Joanna Sokół, administracja publiczna, III rok 1 tok,

Podatek rolny

Podatki i opłaty stanowią podstawowe źródło zasilania budżetów jednostek samorządu terytorialnego. Powodem, dla którego wprowadzono podatki i opłaty była troska podmiotów władz publicznych o zapewnienie odpowiednich dochodów budżetowych, bez których niemożliwa byłaby realizacja celów publicznych. Podatek rolny od gruntów w polskim rolnictwie reguluje ustawa z dnia 15 listopada 1984 r. jego idea nie uległa zmianom w stosunku do dawnego podatku gruntowego. Przepisy owej ustawy o podatku rolnym normują klasyczny podatek dotyczący produkcji roślinnej i zwierzęcej, podkreśla się przy tym, iż specyficzny charakter produkcji rolnej nie pozwala na precyzyjne ustalenie dochodu uzyskiwanego z działalności rolniczej, stąd przyjmuje się szacunkową metodę określania przychodów z tej działalności- w oparciu o pewne znamiona zewnętrzne. Dla osób fizycznych podatek ten ustala w drodze decyzji burmistrz, wójt lub prezydent właściwy ze względu na miejsce położenia gruntów rolnych.

Opodatkowaniu podatkiem rolnym podlegają grunty sklasyfikowane w ewidencji gruntów i budynków, jako użytki rolne lub jako grunty zadrzewione i zakrzewione na użytkach rolnych, z wyjątkiem gruntów zajętych na prowadzenie działalności gospodarczej innej niż działalność rolnicza. Podatek rolny ma zarówno cechy podatku majątkowego, jak i przychodowego. Charakter majątkowy wynika z faktu, że podatek płacony jest od posiadanych gruntów rolnych. Natomiast sposób ustalania podstawy opodatkowania, czyli hektara przeliczeniowego wskazuje na drugą z wyżej wymienionych cech.

Podstawę opodatkowania podatkiem rolnym stanowi:

1. dla gruntu gospodarstw rolnych- liczba hektarów przeliczeniowych stanowiących wielkość użytku rolnego w hektarach fizycznych, a elementami różnicującymi są: rodzaj, jakość i położenie gruntów rolnych.

2. Dla pozostałych gruntów- liczba hektarów wynikająca z ewidencji gruntów i budynków

Ustawodawca ustalił cztery okręgi podatkowe, do których zalicza się gminy oraz miasta w zależności od warunków ekonomicznych i produkcyjno- klimatycznych.

Podatek rolny za rok wynosi:

1. od 1 ha przeliczeniowego gruntów gospodarstw rolnych- równowartość pieniężną 2,5 q żyta,

2. od 1 ha pozostałych gruntów- wartość pieniężną 5q żyta- obliczone według średniej ceny skupu żyta za pierwsze trzy kwartały roku poprzedzającego rok podatkowy, ogłasza ją Prezes GUS najpóźniej do 20 października każdego roku. W sytuacji relatywnie wysokich cen żyta rady gmin powszechnie korzystają ze swojego przywileju obniżenia obowiązujących cen.

Obowiązek podatkowy powstaje od pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym zaistniały okoliczności uzasadniające powstanie tego obowiązku. Obowiązek podatkowy wygasa ostatniego dnia miesiąca, w którym przestały istnieć okoliczności uzasadniające ten obowiązek. Organem podatkowym właściwym w sprawach podatku rolnego jest wójt (burmistrz, prezydent miasta). Podatek rolny na rok podatkowy od osób fizycznych ustala się w drodze decyzji wydawanej przez organ podatkowy właściwy ze względu na miejsce położenia gruntów. Podatek jest płatny w ratach proporcjonalnych do czasu trwania obowiązku podatkowego w terminach do dnia 15 marca, 15 maja, 15 września i 15 listopada roku podatkowego.

Dane zamieszczone w prowadzonej przez starostów ewidencji gruntów i budynków mają dla organów podatkowych charakter wiążący- organ podatkowy nie jest, bowiem podmiotem legitymowanym do występowania z wnioskiem o zmianę danych w ewidencji ani do zmiany tych danych z urzędu, nie może też weryfikować poprawności dokonywanej klasyfikacji gruntów. To podatnik- w przypadku, gdy dane w ewidencji gruntów i budynków są niezgodne ze stanem rzeczywistym- jest uprawniony do wszczęcia odpowiedniej procedury tych danych. Wówczas organ podatkowy jak i sąd administracyjny nie mogą zmienić danych z ewidencji jak również wszcząć procedury zmiany w ewidencji czy też ustalić wysokości zobowiązania podatkowego z pominięciem tych danych.

Za gospodarstwo rolne uważa się obszar gruntów o łącznej powierzchni przekraczającej 1 ha lub 1 ha przeliczeniowy, stanowiący własność lub znajdujący się w posiadaniu osoby fizycznej, osoby prawnej albo jednostki organizacyjnej, w tym spółki nieposiadającej osobowości prawnej. Za działalność rolniczą uważa się produkcję roślinną i zwierzęcą, w tym produkcje materiału siewnego, szkółkarskiego, hodowlanego oraz reprodukcyjnego, produkcję warzywniczą, roślin ozdobnych, grzybów uprawnych, sadownictwa, hodowlę i produkcję materiału zarodowego zwierząt, ptactwa i owadów użytkowych, produkcje zwierzęcą typy przemysłowego fermowego oraz chów i hodowlę ryb.

Podatnikami podatku rolnego są osoby fizyczne, osoby prawne, jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej będące:

1. właścicielami gruntów

2. posiadaczami swoistymi gruntów

3. użytkownikami wieczystymi gruntów

4. posiadaczami gruntów, stanowiących własność Skarbu Państwa lub jednostki samorządu terytorialnego, jeżeli posiadanie:

1. wynika z umowy zawartej z właścicielem, z Agencją Nieruchomości Rolnych lub z innego tytułu prawnego

2. jest bez tytułu prawnego, z wyjątkiem gruntów wchodzących w skład Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa lub będących w zarządzie Lasów Państwowych; w tym przypadku podatnikami są odpowiednio jednostki organizacyjne Agencji Nieruchomości Rolnych i Lasów Państwowych.

Jeżeli grunty znajdują się w posiadaniu samoistnym, obowiązek podatkowy w zakresie podatku rolnego ciąży na posiadaczu samoistnym- niedopuszczalne jest, zatem, aby to samo zobowiązanie podatkowe uiszczone było zarówno przez właściciela, jak i przez posiadacza samoistnego gruntów.

W sytuacji, gdy grunty gospodarstwa rolnego zostają w całości lub w części wydzierżawione na podstawie umowy zawartej stosownie do przepisów o ubezpieczeniu społecznym rolników lub przepisów dotyczących uzyskania rent strukturalnych, podatnikiem podatku rolnego jest dzierżawca.

Jeżeli zaś grunty gospodarstwa rolnego zostały wniesione do spółdzielni produkcyjnej, jako wkład gruntowy, podatnikiem podatku rolnego jest wówczas spółdzielnia produkcyjna.

W przypadku podatku rolnego istnieje wiele ulg i zwolnień między innymi:

1. grunty położone w pasie drogi granicznej,

2. grunty orane, łąki i pastwiska objęte melioracją- w roku, w którym uprawy zostały zniszczone wskutek robót drenarskich,

3. grunty zajęte przez zbiorniki wody służące do zaopatrzenia ludności w wodę,

4. grunty wpisane do rejestru zabytków, pod warunkiem ich zagospodarowania i utrzymywania zgodnie z przepisami o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami,

5. uczelnie

Bibliografia

1. ,Finansowanie rozwoju regionalnego”, praca zbiorowa pod redakcją Jolanty Stacharskiej- Targosz i Jarosława Szostaka, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Bankowej w Poznaniu, Poznań 2007 r.

2. ,,Finanse lokalne. Wybrane zagadnienia”, Leszek Patrzałek, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Bankowej w Poznaniu, Poznań 2009 r.

3. ,,Prawo podatkowe. Zarys wykładu”, Rafał Lipniewicz, Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa im. Witelona w Legnicy, Legnica 2011 r.