1)MASZYNĄ-nazywamy układ powiązanych elem. Z których przynajniej jeden jest ruchomymi, wraz z urządzeniami roboczymi/układami sterowania/zasialania

ZADANIA TECH.-

• 1)Przetwarzanie-DZIELENIE(skrawanie/ciecie/kruszenie) ; FORMOWANIE (odlewanie/kucie/prasowanie) ; ŁĄCZENIE(spawanie/zgrzewanie/klejenie)

• 2)Przet. Energii-ZMIANA RUCHOW LUB SIŁ(przeguby o roznej liczbie stopni swobody/przekładnie podstawowe i złożone)

• 3)przetw. Info. – wcelu zapewnienia bezpieczeństwa maszyny i operatora

2) KLASYFIKACJA MASZYN –Silniki(zamiana energi na pracę) –Maszyny robocze(zmiana kształtu lub stanu)=> (maszyny :technologiczne/transportowe/energetyczne)

3)FUNKCJE TECHNOLOGICZNE UKŁADU NAPEDOWEGO

• (przenoszenie ruchu ze źródła do poszczególnych elementów/

• przekształcanie ruchu R-R,R-T,L-L,L-R/wzmacnianie lub osłabianie momentu Obr.)

5)HYBRYDOWE UKL. NAPEDOWE

6)CHAR. MECH. SIL.NAPĘDOWYCH

Główną jest zależność mom.obr. do prędkości Obr. T(n)

9)PODSTAWOWE ZJAWISKA I PRO.

• TARCIE-oproy powstające w wyniku wzglednego przemiszczenia dwóch ciał stałych.POZYTYWNIE wykorzystuje się je w sprzężeniach ciernych NEGATYWNIE straty energii

(parametry-siła tar.,mom. Tar., ciepło tar., współ. Tar)

• ZUŻYCIE-proces zmian zachodzący w warstwie wierzchniej ciała stałegoprowadzący do ubytku masy lub trwaego odksztalceniapowierzchnii.(ścieranie/odkształcanie/adhezyjne/cieplne/zmęczeniowe)

• SMAROWANIE HD I EHD

• PEŁZANIEO-odksztalcenie się ciała pod wpływem długotrwałych obciążeń.

• RELAKSACJA-zmniejszenie napr. W ele. Poddanych długotrwałemu oddkształceniomo stałej wart.

• ZMĘCZENIE MAT.- działania naprężeń zmiennych prowadzą do zniszczenia elementu(odk.plast.,mikropęknięcia,łączenie do zniszczenia)

10)PRÓWNANIE FUNKCJI SPREZYN MET, I ELASTOMEROWYCH-

METALOWE –

• akumulują energie pot./

• zamykają sprężyście przepływ sił(SPREZYNY SIŁOWE ZWROTNE)/

• mierzą,oddzielają lu dzielą obciążenia(SPR. POMIAROWE i OGRANICZAJĄCE)/

• kształtują charak. Dynamiczną maszyny – przemiana energi uderzenia w eergie cieplną(AMORTYZATORY)

POLIMEROWE – stosowane jako proste zderzaki swobodnie ukształtowane lub gumowo-met. Elementy sprężyste.poączenie elastomeru z met. płyt.

12)TYPY SPRĘŻYN (srubowe/stożkowe/walcowe talerzowe/płaskie/spiralne/drążki skrętne/skrętowe/krążkowe/uderzeniowe/tarczowe)

15)DEFINICJE OSI WAŁÓW I PODZIAŁ

OŚ – przeznaczona jest do ukierounkowania ruchu i podtrzymywania innych elementów(kr ążków,kół), lecznie do przenoszenia momentu obr.. Obciążona jest momen. Gnącym a także siłami. Osie są z reguły proste, mogą byś stale lub ruchome

WAŁ – jest zasze obracającą się częścią maszyny i służy do przenoszenia mom. Obr., równolegle pełni funkcje ukierunkowania ruchu i podtrzymywania innych elem. Wał wykazuje obciążenia wywołane zginaniem i skręcaniem.(części wału-czop,kołnierz, przejscie i przedtłoczenie)

PODZIAŁ WAŁÓW I OSI:

16)ZASADY KSZTAŁTOWANIA WAŁÓW – poprawnosc obciążeniowa wymaga przenoszenia działających sił i momentów bez uszkodzeń konstrukcji wału. Rzeczywisty kształt wtsępnie zwymiarowany o jednakowej wytrzymałości na złożone naprężenia : zginanie i skręcanie.

Kształt wału jest wyrazem kompromisu miedzy wymaganiami konstruk. A technologicznymi.LICZBA STOPNI WAŁÓW POWINNA BYĆ MINIMALNA.

17) UPROSZCZONE OBLICZENIA WYTRZ. I SZTYW.

WYTRZYMAŁOŚĆ- wał rozpatruje się jako pręt osadzony na dwóch podporach przegubowych, który obciążony jest poprzecznymi siłami i momentami. Głóównymi obciążeniami są ZGINANIE I SKRĘCANIE.Siły i momenty rozkłada się na składowe działające w płaszczyznach XOZ i YOZ.

Przy znanych Mg, Ms i N można wyznaczyć naprężenia

SZTYWNOŚĆ – niedostateczna sztywnosc zmienia funkcje całej maszyny. Przy niezadowalającej sztyw. Należy przewymiarowac wał zwiększając jego rozmiary poprzeczne.

*sztywność wzdłużna:
*sztywność giętna:

*sztywność skrętna

19)UKŁADY ŁOŻYSKOWAŃ TOCZNYCH WAŁ.

• Łożyska ustalające – przenośzą siły poprzeczne i wzdłużne w obu kierunkach

• Łożyska swobodne – przenoszą jedynie siły poprzeczne i przesuwne

• Łożyska podpierające – przenoszą siły promieniowe i osiowe w jednym kierunku

22)TRWAŁOŚĆ ŁOŻYSK TOCZNYCH

Założenie Weibulla było podstawą stworzenia O.Lindbergai A. Palmgrena TEORII OBLICZEN TRWAŁOSCI ŁOZYSK TOCZNYCH

Na Kutek zmęczenia wzrata hałas/drgania/obciążenia dynamiczne, które mogą prowadzić do pęknięcia pierścienia wew.. Zużycie ścierne wywołują powstanie nadmiernego luzu łożysk.

LICZBA CYKLI OBCIĄŻEŃ N=B×L gdzie B-współ. Zależny od liczby elementów tocznych, średnicy łoż. Średnicy ele. Tocznych L-trwałość w ruchu Obr.

23)USZCZELNIANIE ŁOZYSK TOCZ.

Fun. Uszcz. Jest zabezpieczenie pzed przeciekaniem oleju do środo. I ochrona elementów przed przenikającymi z zew. Zaniczysczeniami

WYBOR USZCZELNIENIA

• Wymagany stopien hermetyzacji

• Temp. I ciśnienie w uszczel. Środ.

• Prędkość i kierunek przemieszczenia uszczelnienia

• Straty tarcia

• Rdzajem srodka smarnego

• Pozycją wału

Jako uszczelnienie stosuje się elem. Gumowe(O-ring i simering) metalowe oraz filc

24) TARCIE W ŁOŻYSKACH ŚLIZG.

Zjawisko fiz. Przeciwdziałające względnemu ruchowi 2 stykających się ciał RODZAJE

• Suche(μ = 0,3-0,8)

• Półsuche(μ = 0,1-0,3)

• Graniczne(μ = 0,1-0,3)

• Płynne(μ= 0,001-0,005)

• Półpłynne (μ = 0,005-0,1)

28) FUNKCJE I RODZAJE SPRĘGIEŁ

Funkcje( łączenie wałów/wyrównanie niewspółosiowości/wł. Lub wył. Przepływu mom. Obr./zmiana dyn. Napedu)

RODZAJE:

• Sztywne – brak możliwości ruchu względem członu czynnego (kołnierzowe i łubkowe)

• Samonastawne – gdy brak możliwości dokładnego ustawienia wałów(sworzniowe i zebate)

• Podatne – zmniejsza obciążenia dynamiczne ( z met. lub sztu. Elementami podatnymi

29)FUNKCJE I RODZ. HAMULCÓW

Funkcje: (zatrzymanie/zwalnianie/pomiar siły hamującej/ regulacja siły hamującej)

RODZAJE:

• Klockowe(1 lub 2 – klockowe)

• Szczekowe (poj. Mechaniczne)

• Tarczowe (wrzeiona obrabiarek)

• Bezużyciowe(elektromagnetyczne)

33) ZASADA DZIAŁANIA PRZEKŁ. PAS.

Przenoszenie ruchu odbywa się przez zamknieta tasme pas lub line. Przenoszenie mocy nastepuje przez siły tarcia miedzy obwodem koła pasowego a cięgnem. Cięgno podczas pracy stale się wydłuza w związku z czym niezbedne jest stałe naciąganie cięgna. Aby weliminować trwały poślizg należy:

• Napiąć przekladnie

• Zwiekszyc wspoł. Tarcia smarując koło pastą na bazie kalafonii

• Zwiekszyc kąt opasania

39) KLASYFIKACJA PRZEKŁADNI ZĘBATYCH

• Ze wg. Na rodzaj kół (zewn. Wewn. I mechanizmy zebatkowe)

• W zależności od rodzajów zębów(prostych/daszkowych/skośnych łukowych)

43) KOREKCJA UZEBIENIA I ZAZEBIE.

Korekcja uzębienia stosowana jest żeby narzedzie do obrobki koła nie podcinało tego zeba u podstawy. TEORET. Minimalna liczba zębów wynosi zmin=17 ,a w praktyce =14

Korekcja uzębienia ma na celu: uniknięcie podcinania zwiększ. Grubosci podstawy zebow, zwiększenie promienia krzywizny zebów, korzystne warunki poślizgu)

ROZRÓZNIAMY:

• Przekładnie bez przesunięcia(x1=x2=0)

• O równej sumie przesunięć(x1=-x2)

• O + lub – sumie przesunięć(x1+x2≠0