BUDOWA MAKROSKOPOWA TKANEK ZĘBA

TKANKA ZĘBA : SZKLIWO (Enamelum Substantia adamantina)

CECHY OGÓLNE:

- pokrywa koronę zęba

- najtwardsza tkanka organizmu człowieka

- bardzo odporna na działanie czynników mechanicznych, chemicznych i termicznych

- przejrzysta (przezierna), prawie bezbarwna, prześwieca przez nią kolor zębiny od której zależy ubarwienie zęba

- szkliwo najcieńsze jest przy brzegu siecznym, dalej wzrasta (jego grubość dochodzi do 2mm na powierzchni żującej)

- ustala kształt zęba

- szklio jest wytwarzane przez komórki szkliwnotwórcze (adamantoblasty)

- wartwa szkliwna zbudowana jest z długich pryzmatów szkliwnych (wrzeciona szkliwne), pryzmaty te są połączone małą ilością istoty kitowej

- szkliwo ustala kształt zęba, kształty zęba powstają zgodznie z zasadą prawa kształt-funkcja

- każda listwa szkliwna i guzek szkliwny pełni określone zadanie

- powierzchnię szkliwa pokrywa oszkliwie, lecz zostaje ono szybko zniszczone pod wpływem żucia, na powierzchni szyjki utrzymuje się ono nieco dłużej

- raz wytworzona warstwa szkliwna musi wystarczyć na całe życie, nie ulega ona regeneracji

- trwałość szkliwa określa trwałość całego zęba

SKŁAD:

- 98% stanowią związki nieorganiczne:

- hydroksyapatyty (tj. sole wapniowe kwasów fosforowego, węglowego i fluorowego)

- kryształy fluoroapatytów

- węglany (tj. związki metalowo-węglowe)

- 2% stanowią związki organiczne

ZADANIA:

- pełni fukncję ochronną przed wpływami termicznymi, mechanicznymi, chemicznymi i bakteryjnymi

TKANKA ZĘBA: ZĘBINA (Dentinum Substantia eburnea)

CECHY OGÓLNE:

- stanowi rusztowanie zęba

- otacza komorę zęba oraz kanał zęba

- część koronową pokrywa szkliwo, a część korzeniową pokrywa cement

- można ją porównać do tkanki kostnej

- zębina jest wytwarzana przez komórki zębinotwórcze (odontoblasty)

SKŁAD:

- 70-80% stanowią związki nieorganiczne:

- hydroksyapatyty

- 20-30% stanowią związki organiczne:

- wypustki odontoblastów, które biegną od granicy miazga-zębina aż do granicy szkliwo-zębina

ZADANIA:

- dzięki wypustkom odontoblastów, które przewodzą bodźce nerwowe, zębina pełni funkcję ostrzegania bólem

- tworzenie zębiny wtórnej

BUDOWA MAKROSKOPOWA TKANEK ZĘBA c.d.

TKANKA ZĘBA: CEMENT = KOSTNIWO (Cementum Substantia ossea dentis)

CECHY OGÓLNE:

- pokrywa korzeń zęba od brzegu korony do wierzchołka zęba

- w szyjce styka się ze szkliwem

- nieco kostniwa może wnikać do kanału korzenia

- pod względem budowy i składu podobny do tkanki kostnej

- cement wytwarzany jest przez komórki cementotówrcze (cementoblasty)

- z ozębnej okrywające korzeń wnikają do cementu liczne włókna klejodajne (Sharpeya) i one wiążą ząb z ozębną

SKŁAD:

- cement pierwotny, bezkomórkowy, ułożony jest na zębinie

- cement wtórny, komórkowy, stanowi przyczep dla włókien Sharpeya

- oba rodzaje cementu zbudowane są z warstw gęstoklejonych włókien pilśniowych

- między włóknami klejodajnymi odkładają się sole mineralne (głównie sole wapnia)

ZADANIA:

- służy do umocowania włókien Sharpeya

- jest częścią aparatu zawieszeniowego zęba

TKANKA ZĘBA: MIAZGA ZĘBA (Pulpa dentis)

CECHY OGÓLNE:

- leży w jamie zęba otoczonej przez zębinę

- wypełnia komorę zęba i kanał korzeniowy

- u młodocianych jest rozległa, u osób starszych w wyniku stałego wytwarzania zębiny coraz bardziej zawęża się

- zbudowana z fibroblastów i małej ilości histocytów, natomiast zewnętrzną warstwę tworzą odontoblasty

- zewnętrzne wypuski odontoblastów wnikają do zębiny, a wewnętrzne wnikają w głąb zęba

- znajduje się tam duża ilość włókien klejodajnych

SKŁAD:

- galaretowata tkanka łączna (silnie unaczyniona) z naczyniami krwionośnymi chłonnymi (tętniczka i żyły) i nerwami (większość to włóka rdzenno-czuciowe) (nerwy przestają przenikać do szkliwa w obrębie włókien szkliwnych)

- otoczona warstwą odontoblastów z wypustkami ustawionymi w kierunku zębiny i miazgi zęba

ZADANIA:

- funkcja ostrzegania bólem przed wpływami termicznymi, chemicznymi, mechanicznymi i bakteryjnymi

- funkcja odżywiania

INFORMACJE OGÓLNE:

- prawidłowa mineralizacja zębów zależy od współdziałania hormonów, witamin oraz prawidłowej ilości soli mineralnych

- regulatorem procesu wapnienia są gruczoły przytarczyczne

- hormony przysadki mózgowej, nadnerczy i tarczycy wpływają na prawidłowość procesu wapnienia

- brak witaminy C prowadzi do degradacji odontoblastów i resorpcji (zaniku)

- brak witaminy D prowadzi do zaburzeń w przyjmowaniu wapnia