PROMIENICA – OBJAWY, PRZYCZYNY, LECZENIE
Promienica to stosunkowo rzadka i mało zaraźliwa choroba zakaźna, wywoływana przez bakterie z rodziny promieniowców. Występują one głównie w jamie ustnej, jelitach i drogach moczowych człowieka. Choroba ujawnia się dopiero w przypadku ich wniknięcia do głębiej położonych tkanek, np. w wyniku próchnicy lub urazów mechanicznych zębów.
Bakterie z rodziny promieniowców, będące przyczyną promienicy, są drobnoustrojami naturalnie występującymi w organizmie człowieka. Ich największe ilości znajdują się w jamie ustnej (w ślinie, na płytce nazębnej, na powierzchniach dziąseł i migdałków), w drogach moczowych oraz jelitach. Właściwości chorobotwórcze promieniowców ujawniają się dopiero w momencie urazu błony śluzowej oraz ich wniknięcia w tkanki położone głębiej. W przypadku bakterii znajdujących się w jamie ustnej dzieje się to najczęściej na skutek próchnicy, inwazyjnego zabiegu stomatologicznego lub uszkodzeń śluzówki spowodowanych urazem. W niektórych przypadkach drobnoustroje przedostają się z oddechem z jamy ustnej do dalszych części układu oddechowego, powodując promienicę w obrębie narządów klatki piersiowej. Promieniowce znajdujące się w błonach śluzowych jelit mogą natomiast sprzyjać chorobom jamy brzusznej oraz narządów w miednicy mniejszej u kobiet.
Około 50% przypadków promienicy to jej postać szyjno-twarzowa. Źródłem zakażenia jest zazwyczaj próchnica zębów. Do głównych objawów tego rodzaju choroby zaliczają się:
• niewielkie, twarde i bolesne nacieki w ustach, na twarzy, szyi lub skórze poniżej szczęki,
• tworzenie i rozmiękczanie przetok w tkance podskórnej szyi lub żuchwy, z charakterystyczną treścią w postaci szarożółtych grudek,
• w zaawansowanym stadium choroby zmiany pojawiają się również na policzkach, języku, śliniankach, kościach czaszki, a nawet na mózgu.
Dodatkowo, promienicy mogą towarzyszyć mało charakterystyczne objawy ogólnoustrojowe, takie jak przewlekły mokry kaszel, stany podgorączkowe, osłabienie oraz utrata masy ciała.
W przypadku zauważenia u siebie jakichkolwiek niepokojących sygnałów, należy jak najszybciej skonsultować się z lekarzem. Wcześnie rozpoczęta terapia daje duże szanse na szybkie wyleczenie i pozwala na uniknięcie powikłań. Diagnostyka promienicy opiera się m.in. na badaniu histopatologicznym pobranych wcześniej fragmentów zmian oraz badaniu mikrobiologicznym. Niekiedy pomocne okazuje się również USG, tomografia komputerowa lub rezonans magnetyczny.
Leczenie promienicy jest dość długotrwałe, może trwać nawet kilka miesięcy. Z reguły najskuteczniejszym sposobem terapii jest przyjmowanie antybiotyków (penicylina, doksycyklina, erytromycyna), a w przypadku utrzymujących się twardych, zwłókniałych guzów konieczna bywa także interwencja chirurgiczna.
Jeśli chodzi o profilaktykę promienicy, to ze względu na fakt, że jest to choroba wywołana przez zakażenie endogenne (czyli bakterie bytujące w organizmie człowieka), to działania przeciwdziałające są mocno ograniczone. Z pewnością zalicza się do nich jednak właściwa higiena zębów i jamy ustnej, a także regularne leczenie próchnicy.