Wojna sześciodniowa. 5 czerwca 1967 – 10 czerwca 1967r.

Geneza konfliktu:

1. Wojna o wodę:

1. Uruchomienie przez Izrael 10 czerwca 1964r. Narodowego Systemu wodnego, mającego na celu nawodnienie pustyni Negew wodami z jez. Tyberiadzkiego znajdującego się w strefie granicznej z Syrią.

2. Niezadowolenie Syrii z działań Izraela. Uznanie działań Izraela w strefie zdemilitaryzowanej, naruszenie integralności terytorialnej, wezwanie krajów arabskich do wypowiedzenia wojny Izraelowi.

3. 13 listopada- rozpoczęcie walk Izraela z Syrią w strefie granicznej. Równoczesne próby zmiany biegu dopływów rzeki Jordan przez Syrię, Jordanię oraz Liban w celu uniemożliwienia działań Izraelowi

4. 1965-1966- ataki terrorystyczne na terenie Izraela organizacji Al-Fatah (Zwycięstwo) na czele której stoi Jasir Arafat

5. 4 listopada 1966 zawarcie porozumienia o wojskowej współpracy między Egiptem a Syrią, zakładające wzajemną pomoc militarną w wypadku ataku Izraela

6. 13 listopada 1966r. – operacja „Shredder”- akcja odwetowa Izraela, wkroczenie do Jordanii. Potępienie działań Izraela przez kraje arabskie oraz ONZ. Mobilizacja armii Jordańskiej , zaostrzenie sytuacji w regionie.

7. Wzajemnie działania zbrojne między Izraelem a Syrią- prośba Syrii o pomoc Egiptu

1. Blokada cieśnin Tirańskich przez Egipt.

1. 13 maja 1967 Fałszywa informacja radzieckich władz o rozlokowaniu izraelskiej armii przy granicy z Syrią przekazana Egiptowi- przypuszczenie o przygotowaniach Izraela do inwazji.

2. 16 maja 1967 Żądanie przez Egipt wycofania wojsk ONZ z półwyspu Synaj- ewakuacja wojsk ONZ.

3. Wkroczenie armii egipskiej na półwysep Synaj- zajęcie pozycji przy granicy z Izraelem, mobilizacja wojsk,

4. 22 maja-blokada cieśniny Tirańskiej w celu uniemożliwienia swobodnej żeglugi do izraelskiego portu Eljat w tym dostarczania broni Izraelowi przez USA.- bezpośrednia przyczyna wojny.

5. 25 maja- mobilizacja wojsk izraelskich

6. 26 maja- groźba prezydenta Egiptu Nasera o totalnej wojnie przeciw Izraelowi

7. 28 maja- podpisanie porozumienia iracko-syryjskiego przeciw Izraelowi.

8. 30 maja- sojusz wojskowy między Jordanem a Egiptem przeciw Izraelowi

9. Rozlokowanie sojuszniczych wojsk wzdłuż granic Izraela, przygotowanie do ataku

Przebieg działań zbrojnych:

1. 5 czerwca 1967r.:

1. 5 czerwca 1967r. godz. 7:45. rozpoczęcie nalotów na lotniska egipskie rozlokowane na półwyspie Synaj- atak od strony morza Śródziemnego. Kompletne zaskoczenie wojsk egipskich którzy nie zdążyli nawet wystartować, poniesienie sporych strat , zniszczenie większości floty powietrznej. Zdobycie panowanie powietrznego nad półwyspem Synaj przez Izrael.

2. 12:15 Atak powietrzny na Jordanię i Syrię- również zaskoczenie wojsk arabskich i poniesienie przez nich sporych strat.

3. 8:15 uderzenie lądowe na Synaj (grupa operacyjna Centrum) i Strefę Gazy (grupa operacyjna Północ).

4. Utworzenie frontu syryjskiego. 5 czerwca- W skutek ataku Izraela na Egipt zbrojna odpowiedź Syrii- ataki powietrzne na strategiczne cele- rafineria w Hajfie, lotnisko w Megiddo. Ostrzał artyleryjski w Górnej Galilei.

5. Front jordański. 5 czerwca- ostrzał artyleryjski Tel Awiwu oraz Lod. Atak bombowy na bazy lotnicze, atak lądowy na izraelską część Jerozolimy.

1. 6 czerwca:

1. Strefa Gazy- wyparcie wojsk egipskich ze Strefy Gazy, zajęcie strategicznych miejscowości, przegrupowanie grupy Północ na front jordański.

2. Atak lądowy wojsk syryjskich na przygraniczne miejscowości (Haritio i Sher Jaskor) w rejonie jez. Tyberiadzkiego.

3. Izraelski atak na Jerozolimę. Atak spadochronowy na jordańską część miasta, krwawe walki zakończone zdobyciem Jerozolimy przez Izrael dzień później

4. Zdobycie miast Ramallah oraz Dżenin

5. Tego dnia Rada Bezpieczeństwa ONZ wezwała do zaprzestania walk- bezskutecznie

1. 7 czerwca:

1. Wypieranie oddziałów egipskich w głąb półwyspu Synaj przez Izrael- zajęcie miasta Nachl w centralnej części półwyspu

2. Desant oddziałów izraelskich w Sharm El Sheikh na południu półwyspu- dzięki nie mu udało się odblokować cieśninę Tirańską. Atak oskrzydlający na jednostki egipskie.

3. Opanowanie głównych rejonów Zachodniego Brzegu Jordanu przez Izrael

4. Zajęcie Jerycha bez walki

5. Bombardowanie wzgórz Golan w Syrii przez izraelskie lotnictwo- zniszczenie sporej części artylerii

1. 8 czerwca:

1. największa bitwa pancernea od czasów II wojny światowej. Bitwa zakończyła się klęską Egiptu którego żołnierze w popłochu opuścili miejsce bitwy. Umożliwiło to armii izraelskiej dotarcie do Kanału Sueskiego na zachodzie półwyspu, gdzie zakończono ofensywę.

2. Na froncie jordańskim armia izraelska opanowała dolinę rzeki Jordan aż do wzgórz Hebronu.

3. Pod koniec dnia Jordania oraz Egipt zgodziły się zaprzestać walk, akceptując wezwanie ONZ z 6 czerwca. O 23:30 zawarto rozejm między Izraelem, a Jordanią i Egiptem.

1. 9 czerwca

1. Trwają walki Izraela z Syrią. Izrael próbuje zdobyć ufortyfikowane wzgórza Golan na terenie Syrii

2. Grupa "Południe" nacierała na południe od Jeziora Tyberiadzkiego w głąb Wzgórz Golan. Grupa "Północ" nacierała na północ od Jeziora Tyberiadzkiego.

3. Opór wojsk syryjskich był bardzo silny powodując spore straty po stronie Izraela

1. 10 czerwca:

1. W nocy izraelska armia przedostaje się na tyły wroga przez tereny neutralnego Libanu. Następnie atakuje Syryjczyków od tyłu w rejonie miejscowości Mosad.

2. Po ciężkich bojach armii izraelskiej udaje się przełamać linie wroga i zdobywa twierdzę Tel-Fahar. Armia syryjska jest rozbita.

3. Oddziały izraelskie kierują się w głąb Syrii dochodząc do przedmieścia Damaszku.

4. O godzinie 18:30 Izrael podpisuje rozejm z Syrią kończąc tym samym wojnę sześciodniową.

Wojna sześciodniowa a „zimna wojna”:

1. Strona radziecka:

   1. Ogłoszenie "Deklaracji Solidarności” z krajami arabskimi

   2. Groźba interwencji (przeciw Izraelowi)

2. Strona amerykańska:

   1. Przegrupowanie wojsk stacjonujących na Morzu Śródziemnym w rejony Izraela

   2. Naciski na rząd izraelski o jak najszybsze zakończenie wojny

Bilans:

1. Izrael:

   1. Zdecydowane zwycięstwo

      1. Przejęcie półwyspu Synaj, Zachodniego Brzegu Jordanu, Samarii, Wzgórz Golan

      2. Zdobycie około 800 arabskich czołgów

      3. Znaczące umocnienie pozycji Izraela na Bliskim Wschodzie

   2. Stosunkowo niewielkie straty (779 zabitych, 2563 rannych oraz 14 jeńców, 46 samolotów, 80 czołgów. Około 0,5 mld dolarów)

   3. Pogorszenie się stosunków z Arabami skutkiem czego były późniejsze wojny.

2. Druga strona konfliktu:

   1. Egipt (11 500 zabitych, 20 000 rannych i 5500 jeńców. Utracono 80% sprzętu wojskowego: 350 samolotów, 625 czołgów (w tym 200 porzuconych sprawnych czołgów) i 750 dział artylerii. Blokada Kanału Sueskiego (do maja 1975).

   2. Syria (2500 zabitych, 5000 rannych i 600 jeńców, 57 samolotów i 100 czołgów (w tym 40 porzuconych sprawnych czołgów).

   3. Jordania (około 6000 zabitych, 12 000 rannych i 636 jeńców, 28 samolotów.)

   4. Irak (10 zabitych, 30 rannych, 28 samolotów).

Skutki:

1. Cztery zasady administracji wojskowej na zajętych terenach.

2. Osadnictwo żydowskie powodem napięć.

3. Stanowcze działania strony arabskiej wobec Izraela.

4. Rola Organizacji Wyzwolenia Palestyny.

5. Trzy ustawy dotyczące Jerozolimy

6. Rezolucja ONZ nr 242:

   1. wycofanie izraelskich wojsk z terenów zajętych w wojnie sześciodniowej

   2. wycofanie wszystkich żądań sprzed wojny

   3. poszanowanie praw wszystkich państw regionu do bezpiecznego istnienia w swoich granicach

   4. „ziemia za pokój"

   5. Rola Gunnara Jarringa

Źródła:

1. Historia Powszechna 1939-1997; Antoni Czubiński, Wiesław Olszewski; Wydawnictwo Naukowe UAM.

2. Historia Polityczna Świata XX wieku, 1975-2000; pod redakcją Marka Bankowicza; Wydawnictwo UJ

3. Encyklopedia PWN: Izrael. Historia.

4. Encyklopedia PWN: Organizacja Wyzwolenia Palestyny