Dr hab. Wojciech Hübner

Akademia Finansów i Biznesu Vistula

Semestr: wiosna 2013

Wykład: Komunikacja międzykulturowa

Zajęcia „0”.

Wprowadzenie : Świat w którym żyjemy - tendencje zmian, i jak się w nim komunikować

Ogólne tło gospodarki światowej i kontekst współczesny

1. Działamy w warunkach gospodarki otwartej i super-współzależnej.

2. Era przechodzenia do gospodarki globalnej – proces, który się rozpoczął i trwa , ale daleko do zakończenia, może nawet mamy do czynienia z teoretyczna utopią

Etapy otwartości gospodarki narodowej rzutujące na funkcjonowanie przedsiębiorstwa

1. – od gospodarki zamkniętej, która może być modelowym początkiem rozważań. Gospodarka izolująca się o skłonnościach do autarkii: własny porządek i autonomiczność decyzji. Zcentralizowane decyzje ile produkować i jak dzielić. Podaż krajowa uzupełniana decyzjami na temat niezbędnego (wyłącznego) importu.

(Porównanie systemowe:

gospodarka centralnie planowana o pionowych kanałach przepływu informacji, krańcowo różna od gospodarki rynkowej o poziomym układzie przepływu informacji z „demokratycznym” dostępem do jednakowej informacji i posługiwanie się nie nakazem i rozdzielczością, ale światem cen).

(b) - do gospodarki otwartej na eksport i napędzanej eksportem ( przykłady najbardziej skutecznych gospodarek świata zorientowanych na eksport – np. Daleki Wschód)

(c) - do ery gospodarek w których nową osią centralną konstrukcji są – Korporacje Transnarodowe (MNC – MultiNational Corporations), same silniejsze niejednokrotnie od pojedynczego kraju i „przenikające” gospodarki narodowe ;

(d) - Do gospodarki globalnej – „global village”, gdzie powoli zanika znaczenie tradycyjnych granic i barier – wszyscy w jednej i coraz bardziej jednolitej, globalnej „wiosce”, gdzie każdy wypełnia swoje wyspecjalizowane zadanie.

1. Era kumulujących się kryzysów i podwyższonej kolejny raz niepewności. Reformy powszechne , ale niektóre z nich przechodzą w rewolucje.

2. Era wzrastającego znaczenia Chin i Dalekiego Wschodu w ogóle

Aktualne trendy na świecie:

- tzw. „wielka transformacja” świata wg. ADB; rosnąca dominacja Dalekiego Wschodu; niestabilny i zróżnicowany świat w poszukiwaniu stabilności

wg miesięcznika Forbes, największa dynamikę wykazywały przedsiębiorstwa azjatyckie; w rankingu 2000 największych firm prywatnych, w 2011 roku 718 przedsiębiorstw pochodziło z Azji ( więcej o 15 w stosunku do roku poprzedniego). Relatywnie najwięcej zyskała Korea Płd. ( ROK) – przybyło 10 firm, razem jest już 61. Firmy „wypączkowały” z koreańskich czeboli ( chaeboli ) – koreańskiego odpowiednika japońskich keiretsu ( 3 główne : Samsung, LG, Hyundai). Sukces koreański głownie dzięki agresywnej polityce proeksportowej i powiazaniom z Chinami: ROK jest teraz 6. Eksporterem na świecie, a głównym rynkiem są Chiny ;

- Spadek relatywny znaczenia Japonii:

Wg rankingu Forbes spada znaczenie Japonii: na liście 50 największych firm z kontynentu azjatyckiego ( FAB 50), w 2011 roku nie przedsiębiorstwa z Japonii ( 6 lat temu , Japonia zajmowała 1. Miejsce z 13 firmami. Teraz a na 1 . miejscu Chiny z 23 firmami. Jeszcze w 2010 roku były 2 firmy japońskie: Nintendo i Rakuten

Pojęcie „keiretsu” wyrastające z tradycji japonskiej

Pierwsze keiretsu pojawiły się w Japonii w okresie "cudu gospodarczego" po II wojnie światowej. Przed kapitulacją Japonii, jej przemysł był kontrolowany przez ogromne konglomeraty nazywane zaibatsu. Zaibatsu zostały zdemontowane przez aliantów pod koniec lat 40. XX wieku. Przedsiębiorstwa powstałe po rozmontowanych zaibatsu ponownie stworzyły między sobą powiązania, kupując nawzajem swoje udziały i tworząc wielobranżowe, poziome alianse. Gdy było to możliwe, spółki kredytowały się w ramach keiretsu, do pewnego stopnia tworząc także zależności pionowe.

Każde z głównych keiretsu było skoncentrowane wokół jednego banku, który udzielał kredytów członkom keiretsu, a także posiadał w nich udziały. Centralny bank miał dużą kontrolę nad spółkami tworzącymi keiretsu, pełniąc rolę jednostki monitorującej oraz podmiotu ratującego spółkę w sytuacjach kryzysowych. Jednym ze skutków takiej struktury była minimalna ilość wrogich przejęć na rynku japońskim, ponieważ żaden podmiot nie był w stanie konkurować z siłą banków).

- Wiodące firmy: sektor bankowy, ale silny atak idzie ze strony sektora IT

Pomimo światowego kryzysu finansowego który zaczął się i dalej dotyczy sektora bankowego , najsilniejszym sektorem pozostaje sektor bankowy

W 2011 r na liście „2000” , na pierwszym miejscu był bank JP Morgan Chase , a na drugim miejscu – bank HSBC ; w 1. setce = 40 przedstawicieli sektora bankowego.

Czołowe pozycje atakowane przez giganty sektora IT - takie jak: Google, Microsoft; FB debiutuje właśnie na giełdzie;

Polska : obniżyła nieco notowania w 2011 roku – na liście 2000 była na 17 miejscu ; najwyżej notowany bank PKO BP ( miejsce 510 , przy niewielkim spadku)

5. Era rosnącego znaczenia czynnika kulturowego: nie tylko liczy się czysty i teoretyczny rachunek ekonomiczny, ale coraz większe znaczenie zyskuje czynnik kulturowy – wskazujący na różnice kulturowe i nowe wyzwania z tym związane dla biznesu międzynarodowego. Czynnikiem kulturowym tradycyjnie zajmowała się antropologia . Potrzeba wrażliwości kulturowej i znajomości różnych szczegółów – np. jak rozmawiać z klientem, jak negocjować , żeby działać efektywnie

6. Jesteśmy świadkami rewolucji w dziedzinie komunikowania się; nowa epoka IT, komunikowania się i organizowania się obywateli, wyłania się świat wirtualny, którzy niektórzy uważają błędnie za jedyny realny ( są przecież różnice np. w bezpośrednim kontakcie z kultura , a jej wirtualnej namiastce ) . Wszyscy jesteśmy bliżej siebie – nowa jakość i rosnaca opozycja w stosunku do tradycyjnych elit politycznych, można używać jako platform informacyjnych i w działaniu gospodarczym mediów społecznych jak FB, Twitter, etc. ( tworzenie opinii, trendów i mód, „product placing”, przekazywania informacji dla określonych grup i nisz, dla politycznego i ekonomicznego PR, itd.

7. Żyjemy w wieku niepewności i wzmożonej porównywalności i konkurencji we wszystkich płaszczyznach i permanentnego kryzysu – bo jakby bieżąca edycja interpretacji gospodarki wolnorynkowej wyczerpuje swoje możliwości i potrzebna jest reinterpretacja . Dawniej była konkurencja „systemowa” - z systemem gospodarki centralnie planowanej – a teraz – raczej wewnątrz tego systemu. Trzeba się wsłuchać w to, czego ludzie chcą a nie zakładać że lepiej od nich wiemy. Tradycyjne establishmenty polityków i skomercjalizowane media – nie zawsze potrafią się wsłuchać w puls społeczeństwa.

8. Żyjemy w epoce, gdzie coraz bardziej liczy się znajomość świata, respekt dla klienta (dalsza niezwykła waga tzw. „customer focus” ) i koncentracji na jakości i kreatywność człowieka, a na szczeblu kraju i przedsiębiorstwa – strategie, czyli długie, zaplanowane ciągi działań i decyzji.

Oto jedne z głównych aktualnych „trade-offs”:

- Swobody obywatelskie versus prawa własności, na których bazuje gospodarka rynkowa

- Wydajność czysto ekonomiczna, a realizacja celów społecznych.

9. Zachodzą zasadnicze zmiany w strukturze gospodarki światowej – pojawia się nowy porządek ekonomiczny i polityczny . Znaczenie tradycyjnych liderów ( jak – G7) relatywnie spada , pojawiają się nowi ambitni pretendenci do liderstwa (wzrost znaczenia grupy G-20; kraje ”BRIC” , uzupełnione później o literę „S”).