Tu jest o tych przemianach w miarę po polsku, z polibudy łódzkiej ^^ skany to notatki z mechatroniki, podobno „absolutne minimum” i że jeśli tamto się walnie to będzie na pewno dobrze :D
Przemiana izotermiczna
Jeśli proces zachodzi w stałej temperaturze, czyli T=const., to taką przemianę nazywa się przemianą izotermiczną.
Z równania stanu gazu wynika, że w przemianie tej ciśnienie gazu jest odwrotnie proporcjonalne do jego objętości, bowiem dla danej masy gazu wyrażonej w molach
p= |
|
---|
Związek ten nazywany jest prawem Boyle'a Mariotte'a.
Dlaczego ciśnienie gazu w stałej temperaturze maleje podczas zwiększania jego objętości?
Dzieje się tak dlatego, że maleje liczba cząsteczek zawartych w jednostce objętości - średnia częstość uderzeń w ścianki naczynia jest mniejsza, maleje więc wartość siły parcia gazu na ścianki.
Na wykresach przedstawiono zależności pV, pT i TV w stałej temperaturze gazu doskonałego dla temperatur T1<T2<T3.
Izoterma asymptotycznie dąży do osi oraz
p1V1=p2V2.
Praca przemiany izotermicznej gazu doskonałego, jeżeli objętość zmieni się od V1 do V2
:
W= RT ln |
|
---|
Na wykresie zależności ciśnienia od objętości, pole pod wykresem liczbowo jest równe wykonanej przez gaz pracy.
Zacieniony obszar odpowiada pracy wykonanej przez 1 mol tlenu, który w stałej temperaturze T równej 310 K rozszerza się od objętości Vpocz do Vkońc.
Ciepło przemiany można wyznaczyć stosując I zasadę termodynamiki
Q= W= RT ln |
|
---|
Energia wewnętrzna gazu doskonałego podczas przemiany izotermicznej (Δ T=0) nie ulega zmianie, ponieważ
ΔU=m cV ΔT=0.
Przemiana izobaryczna
Jeśli proces zachodzi przy stałym ciśnieniu, czyli p=const., to taką przemianę nazywa się przemianą izobaryczną.
Z równania stanu wynika, że w tym przypadku objętość jest liniową funkcją temperatury.
|
=const. |
---|
Związek ten nazywany jest prawem Gay-Lussaca.
Przemiana izobaryczna gazu to inaczej jego rozszerzenie termiczne. Ze wzrostem temperatury zachodzi wzrost ciśnienia gazu (a z jej obniżaniem się - zmniejszenie objętości).
Na wykresach przedstawiono zależności pV, pT i TV w stałej objętości gazu doskonałego dla temperatur p1 < p2 < p3.
W tej przemianie objętość gazu jest wprost proporcjonalna do jego temperatury oraz
|
= |
|
---|
Ciepło przemiany izobarycznej
ΔQ=mcpΔT
Korzystając z I zasady termodynamiki
mcpΔT=ΔU+pΔV.Z równania stanu gazu doskonałego
ΔV= |
|
ΔT |
---|
otrzymuje się zależność
mcpΔT= mcVΔT+ |
|
ΔT |
---|
oraz
cp= cV+ |
|
---|
lub dla ciepeł molowych
Cp= CV+R.
κ= |
|
---|
Praca w przemianie izobarycznej
W= p(V2-V1)
lub
W= nR(T2 -T1).
Praca jest równa polu powierzchni zacieniowanego prostokąta na wykresie.
Przemiana izochoryczna
to proces, w którym objętość układu pozostaje stała, czyli V=const. W przemianie tej nie jest wykonywana praca.
Wykres funkcji p(T) jest nazywany izochorą i ma postać
|
=const. |
---|
Związek ten nazywany jest prawem Charlese'a.
Przyczyną wzrostu ciśnienia gazu wraz ze wzrostem temperatury jest średnia energia kinetyczna ruchu postępowego cząsteczek. Cząsteczki o większej szybkości działają na ścianki zbiornika podczas zderzeń z większą siłą.
Na wykresach przedstawiono zależności pV, pT i TV w stałej objętości gazu doskonałego dla temperatur V1 < V2 < V3.
W przemianie tej objętość pozostaje stała, zmieniają się temperatura i ciśnienie gazu, ale tak, iż stosunek ciśnienia do temperatury pozostaje stały:
|
= |
|
---|
Praca w przemianie izochorycznej
W=pΔV=0
ponieważ objętość gazu pozostaje bez zmian.
Gaz doskonały w zbiorniku o stałej objętości jest ogrzewany od temperatury T do T+ΔT. Ciepło jest dostarczane do układu, który nie wykonuje pracy.
Ciepło przemiany
ΔU=mcV(T2-T1)=Q.
Przemiana adiabatyczna
to proces, w którym nie zachodzi wymiana ciepła z otoczeniem Q =const. Warunek braku przepływu ciepła można spełnić, przeprowadzając proces bardzo szybko lub w dobrze izolowanym zbiorniku.
Przemianę opisuje równanie Poissona
pVκ=const.
gdzie wykładnik
κ= |
|
---|
wyraża iloraz wartości molowych ciepeł właściwych gazu przy stałym ciśnieniu i stałej objętości.
W związku z tym, że adiabata jest bardziej stroma niż izoterma (adiabatyczne zmiany ciśnienia są większe niż izotermiczne) przy sprężaniu adiabatycznym gaz, nie mogąc wymienić ciepła z otoczeniem, ogrzewa się co powoduje dodatkowy wzrost ciśnienia. Oziębienie się gazu przy adiabatycznym rozprężaniu wywołuje zmniejszanie ciśnienia. W ten sposób adiabatyczna zmiana ciśnienia występuje na skutek: zmiany objętości i zmiany temperatury. Natomiast izotermiczna zmiana ciśnienia jedynie na skutek zmiany objętości.
Dla przemiany adiabatycznej pomiędzy punktami 1 i 2:
p1V1κ=p2V2κ.
Praca w przemianie adiabatycznej (ΔQ=0) na podstawie I zasady termodynamiki
ΔU= -W
W= mcV(T1-T2)