Historia myśli socjologicznej 26.11.2013
W XII-XIII istnieje silny konflikt między władzą święcką a świętą.
Papież ma za sobą wsparcie zakonów, które są prężnymi jednostkami, nie tylko wspólnotowymi ale i gospodarczymi. Są też należący do tych zakonów intelektualiści.
Arystoteles wrócił do łask dzięki arabom, z drugiej ręki-dopiero później wykształcona Europa zaczęła sięgać do oryginałów twórczości Arystotelesa.
Niezależnie od tego sporu, miało to odbicie w państwa, które nie zawsze podlegały władzy cesarskiej, a pozostawały w ciągłej walce z nią.
EUROPA ŚREDNIOWIECZNA
Teren zamętu politycznego i wojen.
Wojna stuletnia
Wojna wewnętrzna: dwóch róż
Społeczeństwo feudalne i władza feudalna jest rozproszone, nie ma silnej władzy centralnej, jeśli jest to silnie zanika.
Coraz silniejsze rycerstwo, państwa podzielone na części, dzielnice. Cesarstwo Niemieckie składające się z wielu samodzielnie oddziałujących części.
Miasta rosną w siłę. Miasta mające względną samodzielność polityczna, względną autonomie, maja niekoniecznie spójne interesy z rozbitym politycznie państwem- miasta interesują się spokojem wewnętrznym, stworzeniem warunków dla przepływu towarów, usług, bezpiecznego i względnie mało kosztownego – są w coraz większym stopniu zainteresowanie wspieraniem silnej władzy centralnej. W miastach występuje samowola w ustanawianiu reguł ekonomicznych. Tworzą najczęściej własne milicje miejskie, siły porządkowe, które wychodzą na zewnątrz murów miejskich starając się ukrócić rabunki, gwałty, zapewnić bezpieczeństwo ludziom i handlowi. Występuje gospodarka towarowo-pieniężna. Miasta dysponuja pieniędzmi które mogą zasilać skarbce feudalne lub majątek centralny
W XIV wieku zaczyna się tworzyć sojusz miast z centralna władzą – PROCES CENTRALIZACJI WŁADZY.
Sposoby centralizacji władzy:
Ukrócenie władzy barona- odebranie monopolu przemocy;
Rozbudowanie siły pilnujących porządku: „policja”
Ujednolicenie systemu praw, reguł norm – których będą pilnować delegowani przez władzę centralną urzędnicy. Urzędnik królewski odpowiedzialny na spokój.
Stanowienie prawa w coraz większym stopniu należy do króla, instytucje dotychczasowe bd istnieć dalej, ale nie będą decydowały; STANY GENERALNE- są zwoływane przez króla- jedynie w problemach nie do rozwiązania (ostatnie zwołane stany generalne 1789roku – kończące się źle dla dotychczasowej władzy);
Władza polowi ale skutecznie odzyskuje monopol finansowy, fiskalny. Nie baron czy książę nakłada podatki, ściąga podatki, myto czy inne pierdoły do łupienia poddanych – władza centralna definiuje jakie podatki, ich wysokość i sposób pobierania. Typy podatków
Podymna – od domostwa
Pogłówne- od głowy, łba
Pośrednie – od konsumpcji. Najbardziej dochodowy i uciążliwy dla poddanych, silniej dotykający biednych niż bogatych. (np. Podatek od soli- jeden z najbardziej dotkliwych podatków w europie, efektywny)
Wprowadzanie podatków – znajdowanie lub wymyślanie tradycji, poprzez którą wprowadza się podatki, odwoływanie się do przeszłości (przywracanie prawa). Władca chcąc legitymizować swoje działanie zmierzające do monopolu fiskalnego, przemocy, prawnego, nie będzie twierdził że to jest mu potrzebne bo sobie to wymyślił, tylko odwołuje się do historii, mitu, tradycji BO istnieje wykształcony w średniowieczu ideał władzy i ideał dobrego władcy. Władca rządzi w imieniu swojego ludu. Niezależnie czy jest czy nie jest wybierany. Rządzi z bożej łaski, boskiego nadania- jest dobrym, chrześcijańskim władcą. Powinien mieć określone cnoty:
sprawiedliwy- rozstrzygający spory zgodnie z pojęciem sprawiedliwości chrześcijańskiej,
miłosierny –opiekun sierot itd., dbać by jego poddani żyli zgodnie z nakazami nauki Chrystusa, powinien sprzeciwiać się kacerstwu itd.
powinien być dobry– dobry pasterz- wprowadzony przez Jezusa Chrystusa, później przez papieża. Można to zeświecczyć- jeśli jest to władca to tak jak dobry pasterz ma dbać o swoich poddanych.
Coraz silniej centralizująca się władza zaczyna, konkretnym państwie, silnie rywalizować politycznie z innymi państwami. Przestrzenią rywalizacji w XIV-XVI w są Włochy, pozbawione odrębnego państwa, ale złożone z wielu państewek różnej rozległości przestrzennej, różnej sile ekonomicznej i różnej sile społecznej.
Miasto państwo- Florencja, Mediolan, Wenecja
Typowo feudalne państwa: Państwo Kościelne, Królestwo Neapolu.
***Podczas centralizacji władzy jednocześnie słaba władza papieża, zaczał się ferment teologiczny i ideologiczny, do kogo należy rzeczywista władza w kościele: do papieża czy do soboru?
W XIII-XV w odkryto sobór powszechny, który miał decydować o:
strukturze doktrynalnej, dogmatycznej,
religii katolickiej,
rozwiązaniach instytucjonalnych jakie powinny być zrealizowane,
zakresie władzy papież- czy jest ona rzeczywistą władzą w okresie miedzy soborowym, czy jest to władza absolutna nad kościołem.
Sobory powodują że władza papieska słabnie, i pojawiają sie duże ilości papieży i anty papieży – nie wiadomo który jest który itd.- wzmacnianie pozycji soborów. Odzywają postulaty reformy- która z jednej strony ma zbliżyć kościół do wiernych, a z drugiej strony ma im jakoś ucywilizować relacje miedzy władzą kościelną, władzą duchową, kościołami narodowymi a władzą papieską
Przestrzenia rywalizacji politycznej staja się Włochy, które złożone z państw, państewek republik królestw księstw, z których każde ma jakieś aspiracji przestrzenne (tłuką się miedzy sobą), gdzie władza jest wyjątkowo niestabilna, ciągle potrzebna jest armia zaciężna złożona z awanturników, nieślubnych dzieci, rycerstwa włoskiego, rycerstwa bez majątków itd. Ci dowódcy usiłowali także wykroić dla siebie przestrzeń polityczną i objąć władze w jakimś mieści, jakimś terenie. (SFORCOWIE, Rodzina Diskontych, Rodziny z Mediolanu, Bentiwiolowie, Malatestowie – ci którzy to zdobyli).
Aspiracje do władzy mają również silne rody mieszczańskie, najczęściej związane z międzynarodowym handlem itd.- bankierzy <- przykład: rodzina Medyceuszy.
Republiki szczególnie związane z handlem, które zarządzane są przez patrycjat.
Społeczeństwa konspiracyjne- reguły prawa nie funkcjonują i nie odpowiadają części obywateli jak i innym postronnym sąsiadom. W takim mieście zaczyna działać N. Machiavelli- miał dobry ogląd co to władca postronny, który cieszy się poparciem swoich poddanych(przynajmniej części); wzór władcy poznany gdy Machiavelli był urzędnikiem- wszedł w kontakt z Aleksandrem VI i jego synem Cezarym, który usiłował odzyskać kontrolę nad usamodzielnionymi częściami państwa kościelnego, usiłował z tego państwa kościelnego zrobić dla siebie dziedziczne księstwo. Korzystał ze zmiennego poparcia, francuzów lub Hiszpanów, którzy byli względnie obecni na terenie półwyspu apenińskiego.
Cnoty renesansowego władcy: (wg syna Aleksandra- Cezarego)
Był typowym rzezimieszkiem- nie dotrzymywał słowa, nie miał jakichkolwiek skrupułów moralnych( po trupach do celu); nawet do najbliższej rodzin- zamordował brata
Nie miał zaufania
Machiavelli bardzo dobrze znał prawo rzymskie, republiki. Bardzo dobrze znał historie własnego miasta. W swoich rozważaniach stawiał sobie pytania i starał się je rozwinąć i odpowiedzieć na dane pytania. Co on myśli na podany problem.
Historie florenckie- zawierają materiał polityczno-historyczny.
Książę
Discorsia
NASTEPNIE ROZWAŻANIA … cdn.