Zaimki osobowe mogą pełnić poniższe funkcje w zdaniu:
podmiotu - JA -TY - ON
dopełnienia bliższego - MNIE - CIEBIE - JEGO
dopełnienia dalszego - MNIE - TOBIE - JEMU
mogą być również poprzedzone odpowiednimi przyimkami
Zaimki osobowe pełniące funkcje podmiotu w zdaniu przybierają następujące formy:
liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
---|---|---|
1 osoba | yo | ja |
2 osoba | tú | ty |
3 osoba | él ella usted |
on ona pan, pani |
Yo, tú, usted i ustedes to formy które odnoszą się do rodzaju męskiego i do żeńskiego, natomiast pozostałe osoby mają dwie formy i męską i żeńską.
Forma usted/ustedes jest formą grzecznościową i używaną zwykle w relacjach oficjalnych.
Z tego względu, że w języku hiszpańskim czasowniki odmieniają się przez osoby to występowanie zaimka w zdaniu nie jest konieczne, nierzadko nawet błędne. Istnieją jednak przypadki kiedy ważne jest, żeby ten zaimek występował, tak jak na przykład:
- ¿Juana Montero? - Soy yo. - He leído todo. - Yo también. - No me gusta ir de compras. - A mí tampoco. |
- Juana Montero? - To ja. - Przeczytałem wszystko. - Ja też. - Nie lubię chodzić na zakupy. - Ja też nie. |
---|
Zaimki osobowe, gdy pełnią w zdaniu funkcje dopełnienia bliższego odpowiadają zwykle polskiemu biernikowi - KOGO? CO? - i przybierają następujące formy:
liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
---|---|---|
1 osoba | me | mnie |
2 osoba | te | ciebie |
3 osoba | lo la |
jego, go, pana ją, panią |
Zamiast form lo/los zdarza się, że w 3 os. l. pojedynczej i l. mnogiej w stosunku do osób męskiego rodzaju używa się form le/les.
Te quiero mucho. | Bardzo Cię kocham. |
---|
!!! Zaimki 3 os. l. pojedynczej i mnogiej używa się również w zdaniu wtedy kiedy o danej osobie lub przedmiocie już się wcześniej mówiło i nie trzeba powtarzać rzeczownika, tak jak na przykład:
¿Has leído este libro? No, no lo he leído. | Czytałeś te książkę? Nie, nie czytałem jej. |
---|
Lo może zastępować także w zdaniu jakąś wcześniej przytoczoną wypowiedź, na przykład:
Juan se ha enamorado. ¿lo sabes? | Juan się zakochał. Wiesz o tym? |
---|
Zaimki osobowe w funkcji dopełnienia dalszego odpowiadają natomiast zwykle polskiemu celownikowi - KOMU? CZEMU? - i przybierają poniższe formy:
liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
---|---|---|
1 osoba | Me | mnie, mi |
2 osoba | Te | tobie |
3 osoba | Le/se | jemu, jej, panu, pani |
Te he comprado algo. | Kupiłam Ci coś. |
---|---|
Le he preparado el almuerzo. | Przygotowałam mu/jej obiad. |
Nos ha enviado una carta. | Przysłał nam list. |
Kolejność tych zaimków w zdaniu gdy występują z zaimkami dopełnienia bliższego jest:
I - zaimek dopełnienia dalszego II - zaimek dopełnienia dalszego np.
¿Me preparas un bocadillo? | Przygotujesz mi kanapkę? |
---|---|
Sí, te lo preparo. | Tak, przygotuję Ci ją. |
!!!! Należy zwrócić uwagę na to, iż zaimki le/les przyjmują formę se wtedy, kiedy występują przed zaimkami lo/la/los/las.
No le puedo enseñar estos documentos a Juan. | Nie mogę pokazać dokumentów Juanowi. |
---|---|
¿Por qué no se los puedes enseñar? | Dlaczego nie możesz mu ich pokazać? |
Zaimki osobowe mogą być również poprzedzone w zdaniu przyimkiem. Wtedy przyjmują one poniższe formy:
liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
---|---|---|
1 osoba | mí | nosotros, -as |
2 osoba | ti | vosotros, -as |
3 osoba | él ella usted |
ellos ellas ustedes |
Występowanie powyższych zaimków uwarunkowane jest kontekstem wypowiedzi.
preparar para mí | przygotować dla mnie |
---|---|
hablar de ti | rozmawiać o tobie |
decir a él | powiedzieć mu |
!!! Szczególny przypadek stanowi konstrukcja z przyimkiem CON (z), gdyż w zdaniu zaimki 1 i 2 os. l. poj., czyli mí i ti łączą się z nim tworząc formy:
conmigo
contigo
Ale zaimki él/ella/ellos/ellas tworzą formę consigo z przyimkiem CON tylko i wyłącznie wtedy kiedy zaimek osobowy jest zbieżny z podmiotem w zdaniu, czyli:
Él no quiere llevar a su hermano consigo. | On nie chce zabrać z sobą swojego brata. |
---|
ale:
No quiero hablar con él. | Nie chcę z nim rozmawiać. |
---|
W języku hiszpańskim zaimki zwykle umiejscowione są odwrotnie niż w języku polskim, czyli przed czasownikiem w osobowej formie:
No te lo digo hoy. | Nie powiem ci tego dzisiaj. |
---|
!!! Szczególny przypadek to połączenie zaimków z czasownikami w formie bezokolicznika, gerundio i czasownikami trybu rozkazującego (forma twierdząca).
Zaimki zostają wtedy z nimi połączone np.:
No puedo dejarte un mensaje ahora. (lub: No te puedo dejar un mensaje ahora.) | Nie mogę zostawić Ci teraz wiadomości. |
---|---|
No puedo dejártelo ahora. (lub: No te lo puedo dejar ahora.) | Nie mogę Ci tego teraz zostawić. |
Estoy escribiéndotelo. (lub: Te lo estoy escribiendo.) | Pisze Ci to. |
Dámelo. | Daj mi to. |
Zaimki zwrotne występują tylko i wyłącznie z czasownikami zwrotnymi. W języku polskim istnieje tylko "się", a w języku hiszpańskim każdej osobie przyporządkowana jest inny zaimek.
liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
---|---|---|
1 osoba | me | nos |
2 osoba | te | os |
3 osoba | se | se |
Mi hermano se llama Juan. | Mój brat nazywa się Juan. |
---|---|
Mi madre se despierta temprano. | Moja mama wcześnie się budzi. |
Wśród hiszpańskich ZAIMKÓW DZIERŻAWCZYCH wyróżnia się zaimki nie akcentowane
i akcentowane, które różnią się zarówno znaczeniem i pozycją w stosunku do rzeczownika.
liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
---|---|---|
1 osoba | mi | mój, moja |
2 osoba | tu | twój, twoja |
3 osoba | su | jego, jej |
1 osoba | nuestro - a | nasz, nasza |
2 osoba | vuestro - a | was, wasza |
3 osoba | su | ich |
Zaimki te stosowane są do określenia przynależności danej osoby, czy też przedmiotu
i z reguły informacja ta jest już znana rozmówcy.
¿Has encontrado mi cámara de fotos? | Znalazłeś mój aparat fotograficzny? |
---|---|
¿Puedes llevar mis compras contigo? | Możesz zabrać z sobą moje zakupy? |
Spośród powyższych zaimków tylko nuestro i vuestro przybierają formę również w zależności od rodzaju określanego rzeczownika.
Clara ha visto a tu amiga Mónica con Alfredo. | Klara widziała twoją koleżankę Monikę z Alferdo. |
---|
ZAIMKI DZIERŻAWCZE AKCENTOWANE charakteryzują się tym, że w zdaniu mogą one występować zarówno z konkretnym rzeczownikiem, jak i same. Najważniejsze jest jednak to, że występując razem z rzeczownikiem zawsze umiejscowione są po nim:
liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
---|---|---|
1 osoba | mío mía | míos mías |
2 osoba | tuyo tuya | tuyos tuyas |
3 osoba | suyo suya | suyos suyas |
1 osoba | nuestro nuestra | nuestros nuestras |
2 osoba | vuestro vuestra | vuestros vuestras |
3 osoba | suyo suya | suyos suyas |
Kiedy używamy powyższych zaimków?
- wtedy kiedy w wypowiedzi pojawia się jakiś nowy element i rozmówca chce zaznaczyć
jego przynależność:
Un amigo mío vive en Madrid. | Mój kolega mieszka w Madrycie. |
---|
- wtedy kiedy zaimek dzierżawczy wstępuje w zdaniu samodzielnie:
¿De quién es este perro? ¿Es tuyo? | Czyj jest ten pies? Jest twój? |
---|
- wtedy kiedy rzeczownik poprzedzony jest zaimkiem wskazującym:
¿Puedes devolverme ese libro mío que te presté antes de ayer? | Możesz oddać mi tę książkę którą pożyczyłam Ci przedwczoraj? |
---|
- wtedy kiedy w wypowiedzi pomijamy już wcześniej wspomniany rzeczownik, ale zaimek musi być w tej sytuacji poprzedzony odpowiednim rodzajnikiem:
¿Es tuyo este equipaje? | To twój bagaż? |
---|---|
No, el mío está en la consigna. | Nie, mój jest w przechowywalni bagażu. |
Zaimki wskazujące
mogą występować z rzeczownikiem /ale wtedy nie mają akcentu graficznego/
mogą rzeczownik zastępować i występować samodzielnie /mają wtedy akcent graficzny/
zaimki rodzaju nijakiego NIGDY nie mają akcentu graficznego, gdyż ZAWSZE występują w formie akcentowanej - nie ma przecież rzeczowników rodzaju nijakiego i z tego względu nie mogą poprzedzać żadnego rzeczownika !!!
rodzaj | liczba pojedyncza | liczba mnoga |
---|---|---|
męski | este | estos |
ese | esos | |
aquel | aquellos | |
żeński | esta | estas |
esa | esas | |
aquella | aquellas |
Powyższe zaimki muszą być zawsze zbieżne z rodzajem i liczbą określanego rzeczownika.
esta manta | ten koc |
---|---|
esas mascotas | tamte maskotki |
aquellas camisetas | tamte koszulki |
Zaimków ESTE/ESTA/ESTOS/ESTAS używa się wtedy gdy:
- określane przedmioty, osoby są bliskie wypowiadającemu
¿Te gusta esta chaqueta? | Podoba Ci się ta marynarka? |
---|
Zaimków ESE/ESA/ESOS/ESAS używa się wtedy gdy:
- przedstawiane przedmioty, osoby są bliskie wypowiadającemu
¿Quieres probar ese plato? | Chcesz spróbować to danie? |
---|
Zaimki AQUELL/AQUELLA/AQUELLOS/AQUELLAS natomiast używa się:
- gdy określane przedmioty i osoby są dalekie wypowiadającemu
Aquellos coches son muy caros. | Tamte samochody są bardzo drogie. |
---|
Poza powyższymi zaimkami występują formy nijakiego w liczbie pojedynczej ESTO ESO/AQUELLO :
¿Puedes decirme eso? | Możesz mi to powiedzieć? |
---|