Sklejka
Wstęp teoretyczny:
Sklejka to bardzo popularny materiał konstrukcyjny ceniony za swe niepowtarzalne właściwości. Jest to materiał kompozytowy, to znaczy powstały z kilku komponentów, nie posiadający jednolitej struktury.
Sklejkę bowiem wytwarza się przez łączenie ze sobą kilku bardzo cienkich warstw drewna zwanych fornirami. Warstwy te mają grubość od 0,1 do 8 mm. Fornir powstaje przez obróbkę drewna okrągłego w taki sposób by na każdej skrawanej warstwie zachowany został wzór słojów drewna co podnosi jego wartość estetyczną.
W sklejce kolejne warstwy forniru są ułożone w ten sposób by włókna drzewne krzyżowały się ze sobą pod kątem prostym. Każda sklejka składa się z nieparzystej liczby fornirów połączonych ze sobą różnego rodzaju klejami
Najczęściej sklejki wytwarza się z brzozy, olchy, sosny, czasem buku i drzew egzotycznych. W zależności od grubości sklejanych ze sobą warstw forniru, rozróżniany sklejkę cienkowarstwową (warstwy o maks. gr. 2mm) i grubowarstwową ( warstwy o gr. powyżej 2mm).
Aby sklejka nie straciła swoich właściwości należy zapewnić jej odpowiednie warunki przechowywania. Podstawową zasadą jest ochrona przed nadmierną wilgocią oraz gwałtownymi wahaniami temperatury.
Rodzaje:
Istnieje wiele rodzajów sklejek różniących się między sobą zarówno pod względem surowca z jakiego zostały wykonane, jak i sposobu produkcji oraz właściwości. To też wpływa na różne ich zastosowanie.
Sklejka suchotrwała (S)
Poszczególne warstwy forniru są w niej połączone za pomocą klejów mocznikowych, które są trwałe ale kruszą się pod wpływem wilgoci. Dlatego ten typ sklejek jest nieodporny na działanie warunków atmosferycznych i nadaje się do stosowania go w miejscach, w których wilgotność powietrza jest stosunkowo niska.
Sklejka półwodoodporna (W1)
Warstwy forniru, które ją tworzą są łączone przy pomocy klejów melaminowych, które są bardziej odporne na wilgoć niż kleje mocznikowe. Z tego powodu sklejka tego typu może być stosowana również w pomieszczeniach, w których panuje umiarkowana wilgotność, nie nadają się jednak do konstrukcji znajdujących się na zewnątrz.
Sklejka wodoodporna (W2, WBP)
Przy jej produkcji używa się jako kleju różnego rodzaju żywic (np. fenolowo-formaldehydowych). Dzięki temu warstwy forniru nie rozklejają się pod wpływem wilgoci a sklejki tego typu mogą być stosowane w warunkach zewnętrznych. Z powyższych opisów wynika, że wodoodporność lub jej brak to tak naprawdę cecha spoiwa (kleju), a nie forniru, który jako półprodukt pochodzenia drzewnego nie ma naturalnej odporności na wodę chyba, że zostanie przed nią w jakiś sposób zabezpieczony (np. zaimpregnowany).
Sklejki przeznaczenia specjalnego:
Sklejka szalunkowa
Przeznaczona jest do wykonywania deskowań zwanych też szalunkami czyli do tworzenia form nadających odpowiedni kształt konstrukcjom betonowym itp. Żywica, którą sklejka jest pokryta chroni ją przed nasiąkaniem wilgocią zarówno pochodzącą z płynnej mieszanki betonowej jak i z opadów atmosferycznych
Sklejka antypoślizgowa
Jej cechą charakterystyczną jest to, że warstwy zewnętrzne pokryte są specjalnym papierem, zaimpregnowanym wcześniej za pomocą żywicy fenolowej. Dodatkowo na powierzchni znajduje się specjalna siatka chroniąca przed poślizgiem. Wykorzystywana jest w przemyśle transportowym jako podłoże zabezpieczające przedmioty na nim stojące przed przesuwaniem się, np. w trakcie jazdy.
Proces powstawania sklejki:
obróbka hydrotermiczna drewna (kilkadziesiąt godzin w wodzie o temperaturze ok. 50° C),
korowanie i oczyszczanie z łyka,
przecinanie kłód drewna na wymiar dostosowany do gabarytów łuszczarki,
skrawanie nożem łuszczarki z obracających się kloców drewna taśm forniru,
łączenie taśm forniru w płaty odpowiadające wymiarom sklejki,
suszenie płatów,
naprawianie wad (sęki i pęknięcia) przez wycięcie wadliwego fragmentu i wklejenie w to miejsce kawałka forniru bez wad,
klimatyzacja,
nanoszenie kleju,
formowanie zestawu sklejki,
sprasowywanie,
obrzynanie i ewentualnie szlifowanie,
klasyfikacja
Właściwości:
Kilka najbardziej podstawowych właściwości fizycznych, mechanicznych i wytrzymałościowych sklejki. Wartości te obowiązują dla sklejek wykonywanych z drewna sosny, świerka, olchy, brzozy, buka.
| Właściwości | Wartość (badanie wykonane zgodnie z normą) |
|---|---|
| Wilgotność | 4-12% (PN-EN 322) |
| Gęstość | 550-800 kg/m3 (PN-EN 323) |
| Wytrzymałość na zginanie | 30-100 MPa* (PN-EN 310) |
| Wytrzymałość na rozciąganie | 30-60 MPa* (PN-EN 310) |
| Wytrzymałość na ściskanie | 25-50 MPa* (PN-EN 310) |
| Moduł sprężystości | 3 500-10000 MPa* (PN-EN 310) |
| Zmiany wymiarów w zależności od zmiany wilgotności powietrza | do 0,5% (PN-EN 318) |
| Klasa reakcji na ogień | D-s2,d0 dla grubości>9mm (PN-EN 13986 PN-EN 13501-1) |
* W zależności od rodzaju drewna użytego do budowy danej sklejki, struktury oraz grubości.
Zastosowanie:
Sklejka jest obecnie jednym z najbardziej rozpowszechnionych materiałów budulcowych drzewo-podobnych.
Sklejka daje się względnie łatwo modelować (wyginać), co pozwala na wytwarzanie kształtów przydatnych np. w meblarstwie. Dzięki temu, sklejka jest używana powszechnie do produkcji mebli domowych i biurowych.
Sklejkę wykorzystuje się nie tylko w meblarstwie i małej architekturze, ale zarówno w branży budowlanej. Jej wytrzymałość i sprężystość zależy od grubości, kierunku działa obciążenia i przebiegu włókien w warstwach zewnętrznych.
Jednym z podstawowych zastosowań sklejki jest funkcja elementu formującego w szalunkach. Wykorzystywana jest tam głównie jako element kształtujący wylewaną masę betonową. Najczęściej używana jest do tego sklejka topolowa chińska oraz sklejka brzozowa.
Oprócz szalunku sklejkę w budownictwie wykorzystuje się jako formę do prefabrykacji elementów betonowych, podkłady w wibroprasach (produkcja kostki brukowej), podłogi rusztowań konstrukcyjnych czy też elementy konstrukcyjne w projekcie domu ( konstrukcja nośna, podbitki dachowe, ściany działowe) .
Do elementów konstrukcyjnych stosujemy sklejkę o gr. min. 8mm i wilgotności nie większej niż 10%. Sklejka o grubości powyżej 5mm nadaje się na okładzinę ścienną.