Kulturalne przemiany 1989r.
W przestrzenie życia kulturalnego, wywołane rozpadem systemu, wkraczać poczęła ekspansywna kultura masowa. Swoją rolę w tym zakresie odegrał także obieg niezależny:przeważały w nim funkcje agitacyjne; chodziło o pozyskanie szerokiego kręgu odbiorców, o przekształcenie świadomości zbiorowej. W utworach literackich konieczne stawało się uproszczenie środków ekspresji artystycznej, tworzenie nośnych stereotypów, co jest jedną z cech kultury masowej. Upowszechniły się nowoczesne techniki druku (wielka w tym zasługa drugiego obiegu literackiego), powstawać zaczęły masowo prywatne wydawnictwa. W fazie następnej, już po 1989 roku, powstawały wielokolorowe ilustrowane magazyny, zapełniane reklamą, zdjęciami gwiazd filmowych i „ludzi sukcesu”, wstrząsającymi reportażami z wypadków, miejsc zbrodni, z lokalnych wojen itp. Powstawała „cywilizacja obrazkowa” nie tylko za sprawą kina akcji, nagrań kasetowych, programów stacji telewizyjnych, lecz także reklam ulicznych, rozsyłanych do prywatnych mieszkań folderów itd. Wielkie widowiska słowno-muzyczne, organizowane w halach sportowych, na placach i stadionach, gromadziły tysiące uczestników. Wyobraźnię zbiorową kształtować poczęły formy agresywne, często żałośnie tandetne i kiczowate. To one właśnie spowodowały, że literatura jako sztuka słowa stawała się „dodatkiem” do ilustracji, przestawała być przemyślaną artystyczną konstrukcją, stając się sumą luźno scalonych „obrazków”.
Pamiętać trzeba o czasopismach, które powstały, wydawnictwach, happeningach, ale to jest w kolejnych zagadnieniach, więc nie będę tego powtarzała. Trzeba ogólnie łączyć fakty:)