IDEE POLITYCZNE EUROPY NOWOŻYTNEJ I WSPÓŁCZESNEJ 16.03.2010
Machiavelli cd.
Książę musi dysponować siłą fizyczną, bo człowiek z natury jest zły i jak już masz wybrać czy rządzić za pomocą strachu czy miłości to wybierz strach. Jak się ludzie będą bali to wykonają Twoje polecenie. Książę ma dysponować armią, bo ta armia się konieczna żeby zjednoczyć Włochy.
Najemni żołnierze to jest największe zło jakie trapi Italię. Machiavelli miał bardzo zły stosunek do najemników. Te wojska najemne to nie jest dobrze zorganizowana i trzeźwa armia, a jest to banda rozpustników i pijaków. Robotnikiem najemnym zostaje ten kto uciekł z domu, zaczął pić, a jak już wydał całą kasę to zaciągnął się do wojska. Zaangażowanie w walkę najemnika jest marne, bo on jest w armii dla pieniędzy a nie dla walki. Jeżeli ktoś żyje z wojny to jest zainteresowany tym, by wojna długo trwała, a nie żeby szybko pokonać wroga. Najemnicy nie mieli interesu co do wojny. Najemnicy dużo kosztowali – wojska najemne rujnowały skarby poszczególnych państw miast.
Według Machiavellego armia powinna składać się z obywateli danego kraju – powinna być to armia narodowa. „To nie pieniądze, a dobra armia jest nerwem wojny”, ponieważ za pieniądze nie wynajmiesz sobie dobrych żołnierzy i tylko kraj dysponujący dobrą, silną armią może coś zdziałać, może być skuteczny. Machiavelli nie jest zwolennikiem prowadzenia polityki za pomocą wojen, nie pochwalał nigdy zabójstwa dla zabójstwa, ale czasami trzeba odwołać się do wojny. Najlepiej by było gdyby wojen nie było.
PODSTAWY PRAWIDŁOWEGO FUNKCJOWANIA PAŃSTWA – dla Machiavellego są ważne 3 elementy
Religia w wersji pogańskiej, która była podstawą potęgi starożytnego Rzymu
Armia narodowa – bez wojska nie jest możliwe skuteczne rządzenie
Prawo – podkreśla wagę praworządności, czyli tej idei, że wszyscy podlegają ustawom. Ideałem ustrojowym dla Machiavellego była republika, która opiera się na rządach prawa. książę jest środkiem
Myśl Machiavellego jest bliska renesansowi.
Metoda realizm polityczny – przez pryzmat faktów patrzymy na rzeczywistość oraz studiujemy historię.
Oddzielił politykę od etyki. W średniowieczu państwo to było ziemskie narzędzie mające służyć człowiekowi, a on to oddzielił
Człowiek z natury jest zły, a motywem działania człowieka jest zachowanie swojego życia i powiększenie swojego majątku
Historiozofia – filozofia dziejów. Poszukuje mechanizmów według, którego hostia się toczy. Zastanawiają się czy jest jakiś cel historii. Machiavelli mówi, to jak się dziej, jak historia się toczy, zależy od walki biednych z bogatymi
Dyktatura okresu przejściowego – książę
Polityka to szkoła skutecznego działania według Machiavellego. „cel uświęca środki” – podejmujesz środek i nie oceniasz go pod względem moralnym, stosuje się kryterium skuteczne czy nieskuteczne, ale dopiero cel uświęca te wszystkie środki. Polityk musi mieć wizję, ideał w głowie, musi mieć cel do którego dąży, ale musi być realistą, bo musi wiedzieć jak ten cel osiągnąć. Polityk musi wiedzieć do czego zmierza
WIEK XVII
Pojawia się szkoła klasyków praw natury.
Prawo natury – odwieczny, stały, niezmienny system wartości wspólny ogółowi członków danego społeczeństwa, jest to fundament ładu społecznego. Na tych wartościach oparte jest życie ludzi i ład społeczny. Jest w sensie przedmiotowym. Jak będziemy je przestrzegać to ład społeczny będzie zachowany
Prawa naturalne – są w sensie podmiotowym. Uprawnienia podmiotowe człowieka. Mówi się, że człowieka ma prawo naturalne d równości, własności, wolności
Jak tworzymy prawo pozytywne, to powinniśmy uwzględniać prawa natury. Istnieją wartości, które są niezbędne, by dobrze żyć. Prawo pozytywne nie może być sprzeczne z prawem natury
Różnica między prawem natury a prawami naturalnymi, np. kościół katolicki – do Jana XXIII odrzucała ideę praw naturalnych a akceptowała prawa natury, z prawa boskiego wynika prawo natury; według nauki kościoła to bóg daje prawo do wolności, a nie z racji tego, że jesteś człowiekiem masz prawo do tej wolności. Uznano, że prawa naturalne są niezgodne z prawami boskimi
CZY PRAWO NATURY ISTNIEJE CZY NIE ?
Mamy zwolenników prawa natury, które są dostępne poznaniu człowieka. Część z nas z pewnością jest zwolennikami prawa natury. Mamy zwolenników praw natury, ale mamy również przeciwników tej idei, że są jakieś wartości, które są obiektywne, uniwersalne dla całości.
Dla pozytywisty prawem są jedynie prawidłowo ustanowione normy postępowania, które wyrażają wolę państwa. Pozytywizm stara się odciąć od rozważań aksjologicznych, czyli od rozważań na temat wartości.
SKĄD SIĘ BIORĄ WARTOŚCI ?
Część myślicieli uważa, że normy wynikają z natury człowieka, z jego struktury psychofizycznej bądź mogą uważać, że źródłem jest np. bóg – wartości są dane przez boga, wynikają z prawa boskiego. Wartości pochodzą od boga lub mogą wynikać z naszej struktury psychofizycznej, czyli np. z naszego rozumu, z genów
Wartości albo są dane przez różne czynniki albo są ustanowione przez ludzi: albo są zwolennicy idei, że ustanowione są przez jednostki, że to konkretny człowiek jest twórcą wartości albo wartości tworzone są przez grupę ludzi (ludzie się zbierają w ramach społeczeństwa i ustalają co jest dobre a co jest złe)
Działami aksjologii jest:
Etyka – nauka o moralności. Filozoficzne ogólne twierdzenia na temat moralności
Estetyka – nauka o pięknie i wypływających z niej wartościach
ISTOTA PRAWA NATURY
Istota przejawia się we wzorach postępowania. Te wzorce postępowania zawierają powinności tak oczywiste, że każdy myślący człowiek nie może ich nie dostrzegać. Prawa natury umożliwiają człowiekowi samorealizację i zabezpieczają godność jednostki – naszą i naszych towarzyszy
JAKA JEST TREŚĆ PRAW NATURY ?
Treść praw natury zależy od naszych zainteresowań
JAKIE SĄ FUNKCJE PRAW NATURY ?
Zagadnienie stosunku prawa natury do prawa pozytywnego. Żeby być ludźmi trzeba realizować prawa natury. Jeżeli tworzymy prawo pozytywne to tworzymy je zgodnie z wartościami. Jeśli prawo pozytywne będzie sprzeczne z wartościami, które uznajemy to pojawiają się problemy w kwestii zgodności i niezgodności i relacji prawa pozytywnego do prawa natury
Mamy w sobie fenomen wartości, instynkt do wartościowania. Jeśli uznajemy prawa natury to, to zaspokaja nas instynkt wartości. Musi istnieć coś stałego pewnego, coś do czego możemy się odnieść. Bo prawa natury mogą, ale nie muszą wynikać z natury.
Problem praw natury jest nierozwiązalny
Stan natury – okres, w którym ludzi kierowali się wyłącznie norami prawa natury i nie byli połączeni jeszcze więzami społecznymi i państwowymi. Okres kiedy nie było państwa, społeczeństwa itd. okres przedspołeczny, przed państwowy
Umowa społeczna – akt dobrowolnego zrzeszenia się wszystkich ludzi i powołania władzy zwierzchniej, czyli umowa społeczna tworzy społeczeństwo i państwo
Wcześniej przez XVII wiekiem myślicieli rozważali już pojęcie prawa natury. Pojęcie stworzyli sofiści, którzy żyli w V wieku p. n. e. Oni odróżniali prawo stanowione ‘nomos’ i wiedzieli również prawo natury to były wartości konwencjonalne
Stoicy mówili, że prawo natury to prawo rozumu
W średniowieczu prawo natury uważano, że wywodzi się z prawa boskiego
W odrodzeniu – Machiavelli
W XVII wieku następuje przełom w prawie natury