą z 14.02.2003r. o przenoszeniu treści księgi wieczystej do struktury KW prowadzonej w systemie informatycznym.
Utworzono Centralną Bazę Ksiąg Wieczystych – jest to ogólnokrajowy zbiór KW.
Utworzono Centralną Informację KW z ekspozyturami w sądach rejonowych, które prowadzą KW w systemie informatycznym.
Centralna Informacja zapewnie organom prowadzącym ewidencję gruntów i budynków dostęp do bazy danych KW w części obejmującej dział 1 i 2 w celu sprawdzenia zgodności KW z danymi katastralnymi.
Dla każdej KW prowadzone są akta księgi wieczystej, do których składa się w porządku chronologicznym wszelkie dokumenty i pisma dotyczące nieruchomości i stanowiące podstawę wpisu do KW.
KW zakłada się i prowadzi dla nieruchomości. Od 2001r. KW mogą być również prowadzone w celu ustalenia stanu prawnego dla:
Własnościowego, spółdzielczego prawa do lokalu mieszkalnego
Spółdzielczego prawa do lokalu użytkowego
Prawo do domu jednorodzinnego w spółdzielnie mieszkaniowej
KW zakłada się i prowadzi odrębnie dla każdej nieruchomości. Wyjątek stanowi KW dla nieruchomości oddanej w użytkowanie wieczyste i budynku wzniesionego na tym gruncie, który stanowi odrębna od gruntu nieruchomość i jest własnością użytkownika wieczystego. Tym wypadku prowadzi się jedną KW.
KW zakłada się z chwilą dokonania pierwszego wpisu, a wpis dokonywany jest na wniosek.
Co to jest nieruchomość ?
Nieruchomość to część powierzchni ziemskiej stanowiąca odrębny przedmiot własności (grunty, jak również budynki trwałe z gruntem związane lub części takich budynków jeśli
z mocy przepisów szczególnych stanowią odrębny od gruntu przedmiot własności)
Nieruchomość gruntowa musi być oznaczona granicami,
Nieruchomości budynkowe są to budynki i inne urządzenia trwale z gruntem związane. Są one częściami składowymi gruntu i jako takie nie mogą być przedmiotem odrębnej własności.
Budynek jest trwale z gruntem związany jeśli nie może być od niego odłączony bez uszkodzenia konstrukcji.
Nieruchomość lokalowa jest to lokal mieszkalny, lub użytkowy jeśli stanowi odrębną własność, ma to być lokal samodzielny w sensie architektonicznym (musi być wydzielony ścianami) i samodzielny pod względem funkcjonalnym.
Częściami składowymi odrębnej nieruchomości lokalowej są tzw. Pomieszczenia przynależne, np. piwnica, strych. Natomiast prawnie związanymi z nieruchomością lokalową są:
a) udział we współwłasności części wspólnych budynku - klatka schodowa oraz we własności lub współużytkowaniu wieczystym nieruchomości gruntowej
PODSTAWY PRAWA – ĆWICZENIA 3 (05.03.2012r.)
System ksiąg wieczystych charakteryzuje się pewnymi regułami (zasadami), które gwarantują bezpieczeństwo obrotu nieruchomościami.
Jawność ksiąg wieczystych
Księgi wieczyste są jawne i nie można się zasłaniać nieznajomością:
Wpisów w księdze wieczystej, ani wniosków o których uczyniono w niej wzmiankę
Obowiązkiem sądu wieczysto-księgowego jest m.in.:
Przechowywanie ksiąg wieczystych,
Wydawanie odpisów
Udostępnianie ksiąg wieczystych i ich akt do wglądu
Zasada udostępniania ksiąg wieczystych obowiązuje bez żadnych wyjątków (żaden sąd nie może odmówić wydania). Nie każda osoba może zapoznać się z dokumentami, które są złożone w aktach księgi wieczystej. Przeglądanie tych dokumentów uzależnione jest od wykazania interesu prawnego.
Kto ma dostęp do akt ?
Akta księgi wieczystej może przeglądać osoba mająca interes prawny i notariusz jako osoba zaufania publicznego. Interes prawny ma każda osoba, której prawo jest wpisane do księgi wieczystej np. właściciel lub osoba uprawniona do korzystania z cudzej własności (wierzyciel właściciela nieruchomości).
Zasada domniemań związanych z wpisem, zwana również domniemaniem wiarygodności ksiąg wieczystych.
Polega na tym, że domniemywa się, że prawo jawne z księgi wieczystej jest wpisane zgodnie
z rzeczywistym stanem prawnym, zaś prawo wykreślone nie istnieje. Jest to domniemanie wzruszalne
i może być obalone dowodem przeciwnym.
Dowód taki można przeprowadzić w procesie o uzgodnienie stanu prawnego ujawnionego w księdze wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym
Osoba na rzecz której jest wpisane prawo, nie musi wykazywać prawdziwości wpisu. Obowiązek ten obciąża stronę przeciwną, która ma interes prawny w wykazaniu niezgodności wpisu w księdze wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym.
Rękojmia wiary publicznej ksiąg wieczystych
Polega na tym, że stan prawny ujawniony w księdze wieczystej ma przewagę nad stanem prawnym rzeczywistym. Na podstawie przepisów o rękojmi osoba nieuprawniona lecz wpisana do księgi wieczystej może przenieść prawo wpisane na jej rzecz w księdze, a w rzeczywistości jej nieprzysługujące.
W takich przypadkach prawo chroni bezpieczeństwo obrotu dając pierwszeństwo interesom osoby trzeciej (chroni nabywcę) przed interesami rzeczywistego właściciela, który nie ujawnił swego prawa w księdze wieczystej. Rękojmia ma za zadanie chronić kupującego przed skutkami działań sprzecznych z prawem, których dopuścił się sprzedający.
Rękojmia wiary publicznej zadziała jeśli spełnione są następujące warunki (muszą być spełnione wszystkie równocześnie):
Nabycie nastąpiło w drodze czynności prawnej – odpłatnej,
Przedmiotem wymienionej czynności jest prawo rzeczowe, ujawnione w księdze wieczystej,
Nabywca działa w dobrej wierze.
Ad 1)
Rękojmia nie zadziała jeśli:
- nabycie nastąpiło poprzez darowiznę, zasiedzenie, dziedziczenie.
Ad 3)
To znaczy, jest przekonany, że zbywcy przysługuje zgodnie z treścią księgi wieczystej własność nieruchomości. W złej wierze jest ten, kto wie, że treść księgi wieczystej jest niezgodna z rzeczywistym stanem prawnym, albo ten, kto z łatwością mógł się o tym dowiedzieć.
Rękojmie wiary publicznej wyłącza wzmianka o wniosku, o uzgodnieniu stanu prawnego wpisanego
do księgi wieczystej ze stanem prawnym rzeczywistym, o egzekucji. Treść wzmianki wpisuje się
w odpowiednim miejscu księgi wieczystej (w księdze papierowej, w łamie pierwszym działu, którego dotyczy wpis) i wykreśla natychmiast po dokonaniu wpisu.
Wzmianka jest to krótka informacja, że do sądu wpłynął, lecz nie został jeszcze rozpatrzony, wniosek dotyczący nieruchomości. Stanowi ona informację ostrzegającą o złożeniu niezałatwionego jeszcze wniosku o wpis, po którym może zmienić się treść księgi wieczystej. Rękojmia jest wyłączona, dopóki wzmianka nie zostanie wykreślona.
Istnieją prawa przeciwko którym nie działa rękojmia wiary publicznej mimo, że nie są ujawnione w księdze wieczystej. Należą do nich:
Prawa obciążające nieruchomość z mocy ustawy:
Prawo bankowe,
Ordynacja podatkowa.
Prawo dożywocia, powstaje niezależnie od wpisu do księgi wieczystej,
Prawo służebności, ustanawia się na podstawie przepisów szczególnych.
ĆWICZENIA NR 4 – 12.03.2012r. (prowadząca)
Księga wieczysta dzieli się na 4 działy:
Dział pierwszy składa się z dwóch części:
W pierwszej części pt. „Oznaczenie nieruchomości”, wpisuje się położenie (miasto, gmina), mapa i opis – wpisuje się numer karty akt księgi wieczystej pod którym znajduje się wyrys mapy ewidencyjnej (w aktach księgi wieczystej), sposób korzystania z nieruchomości – dane określające jej charakter gospodarczy (zabudowa to jaki budynek, a nie zabudowana np. użytek rolny, las itp.), obszar z dokładnością do m2.
Spis praw związanych z własnych z własnością ujawnione są prawa rzeczowa przysługujące każdoczesnemu właścicielowi nieruchomości i obciążające inną nieruchomość tzw. służebną.
Dział II obejmuje wpisy dotyczące własności i użytkowania wieczystego.
Dział III przeznaczony jest na wpisy obciążające nieruchomość lub użytkowanie wieczyste.
W dziale trzecim mogą być ujawnione: prawo dożywocia, służebności, odkupu, pierwokupu, prawo najmu, dzierżawy, prawa osobiste np. Janowi Kowalskiemu przysługuje prawo przebywanie
w danym lokalu, w danym czasie, przez dany czas.
Dział IV przeznaczony jest na wpis hipoteki.
Pierwszeństwo ograniczonych praw rzeczowych.
Ograniczone prawo rzeczowe ustanowione na nieruchomości i ujawnione w księdze wieczystej ma pierwszeństwo przed takim samym prawem nieujawnionym w księdze wieczystej. O pierwszeństwie ograniczonych praw rzeczowych wpisanych do księgi wieczystej rozstrzyga chwila złożenia wniosku do Sądu o wpis (dzień, godzina, minuta).
Podstawa wpisu do księgi wieczystej:
Akty notarialne,
Decyzje administracyjne – np. o wywłaszczeniu nieruchomości, o zwrocie nieruchomości wywłaszczonej, o rozwiązaniu przed terminem umowy użytkowania wieczystego,
Orzeczenia sądowe – np. o ustanowieniu drogi koniecznej, o rozgraniczeniu nieruchomości,
o zniesieniu współwłasności, o stwierdzeniu zasiedzenia, o stwierdzeniu nabycia spadku,
Inne dokumenty – np. ugody sądowe, ugody w postępowaniu administracyjnym, akty stanu cywilnego, dokumenty geodezyjne, dokumenty wystawiane przez banki.
Hipoteka
To ograniczone prawo rzeczowe, obciążające nieruchomość, pozwalające wierzycielowi ściągnąć należności nią zabezpieczone bez względu na to, czyją własnością jest nieruchomość. Do powstania hipoteki niezbędny jest wpis w księdze wieczystej, tego przepisu nie stosuje się do hipoteki powstającej z mocy prawa, chyba, że przepis szczególny stanowi inaczej.
Celem hipoteki jest zabezpieczenie oznaczonej wierzytelności pieniężnej tzn. konkretnej i wynikającej
z określonego stosunku prawnego (określona w różnej walucie, cyframi arabskimi). Przedmiotem hipoteki może być każda nieruchomość, a więc: gruntowa, budynkowa, lokalowa, jak również ograniczone prawa rzeczowe np. własnościowe spółdzielcze prawo do lokalu mieszkaniowego (też użytkowego) oraz użytkowanie wieczyste jako całość (grunt i budynki które są odrębną własnością).
Hipoteka może obciążać całą nieruchomość lub jej część ułamkową jeżeli stanowi udział współwłaściciela (udział wyodrębniony).
Rodzaje hipoteki:
Hipoteka umowna zwana również zwykłą – ustanawia się na wpadek niespełnienia świadczenia
w przyszłości. Powstanie hipoteki umownej, wymaga spełnienia trzech czynności:
Zawarcie umowy o ustanowieniu hipoteki, może to być:
Oświadczenie właściciela nieruchomości (dłużnika) w formie aktu notarialnego,
Ugoda zawarta przed sądem na mocy której ustanowiona została hipoteka,
Wyrok sądowy,
Dokument stwierdzający udzielenie kredytu bankowego.
Złożenie wniosku o wpis do księgi wieczystej
Dokonanie wpisu
Hipoteka przymusowa – powstaje bez względu na wolę właściciela nieruchomości, ustanawia się ja gdy terminowe świadczenie nie nastąpiło. Ordynacja podatkowa wprowadziła hipotekę przymusową dla zabezpieczenia wierzytelności wynikających z zobowiązań podatkowych np.: od spadków
i darowizn, od nieruchomości, podatek rolny i leśny, składki ZUS; zabezpiecza płatności podatkowe określone w decyzji podatkowej. Jest hipoteką uprzywilejowaną, przysługuje jej bowiem pierwszeństwo przed innymi hipotekami poza hipoteką zabezpieczająca kredyt bankowy (kredyt bankowy wyprzedza wszystkie inne hipoteki).
Hipoteka kaucyjna (może być umowna lub przymusowa) – zabezpiecza wierzytelności
o nieustalonej wysokości istniejące lub mogące powstać w przyszłości (np. ustanowione zostały alimenty na rzecz osoby małoletniej, ale nie wiadomo jak długo będą płacone, czy do 18 czy na cały okres kształcenia). Zabezpiecza wierzytelności do oznaczone sumy pieniężnej. Ustanawia się ją
w maksymalnej wysokości. Np. wierzytelności z tytułu alimentów, spłat spadkowy, odszkodowań
o nieustalonej jeszcze wysokości.
Hipoteka łączna – polega na tym, że jedna wierzytelności jest zabezpieczona na kilku nieruchomościach, każda nieruchomość gwarantuje zapłatę wierzytelności, wierzyciel ma swobodę wyboru nieruchomości, z której będzie dochodził zapłaty.
Kiedy hipoteka wygasa ?
Wygaśnięcie hipoteki następuje:
W momencie wygaśnięcia wierzytelności, którą zabezpieczała. W skutek zapłaty, zwolnienia
z długu, spełnienia za zgodą wierzyciela innego świadczenia w celu zwolnienia z zobowiązania,
wygaśnięcie prawa użytkowania wieczystego obciążonego hipoteką.
Poprzez zrzeczenie się hipoteki
Jeśli wierzyciel hipoteczny nabędzie nieruchomość obciążoną
Nieprzywrócenie w ciągu 10 lat wpisu wykreślonej bezpodstawnie hipoteki. Tzn. hipoteka wykreślona omyłkowo, lub na skutek błędu bez podstawy prawnej nie wygasa mimo wykreślenia. Wykreślenie powoduje, że stan prawny jest niezgodny ze stanem rzeczywistym. Jeżeli w ciągu 10 lat nie nastąpi uzgodnienie treści księgi wieczystej poprzez przywrócenie hipoteki to hipoteka wygasa.
ĆWICZENIA – 19.03.2012r. (prowadząca)
Umowy o prace geodezyjne i kartograficzne
Podstawą prawną zawierania umów o prace geodezyjne i kartograficzne jest:
Ustawa z dnia 17.05.1989r. – Prawo geodezyjne i kartograficzne
Ustawa z dnia 7.07.1994r. – Prawo budowlane
Przepisy wykonawcze do powyższych ustaw (rozporządzenie ministra rozwoju regionalnego i budownictwa z 2001r. pkt. 4 kodeks cywilny)
Umowy o prace geodezyjne i kartograficzne nie są wyraźnie uregulowane w kodeksie cywilnym. Nie należą do umów nazwanych lecz wykształciła je praktyka i zwyczaje. Zalicza się je do prawa gospodarczego i traktuje jako podtyp umowy o dzieło. Umowa o roboty geodezyjno-kartograficzne dotyczy prac geodezyjnych na rzecz budownictwa lub innych inwestycji. Prace te obejmują:
Obowiązkowe wytyczenie obiektu budowlanego w terenie
Wykonanie niwelacji terenu
Geodezyjną obsługę inwestycji w trakcie budowy
Obowiązkowe pomiary inwentaryzacyjne powykonawcze
Pomiary przemieszczeń i odkształceń obiektów
W umowie o prace geodezyjno-kartograficzne wykonawca zobowiązuje się do wykonania robót zgodnie z umową, aktualną wiedzą techniczną i projektem. Zamawiający do udostępnienia obiektu, odebrania wykonanych opracować i zapłaty wynagrodzenia.
Czynności geodezyjne wykonywane na inne cele np. rozgraniczenie, podział działki, wznowienie granic, mogą być realizowane na podstawie innych umów cywilno-prawnych. Najczęściej umowy o dzieło, rzadziej umowy-zlecenia.
Geodeta musi wykonać swoje dzieło nie tylko zgodnie z umową, ale także przepisami prawa, instrukcjami technicznymi i własną wiedzą. Umowa o dzieło jest regulowana przepisami kodeksu cywilnego art. 627-646.
Obowiązki przyjmującego zamówienie (każda osoba która przyjmuje zlecenie np. geodeta, krawiec):
Przystąpienie do wykonywania dzieła w odpowiednim czasie i ukończenie w terminie przewidzianym umową,
Wykonanie dzieła oznaczonej jakości,
Osobiste kierowanie pracami, które wykonuje i za które odpowiada, bez obowiązku samodzielnego wykonywania zamówionych robót,
Jeżeli korzysta z materiałów dostarczonych przez zamawiającego np. projekt, użycie ich w odpowiedni i rodzaju dzieła sposób,
Niezwłoczne zawiadomienie zamawiającego jeżeli materiały nie odpowiadają potrzebom dzieła,
Zawiadomienie zamawiającego o okolicznościach, które mogą przeszkodzić
w prawidłowym wykonaniu dzieła np. błędy w projekcie,
Wydanie zamawiającemu ukończonego dzieła,
Odpowiedzialność z tytułu rękojmi zawady dzieła.
Obowiązki zamawiającego:
Udostępnienie obiektu do pomiarów,
Współdziałanie z wykonującym dzieło poprzez udzielanie konsultacji, udostępnienie materiałów,
Odebranie dzieła i wypłata wynagrodzenia.
Prawa przyjmującego zamówienie (są zsynchronizowane z obowiązkami zamawiającego dzieło :
Może żądać współdziałania z zamawiającym dzieło i konsultacji, jeśli zamawiający miał szczególne wymagania (np. kwestia dokładności pomiaru),
Gdy tej współpracy brak geodeta może wyznaczyć zamawiającemu odpowiedni termin z zagrożeniem, że po jego upływie będzie uprawniony do odstąpienia
od umowy.
Prawa zamawiającego dzieło – ustalenie wynagrodzenia a ponadto ma prawo:
Odstąpienia od umowy jeszcze przed terminem wykonania dzieła, jeżeli geodeta opóźnia się z rozpoczęciem lub wykończeniem dzieła tak dalece, że jest prawdopodobne, że nie zdoła go ukończyć w określonym czasie,
Wymagać od wykonawcy zmiany sposobu wykonania dzieła i wyznaczyć mu w tym celu odpowiedni termin, jeżeli prace są wykonywane w sposób wadliwy albo sprzeczny z umową,
Żądać w razie wad dzieła ich usunięcia w wyznaczonym terminie; gdy wady są istotne i nie dadzą się usunąć może odstąpić od umowy,
Odstąpić od umowy w każdej chwili w trakcie jej realizacji, dopóki dzieło nie zostało ukończone.
Treść umowy o prace geodezyjne i kartograficzne
Treścią umowy o prace geodezyjne i kartograficzne mogą być czynności i działania zdefiniowane przez ustawę Prawo geodezyjne i kartograficzne. Przez prace geodezyjne rozumie się:
Projektowanie i wykonywanie pomiarów geodezyjnych,
wykonywanie zdjęć lotniczych,
dokonywanie obliczeń oraz sporządzanie i przetwarzanie dokumentacji geodezyjnej
pomiary i opracowania fotogrametryczne, grawimetryczne, magnetyczne i astronomiczne związane
z realizacją zadań w dziedzinie geodezji, kartografii oraz Krajowego Systemu Informacji o Terenie
Przez prace kartograficzne rozumie się:
opracowywanie, merytoryczne i techniczne redagowanie map i opracowań pochodnych oraz ich reprodukowanie
Prace geodezyjne i kartograficzne mogą wykonywać:
podmioty prowadzące działalność gospodarczą, a także inne jednostki organizacyjne utworzone zgodnie z przepisami prawa, jeśli przedmiot działalności obejmuje prowadzenie tych prac np. jednoosobowa firma posiadająca osobowość prawną, spółka cywilna, spółka jawna
Samodzielne funkcje w dziedzinie geodezji i kartografii może wykonywać osoba posiadająca uprawnienia zawodowe (sprawdza Wojewódzki Inspektor Nadzoru Geodezyjnego).
Poprzez samodzielne funkcje w dziedzinie geodezji i kartografii rozumie się:
Kierowanie pracami geodezyjnymi i kartograficznymi podlegającymi zgłoszeniu do Państwowego Zasobu Geodezyjnego i Kartograficznego oraz sprawowanie nad nimi bezpośredniego nadzoru,
Wykonywanie czynności rzeczoznawcy z zakresu prac geodezyjnych i kartograficznych podlegających zgłoszeniu do Państwowego Zasobu Geodezyjnego i Kartograficznego
Pełnienie funkcji inspektora nadzoru geodezji i kartografii ,
Wykonywanie czynności technicznych i administracyjnych związanych z rozgraniczaniem nieruchomości,
Wykonywanie prac geodezyjnych i kartograficznych niezbędnych do dokonania wpisu
w księgach wieczystych np. przy podziale nieruchomości
Uprawnienia zawodowe nadawane są w następujących zakresach: (może być na kolokwium)
Geodezyjne pomiary sytuacyjno-wysokościowo, realizacyjne i inwentaryzacyjne.
Rozgraniczanie i podziały nieruchomości (gruntów) oraz sporządzanie dokumentacji do celów prawnych.
Geodezyjne pomiary podstawowe.
Geodezyjna obsługa inwestycji.
Geodezyjne urządzenie terenów rolnych i leśnych.
Redakcja map.
Fotogrametria i teledetekcja.
Warunki otrzymania
Uprawnienia zawodowe mogą otrzymać osoby, które:
Posiadają wyższe lub średnie wykształcenie geodezyjne
Posiadają 3 lata praktyki zawodowej – przy wykształceniu wyższym, 6 lat – przy wykształceniu średnim
Wykażą się znajomością przepisów w dziedzinie geodezji i kartografii
Posiadają nienaganną opinię zawodowe.
Uprawnienia zawodowe w zakresie 6 i 7 mogą otrzymać osoby posiadające wyższe wykształcenie geograficzne o specjalności kartografia albo innej specjalności po ukończeniu podyplomowego studium w zakresie kartografii.
Uprawnienia zawodowe nadaje Główny Geodeta kraju.
ĆWICZENIA 14.05.2012r.
Temat: Odpowiedzialność cywilna geodetów.
Odpowiedzialność- to konieczność, obowiązek moralny lub prawny odpowiadania za swoje czyny i poniesienia za nie konsekwencji. Poczucie odpowiedzialności jest dowodem na dojrzałość psychiczną człowieka. Człowiek odpowiedzialny jest świadomy konsekwencji swojego zachowania, gotowy poniesienia jego skutków. Wyróżnia się dwa rodzaje odpowiedzialności:
Moralną – zajmuje się etyka
Prawną – odpowiedzialność prawna dzieli się na:
Dyscyplinarną – konieczność odpowiadania przez określonym organem dyscyplinarnym za naruszenie obowiązków służbowych lub statutowych.
Służbową – konieczność odpowiadania przez pracownika przed przełożonym za naruszenie obowiązków służbowych.
Administracyjną – konieczność odpowiadania przed organami administracyjnymi lub porządkowymi, za przekroczenie przepisów administracyjnych lub porządkowych.
Karną – konieczność odpowiadania przed sądem za czyn przestępczy.
Cywilną – obowiązek wynagrodzenia komuś szkody (wyrównania strat).
Jest jedyną odpowiedzialnością od skutków której, można się ubezpieczyć.
Odpowiedzialność cywilna jest uregulowana w prawie cywilnym, dzieli się na:
1. Rzeczową
2. Osobistą
Cechą wspólną obu rodzajów odpowiedzialności jest ich majątkowa postać i obowiązek wynagrodzenia wyrządzonej szkody.
Odpowiedzialność rzeczowa – dłużnik odpowiada oznaczonym przedmiotem majątkowym, na którym zabezpieczono wierzytelność, a nie całym majątkiem. Przykładem odpowiedzialności rzeczowej jest hipoteka i zastaw.
Odpowiedzialność osobista – dłużnik odpowiada za zobowiązania całym swoim majątkiem. Jest to odpowiedzialność najszersza, ale nie dająca wierzycielowi pewności zaspokojenia, gdyż zależy od tego czy dłużnik posiada odpowiedni majątek. Jest to odpowiedzialność
w zasadzie nieograniczona, tzn. że dłużnik odpowiada wobec wierzyciela całym swoim majątkiem – obecnym i przyszłym w sytuacji gdy majątek obecny jest niższy od wysokości świadczenia.
Odpowiedzialność osobista może być ograniczona do pewnej wysokości np. za długi spadkowe, tzw. Przyjęcie spadku z dobrodziejstwem inwentarza, czyli do wysokości wartości spadku.
Geodeta z racji wykonywania czynności zawodowych zaliczany jest do kategorii odpowiedzialności osobistej.
Odpowiedzialność cywilna osobista dzieli się na:
1. Deliktową
2. Kontraktową (na kolokwium trzeba będzie wykazać różnice między tymi odpowiedz.)
Odpowiedzialność cywilna deliktowa – powstaje z powodu działań ludzkich i innych zdarzeń powodujących szkodę. Jest skutkiem czynu niedozwolonego, tzn. sprzecznego
z prawem lub z zasadami współżycia społecznego. Odpowiedzialność ta obejmuje sytuacje, gdy sprawcę czynu niedozwolonego (geodetę) nie łączyła przed powstaniem szkody żadna umowa
z poszkodowanym.
Przesłankami odpowiedzialności cywilnej deliktowej są (warunkami koniecznymi do wystąpienia tego rodzaju odpowiedzialności) – szkoda, zdarzenie, związek przyczynowy. Podczas wykonywania prac geodezyjnych, odpowiedzialność cywilna deliktowa odgrywa rolę uzupełniającą, gdyż rzadziej wystąpi szkoda wskutek czynu niedozwolonego.
Odpowiedzialność cywilna kontraktowa – to odpowiedzialność wynikająca z niewykonania lub nienależytego wykonania obowiązku, który powstał na podstawie czynności prawnej
i obejmująca obowiązek naprawienia wynikłej z tego szkody. Do odpowiedzialności cywilnej kontraktowej zaliczamy te zobowiązania, które powstają z tytułu zawartej umowy. Istnieją trzy przesłanki odpowiedzialności cywilnej kontraktowej:
Szkoda – uszczerbek majątkowy, może to być szkoda rzeczywista – obejmuje stratę, która określa o ile zmniejszył się majątek poszkodowanego pod wpływem zaistniałej szkody. Utracone korzyści – które poszkodowany mógłby otrzymać w sytuacji
nie wyrządzenia mu szkody.
Niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania.
Związek przyczynowy
Odpowiedzialność cywilna kontraktowa może opierać się na zasadzie:
a) winy – gdy dłużnik (geodeta) wykonuje pracę osobiście (art. 415 KC „Kto z winy swej wyrządził drugiemu szkodę obowiązany jest do jej naprawienia”; istnieją dwa stopnie winy: umyślność – polega na zamierzonym działaniu dłużnika w sposób sprzeczny
z zobowiązaniem lub celowym powstrzymywaniem się od działania; niedbalstwo – sprowadza się do nienależytej staranności dłużnika w wykonywaniu zadań.
b) gdy geodeta realizuje zobowiązania wspólnie z innymi osobami lub powierza innym wykonanie prac to odpowiada za działania tych osób jak za własne działania i zaniechania (art. 430 i art. 474 KC). W przypadku wykonywania prac geodezyjno-kartograficznych można mówić o następujących okolicznościach za które geodeta odpowiada:
1. Niezachowanie należytej staranności (art. 472 KC)
2. Opóźnienie lub zwłoka z wykonaniem zobowiązania (art. 455 i art. 476 KC)
Wierzyciel występujący do dłużnika o odszkodowanie powinien udowodnić istnienie szkody. Jej rozmiar, fakt, że szkoda powstała wskutek niewykonania lub nienależytego wykonania umowy, oraz związek przyczynowy między szkodą, a zachowaniem dłużnika. Dłużnik (geodeta) może uchylić się częściowo lub całkowicie od odpowiedzialności za niewykonanie lub nienależyte wykonanie umowy, jeżeli:
a) wierzyciel (osoba zleceniodawca) przyczynił się do powstania lub zwiększenia szkody
(art. 362 KC) np. błędy w dokumentacji wg której geodeta tyczył obiekt w terenie
b) przyczyną niewykonania lub nienależytego wykonania umowy była wina osoby trzeciej lub siła wyższa np. błędne dane z Ośrodka Dokumentacji Geodezyjnej.
Odpowiedzialność cywilna deliktowa i kontraktowa geodety z tytułu wykonywanych czynności zawodowych przedstawia się następująco:
1. Jeżeli geodeta jako właściciel firmy wyrządził szkodę – odpowiada do pełnej wysokości powstałej szkody na zasadzie winy
2. Geodeta jako pracownik w firmie odpowiada na zasadach ogólnych jeżeli wyrządził:
a) nieumyślną szkodę – ponosi odszkodowanie w wysokości wyrządzonej szkody; odszkodowanie nie może jednak przewyższać kwoty trzymiesięcznego wynagrodzenia przysługującego pracownikowi w dniu wyrządzenia szkody. W tym wypadku geodeta ponosi odpowiedzialność wobec pracodawcy; będzie płacił odszkodowanie dopiero wówczas, gdy pracodawca wykaże mu winę i określi wysokość szkody (art. 119 KP)
b) umyślną szkodę z naruszeniem podstawowych obowiązków pracowniczych – odpowiada
w pełnej wysokości powstałej szkody bez żadnych ograniczeń (art. 122 KP)
3. Geodeta jako pracownik odpowiada na zasadach szczególnych gdy powierzono mu mienie z obowiązkiem zwrotu, albo do wyliczenia się (art. 124 KP)
Geodeta odpowiada w pełnej wysokości za powstałą szkodę, może jedynie się uwolnić od tej odpowiedzialności, jeżeli wykaże, że szkoda powstała z przyczyn od niego niezależnych np. pracodawca nie zapewnił warunków umożliwiających zabezpieczenie powierzonego mienia.
4. Geodeta wykonujący prace w firmie na podstawie umowy cywilno-prawnej (umowy zlecenia lub umowy o dzieło) nie nabywa statusu tej firmy, nie jest objęty zasadą materialnej odpowiedzialności pracowniczej wynikającej z kodeksu pracy. Za wyrządzoną szkodę ponosi osobiście odpowiedzialność do jej pełnej wysokości
Kolokwium:
Ustawa o hipotece ( co to jest księga wieczysta, dla jakich nieruchomości i w jakim celu, cechy KW i omówić, działy i wpisy w nich zawarte
Rękojmia prawy publicznej (co ją wyłącza i w stosunku do czego jest nieskuteczna, wzmianka o wniosku, gdzie jest wpisywana, co to jest i co wyłącza)
Dokumenty które są podstawą do wpisu KW, wygaśniecie hipoteki
Uprawnienia zawodowe i otrzymywanie uprawnien zawodowych
Z tych ćwiczeń pytania porównawcze raczej.