PATOLOGIE SPOŁECZNE
kolokwium część 1

AGRESJA

∆ Definicja:

Agresja (z łac. Agressio- napaść) w psychologii oznacza działanie skierowane przeciwko ludziom lub przedmiotom wywołującym u jednostki niezadowolenie lub gniew. Celem agresji jest wyrządzenie szkody przedmiotowi agresji, określonym osobom lub grupom społecznym.

∆ PRZYCZYNY I ŹRÓDŁA AGRESJI:

-Osobowościowe ( predyspozycje wrodzone, uszkodzenie centralnego układu nerwowego, zaburzenia somatyczne)

-Tkwiące w środowisku rodzinnym ( kryzys rodziny, błędy wychowawcze rodziców, rodziny patologiczne)

-Tkwiące w środowisku szkolnym ( organizacyjne, psychologiczno- społeczne, pedagogiczne)

-Inne ( środki masowego przekazu, grupy rówieśnicze, płeć, wiek)

*MAKROSPOŁECZNE

-Odrzucenie norm moralnych, a w szczególności tych, które są -niewygodne dla realizacji aktualnego celu

-Totalna krytyka autorytetów

-Brak umiejętności w zakresie negocjowania i rozwiązywania problemów

-Utrzymujące się od kilku lat bezrobocie

*MIKROSPOŁECZNE

*Rodzinne
Odrzucenia emocjonalnego

-Braku należytej opieki ze strony obojga rodziców

-Alkoholizmu jednego z rodziców

-Stosowanie niewłaściwych metod wychowawczych (używanie przemocy wobec dziecka, niewłaściwe stosowanie systemu nagród i kar, rozpieszczanie potomstwa)

*Media

-Naśladowanie postaci z filmów grozy, które funkcjonują jak modele od których widz uczy się nowych wzorów zachowań

-Widz przyswaja agresywne zachowanie bohatera, z którym identyfikuje się, a którego brutalne zachowanie jest przekazywane jako usprawiedliwienie

-Agresywne zachowanie jest konsekwencją wysokiego napięcia emocjonalnego, jakie zostało wywołane przez oglądane sceny

-Oglądanie przemocy przytępia reakcje widza na gwałt dziejący się w rzeczywistości

*Czynniki związane ze szkołą

-Zbyt dużo dzieci w klasach, ograniczona ruchliwość

-Czas spędzony w sposób jednostronnie ukierunkowany

-Zbyt wiele sytuacji bez możliwości wyboru ( np. wycofania się grupy)

-Struktura organizacyjna szkoły ( nauka zmianowa, łączenie klas, duża liczebność uczniów w szkole powodująca anonimowość zarówno uczniów jak i nauczycieli)

-Ogólny standard budynku jak i otoczenia ( oświetlenie, poziom hałasu, wystrój pomieszczeń)

-Niewłaściwa kontrola uczniów

-Częste zmiany nauczycieli

*Czynniki psychologiczne

-Frustracja wynikająca z braku dobrego kontaktu z dorosłymi lub agresja z ich strony

-Brak jasnych i przestrzeganych reguł życia szkolnego

-Nieumiejętność radzenia sobie z przeżywaniem silnych i negatywnych uczuć zwłaszcza złości

-Frustracja spowodowana brakiem perspektyw życiowych

∆ RODZAJE AGRESJI:

Agresja fizyczna
może przybierać formę zachowań napastliwych lub destruktywnych o bezpośrednim lub pośrednim charakterze.
Bezpośrednie:

-Uderzanie i kopanie

-Wybuchy złości

Pośrednie:
niszczenie lub uszkodzenie rzeczy stanowiących własność osoby
*Agresja słowna
Bezpośrednia:

-Wypowiedzi napastliwe tj. grożenie, straszenie, odpędzanie

-Wypowiedzi szkodzące tj. odbieranie uprawnień przysługujących danej osobie, podawanie nieprawdziwych informacji, wypowiedzi poniżające takie jak: przezywanie, wyśmiewanie, wysuwanie nieuzasadnionych wątpliwości.
Pośrednia agresja słowna to wypowiedzi agresywne mające wyrządzić przykrość lub szkodę danej osobie. Są skierowane do osób trzecich. Przejawia się w zakresie wypowiedzi napastliwych, szkodzących i poniżających

∆ SKUTKI AGRESJI:

*Fizyczne:

-Drobne uszkodzenia

-Okaleczenia ciała i ciężkie pobicia

-Gwałty, śmierć

-Zniszczenie lub uszkodzenia żywych organizmów tj. roślin, pobicia zwierząt

-Szkody materialne ( zniszczenia, zdemolowanie mienia np. wybite szyby, połamane krzesła)

*Psychiczne:

-Bezpośrednie przejawiają się zależnie od sytuacji i właściwości dziecka- reakcjami typu płacz, krzyk, ucieczką, agresją ( biciem, pluciem, kopaniem)

*Skutki pośrednie :

-zaburzenia w koncentracji uwagi

-zaburzenia snu, łaknienia

-moczenie się nocne

∆ Jak pomóc ofierze i sprawcy:

*Pokierowanie i rozwiązanie sytuacji to uruchomienie programów naprawczych:

-działania wspierające ofiary przemocy

-skierowanie sprawcy do zespołu ekspertów

-konsultacje ze specjalistami spoza szkoły

-wspieranie rodziny ofiary i sprawcy przemocy

-plan kontaktów z tymi rodzinami

-plan kontaktów z ośrodkami poza szkolnymi

-spotkania informacyjne z nauczycielami i rodzicami

*Wsparcie i kontrola:

-tworzenie grup wsparcia

-indywidualne poradnictwo

-terapia grupowa

-program doradczy

-program pomocy koleżeńskiej

-program wsparcia w szkole i poza nią

∆ Instytucje pomagające:

-Pedagog Szkolny i lekarz pierwszego kontaktu

-Poradnie Psychologiczno-Pedagogiczne

-Poradnie Zdrowia Psychicznego dla Dzieci i Młodzieży

PRZEMOC W RODZINIE

∆ DEFINICJA (wg ustawy o przeciwdziałaniu przemocy z lipca 2005r):
przemocy w rodzinie – należy przez to rozumieć jednorazowe albo powtarzające się umyślne działanie lub zaniechanie naruszające prawa lub dobra osobiste osób (wymienionych w pkt 1), w szczególności narażające te osoby na niebezpieczeństwo utraty życia, zdrowia, naruszające ich godność, nietykalność cielesną, wolność, w tym seksualną, powodujące szkody na ich zdrowiu fizycznym lub psychicznym, a także wywołujące cierpienia i krzywdy moralne u osób dotkniętych przemocą.

∆ CYKLE PRZEMOCY:
*Faza narastającego napięcia - jest to początek cyklu, który charakteryzuje się wzrostem napięcia i natężeniem sytuacji konfliktowych. Na tym etapie dochodzi do rozmaitych incydentów takich jak np. przejawy zazdrości, gniewu, kontrolowanie członków rodziny, używanie obraźliwych słów, poniżanie bliskiej osoby.
Sprawca jest stale poirytowany i prowokuje kłótnie. Sytuacja staje się nie do zniesienia i pojawia się agresja
*Faza ostrej przemocy - następuje wybuch gniewu i wyładowanie agresji. Podirytowany sprawca wpada w szał, traci całkowicie kontrolę nad swoim zachowaniem i może pobić, zranić, okaleczyć ofiarę.
Ta faza trwa stosunkowo krótko, ale może się zakończyć dramatycznie, (TU ZWRACAMY SIĘ O POMOC)
*Faza miodowego miesiąca - jest to faza skruchy ze strony sprawcy i okazywania miłości.
Agresor usprawiedliwia swoje zachowanie, okazuje żal z powodu tego co się stało i zaklina się, że to już się więcej nie powtórzy. Jeśli na tym etapie sprawca nie podda się terapii, bez specjalistycznej pomocy,
nie jest w stanie wytrzymać w spokoju. Ponownie wzrasta w nim napięcie i wszystko zaczyna się od nowa.
(TU NASTĘPUJE WYCOFANIE)

∆ proces wiktymizacji:
Wiktymologia- nauka o ofierze
*Syndrom wyuczonej bezradności- osoba poszkodowana chodzi po instytucjach po pomoc, jednak tej pomocy nie otrzymuje, (np. mąż uderzy żonę, ta biegnie do matki), „Jestem sam z tym problemem, wolę żeby było źle bo może być jeszcze gorzej”
*Zjawisko prania mózgu- sprawca wmawia ofierze różne rzeczy, ogranicza kontakty, zabiera pieniądze, krytykuje, ofiara zaczyna w to Wierzyc.
*Efekt psychologicznej pułapki- ofiara ma cel, np. religia wartością: sprawca nosi krzyż- przemoc normą).
*Syndrom sztokholmski- ofiara blisko sprawcy, izolacja ofiary, świat ofiara-sprawca, potem ofiara przyzwyczaja się do tego (jako mechanizm obronny).

∆ RODZAJE PRZEMOCY:
*Przemoc fizyczna - jest intencjonalnym zachowaniem niosącym ryzyko uszkodzenia ciała, niezależnie czy do tego dochodzi. Przejawami przemocy fizycznej są: popychanie, policzkowanie, szarpanie za włosy, uderzanie pięścią, kopanie, przypalanie papierosem, duszenie, rzucanie przedmiotami, plucie, świadome stwarzanie niebezpiecznych sytuacji. Przy opisie przemocy fizycznej uwzględnia się nie tylko jej przejawy, ale także skutki w postaci uszkodzenia ciała i wskazań do konsultacji i leczenia medycznego.
(UCIECZKA ≠ ATAK; NARUSZANIE NIETYKALNOŚCI CIELESNEJ JEST KARALNE)
*Przemoc seksualna - polega na zmuszaniu osoby do aktywności seksualnej wbrew jej woli, kontynuowaniu aktywności seksualnej, gdy osoba nie jest w pełni świadoma, bez pytania o jej zgodę lub gdy obawia sie odmówić. Przemoc seksualna występuje z fizycznym i psychicznym znęcaniem się. Do przemocy zalicza się: gwałt, stosunek analny, oralny wbrew woli partnera, filmowanie podczas seksualnej aktywności, rozbieranie z użyciem siły.
*Przemoc psychiczna - zawiera przymus i groźby, zastraszanie, emocjonalne wykorzystywanie za które uważa się oskarżanie, upokarzanie, poniżanie, obwinianie, wyzwiska, wmawianie choroby psychicznej, zabranianie korzystanie z telefonu, zakaz opuszczania domu, zabieranie pieniędzy. Przemoc psychiczna niszczy poczucie własnej wartości i godności, a same ofiary mówią, że jest bardziej raniąca niż fizyczne znęcanie.

*Cyberprzemoc – obraźliwe komentarze, zamieszczanie zdjęć bez zgody, podszywanie się pod kogoś,

włamania na strony.
*Stalking - nękanie kogoś (najpierw przez telefon, potem osobiście)
*Mobing - przemoc w zakładzie pracy, pracodawca nad pracownikami.
*Ekonomiczna – zabieranie i wydzielanie pieniędzy.
*Zaniedbanie – niezaspokojenie podstawowych potrzeb osoby niesamodzielnej.
* Buling – grupa osób znajduje sobie osła ofiarnego.
*Przemoc aksamitna – nadopiekuńczość.

∆ KONSEKWENCJE DLA SPRAWCY:
- sprawca opuszcza mieszkanie,
- zakaz zbliżania się na X odległość,
- zatrzymanie lub tymczasowe aresztowanie sprawcy,
- odebranie dzieci z domu gdzie dochodzi do przemocy społecznej.

∆ INSTYTUCJE POMAGAJĄCE:
-MOPR (Miejskiego Ośrodka Pomocy Rodzinie)
-Powiatowe Centra Pomocy Rodzinie

-Komitet Ochrony Praw Dziecka

-Rzecznik Praw Dziecka

-CPK – Centrum Praw Kobiet

-Ogólnopolskie Pogotowie dla Ofiar Przemocy w Rodzinie „Niebieska linia”

-Policyjny Telefon Zaufania 0-800-12-02-26

-Telefon zaufania „Zatrzymaj Przemoc” 0-800-120-148

- Policja

-Szkolny pedagog, psycholog

-Fundacja MEREDI

BARDZO WAŻNE JEST ABY POSZKODAOWANY DAŁ SYGNAŁ ŻEBY SPRAWCA PRZESTAŁ!
PRZEMOC JEST PRZESTEPSTWEM ŚCIGANYM Z URZĘDU!

BEZDOMNOŚĆ

∆ DEFINICJA (wg Ustawy o Pomocy Społecznej):
Osoba bezdomna- osoba niezamieszkująca w lokalu mieszkalnym w rozumieniu przepisów o ochronie praw lokatorów i mieszkaniowym zasobie gminy i niezameldowana na pobyt stały, w rozumieniu przepisów o ewidencji ludności i dowodach osobistych, a także osobę niezamieszkująca w lokalu mieszkalnym i zameldowaną na pobyt stały w lokalu, w którym nie ma możliwości zamieszkania.

∆ FAZY ROZWOJU BEZDOMNOŚCI:
*Załamanie się programu życiowego, definiowanego zwykle jako przełomowy moment w życiu jednostki o zabarwieniu pejoratywnym, np. utrata pracy, zerwanie związku uczuciowego, uszczerbek na zdrowiu i inne sytuacje losowe, które mogą stać się katalizatorem kolejnych faz. Osoby wysokiego ryzyka bezdomności nie potrafią rozwiązać tych problemów, tylko stosują mechanizmy obronne, polegające na ucieczce od problemów.

*Ubóstwo, czyli poczucie sytuacji bez wyjścia oraz związanego z tym „życia chwilą” i uświadomienie sobie faktu, że nie można sobie poradzić z daną sytuacją. Pogłębia się degradacja psychiczna.

*Akceptacja świadomości bycia bezdomnym, Dotyczy to przewartościowania i przedefiniowania samego siebie. Rozpoczęcie fazy, w której zaczyna się myśleć, mówić i spostrzegać siebie jako bezdomnego. Jednostka rozpoczyna proces zdobywania wiedzy na temat schronisk, noclegowni, itp.

*Przystosowanie do bezdomności, Jednostka uczy się i zdobywa wiedzę o życiu na ulicy. Zaczyna zachowywać się jak inni bezdomni, czerpie wzorce. Przestaje dbać o higienę osobistą, popada w nałogi, niezdrowo się odżywia.

*Tożsamość bezdomnego czyli bezdomność właściwa. Jednostka identyfikuje się z własnym stanem, akceptuje go. Traci kontrolę nad własnym życiem.

∆ PRZYCZYNY BEZDOMNOŚCI:

*społeczno-ekonomiczne, np. brak miejsc mieszkalnych dla młodzieży wychodzącej z domów dziecka;

*patologiczne, np. wchodzenie w nałogi lub rozpad rodziny;

*psychologiczne, jako świadomy wybór;

*prawne, np. eksmisja;

-pogłębiające się ubóstwo i jego konsekwencje;

-niewydolność służby zdrowia;

-utrata pracy i brak wsparcia społecznego;

-uzależnienia;

-choroby psychiczne i upośledzenie umysłowe;

∆ SKUTKI:
-poczucie osamotnienia;

-poczucie niższości;

-poczucie wstydu;

-poczucie bezsilności

∆ INSTYTUCJE POMAGAJĄCE:

-Schronisko dla bezdomnych mężczyzn,

-Ośrodek PCK,

-Dom dla bezdomnych MONAR-MARKOT ,

-Toruńskie Centrum Caritas (schronisko),

-Toruńskie Centrum Caritas (hostel),

-Infolinia dla potrzebujących

- nr ogólnopolski 800 109 160

- nr Kujawsko-Pomorskie 987-Centrum Zarządzania Kryzysowego

SAMOBÓJSTWA

∆ DEFINICJA:
Samobójstwo - (łac. suicidium) – akt celowego, świadomego odebrania sobie życia. Samobójstwa z perspektywy polityki społecznej traktowane są jako przejaw patologii społecznej. Są zjawiskiem budzącym wiele sprzecznych emocji od apoteozy do potępienia. To zagadnienie podejmowane przez filozofów, prawników, socjologów to także temat dla literatury.

∆ syndrom presuicydalny (wg Hołysa):

Proces dojrzewania do samobójstwa.

*samobójstwo wyobrażone- pojawia się w momencie kiedy jednostka zaczyna myśleć , że jednym ze sposobów rozwiązania problemów mogłoby byś samobójstwo.
*samobójstwo upragnione-kiedy myślenie o samobójstwie staje się uporczywe. Samobójstwo jest traktowane jako jedyne lub najlepsze wyjście z sytuacji. Ta faza zaczyna często wiąże się z przygotowaniami
do autodestrukcji np. osoba taka zaczyna gromadzić leki, czasem podejmuje świadomie próby samobójcze.
*samobójstwo usiłowane, (PRÓBA)
*samobójstwo dokonane. (ŚMIERĆ)

∆ zachowania suicydalne (wg Ringela):

*zawężenie – fiksacja jednostki na własnych przeżyciach i ograniczeniu naturalnej życiowej ekspansji. Przejawia się poczuciem niemożności sprostania wymaganiom życia, koncentracją na osobistych problemach. Następstwem jest poczucie odrętwienia, rezygnacja z aktywnego życia, brak spontaniczności i dominacja sfery emocjonalno- afektywnej nad racjonalną. Zdarza się ,że osoba taka ogranicza swoje kontakty do jednej osoby od której uzależnia własne poczucie bezpieczeństwa. (WMAWIA SOBIE ŻE NIE DA SOBIE W ŻYCIU RADY)

*hamowanie agresji- kierowanie agresji na siebie jest ostatecznie efektem zablokowania możliwości wyładowania jej na zewnątrz. Wypływa z założenia , że jeżeli człowiek zostanie pobudzony do agresji i owo pobudzenie nie zostanie rozładowane w działaniu, to energia zgromadzona do realizacji zamiaru agresywnego kumuluje się i w końcu musi znaleźć gdzieś ujście. (PRZYJMUJE CORAZWIĘCJ AGRESJI)

*wyobrażenie śmierci- często rodzi się na tle jakichś ważnych zdarzeń jako refleksja, wtargnięcie czy skojarzenie. Pojawia się najpierw jako jedno z kilku rozwiązań, jednak stopniowo zajmuje coraz więcej uwagi
i w końcu staje się uporczywym pragnieniem. (MYŚL O ŚMIERCI)

∆ EFEKT WERTERA:

Istnieje związek pomiędzy nagłośnieniem w mass mediach faktu popełnienia samobójstwa a wzrostem liczby popełnionych samobójstw. Badania potwierdzające powyższą korelację przeprowadził socjolog David Philips
w 1974 i nazwał ją efektem Wertera, nawiązując do książki Goethego, Cierpienia młodego Wertera
i podobnego efektu masowych samobójstw mającego miejsce tuż po opublikowaniu książki w 1774

Philips wyjaśniał efekt Wertera jako skrajny przykład działania jednostki zgodnie z regułą społecznego dowodu słuszności — fakt popełnienia samobójstwa przez np. sławną osobę jest wystarczającym powodem, aby niektórzy ludzie doszli do wniosku, iż odebranie sobie życia jest właściwą decyzją.

∆ TYPY SAMOBÓJSTW WG DURHEIMA:
„ każdy przypadek śmierci, będący wynikiem bezpośredniego lub pośredniego negatywnego lub pozytywnego działania wykonanego przez samą ofiarę, która wie jaki będzie rezultat działania’’

*anomiczne – powstaje na tle rozluźnienia lub zerwania więzi między jednostką a społeczeństwem. Dotyczy osób przywiązanych do istniejącego porządku społecznego. Czynnikami wyzwalającymi procesy anomiczne mogą być kryzysy gospodarcze, nagłe wzbogacenie, utrata pracy lub gwałtowny awans społeczny odrywający jednostkę od dotychczasowego środowiska.

*egoistyczne- dominuje u osób, które nigdy nie wytworzyły silnych więzi ze środowiskiem społecznym. Można by go nazwać konsekwentną manifestacją woli jednostki , gdyby nie poczucie wyobcowania jakie towarzyszy egoistycznym samobójcom. (DLA SIEBIE)

*altruistyczne- jest efektem przesocjalizowania, wypływa z bardzo silnego przywiązania jednostki do norm społecznych. Często przejawia się w postaci heroicznej np. poświecenia się dla jakiejś idei, dla drugiego człowieka np. śmierć w pożarze w celu ratowania kogoś. (DLA KOGOŚ)

* fatalistyczne- wywołane jest jakimś zdarzeniem losowym, z którym jednostka nie jest w stanie się pogodzić np. uwięzieniem, kalectwem. Zalicza się też tutaj przypadki eutanazji. (LOSOWE ZDARZENIE)

∆ CECHY CHARAKTERYSTYCZNE DLA POSZCZEGÓLNYCH GRUP:

- grupy wiekowe najbardziej narażone na samobójstwo: 16-21 lat, 45-55 lat,
- przewaga płci: mężczyźni

- osoby osamotnione i wyizolowane z naturalnych więzi społecznych (43-45%),
-najwięcej samobójstw dokonuje się przez: powieszenie (~75%, rzucenie z wysokości ~7%, środki nasenne ~3%).

∆ INSTYTUCJE POMOCOWE:

- Polskie towarzystwo suicydalne
- UK Grupa samatytanie

SUBKULTURY

∆ DEFINICJA:
Subkultura- grupa społeczna odrzucająca część wartości, norm i wzorców postępowania uznawanych w społeczeństwie tworzą własne zasady.

W ramach subkultur działają głównie młodzi ludzie, w wieku od 15 do 30 lat, co stanowi 21,1 % populacji.

∆ CECHY CHARAKTERYSTYCZNE:

-ideologia i zasady,
-symbolika
-charakterystyczny wygląd jej członków,
-muzyka

-język (slang)

- zwyczaje (rytuały)

~obyczajowość

~ideologia

~kreowanie wizerunku (aktywność twórcza)

~solidarność

∆ FAZY TWORZENIA SUBKULTURY:

*Subkultury młodzieżowe- dążenie do odróżnienia się w społeczeństwie, przedstawienie swojej przynależności do konkretnej grupy

*Okres kontrkultury- uświadomienie własnej odrębności, pod kątem pokoleniowym, kulturowym, sprzeciw wszelkim normom, zasadom

*Faza kultury alternatywnej- krytyka zachowań dorosłych, próba wdrażania pozytywnych zmian, wzorców

∆ PRZYKŁADY:

- anarchiści
Sprzeciwiają się dominacji politycznej nad jednostką. Dążą do zniesienia wszystkiego co ogranicza wolność człowieka. Uważają że każdy powinien mieć prawo robienia tego na co ma ochotę.

- antyfaszyści,
Szerzą hasła tolerancji i równości bez względu na przynależność rasową i narodową.
- blokiersi,
Przedstawiciele „pokolenia pustki”, młodzi ludzie najczęściej z biednych środowisk wielkomiejskich, wychowujących się na dzielnicach robotniczych , niewidzących dla siebie szansy na awans społeczny. Pozbawieni perspektyw. Czas spędzają na słuchaniu muzyki: hip- hop. Agresywni w stosunku do obcych.

- cybermaniacy,
Nie podkreślają swojej odrębności, działają w różnych warunkach społecznych i kulturowych.

Tworzą społeczność ludzi uzależnionych od komputera. Przeważają tu ludzie młodzi.

- discopolowy,
To fani polskiej odmiany disco, która pojawiła się na początku lat 90. Początkowo określana jako muzyka chodnikowa. Miłośnicy tej muzyki stanowią margines wszelkich subkultur i traktowani są z politowaniem.
-ekolodzy
Wyznają zasadę prawa wszystkich istot do życia i angażują się w przedsięwzięcia związane z ochroną środowiska. Rozwój ruchów ekologicznych datuje się na lata 70. W Polsce na drugą połowę lat 80.

Ekolodzy są z reguły wegetarianami, nie noszą skórzanych ubrań.
-pacyfiści- Sprzeciwiają się jakiejkolwiek z form przemocy fizycznej,
-skejci- jazda na rolkach i desce.
-szalikowcy
Zwani kibolami. Identyfikują się z konkretnym zespołem sportowym. Chodzą na mecze oraz jeżdżą na spotkania wyjazdowe.

Najbardziej typowym elementem ich ubioru są szaliki w barwach klubowych, takie same kurtki i czapki. Dodatkowymi akcesoriami są transparenty i instrumenty umożliwiające wybijanie rytmu.

BEZROBOCIE

∆ DEFINICJA: (wg Ustawy o zatrudnieniu i przeciwdziałaniu bezrobocia):

- bezrobotny to osoba niezatrudniona i nie wykonująca innej pracy zarobkowej zdolna i gotowa do podjęcia zatrudnienia w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującego w danym zawodzie lub służbie, nie ucząca się w

szkole w systemie dziennym, zarejestrowana we właściwym dla miejsca zameldowania rejonowym urzędzie pracy.

∆ RODZAJE BEZROBOCIA:

*Bezrobocie frykcyjne- wynika z ciągłych zmian w gospodarce rynkowej, w której powstają nowe miejsca pracy, a część miejsc jest likwidowana. Jest to ciągły proces, powodujący, że na rynku cały czas pozostaje pewna liczba osób bez pracy. Są one bezrobotne tylko przez pewien okres, do momentu nie znalezienia nowego zatrudnienia. Takie bezrobocie ma charakter przejściowy. Poziom bezrobocia wynikający z bezrobocia frykcyjnego jest tym niższy im sprawniej działa rynek pracy, a osoby poszukujące pracy mają szerszy dostęp
do informacji.

*Bezrobocie strukturalne- wynika z niedopasowania struktury podaży i popytu na rynku pracy
w odniesieniu do kwalifikacji pracowników lub danego regionu. Bezrobocie tego typu ma najczęściej trwały charakter i jest dużym problemem dla osób, które utraciły pracę. Znalezienie zatrudnienia wymaga zmiany zawodu lub zmiany miejsca zamieszkania. Likwidacja tego bezrobocia wymaga dużych nakładów finansowych ze strony państwa.
*Bezrobocie sezonowe- wynikające ze specyfiki danej gałęzi, np. rolnictwo, turystyka.

*Bezrobocie koniunkturalne (cykliczne)- spowodowane załamaniem koniunktury gospodarczej. Pojawia się wówczas, gdy następuje spadek popytu, produkcji i aktywności gospodarczej.

*Bezrobocie chroniczne- obejmuje grupę ludzi, która przez długi czas pozostaje bez pracy.

*Bezrobocie ukryte- oznacza przerost zatrudnienia w danym przedsiębiorstwie lub dziale gospodarki (przerostem zatrudnienia w Polsce cechuje się rolnictwo).

*Bezrobocie jawne- czyli liczba osób zarejestrowanych w urzędach pracy.
Należy jednak pamiętać, że część osób zarejestrowanych podejmuję pracę w „szarej strefie”, natomiast część osób pozostających bez pracy nie rejestruje się w urzędach pracy, dlatego poziom bezrobocia jawnego nie zawsze będzie zgodny ze stanem faktycznym!

∆ PRZYCZYNY BEZROBOCIA:

- efekt zmian w gospodarce po roku 1989, a aktualnie jego poziom wynika z obecnego stanu gospodarki.

-gwałtowne urynkowienie gospodarki oraz niska konkurencyjność produktów i związana z tym likwidacja wielu zakładów pracy,

-załamanie się eksportu polskich surowców

-zmniejszanie się popytu konsumpcyjnego na skutek realnego obniżenia dochodów ludności,

∆ FORMY WALKI Z BEZROBOCIEM:
-prowadzenie polityki zmniejszającej poziom bezrobocia.
-roboty publiczne finansowane przez państwo,

-pomoc finansową bezrobotnym otwierającym własną działalność gospodarczą,

-wspomaganie finansowe przedsiębiorstw tworzących miejsca pracy dla bezrobotnych,

∆ INSTYTUCJE POMOCOWE:

-ORGANIZACJE POZARZĄDOWE

-URZĄD PRACY , AGENCJA ZATRUDNIENIA

-OHP Ochotnicze Hufce Pracy

-INWESTYCJE SZKOLENIOWE

-OPS Ośródek Pomocy Społecznej

-PCPR Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie

-CIS, Centrum Integracji Społecznej
-KIS Klub Integracji Społecznej

-WTZ - Warsztaty Terapii Zajęciowej

-SPÓŁDZIELNIE PRACY

UBÓSTWO, ŻEBRACTWO I DZIECI ULICY

∆ DEFINICJA UBÓSTWA (wg ONZ):

Ubóstwo- kondycję ludzką charakteryzującą się trwałym bądź chronicznym pozbawieniem środków, możliwości, prawa wyboru, bezpieczeństwa i mocy nabywczej niezbędnej do korzystania z adekwatnego poziomu życia oraz innego rodzaju praw z zakresu życia gospodarczego, politycznego i społecznego.

∆ GRANICE UBÓSTWA:

Przy obliczaniu zasięgu ubóstwa obiektywnego GUS uwzględnia następujące granice ubóstwa:

1) 50% średnich wydatków ogółu gospodarstw domowych, jako relatywną granicę ubóstwa,

2) kwotę, która zgodnie z obowiązującą ustawą o pomocy społecznej uprawnia do ubiegania się o przyznanie świadczenia pieniężnego z pomocy społecznej jako tzw. ustawową granicę ubóstwa,

3) poziom minimum egzystencji obliczany przez Instytut Pracy i Spraw Socjalnych (IPiSS),
jako granicę ubóstwa skrajnego;

Do oceny zasięgu ubóstwa wykorzystuje się prosty miernik zwany stopą ubóstwa lub wskaźnikiem zagrożenia ubóstwem.

∆ RODZAJE UBÓSTWA:

*Ubóstwo subiektywne - to odczuwanie przez daną osobę swojego statusu w porównaniu ze statusem
innych ludzi.

*Ubóstwo obiektywne – sięga do „zewnętrznych” eksperckich opinii na temat racjonalnych zachowań konsumpcyjnych osób, którym brakuje środków na zaspokojenie potrzeb.

*Bezwzględne (absolutne) - ubogie są te gospodarstwa domowe, te osoby, które nie mają możliwości zaspokojenia potrzeb uznanych w danych warunkach za podstawowe.

*Względne (relatywne) - ubóstwo rozważane jest jako forma nierówności, nadmiernego dystansu między poziomem życia poszczególnych grup ludności: ubogie są te osoby, te rodziny, których poziom życia jest znacznie niższy niż pozostałych członków danego społeczeństwa.

∆ CHARAKTERYSTYKA UBÓSTWA W POLSCE:

-W Unii Europejskiej relatywnie częściej niż przeciętnie ubóstwem zagrożone są dzieci

(osoby w wieku 0 - 17 lat) oraz osoby starsze (w wieku 65 lat i więcej)

-Polska należała do krajów o najwyższym stopniu zagrożenia ubóstwem dzieci i młodzieży, chociaż w ostatnich latach obserwuje się poprawę sytuacji w tym zakresie.

-Grupę najbardziej zagrożoną ubóstwem stanowią rodziny wielodzietne. Już przy trojgu dzieci odsetek ubogich, niezależnie od przyjętego progu ubóstwa, przekracza przeciętną.

-Do czynników zwiększających zagrożenie ubóstwem należy zaliczyć obecność w rodzinie osób niepełnosprawnych.

-Podobnie jak w poprzednich latach zasięg ubóstwa był zdecydowanie większy na wsi niż w miastach.

∆ DEFINICJA ŻEBRACTWA:

Żebractwo - to działanie mające na celu doprowadzenie do dobrowolnego transferu środków do życia od ofiarodawców do osób tę żebraczą działalność prowadzących. Żebractwo to stan względnie trwałego (rozciągniętego w czasie) proszenia o wsparcie, jałmużnę. Jest formą aktywności ekonomicznej, która najczęściej związana jest z  ubóstwem.

∆ RODZAJE ŻEBRACTWA:

-żebractwo bierne,

-żebractwo czynne,

-żebractwo stacjonarne,

-żebractwo wędrowne (włóczęgostwo),

-żebractwo płytkie (okazjonalne),

-żebractwo głębokie,

-żebractwo instytucjonalne,

-żebractwo jako zawód,

-żebractwo w sieci (cyber - żebrak).

∆ FIGYRY ŻEBRACZE:

-Nikt

-Ofiara losu

-Kaleka
-Dziad

-Współczesny trędowaty

-Kwestarz
-okazjonalny

-Żebrak

-Menel

-Wędrowiec

∆ DEFINICJA DZIECI ULICY (wg I Pospiszyl):

Dzieci ulicy to „dzieci w wieku 3-18 lat uważające ulicę za środowisko bardziej im sprzyjające. Pozostają poza istniejącym systemem opieki i wychowania. Na ulicy zaspokajają swoje potrzeby, łamią normy i zasady społeczne, często wchodzą w konflikt z prawem i narażone są na niebezpieczeństwa. Mają słabe więzi z rodzina, środowiskiem i szkołą, które nie spełniają potrzeb dziecka. Utrzymują się z prostytucji, kradzieży. Często używają substancji psychoaktywnych.

∆ TYPOLOGIA DZIECI ULICY:

*Uciekinierzy – dzieci zaniedbane, z brakami edukacyjnymi, pochodzą z środowisk konfliktowych o niskim stanie ekonomicznym. Żyją na marginesie środowisk, w których żyją. W sytuacjach konfliktów – uciekają z domu
*Poszukiwacze przygód – z rodzicami mają zazwyczaj dobry kontakt, ale nie za bardzo mogą na nich liczyć. Mają bogatą wyobraźnię, małe wymagania, i obniżony próg lęku. Opuszczenie domu jest często przez nich zaplanowane i dokonane pod wpływem filmu, lektury, itp. Wracają z powrotem po kilku dniach
*Włóczędzy, ulicznicy, uliczni królewicze, gawrosze – najbardziej typowe dzieci ulicy zaprawione i przystosowane do życia poza domem. Potrafią zarobić pieniądze, zorganizować posiłek, wywalczyć miejsce na noc. Utrzymują się z kradzieży, żebractwa, prostytucji, zbierania złomu, itp.

*Galerianki – dziewczęta w wieku od 12-18 lat, całe dnie spędzają w centrach handlowych, tworzą małe grupy. Często trudnią się prostytucją za zakupy
* Blokersi, dzieci podwórkowe – starsza grupa wiekowa okupująca podwórka , blokowe przejścia, korytarze. Zazwyczaj wcześnie kończą edukację, bardzo niszczą otoczenie
*Buntownicy bez powodu – zwykle starają się żyć inaczej niż ich rodzice, nie mają pomysłu na życie, są podatni na radykalne ideologie i uzależnienia; są zagubieni i emocjonalnie zaniedbani.

∆ CZYNNIKI POWODUJĄCE POWSTAWANIE DZIECI ULICY:

*Rodzinny – przemoc, chaos w rodzinie, nieobecność rodziców, dystans psychologiczny między rodzicami a dziećmi, uzależnienia
*Szkolny – niepowodzenia szkolne, braki w edukacji, brak zainteresowań, rywalizacja, brak poczucia wspólnotowości,
*Środowiskowy – utrwalone wzorce, patologie w środowisku.

∆ INSTYTUCJE POMAGAJĄCE:

-Domy pomocy społecznej

-Schroniska dla bezdomnych

-Placówki opiekuńczo-wychowawcze

-Rodziny zastępcze

-Ośrodki adopcyjno-opiekuńcze

-Pogotowia rodzinne

-Ośrodki wsparcia

-Ośrodki interwencji kryzysowej

-Jednostki specjalistycznego poradnictwa

-Krajowy Komitet Wychowania Resocjalizującego (KKWR) im. Kazimierza Lisieckiego

-Fundacja Pomocy Wzajemnej „Barka”

-"Fundacja dla Polski”

-Caritas Polska

-Polski Czerwony Krzyż