T: Układ chłonny, = układ limfatyczny

• Jest zarówno częścią układu krążenia, jak i układu odpornościowego.

• Układ chłonny tworzą:

- naczynia,

- krążąca w naczyniach chłonka,

- węzły chłonne,

- migdałki,

- układu siateczkowo-śródbłonkowego zlokalizowane przede wszystkim w śledzionie i wątrobie, ale również szpiku kostnym, jelitach i płucach.

1. Funkcje układu chłonnego

• usuwanie z organizmu drobnoustrojów patogennych, komórek nowotworowych

• wchłanianie z przewodu pokarmowego i transport trójglicerydów

• transport niektórych produktów przemiany materii

• zabezpieczanie tkanek przed obrzękiem.

1. Źródła chłonki

• Chłonka (limfa) jest płynem tkankowym składającym się z wody, soli mineralnych, białek, nadających jej charakterystyczne mleczne zabarwienie tłuszczy i limfocytów (komórek układu odpornościowego)

• Dziennie przez układ chłonny przepływa około chłonki

• Zawarta w naczyniach chłonnych

• Chłonka pierwotna – chłonka naczyń włosowatych

• Chłonka wtórna – znajduję się w naczyniach chłonnych małych i w naczyniach chłonnych dużych. Powstaję przez zagęszczenie chłonki pierwotnej

• Chłonka według C. Drinkera „płynie z krwi do krwi” – z przestrzeni międzykomórkowych, w których powstaje jako przesącz osocza krwi, do naczyń żylnych.

1. Regionalne węzły chłonne

• węzły chłonne regionalne - te, które są włączone w drogę limfatyczną części ciała lub jakiegoś narządu

• jeżeli w danym obszarze toczy się proces chorobowy (zakażenie, nowotwór), węzeł chłonny nie pozwala na jego rozprzestrzenianie się. 

1. Wskazać kierunki drenażu dla sutka, płuc, jamy brzusznej, miednicy mniejszej, narządów płciowych zewnętrznych

• płuca

• sutek

1. Grasica

• Jest narządem śródpiersia przedniego, zaliczanym również do narządów układu wewnątrzwydzielniczego

• Grasica zawiaduje całym układem chłonnym oraz wytwarza limfocyty (komórki układu odpornościowego), głównie w okresie płodowym i dziecięcym

• Okresem, w którym grasica jest najbardziej rozwinięta jest, z tego wniosek, wiek dziecięcy

• W okresie dojrzewania narząd zaczyna zanikać i stopniowo jest zastępowany przez tkankę tłuszczową (proces inwolucji)

• Proces zanikania związany jest ze wzrostem poziomu hormonów płciowych, na które jest wrażliwa.

• Grasica bierze udział w procesie odporności organizmu

• Produkowane w szpiku kostnym limfocyty trafiają do grasicy, gdzie nabywają zdolności rozpoznawania obcych antygenów

• Następnie gotowe do pełnienia swej roli limfocyty trafiają do obwodowych narządów chłonnych tj. węzły chłonne, śledziona, gdzie zachodzić będzie wytwarzanie limfocytów potomnych z nabytymi już wcześniej umiejętnościami.

1. Śledziona

• Jest nieparzystym dość kruchym narządem położonym w podżebrzu lewym w górnej części jamy brzusznej i największym narządem układu limfatycznego

• Kształt śledziony jest zmienny i modelowany głównie przez narządy sąsiednie

• Czynność śledziony polega na:

- magazynowaniu krwi,

- niszczeniu zużytych erytrocytów, leukocytów (krwinek białych) i trombocytów (płytek krwi),

- wytwarzaniu limfocytów (komórek układu odpornościowego) i monocytów,

- udziale w odpowiedzi immunologicznej m.in. dzięki wytwarzaniu przeciwciał odpornościowych (immunoglobulin).

- Nadmierna czynność śledziony, w której dochodzi do niszczenia dużej liczby erytrocytów nazywana jest hipersplenizmem.

• Śledziona w szczególnych sytuacjach (np. uraz) może zostać usunięta. Brak śledziony nie wpływa negatywnie na życie człowieka, a jej funkcje przejmowane są przez inne narządy układu chłonnego, wątrobę i szpik kostny.

7. Główne grupy węzłów chłonnych

układ chłonny – łacina

Polski	Łacina
Układ chłonny	SYSTEMA LYMPHATICUM
Naczynia chłonne	VASA LYMPHATICA
Naczynia chłonne małe	VASA LYMPHATICA PARVA
Splot chłonny	PLEXUS LYMPHATICI
Naczynia chłonne duże	VASA LYMPHATICA MAGNA
Przewód piersiowy	DUCTUS THORACIUS
Przewód chłonny prawy	DUCTUS LYMPHATICUS DEXTER
Węzły chłonne	NODI LYMPHATICI/LYMPHONODI
Chłonka	LYMPHA
mlecz	CHYLUS