IDEE POLITYCE EUROPY NOWOŻYTNEJ I WSPÓŁCZESNEJ 2.03.2010
Odrodzenie jest początkiem nowożytności – wiek XV i XVI. Tak uważa część badaczy
Inni badacze uważali, że wiek XVII to początek nowożytności
XV i XVI wiek to okres przejściowy. W nim zaczęły się nurty, które później rozwinęły się w XVII wieku i były wiodące
ODRODZENIE – ojczyzną odrodzenia są włoskie państwa-miasta. Italia stała się ojczyzną odrodzenia. Teren Italii był mniej średniowieczny niż pozostałe kraje europejskie. W wieku XI-XIII doszło w Italii do przyspieszonego rozwoju gospodarczego – spowodowane to było wyprawami krzyżowymi. Uczestnicy wypraw krzyżowych mieli możliwość poznać bogactwo wschodu, po powrocie mając pieniądze i znając te bogactwa wchodu był to bodziec do powstania handlu między wschodem a zachodem. Jeżeli rozwija się gospodarka to w społeczeństwie najbardziej wpływowi stają się kupcy – są klasą społeczną, która ma najwięcej pieniędzy – specyficzne dla Italii. Bardzo szybko ludzie najbardziej wpływowi przenoszą się do miast, mieszczaństwo i szlachta także. Ludzie wpływowi bardzo szybko uzyskali samodzielność polityczną. Miasta szybko uzyskały przywilej nadawania szlachectwa. We Włoszech szlachcic był mieszczaninem, mieszczanie z obrębu Italii mają pieniądze – więc część pieniędzy zaczyna się przeznaczać na kulturę, stało się naturalne i oczywiste, że ci mieszczanie zaczęli być mecenasami kultury. W 1459roku Medyceusze zaczęli sponsorować naukę i odnowili Akademię Platońską.
Ustroje poszczególnych organizmów politycznych szybko się zmieniają – raz były republiki, potem był przewrót i były monarchie itd. nie wykształciła się koncepcja tego pana przyrodzonego – nie mogła się wykształcić ze względu na to, że ci władcy szybko się zmieniali. Władcy z Italii inaczej postrzegali rzeczywistość – realistycznie patrzyli na politykę.
Handel jest zawsze czynnikiem gdzie bardziej patrzy się na jednostkę. Znaczenie człowieka wypływało z tego do jakiej klasy społecznej należał(w średniowieczu). Handel był jednym z czynników, który spowodował, że myśliciele zaczęli patrzeć na jednostki i odróżniać ich od siebie; jednostki samymi przymiotami się nie charakteryzują.
W odrodzeniu zaczęło się postrzeganie człowieka jako jednostki.
W społeczeństwie włoskim mieszczanie musieli mieć coś co by im służyło w walce z strukturą feudalną.
Średniowiecze to dominacja religii katolickiej.
Sięgając do pism antycznych myśliciele włoscy mogli czerpać argumenty do walki z religią antyczną.
Koniec XV i XVI dobiega okres tworzenia jednolitych państw narodowych.
1453r – Francja – jednolite państwo
Po upadku Grenady 1492 – powstaje jednolite państwo Hiszpańskie
Średniowiecze to spór cesarstwa z papiestwem – i papież i cesarz chcieli dominować nad poszczególnymi państwami. Papież uzasadniał, że państwo to tylko narzędzie ziemskie, które ma służyć zbawieniu, a cesarz argumentował, że chciał stworzyć uniwersalną potęgę.
Suwerenność monarchy – nie ma nad nim ani cesarza, ani papieża
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Myśliciel ODRODZENIA:
Machiavellizm – postępowanie obłudne, cyniczne, pozbawione skrupułów, ale też inteligencja. Umiejętność wykorzystania różnych rzeczy dla swoich celów
Machiavelli – „cel uświęca środki”. Żył w latach 1469 – 1527. Nie był machiavellistą. Był w swoim życiu idealistą. Jego głównym marzeniem było zjednoczenie Włoch. Machiavellizm nie jest wymysłem Machiavelliego. On spisał swoje myśli, ale nie wymyślił tego pojęcia. Był przeciwnikiem papiestwa. Był ateistą. Tytuł „Książę” – jak szczęśliwy tyran powinien władać, okres kiedy on włada, „Rozprawa o pierwszych dziesięciu księgach Tytusa Liwiusza” – sprawy społeczne, tam znajduje się teza, że cel uświęca środki – można przedsięwziąć każdy środek byle środki były zachowane.
Stosunek Machiavelliego do religii – religia jest tylko środkiem politycznym, ale bardzo pożytecznym dla wzrostu państwa. Wg niego częstą oznaką państwa jest upadek religii. Opłaca się mieć poddanych religijnych, bo wtedy się nimi rządzi. Zdaniem Machiavelliego religia jest maszyną, która uzupełnia u ludzi brak rozumu. Religia jest tylko narzędziem, środkiem sprawowania władzy. Wg niego religia katolicka nie jest najlepsza, bo pokora, wartości katolickie nie sprzyjają wychowaniu dzielnego obywatela. Machiavelli chciał religii pogańskich.
Machiavelli jest twórcą realizmu politycznego – uznał, że studiowanie abstrakcyjnych idei moralności, sprawiedliwości jest bezsensowne, że sens ma tylko obserwowanie rzeczywistości i wyciąganie z niej wniosków. Nie powinniśmy stosować świata powinności. Na gruncie polityki mamy obserwować politykę taką jaka ona jest faktycznie. Patrzmy się na fakt i z nich wysuwajmy wnioski.
(Lock – uczyć się o nim)
Wiedzę na temat rzeczywistości z dwóch źródeł
Epistemologia – teoria poznania. Machiavelli – wiedzę na temat rzeczywistości czerpiemy z obserwacji empirycznej zjawisk. Twórca realizmu empirycznego
Wiedzę czerpiemy z doświadczenia historycznego. Nie da się przewidzieć historii, ale ucząc się historii możemy poznać mechanizmy kierujące naszym zachowaniem i możemy przewidzieć jak pewne zachowania doprowadzą do pewnych konsekwencji. Jeżeli poznamy historię i mechanizmy rządzące zachowaniem, to po części będziemy w stanie rządzić przyszłością
Lock – empirysta racjonalistyczny – wiedzę mamy w umyśle i my odkrywamy to co już wiemy