ASPERGILLUS FLAVUS

- wytwarza zarodniki (sporangia)

- występuje głownie w rejonach tropikalnych

- aspergilozy oskrzeli i płuc u osób z zaburzeniami odporności, może wywoływać zapalenie przewodu słuchowego

- wytwarza w dużych ilościach aflatoksyny B1 o działaniu hepatotoksycznym i karcynogennym

PHYTOPHTHORA INFESTANS

(ZARAZA ZIEMNIAKA)

- wytwarza oprócz zarodników (sporangiów) również zoospory

- zarodniki roznoszą się przez wiatr, zoospory gdy jest mokro infekują rośliny

- działa teratogennie i toksycznie głównie na OUN

WPŁYW ZANIECZYSZCZEŃ POWIETRZA NA UKŁAD ODDECHOWY

Emisja zanieczyszczeń w Polsce: SO₂ 51% / NO_2­ 21% / pyły 28%

Źródła tych zanieczyszczeń:

- energetyka zawodowa i przemysłowa 61% SO_2, 50% pyłów i 40% NO_2­

- kotłowe paleniska domowe 30% pyłów, 25% SO_2, i 10% NO_2­

- motoryzacja (znaczenie stale rośnie)

Smog:

- kwaśny (Londyński) – przez SO_2­ w dużych miastach klimatu umiarkowanego

- utleniający (typu Los Angeles) – duża emisja spalin samochodowych w interakcji z dużym nasłonecznieniem, utlenianie związków azotu, w dużych miastach klimatu tropikalnego

ALLIUM SATIVUM

(CZOSNEK)

 obniżenie poziomu cholesterolu we krwi

 obniżenie ciśnienia krwi

 zapobieganie chorobom serca

 zwalczanie infekcji dzięki immunostymulacji

 bakteriobójczo i -statycznie na bakterie Gram „+” i „-”

 konserwuje żywność

ALLIUM CEPA

(CEBULA)

AMORACIA LAPATHIFOLIA

(CHRZAN)

Wszystkie te trzy zawierają: FITONCYDY – lotne cząstki o charakterze olejków eterycznych, wytwarzane

przez rośliny wyższe (naczyniowe)

a) działają bakteriobójczo, bakteriostatycznie, grzybobójczo i

wirusobójczo

b) olejki współdziałają ze sobą, wzmacniają się na wzajem, spektrum

działania zostaje powiększone

c) stosowane w leczeniu drogą inhalacyjną głównie górnych dróg

oddechowych

d) wykazują synergizm z antybiotykami

e) działanie na układ trawienny i kojąco na układ nerwowy

ENTOMOPHTORA MUSCAE

CETRARIA ISLANDICA

(PŁUCNICA ISLANDZKA)

- tworzy porosty przymocowane do podłoża chwytnikami

- każda rzęska posiada na szczycie twór tzw. spermogonium

- w widnych lasach sosnowych i na wrzosowiskach

- obejmuje strefę arktyczną i umiarkowaną półkuli północnej

- zawiera kwasy porostowe które posiadają działanie bakteriostatyczne

RHIZOBIUM SP.

- bakterie glebowe żyjące w symbiozie z roślinami motylkowatymi (np. łubin, soja, głóg, fasola) w naroślach (brodawkach)

- mają zdolność wiązania wolnego azotu

- nadmierna chemizacja rolnictwa powoduje zubożenie gleb w bakterie brodawkowe, np. zaprawy nasienne opóźniają tempo wzrostu szczepów Rhizobium

CANDIDA ALBICANS

- gatunek bezotoczkowego grzyba zaliczany do rzędu drożdżaków

- wywołujący zakażenia oportunistyczne u chorych z obniżoną odpornością - kandydemia

- asymiluje glukozę, maltozę, sacharozę i galaktozę, ale nie laktozę

- kiełkujące blastospory wydłużają się w pseudostrzępki

- chlamydospory – twory kuliste

RHODOTORULA RUBRA

- podstawczak

- syntetyzuje i magazynuje karoteny

- nie tworzą pseudostrzępków

GEOTRICHUM CANDIDUM

- workowiec

- kolonie szarobeżowe i pomarszczone

- komórki wegetatywne, strzępki prawdziwe (długie nitki z przegrodami), artrospory (efekt rozpadu starych strzępek); czasami występują blastospory i pseudostrzępki

- geotrychoza – skóry, paznokci, przewodu pokarmowego, układu oddechowego, narządów płciowych

AMANITA PHALLOIDES

(MUCHOMOR SROMOTNIKOWY)

- bulwa na końcu trzonu, białe blaszki, zielony kapelusz, nieruchomy pierścień, zarodniki bezbarwne eliptyczne z wyrostkiem

- amatotoksyny → uszkodzenie błony śluzowej przewodu pokarmowego, martwica komórek wątroby i kanalików nerkowych

- dawka śmiertelna 0,1 mg/kg masy ciała

- fallotoksyny – inhibitory enzymów wielu procesów metabolicznych

- zatrucie śmiertelne – dawka grzyba (4-6h – wnikanie toksyn do komórek)

- objawy zatrucia:

a. 8-40h – nudności, bóle brzucha, wymioty, biegunka, odwodnienie, wstrząs sercowo-naczyniowy, tachykardia, spadek ciśnienia tętniczego

b. 3-4 dzień – uszkodzenie wątroby, żółtaczka, skaza krwotoczna (wynaczynienia, sińce, kruchość), niewydolność nerek, kwasica metaboliczna

- często mylony z kanią, pieczarką polną (młody ma białe blaszki)

AGARICUS CAMPESTRIS

(PIECZARKA POLNA)

PAXILLUS INVOLUTUS

(KROWIAK PODWINIĘTY / OLSZÓWKA)

RUSSULA EMETICA

(GOŁĄBEK WYMIOTNY)

ATROPA BELLADONNA

(POKRZYK WILCZA JAGODA)

- u dzieci do lat 12 dawka śmiertelna 5-15 owoców

- alkaloidy: atropina, beladonia, L-histocyjanina, skopalamina

- porażenie nerwów autonomicznych przywspółczulnych → rozkurcz mięśni gładkich (działanie parasympatykolityczne)

- przyspiesznie akcji serca

- pobudzenie ośrodkowego układu nerwowego

- rozszerzenie źrenic

- suchość w jamie ustnej

- drgawki, konwulsje, zaburzenia świadomości

DATURA STRAMONIUM

(BIELUŃ DZIĘDZIERZAWA)

- alkaloidy: atropina, beladonia, L-histocyjanina, skopalamina

- porażenie ośrodkowego układu nerwowego i nerwów przywspółczulnych

DIGITALIS PURPUREA

(NAPARSTNICA PURPUROWA)

- glikozydy o działaniu nasercowym, saponiny i flawonoidy, najsilniejsza digitalna

Nazwa	Występowanie oraz budowa	Choroby	Toksyny	Jest wektorem dla:	Zdjęcie
LEIURUS (SKORPION)			neurotokstyna atakującą układ nerwowy
ANOPHELES MACULLIPENNIS (KOMAR WIDLISZEK)	krajach klimatu tropikalnego i subtropikalnego, także w klimacie umiarkowanym, larwa z krótkim syfonem			Plasmodium
CULEX PIPIENS (KOMAR KŁUJĄCY)	krajach klimatu tropikalnego i subtropikalnego, także w klimacie umiarkowanym, larwy z długim syfonem, głaszczka stanowi 1⁄3 długości kłujki		neurotoksyny, ornitozy
APIS MELLIFERA (PSZCZOŁA MIODNA)	ząbki na żądle		Toksoalbuminy, kwas mrówkowy, histamina, acetylocholina, hialuronidaza→ rozpuszczanie tkanki łącznej, 2 % populacji wrażliwe, dawki śmiertelne: dorośli 245 mg = 500 użądleń; dzieci 20 mg = 40 użądleń
VESPULA VULGARIS (OSA ZWYCZAJNA)	osłonka na żądle, brak ząbków		Toksoalbuminy, kwas mrówkowy, histamina, acetylocholina, hialuronidaza→ rozpuszczanie tkanki łącznej, 2 % populacji wrażliwe, dawki śmiertelne: dorośli 245 mg = 500 użądleń; dzieci 20 mg = 40 użądleń
VESPA CABRO (SZERSZEŃ)	jest to największy gatunek os
LUCILIA SERICATA (MUCHA ZIELONA)	oblega padlinę, żyje w śmietnikach	Muszyca, larwoterapia – leczenie trudno gojących się ran
SARCOPHAGA HAEMORRHOIDALIS (ŚCIERWICA)	kratownica na odwłoku, jajożyworodna, żyje w śmietnikach
BUFO BUFO (ROPUCHA SZARA)			bufoteniny (aminy biogenne) o właściwościach nasennych i bufogeniny (toksyny steroidowe) o budowie chemicznej i działaniu zbliżonym do glikozydów nasercowych
VIPERA BERUS (ŻMIJA ZYGZAKOWATA)	jedyna jadowita w Polsce		hemorraginę uszkadzającą ściany naczyń krwionośnych, neurotoksyny – zawroty głowy, nudności i wymioty, hialuronidazę – pozwala na rozprzestrzenianie się jadu, dawka śmiertelna 100-175 mg,

Tego nie zapamiętałem:

- Acinetobacter baumanni – tlenowa bakteria izolowana na OIOM`ie od pacjentów z oddziału

- Enterobacter cloace - izolowana na OIOM`ie, droga infekcji: między pacjentami

- Bulkholderia cepacia – wywołuje „cepacia syndrom” – gwałtownie przebiegające zapalenie płuc (u 20% zainfekowanych pacjentów)

- Klebsiella pneumoniae – podobnie jak Escherichia coli

- S. aureus – jego niszą ekologiczną jest przedsionek nosa

- Gronkowce oporne na metycylinę (MRSA)/ na wankomycynę enterokoków (VRE)

- Legionelloza – podwyższone ryzyko zachorowań u biorców przeszczepów (przyczyną jest woda w szpitalach)

- Bakterlemia – częsta u ludzi starszych (20-40% śmiertelności)

- Avoparcyna (glikopeptyd) i wirginiamycyna (streptogramina) (promotory wzrostu dla zwierząt) – odpowiedniki wankomycyny i pristinamycyny

- Lactobacillus sp. Bifidobacterium sp. – bakterie przyjazne dla człowieka (flora fizjologiczna)

- wirusy cytomegalli – niegroźne, ale ulegają aktywacji u pacjentów po przeszczepach i tych z AIDS

- 80% zakażeń grzybami w szpitalach wywołuje Candida sp. (40-60% śmiertelności), 1,3% Aspergillus

Higiena: działania obejmujące obszary:

- czyszczenie i dekontaminacja, pranie i sprzątanie

- bezpieczeństwo pacjentów

- higiena kuchni i pożywienia

Wirusy onkogenne:

- wirusy brodawczaka (ang. Human Papillomavirus – HPV) [rak szyjki macicy, jamy ustnej i krtani]

- wirus Epsteina–Barr (EBV) [chłoniak]

- wirus hepatitis B (HBV) [rak wątroby]

- wirus herpes mięsaka Kaposiego (KSHV)

Ekologia

          wg Haeckla: nauka o związkach organizmów z warunkami organicznymi i nieorganicznymi ich otoczenia i wzajemnych stosunkach organizmów żyjących w tym samym miejscu [oraz o działaniu tych organizmów na ich środowisko – Kadłubowski]

          wg Eltona: nauka o historii naturalnej.

          wg Oduma: nauka o strukturze i funkcjonowaniu przyrody.

          wg Krebsa: nauka o zależnościach decydujących o liczebności i rozmieszczeniu organizmów. 

Ekologia medyczna – zajmuje się przede wszystkim zagadnieniami chorobotwórczego działania warunków środowiska [biosfera, technosfera, socjosfera, noosfera] na populacje człowieka, a także skutkami zdrowotnymi degradacji tego środowiska i sposobami jego odnowy. Ekologia medyczna zajmuje się także zagadnieniami przeżywania istot żywych w krańcowych warunkach.

Biosfera – część czasoprzestrzeni, w której mogą przebywać istoty żywe. Należy do niej:

 

o         Aerosfera [najniższa warstwa atmosfery]

o         Hydrosfera

o         Litosfera 

Biosfera jest niezwykle złożonym systemem regulacji. Jest stale monitorowana przez liczne obserwatoria i systemy komputerowe. 

Biotop [bios – życie; topos – miejsce] – ograniczony czasoprzestrzennie zespół warunków abiotycznych niezbędnych w określonym natężeniu do przeżywania i wzrostu danej biocenozy. Są to przede wszystkimczynniki fizyczne [przyspieszenie ziemskie, czynniki mechaniczne, ciśnienie ciała stałego, ciśnienie hydrostatyczne i atmosferyczne, fale dźwiękowe, ciśnienie osmotyczne, napięcie powierzchniowe, lepkość, promieniowanie elektromagnetyczne i korpuskularne, temperatura, wilgotność] i chemiczne [stężenie jonów wodorowych, pierwiastki i związki nieorganiczne i organiczne].

Biotop jest strukturą dynamiczną, zmienną w czasie i przestrzeni. Związana z nim biocenoza wywiera wpływ jego warunki.

Antropopresja – całokształt wpływów i oddziaływań człowieka kształtujący współczesne oblicze Ziemi 

        Głównym źródłem zanieczyszczeń aerosfery gazami cieplarnianymi [CO₂, CH₄, O₃, freony] jestenergetyka przemysłowa, zawodowa i domowa, oraz pojazdy mechaniczne – może to powodować ocieplenie klimatu, czyli: przesunięcie stref klimatycznych, wzrost huraganów i susz, podwyższenie poziomu wód oceanów wskutek topnienia lodowców, zaburzenia biogeochemicznego obiegu substancji w biosferze, zwiększenie zasięgu występowania niektórych chorób [malaria, żółta gorączka].

        Zanieczyszczenia pyłami [spaliny ropopochodne, sadza, popioły, piasek] oraz smogiem [wodną mgłą nasyconą SO₂]

        Pyły utrudniają wymianę gazową u roślin, zwierząt i człowieka], mogą prowadzić do pylicy, przewlekłego nieżytu oskrzeli

        Uszkodzenie warstwy ozonowej, zwiększenie promieniowania UV-B powodującego podrażnienia skóry i narządu wzroku

        Zanieczyszczanie wody na wszystkich etapach jej krążenia w biosferze. Główną przyczyną są ścieki komunalne i przemysłowe.

        Deficyt wody spowodowany działaniami antropogenicznymi związanymi z technosferą

        Obniżenie aktywności biologicznej gleby, lub jej całkowite zniszczenie poprzez: wyrąb lasów, niszczenie naturalnej pokrywy roślinnej, zakwaszanie lub alkalizacja oraz chemiczne zanieczyszczanie odpadami przemysłowymi i agrotechnicznymi [metale ciężkie, substancje ropopochodne, pestycydy], skażenia powybuchowe i radioaktywne, niewłaściwa uprawa i eksploatacja, zaburzenia gospodarki wodą, zasolenie, wody kopalniane, nadmierne nawożenie upraw, górnictwo odkrywkowe i podziemne, zwałowiska i wysypiska odpadów, budownictwo [komunalne, komunikacyjne, przemysłowe, hydrotechniczne]

        Chloroorganiczne pestycydy [aldryna, dieldryna, endryna, chlordan, DDT, heptachlor, mireks, toksafen], heksachlorobenzen, chlorowane bifenyle, dioksyny, furany = tzw. Trwałe zanieczyszczenia organiczne

        Katastrofy przemysłowe, wybuchy nuklearne, pożary, zamachy terrorystyczne, skażenie toksyczne 

Populacja

              złożona struktura biologiczna o licznych układach regulacji sprzężenia zwrotnego ujemnego i dodatniego, stanowiąca zbiór osobników określonego gatunku, żyjących jednocześnie i rozradzających się swobodnie w tym samym biotopie lub jego wyodrębnionej części

              podstawowa jednostka biologiczna w ekologii, gdyż stanowi miejsce wymiany informacji genetycznej między osobnikami

              przedmiot działania selekcyjnego czynników abiotycznych i biotycznych

 

Ekosystem [oikos – dom; systema – całość] – ultrastabilny [ma możliwość przestrajania swoich regulatorów w zależności od otrzymywanych sygnałów z otoczenia] układ regulacji, składający się z biocenozy i biotopu, częściowo otwarty, wykorzystujący energię [promieniowanie Słońca, związki organiczne] i wodę także spoza swego biotopu

Biocenoza – układ populacji różnych gatunków związanych ze wspólnym biotopem

Ontosfera – zbiór organizmów w biosferze, jako miejsce przeżywania innych ustrojów żywych, który cechuje olbrzymia biomasa.

Ontohabitat – organizm będący siedliskiem, w którym egzystują charakterystyczne dla niego organizmy; reaguje aktywnie na bytujące w nim populacje odczynami fizjologicznymi, fizjopatologicznymi i patomorfologicznymi, w tym humoralnymi i komórkowymi, miejscowymi i ogólnymi 

Ontocenoza – zbiór organizmów zamieszkujących ontohabitat

Interakcje biocenotyczne

1.        Interakcje wewnątrzgatunkowe 

a)        Antagonizm

       Autointoksykacja [samozatruwanie]

       Konkurencja [przestrzenna, pokarmowa, rozrodcza]

       Eksploatacja [kanibalizm] 

b)        Protekcjonizm

       Allelokataliza [wzajemne pobudzanie się do rozrodu i rozwoju wytworami swojej przemiany materii]

       Kooperacja

2.        Interakcje międzygatunkowe

a)        Neutralizm

       Koegzystencja

       Saprobioza

b)        Antagonizm

       Antybioza [zahamowanie procesów życiowych jednych mikroorganizmów przez inne, produkujące antybiotyki]

       Konkurencja [przestrzenna, pokarmowa]

       Eksploatacja [roślinożerność, drapiestwo, pasożytnictwo]

c)        Protekcjonizm

       Foreza

       Synoikia

       Epioikia

       Endoikia

       Komensalizm

       Mutualizm

Pozytywne antropogeniczne oddziaływanie na biosferę to ochrona przyrody. Polega na zapobieganiu antropopresji i usuwaniu jej skutków, a także katastrof ekologicznych w biosferze lub poszczególnych ekosystemach.

        Komisja Ochrony Osobliwości Przyrody

        1925 – czasopismo Ochrona Przyrody [organ Państwowej Rady Ochrony Przyrody]

        Ustawy o ochronie przyrody 1920 i 1934, 1949 [+ zasoby przyrody]

        1980 ustawa o ochronie i kształtowaniu środowiska

        2001 ustawa Prawo Ochrony Środowiska

        definicja ochrony środowiska – podjęcie lub zaniechanie działań umożliwiających zachowanie lub przywrócenie równowagi przyrodniczej

        definicja równowagi przyrodniczej – stan, w którym na określonym obszarze istnieje równowaga we wzajemnym oddziaływaniu: człowieka, składników przyrody żywej i układu warunków siedliskowych tworzonych przez składniki przyrody nieożywionej

        definicja środowiska – ogół elementów przyrodniczych, w tym także przekształconych w wyniku działalności człowieka, a w szczególności powierzchnia ziemi, kopaliny, woda, powietrze, zwierzęta, rośliny, krajobraz, klimat

        reguluje sprawy degradacji aerosfery, użytkowania hydrosfery i eksploatacji litosfery

        Poza ustawami obowiązują liczne rozporządzenia, przepisy prawne, ogólne i lokalne.

        Instytucjami ochrony środowiska są Państwowa Rada Ochrony Środowiska, komisje d/s ocen oddziaływania na środowisko oraz fundusze ochrony środowiska

        Odpowiednie przepisy prawne ustalają w Polsce obszary miejsko-przemysłowe zagrożenia ekologicznego

        Wyodrębnia się obszary chronione o szczególnej wartości krajobrazów, ekosystemów, wód, gatunków roślin i zwierząt

        Strefy ochronne, parki narodowe, rezerwaty

        Banki genów [gatunki zagrożone wymarciem]

 

 

 

...