3.1.2. Pomoc sektorowi MŚP oferowana przez państwo
Istotnym problemem włoskiej gospodarki jest nierównomierny poziom rozwoju poszczególnych regionów. Włochy wyraźnie dzielą się na wysoko rozwiniętą Północ i słabo rozwinięte Południe, dlatego działania władz skupiają się na szerszej pomocy dla regionów południowej części Włoch.
Pomoc dla sektora MŚP udzielana jest we Włoszech przez szereg licznych podmiotów, m.in.: administrację publiczną, banki oraz instytucje finansowe wspierające finansowanie małych i średnich przedsiębiorstw oraz organizacje zawodowe, których celem jest reprezentowanie wspólnych interesów małych i średnich firm1.
Pomoc publiczna skierowana do sektora MŚP to środki finansowe przeznaczone na nowe inwestycje, działania badawczo – rozwojowe, a także na tworzenie nowych miejsc pracy2.
Do najważniejszych aktów prawnych określających zasady pomocy państwa dla małych i średnich przedsiębiorstw należą: ustawa nr 1329 z 1965 roku, której celem jest zachęcenie przedsiębiorców do zwiększania swoich środków trwałych poprzez zakup lub też wzięcie w leasing nowych maszyn i urządzeń. Zgodnie z ta ustawą Mediocredito Centrale dofinansowuje zakup nabytych przez małe lub średnie przedsiębiorstwo maszyn. Kolejnym istotnym aktem prawnym jest Fundusz Gwarancyjny, który powstał na mocy ustawy nr 341 z 1995 roku, wspiera on przedsiębiorstwa, które mają istotne znaczenie w procesie rozwoju państwa. Ustawa nr 317 z 1991 roku, wspiera rozwój konkurencyjności i innowacyjności sektora MŚP we Włoszech. Dzięki tej ustawie możliwe jest wsparcie finansowe inwestycji w badania czy innowacje prowadzone przez małe i średnie przedsiębiorstwa oraz finansowanie tych firm w momencie wejścia na rynek. Akt prawny nr 317 wprowadził nowe narzędzia pomocy finansowej dla sektora MŚP, są to: pożyczka udziałowa, czyli kredyt który przedsiębiorstwo oddaje po upływie jego terminu, ale zalicza go do funduszy własnych oraz pożyczka podatkowa, czyli możliwość późniejszej spłaty podatku należnego. Równie ważna jest Ustawa nr 488 z 1992 roku, która istotna jest głównie dla przedsiębiorstw z południowej części Włoch, dotyczy ona również obszarów północnych, dotkniętych problemami restrukturyzacji przemysłowej. Przedsiębiorstwa mogące skorzystać z pomocy oferowanej dzięki Ustawie nr 488 to firmy wydobywcze, przemysłowe oraz świadczące usługi w zakresie transferu technologii, informatyki i doradztwa ekonomicznego bądź technicznego. Zgodnie z przepisami zawartymi w tej ustawie małe i średnie przedsiębiorstwa mogą ubiegać się o pomoc finansową przeznaczoną na zakup maszyn, programów, licencji oraz nowych technologii, a także restrukturyzację czy przebranżowienie firmy. Istnienie także akt prawny, na podstawie którego udzielana jest pomoc kobietom zakładającym przedsiębiorstwa. Pomoc ta udzielana jest na podstawie ustawy nr 215 z 1992 roku. Obejmuje ona pomoc finansową przeznaczoną na rozwój działalności, zakup nowych maszyn, urządzeń, patentów oraz działania związane z projektami innowacyjnymi. Akt prawny nr 598 z 1994 roku dotyczy środków przeznaczonych na wspieranie sektora małych i średnich firm w dziedzinie innowacji technologicznych oraz działań związanych z ochroną środowiska naturalnego3.
Włoskiego przedsiębiorcę cechuje skłonność do podejmowania samodzielnych inicjatyw oraz duże zaufanie jakim darzą innych, co przyczyniło się do powstania dystryktów przemysłowych zrzeszających małe i średnie przedsiębiorstwa. Uważanych obecnie za istotny instrument polityki gospodarczej wspierającej rozwój sektora MŚP.
Dystrykt przemysłowy to obszar o dużej koncentracji małych i średnich firm, których powstanie uzależnione jest od powiązań społecznych i kulturowych panujących na danym terenie.
W latach 1999 -2003 większość regionów Włoch utworzyła ustawy regulujące tworzenie i działanie dystryktów przemysłowych, bowiem ustawa nr 317 z 1991 roku nie wzięła pod uwagę specyfiki poszczególnych regionów Włoch, a co za tym idzie przepisy w niej zawarte były zbyt sztywne i sektor MŚP nie miał możliwości indywidualnego podejścia do zrzeszania się4.
We Włoszech bardzo często pomoc ze strony państwa oferowana sektorowi małych i średnich firm możliwa jest dzięki zawieraniu tak zwanych paktów terytorialnych. Są to umowy na podstawie których państwo przekazuje środki pieniężne sektorowi MŚP5.
Przykładem zawarcia takich umów programowych są pakty terytorialne zawarte w Lamezia Terme, Caltanissetta oraz w prowincji Rovigo. Obszary te charakteryzuje słaby rozwój gospodarczy, upadek rolnictwa oraz wysoki poziom bezrobocia. Zawarte pakty prowadzić mają do wzrostu rozwoju lokalnego poprzez promowanie małych i średnich przedsiębiorstw działających na tych terenach, zmniejszanie bezrobocia oraz prowadzenie szkoleń. Dzięki zawartym paktom małe i średnie firmy mają ułatwiony dostęp do środków finansowych oferowanych przez państwo, mogą się rozwijać, wprowadzać innowacje i przyczyniać się do rozwoju regionu6.
W roku 2003 wartość pomocy publicznej udzielanej małym i średnim przedsiębiorstwom włoskim wyniosła 1 485,5 mln euro, co w porównaniu do wielkości pomocy udzielanej w innych krajach UE stanowi relatywnie dużo7.
W ramach wspierania państwa z funduszy strukturalnych UE, Włochy otrzymały w latach 2000-2006 29 mld euro. Programy operacyjne w okresie 2000-2006 utworzone dla południowej części Włoch w niewielkim stopniu wspierały innowacyjność i rozwój technologii wśród małych i średnich firm. Natomiast działania prowadzone w ramach programów operacyjnych w środkowej części Włoch w większym zakresie wspomagają MŚP w zakresie innowacji oraz wprowadzania nowych rozwiązań technologicznych. W latach 2007-2013 pomocą z UE zostały objęte regiony południa Włoch: Sycylia, Pulia, Basilicata, Kalabria oraz Kampania8.
A. Brożkowska, K. Wrana, Małe i średnie firmy na rynkach międzynarodowych możliwości rozwoju działalności na rynkach: Polski, Grecji, Hiszpanii i Włoch, CTC Polska, Opole 2008, s. 51↩
F. Misiąg, Pomoc publiczna dla małych i średnich przedsiębiorstw. Mity i rzeczywistość, red. F. Misiąg, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 2005, s. 15↩
A. Brożkowska, K. Wrana, Małe i średnie firmy na rynkach międzynarodowych możliwości rozwoju działalności na rynkach: Polski, Grecji, Hiszpanii i Włoch, CTC Polska, Opole 2008, s. 51-52↩
A. Surdej, Polityka państwa wobec sektora małych i średnich przedsiębiorstw we Włoszech, Warszawa 2000, s. 16-17↩
A. Surdej, Polityka państwa wobec sektora małych i średnich przedsiębiorstw we Włoszech, Warszawa 2000, s. 31↩
http://fs.ngo.pl/x/22904, 05.01.2015↩
L. Kuczewska, Pomoc publiczna dla małych i średnich przedsiębiorstw. Mity i rzeczywistość, red. F. Misiąg, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 2005, s. 51, Tab. 2.15↩
http://ec.europa.eu/regional_policy/atlas2007/fiche/it_en.pdf, 01.01.2015↩