HISTORIA SPORTU OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH NA ŚWIECIE

Rys historyczny

Sir Ludwik Guttmann neurochirurg przyczynił się do rozwoju igrzysk paraolimpijskich, twórca światowego ruchu paraolimpijskiego, idei igrzysk paraolimpijskich, założyciel i prezydent największej międzynarodowej organizacji sportu inwalidów

Łucznictwo jako sport, który miał usprawnić obręcz barkową.

W 1944r. wprowadzenie sportowej formy terapii usprawniania paraplegików w centrum urazów rdzenia kręgowego w szpitalu w stole Mandeville w Anglii.

28 lipca 1948r. w Londynie odbywaja się pierwsze Igrzyska Olimpijskie zorganizowane na terenie szpitala z Stoke Madeville

W roku 1960 odbyły się pierwsze Igrzyska paraolimpijskie w Rzymie (400 zawodników z 23 krajów) wtedy jeszcze jedynie osoby poruszające się na wózkach.

IGRZYSKA PARAOLIMPIJSKIE

Fundamentalnym przesłaniem ruchu paraolimpijskiego jest stworzenie możliwości współzawodnictwa osób niepełnosprawnych na takich samych zasadach jak osoby pełnosprawne.

Sport jest szansą otwarcia się na życie, zdobywanie akceptacji w środowisku społecznym i zobaczenie świata.

Efektem rozwoju sportu osób niepełnosprawnych było powołanie do życia 1 1964r. Międzynarodowej Organizacji Sportu dla niepełnosprawnych.

Z czasem powstały nowe organizacje zrzeszające osoby niepełnosprawne

CP-ISRA Cerebral Polsy International …

W 1989r. powstaje Międzynarodowy Komitet Paraolimpijski w Dusseldorfie (IPC International Paraolimpic Committee) na wzór Międzynarodowego Komitetu Olimpijskiego

Struktura IPC

- w jego skład wchodzą federacje poszczególnych dyscyplin sportowych

- Narodowe komitety paraolimpijskie

- Międzynarodowa Organizacja Sportu Osób Niepełnosprawnych (IOSDs) reprezentuje osoby z - określonych grup niepełnosprawności

- CP-ISRA

- IBSA – organizacja reprezentująca sportowców niewidomych

- INAS-FID – organizacja reprezentująca osoby z niepełnosprawnością intelektualną

- IWAS - organizacja reprezentująca osoby na wózkach

- ISMWSE i ISOD – różne typy niepełnosprawności

- organizacje regionalne

Klasyfikacja do sportu osób niepełnosprawnych

Polega ona na podziale zawodników, ma na celu ujęcie w grupy i klasy osoby o identycznym lub zbliżonym stopniu dysfunkcji ruchowej, co stwarza uczestnikom w miarę równe szanse we współzawodnictwie sportowym.

Sport osób niepełnosprawnych w Polsce

START Polski Związek Sportu Niepełnosprawnych START – istnieje już 50 lat

Niepełnosprawni zaczęli rywalizację sportowe w Polsce w 1952r. pierwszy założyciel Startu to Franciszek Karłowski

W Poznaniu początki sportu os. niep. rozpoczął prof. W.D. podjął się szeregu pionierskich przedsięwzięć – Jan Dziedzic obecnie prof. AWF-u poznańskiego organizował dla niewidomych wioślarstwo, jazdę konno i biwaki sportowo-rekreacyjne, a prof. U. Kabsch przygotował i prowadził obozy narciarskie dla os. Niepełnosprawnych ruchowo.

Podstawowe zasady włączenia os. niep. w działalność sportu wg. Dziedzica

• Dyscyplina sportu uprawiania przez niepełnosprawnego zawodnika powinna być odpowiednio dobrana do jego możliwości psychofizycznych i posiadanego kalectwa (tak aby uprawianie jej pełniło funkcję rehabilitacyjną).

• Nigdy nie można dopuszczać do tego, aby uprawianie sportu przez os. niep. Spowodowało pogorszenie ich stanu zdrowia

• Sport powinien być wykorzystywany nie tylko do poprawy sprawności fizycznej, psychicznej os. niep. Lecz działalność ta powinna mieć na celu ograniczenie lub likwidowanie dysfunkcji organizmu wynikające z posiadania uszkodzeń organizmu

• Organizacje Sportu os. niep. powinny maksymalizować szanse na jak największą integrację tych ludzi z całym społeczeństwie

• Osoby niep. powinny unikać wąskiej specjalizacji sportowej, w miarę potrzeb rehabilitacji powinny uprawiać kilka dyscyplin sportowych, dzięki czemu zapewniony jest wszech stronny rozwój fizyczny i psychiczny.

• Ze względu na zdrowotną, rehabilitacyjną i rekreacyjną … działalność sportowa należy dążyć do włączenia w tę działalność jak największą liczbę osób niep. (masowe usprawnianie sportowe)

• Należy stwarzać takie warunki do rywalizacji sportowej, aby osoby niepełnosprawne, miły podobne szanse na uzyskanie zwycięstwa w konkurencjach (przestrzeganie zasad klasyfikacji niep. sportowców do odpowiednich grup sportowych)

• PZSN START zajmuje się sportowcami z 2 grup niepełnosprawności wadami wzroku i z dysfunkcją narządu ruchu

• Stowarzyszenie działa poprzez opracowanie i realizowanie programów powstających zarówno z własnej inicjatywy jak i zaleconych

• START zrzesza 41 jednostek integracyjnych, działa 171 sekcji w określonych dyscyplinach sportowych

• Pierwszy start polaków 1972r. (Heidelberg)

• 1998r. powstaje Polski Komitet Paraolimpijski (PKPar)

Struktura PKPar

1. Polski Związek Sportu Niepełnosprawnych „START”

2. Polskie Towarzystwo Społeczno Sportowe „Sprawni razem”

3. Polski Związek tenisa na wózkach

4. Fundacja aktywni razem

5. Stowarzyszenie Kultury fizycznej sportu i turystyki Niewidomych i Słabo widzących „CROSS”

6. Polskie Towarzystwo Walki z Kalectwem

7. Polska Federacja Sportu Niesłyszących

CHARAKTERYSTYKA (na slajdach z ćwiczeń)

Dyscypliny Igrzysk Paraolimpijskich

Dyscypliny Olimpiad Specjalnych

LEKKAATLETYKA

- oferuje szeroki zakres dyscyplin i największą liczbę konkurencji

- jest stałym elementem igrzysk paraolimpijskim od 1960r.

- część sportowców rywalizujących w igrzyskach wykorzystuje specjalne protezy do uprawiania sportu

- sportowcy rywalizują między sobą, według funkcjonalnych klas statowych

- zawodnicy starowi mogą występować w konkurencjach takich jak: bieg na 100m, 200m, 400, 800m, 1.500m, 5.000m, 10.000m, 4x100m, 4x400m, rzut dyskiem, pchnięcie kulą, rzut oszczepem, trójskok, skok w dal, skok w wzwyż, pięciobój i m……

PŁYWANIE – od 1960 r. w programie igrzysk olimpijskich

- niep. współzawodniczą w stylu dowolnym, grzbietowym, motylkowym, klasycznym i zmiennym we wszystkich schorzeniach narządu ruchu

- tu nie używamy żadnych protez, udogodnień są jednak możliwe pewne udogodnienia, opcjonalnie start ze słupka startowego lub z wody

TENIS NA WÓZKACH – od 1992r. w programie igrzysk olimpijskich

- 1 różnica jest taka że piłka nie może odbić się 2 razy (pierwszy musi być w środku kortu), sport ten wymaga od niep. niesłychanej kondycji

- potrzebne są specjalne wózki

JEŹDZIECTWO – od 1996r. w programie igrzysk olimpijskich

- dyscyplina którą uprawiają osoby z różnymi dysfunkcjami narządu ruchu

- konkurencje są zróżnicowane i pogrupowane zgodnie z ich programem funkcjonalnym

- jeźdźcy współzawodniczą w 2 kategoriach ujeżdżania jedna obowiązkowa i jazda dowolna do muzyki

- istnieją też konkursy grupowe

- zawodnicy mogą korzystać z przyrządów pomocniczych, np. drążek łączący lejce, gumowa taśma

SZERMIERKA NA WÓZKACH – od 1960r. w programie igrzysk olimpijskich

- wózki przytwierdzone są do podłoża

- mężczyźni i kobiety z amputacjami kończyn, osoby po urazach rdzenia kręgowego, a także osoby z porażeniem mózgowym mogą brać udział w konkurencjach indywidualnych i zespołowych i szabla

TANIEC SPORTOWY NA WÓZKACH

- tancerze na wózkach mogą tańczyć z partnerem w pełni zdrowym w ramach stylu „combi” lub z partnerem na wózku w ramach stylu „duet”

PODNOSZENIE CIĘŻARÓW – od 1964r. w programie igrzysk olimpijskich

- zawodnicy w leżeniu tyłem, muszą opuścić gryf sztywno nad klatkę piersiową, zatrzymują w …. , a nastepnie wyciskają w górę ….

ŁUCZNICTWO – od 1960r. w programie igrzysk olimpijskich

- uprawiane przez sportowców z dysfunkcjami narządu ruchu w 3 funkcjonalnych klasach startowych

KOLARSTWO

- sportowcy jeżdżą na rowerach z 2 kołami lub 3 kołami na tandemie lub rowerze napędzanym ręcznie (handcycle)

- w programie są konkurencje odbywające się na terze i konkurencje szosowe, indywidualne i zespołowe; sprint, wyścig indywidualny, jazda zespołowa na czas

PIŁKA NOZNA 7 OSOBOWA – od 1984r. w programie igrzysk olimpijskich

- została wprowadzona głównie dla osób z porażeniem mózgowym, ale muszą być zachowane proporcje pomiędzy granicami 2 różnych klas sportowych

- zmniejszenie boiska, zredukowane liczby zawodników z 11 do 7, nie stosowane przepisy na spalonym i zezwolenie na wykonanie rzutu z autu 1 ręką