E. Auerbach, Blizna Odyseusza, [w:] tegoż, Mimesis
Eurykleja ,mamka Odyseusza, poznaje go po bliźnie na udzie ( wynik polowania na dziki – dowiadujemy się tego z b. długiej dygresji), ale musi ukrywać swoją radość, bo nie chce , by Penelopa się dowiedziała.
Pojawianie się w eposie retardacji wynika z pragnienia, aby niczego, o czym się w utworze chociażby wspomina, nie pozostawiać w półcieniu, w niedokończonej formie. Nie pozostaje ani jedna luka!
Homerycki styl – unaocznianie dokładnie wszelkich zjawisk. Ludzie Homera odsłaniają swe wnętrza bez reszty, nawet w chwili afektu. Obce jest Homerowi postępowanie subiektywistyczno-perspektywistyczne, które tworzy plan pierwszy i plan dalszy. Zupełnie inaczej jest w Biblii, w historii o ofierze Abrahama (oświetlone zostaje tylko to, co musimy wiedzieć tu i teraz) kontrasty stylowe
Homer – ukazuje radość egzystencji zmysłowej ( uczty, polowania, walki), poematy nic nie ukrywają, nie wynika z nich jakikolwiek podwójny sens; można go analizować, ale nie interpretować. Czasem pojawiają się jakieś refleksje ogólne, np. „ W niewoli prędko się ludzie starzeją”.
Biblia – w zmysłowym tworzywie życia konkretyzują się procesy etyczne, religijne i duchowe; kto nie wierzy w ofiarę Abrahama, nie może z tej opowieści zrobić użytku; przypowieści nie chcą się nam przypodobać, nie zabiegają o nasze względy, chodzi o treść, która domaga się interpretacji. Bohaterowie biblijni są silniej naznaczeni piętnem indywidualności, a homeryckim brak elementu rozwojowego, wszystko, co wiąże się z historią ich życia, ustalone jest w sposób trwały i jednoznaczny ( Odyseusz po tylu latach tułaczki się nie zmienił!).
Legenda – wszystko, co stawałoby w poprzek konstrukcji legendarnej, co zakłócałoby obraz głównych motywów itd., zostaje wyeliminowane; porządek jednoznaczny
Historia – przebiega w sposób niejednolity, pełen sprzeczności, powikłany
W poematach homeryckich życie rozgrywa się wyłącznie warstwie panującej; jako twór socjalny świat ten jest całkowicie nieruchomy – lud jest niezdolny do podjęcia własnej inicjatywy. W Biblii na scenę wstępuje lud od momentu wygnania z Egiptu.
U Homera to , co powszednie pozostaje w sferze idylliczno – pokojowej , a w Biblii to, co wzniosłe, tragiczne i problemowe realizuje się w sferze domowej i codziennej. Postaci eposu w swej bohaterskiej wzniosłości są bardziej nietykalni niż postaci Starego Testamentu, które w swej godności mogą upaść znacznie niżej ( Adam, Noe, Dawid, Hiob).
Później wykrystalizowała się reguła oddzielenia stylów, nie pozwalała ona na odtwarzanie codziennych wydarzeń w ramach tego, co wzniosłe (np. obmywanie nóg Odyseusza przez Eurykleję ).
| Stary Testament | Iliada |
|---|---|
|
|