GRZYB Amatox gr cykl pept (zaw mostek S rozerw powod dezak), wsp z falotoks odp za silne toks wł Amanita Ham synt biał, Muchomor- sromotn, jadowi, wiosen, Hełmówka obrzeżona, Narz docel: p.p, ner, wątr, Po spoż: okr utaj kilkana h > wymi, bieg, sil ból brzu, Wymi mija, pac wyd się zdrow, kolejn kiluna dni tox niewydo ner i wątr, duż daw †,żółtaczka, anuria, Tachykar, zab rów kw-zas, Odwod, ↓ciś, zab elektro, Hipoglikemia, wstrząs, śpią wątr, Bad lab: ↑AspAt, AlAt, LDH,moczni, biliru, kreat, Amatox wykr we kr met immenzmat, tox znika szyb z krwi (2-36 h u lu) Lecz: Oczys p.p. (płuk żoł, wym, C akty w wielokr daw- krąż wąt-j) dobr ter podtrzy- obserw i lecz niewyd ner, śpią wątr, niepraw kw-zas, krwie, hipoglike, odwod, ini Wit.K, trans krw, U lu trans wąt, U lu- penicylina G (300tys- 40min U/dz) zmniej wchł tox per wątr. Sylimaryna- ham przenik anatox kom wątr. Wymusz diureza, ..koerymentalne pró z pciwcia, pciko amatox dla psó: niewyd wątr, Niewy ner, †w kilk dn/h od spoż, Hiperglik, hipoglik,krwot z wie narz, Atak, drg, odwod, zab równowagi w-e, tachy sp cis krwi Orellina, Orellanina alkal w owocn zasłoniaka rudego, nie rozp się w wodzie=got nie zmniej toks.trud do zdiagn, obj mogą nie poj per 2-14 dni po spoż, Nefrotox, neurotox, oporny na dział kw i zas, sok traw,rozkl się w 262, sel uszk kom kan nerk, zm zwyrod i mart, szkod wpł na watr, śledz i inne miąż , cel: nabł kanal nerk, Anorek, zab żolą-jel, pragni, parestez, oligu, niewyd ner, Lecz: Oczys p.p- kilk h po spoż, Nie specyf odtru, mała dawk> ner wol podejm prac, dializa podcz f niewyd ner, Muscymol (muscimol, panteryna) i kw ibotenowy psychotrop poch 3-hydroksyizoksazolu, dział pod do atropiny Muchomor czerwo (A.muscaria, plamisty (A.pantherina), szyszkowaty (A.strobiliformis), p.p i CUN, U lu 30-90min po spoż- sen, zawr gł, mania, zab zmysł i obj relaks przyp zatr alko, 7-10 mg muscymolu wyw obj neuro u lu, nudnoś i wymi, Dezorien, delirium, halucyn, sku mię, drg mioklo, rza konwu, sen i niepok, wzmoż akt fiz, Obj antycholin, poraż akomod oka, rozsz źre, najw obj 2-3h po spoż,Nie antidot i lecz przycz, lecz obj i podtrz, obj u psó:Letarg, Oszołom, Skomle, Dysze, Pobudz, Zawr gło,nie ma antidot ani przycz= lecz obj i podtrzMuskaryna 4 rzed zas amonowa truja w mały il. Zesp obj SLUD, Lejkówka odbielona, strzępiak poszarpany, dzwonkówka szara, Pob rec musk, Obj choliner 0,5-2 h po spoż, obj gdy grzyb zaw min 0,01%musk, Nieost widz, Zwęż źren, Nadm poc, ślin, łzaw, Bradyka, ↓ciś krw,↑perystal jel, Zab krąż płu, Śluztok oskrzelowy, Parc na mocz, Wydziel z nos, Duszn, Nadm poc, ślin, łzawie, Rozsz nacz obw, Wym, wod bieg, ból brzu, Lecz: Wywol wym(czas!), C akt. Atropin- jednoraz, testo daw, bra ef> powtó. Zakończyć po ust obj zwięk wydz, Psylocybina,psylocyna,halucyn (CUN) Psilocybe, Panaeolus, Gymnopilus, Conocybe, Obj 20-60min po spoż, U lu obj, utrzym 2-4h,Rozsz źre-18h, Nadciś-18h, Sen-24h, Haluc, Poc się, Ziew, Uderz gorą, Brak koord, Ruch przymu, Wym i bieg 20%,Flasbacks,1-20 kapel, na serotonę jakLSD,Lecz:Obj,ograni stym, diazep w przyp rea panicz Roś tox: roś stan zagr dla życ/zdro zw/czł, zaw sub po spoż/zetkni wyw obj zatr, cal roś/częś Roś truj- negat dział i †, Roś szkodl- obj niekorz dla zdro, ale nie zagr życ W PL 200gat. roś niebezpie. 50-truj, 150- szkod Podział: od dział docel, w zal. od sub dział truj:oleje,olejki eter, glikoz, alkaloi, in gr chem. TOKSALBUMINY, fitotoksyny, biał rośl, wyw sil hemoliz, cząst duże nie dializ, pod doust wyw zatr(podraż p.p, wym.obrzę i uszk wątr i ner),pod pozajel dział sil niż po pod doustRącznik pospolity, rycyna- najsil z fitotox, Pozajel w il ślad 0.0001 mg/kg †, Nasio nieuszk i nierozdr nieszk, Zatr wyw zjedz 1-2 nasio, Nieodwrac uszk kom narz miąż, wysię płu. st zap żołą i j, Olej ryc- nieszk, nie zaw ryc- jest ogrz i goto, OBJ: pobudz, obj ze str p.p(wym, biegu), twar/nitko tętn, sztyw chód, tężc skur, POCH POLIACETYLENOWE-poliiny, Szalej jadowit, Bard sil drg- dział na OUN, Poraż ośr naczruch i odd, n błęd>†, Daw † czł 3 g kłącza, Pierw obj zatr- natychm, 1 kęs lub pogryz, OBJ: niepok, drże, zwiększ pobudl, częs odd mocz i kał, Ślini, wzdę żołą,drg i skur rozp od głowy>cał ciał,Zw nie moż wstać,pada,bije o ziem głow i noga,w kąt pysk piana,woń wydych pow-jak pietruszka Glikozydy Subst rośl. zaw w bud chem cukr powiąz z inn zw rośl, biosyntetyz w tk. Naparstn purpurow(Digitalis purpurea)- glikoz. kilkadzies zw glikoz dz tox na serc.kumul się w mm ser,zatr praw N-wyst, zazw jest to przedawk lek. z leczn praw wyelim per glik naparst wełnistej- nie kumul się, zatr przy przedawk. kilkadzt zw glikoz dz tox na serc. Obj: wym, apat, siln bieg, zwoln serc, zab krą, arytm, głośn ton ser, ↑ciśn. Konwalia majow- glikoz naserc i sapon o dz hemol. Zatr po zjedz owoc. Miłek wiosenn- nalewk, napar, możn przeda
Olejki eter Siln pachn subst lotn, miesz zw chem o różn bud, najcz z 1/kilk subs gł. Subs płynn, różna barw, zwykl lżejsz od H2O i N-rozp w niej. Powsz w roślin. Wchł per cut, u odd, pp. Wydal- gł pł i nerk, mał z kałem. Zast- leczn, kosmet, prz spoż.ALKALOIDY all zaw N, wykorz w lecz, 1. poch pirydyny i piperydyny, 2. poch tropanu, 3. izochinolinow, 4.indolowe 5.poch puryn 6. steroidowe 7. o róż bud chem Tytoń szlachetny, nikotyna OBJ: Niepok, Podniec, Ślinot, brak przeżuw, Wzdę, Biegu, zabu ruch, sku ton-klon, głoś to serc, Szczwół plamisty, konina, siln jad, 05-0,1 g †, wąchan szkodl, pospol chwast, OBJ bydł:ogól osłab, chwiej chód, poraż, obniż temp ciała, cięż odd, zim skó, rozszerz źre, skur mięś szkieł, poraż pęcher- stale wydz się mocz, mysi zapa, wydych pow też taką woń, Pokrz wilcz jagoda, atropina i skopolamina OBJ atrop:↓wydziel potu, śluz, rozsz źren, ↑akc serca, ↓napię mię gład j(zapar, wzdę) i pęche, pobudz nerw- drg i sku, ↑tęt i odd, czas ataki furii, niedowł poraż i depres, poraż oś odd>† Skopola:Dział depres na uk wegetat i psychom, Bieluń dziędzierza, hioscyjamina i skopolami Uż jako śr narkot, OBJ: Zdenerw, kop, gryz, atak szał, piana w kąt pysk, Po atak osłab, apat, chwiani i upad, Lulek czarny, hioscyjamina, atropina, skopolamina, OBJ: Gorą, such w gard, rozsz źre, Sen, duż daw- atak szał i †, Mak lekarski, morfina, kodeina, narkotyna, papaweryna, Opium- zestal, such sok mlecz z nac maków, OBJ: qń:Apat, otęp, niewraż na doty i kłuc igłą, chwiej chód, drż gał ocz, Bydło:nadmie ślini, drż mię, ↑tętnu, Póź uspok, posmut, bezsen, Cielę odporn, koz, owc, król i świ bard odpor, Mim gwałt obj †niska, Mak polny, readyna. zjedz duż il czerw płatk niebezp dla krów, Glistnik Jaskółcze Ziele >20 alkal, Zatr u zw przypad, Kozy- sil biegu, ogó osłab, chwiej chód, Świn- głuch, ogó osłab, skur mięś, Niemiła woń, Lecz obj, Spor, bulawinka czerwona (Claviceps purpurea)w przetrw obecn jest>30 związków o char alkaloid.Pochodn kw lizergoweg:ergometryna, ergopeptydyna i jej poch: ergotamin, ergotoksyn, ergokryptyn, ergokornina. najcz w kłos żyt i inn zboż i traw.dział wywoł skur macic i mm gł nacz. długotr dz wywoł degen n krw zwł w kończ i obj zgorzeli. krw z mac, poron. przycz zatr- zaniec ziarn spor. naturaln pasoż na traw. przez spoż w cel wywoł poron. Obj: Zatr przewl: początk bieg, kulaw, sztywn i ozięb kończ, brak ich wrażl na dotyk. późn such zgorzel skór. Jej 1. obj jest linia demark międz tk zdrow i chor. u bydł zmian na wymien, ogon. u św na małż, ryj, ogo i kończ, u drob na grzeb, kolcz, dzio, jęz, u qń- wyp włos z ogon, u św możl martw i odp ogon/ małżow, u bydł strzyk. moż być kompl zak wtórn. Zatr ostr: 3-4 dn od pod. Nadwr, drż, siln sku mm zwł kończ, ślepot, ślinot, bieg, bóle brz, późn depr, niedowł, poraż, ron. Ziemniak- alkal solanina prakt N-wyst w bulw, najw w kwiat, takż w kiełk. wchł per nieuszk bł śluz powol, u osobn ze schorz pp szybk. Dzi solan drażn bł śluz pp, uszk nerk, dz hemol, pocz dz pob na OUN. nast dz poraż na OUN, upośl ośr odd. duż dawk mog spow śpiączk i śmier. powod zab pp, nudn, wymiot, kolk, biegunk, bóle i zawr gł. znane są zatr u wsz domow zw roślinoż. najcz u św i bydł. Obj: 1. Post nerw- przew u św. Gwałt przeb. Stan depr, ↓wrażl na oto i bodź. Postęp osł, poraż. Zab krąż i odd. Możl nagl padn św podcz gwałt i nieskoord ruch. 2. P żoł- częst u św, rzad u bydł. Domin obj pp. Św- posmut, brak apet, ślinot, wym, bieg. Przeż- wzd, ból, br przeż, aton żw. cuchn bieg, częst ↑T.3. P skó- św i przeż. Such/ sącząc wyprysk na skó głow, kończ, brzu, wym, nas ogon, w okol staw i na wew pow ud oraz siln świąd. Skó pokr strup i zgrub. Czasem zmian zap, ubytk bł śl w j ustn i zap spoj. możl kompl zak wtó. Zimowit jesien (Colchicum autiamale) –alkal kolchicyny. trucizn komórk. Zab przy podz kom. ostr stany żoł-jelit. Dział tox na OUN. Por ośr odd. moż kumul (ważn przy lecz). alkaloid akonitvna. Tojad mocn (Aconitum firmum) alkal akonit.B tox! Nalewk Tinctura aconiti. Dz na ośr odd-najp pob, późn por. pob ośr motor, ośr wym. rozsz źren, ↓ciśn Obj: Ślinot, niepok, zgrz zęb, ↑tętn i odd, chw chód, niedowł, poraż, drg przed śmier.
CZYNN WARUNK WYTW MYKOTOK grzyb toks-twórcz, odpow podł do rozw grzyba, dział synerg, antag i towarz mikrofl, Makro- i mikropierwiastk w podł, spos zbiorów, war magaz plonów, war mikroklim(wilgot i temp), temp i wilg względ->decyd AFLATOKSYNA Wytw per grzyb Asperg. flavus i A. parasiticus; orz arach, ziar słon i kuk, ziar kakao, ryż, jęcz, pszen; najsil truciz poch natur; war wytw: 22-24 C,Wilg pow 80-55%; B. odpor na dział ↑ temp; wraż na świat; war pasteryz mogą rozpd toks; poch dwufuranokumaryny; 4 pochod: Aflatoks B1 i B2, G1 i G2 (podz na podst typ fluoresc); mlek->metab aflatoks B1 i B2(M1 i M2); B1 najcz, najsil czynn rakotw wątr; rak żołdk, okręż, nerk grucz łzow, jęz, tchaw; dział hemolit, nekrot, teratogen, ↓ odpor natur i nabyt;↑ wraż ->drób, psy, świn, ciel; ↓ wraż- Owc i bydł ; Wchł: per p.pok, aero, per cutis – > tk i płyny ustr; Zatr ostr: miąższ zap wątr; Zatr przewl: guzy w wątr z przerz->płuc i nerk; Świn: Obj Ataks,↑padn, uszk wątr, zap nerk, krw z p. pok AP Wątr kruch, biał, zwyr tłusz czasm; Nerk obrz, ↑, zm zwyr; Wybr/krw do p. pok OCHRATOKSYNA podst związ-ochratoks A (OTA)->najważ mykotoks w Polsce; Metabolit 7 gat grzyb Aspergillus(np. ochraceus,niger) i 6 gat Penicillium (verrucosum); war wytw: 4-30 C, ↑ 17% H2O w ziarn; Pleśn na ziarn owsa, jęcz, kuk, kawy, fasol, susz owoc, rodzyn, prod sojow; Wchł p pok; Szybk dystryb w org; Najw odkł się w nerk, następ wątr, mięśn, tk tłusz;Najcz atak nerk; rakotw; Doświad dział teratogen; Wydal mocz, kał; Najb wraż świn Obj Począt: ↓ apet, ↓ zuż pasz, spowol przyr mas ciał, potem charakt: poliur, zaham wzrost, polidyps; Obj gdy ↑ 5-20 mg/kg pasz; Zatr ostr – zaburz koord ruch & †AP Nerk: ↑, zmian barw(blada nerk), atrof kanal, cętkow na pow + drobn pęchrzyki, cysty i śródmiąż zwłók cz korow; Wątr: stłuszcz; Charakt brak zmian w innych narz; U świn b. woln metab – wykryw w narz wewn, mięśn, tk tłusz, krw, zanika po ok. 7 tyg; OTA w mięs wieprz, krw i wyrob garmaż poch wieprz->przycz nefropatii ochratoksynowej ludzi ZEARALENON lakton kw fenolorezorcynowego; Wytw per grzby Fusarium; Natur zanieczysz kuk i zbóż; war wytw: ↓ 25 C, Wilg ok. 16%; Naj wraż świn; ma aktyw estrogenow -> mykoestrogen, fitoestrogen; OBJ podob do rui – sympt rujowe; 5-6 mg zearalenonu/kg pasz; 100 mg->całk niepłodn; Wyw zespół estrogenn (syndr hiperestrogenn) – loszki ↑ & obrzk narz płciow oraz grucz sutk, m/być wypad pochw i odbyt; Nawet ↓ stęż zearalenonu -> zaburz rozrod: Opóźn pierw rui, Ciąż rzek, Poron, ↓ mioty, Rodz †/słab noworod, Noworod - wrodz rozkrocznością & b. wyraźn obrz i zaczerw srom oraz martw ogon, Bezmlecz loch, Młode rozw woln – toks w mlek matki, ↓ ukł imm świń, Knury zanik jądr, bydł i owce zaburz płodn, przedłuż rui Trichoteceny: Fusarium (deoxyniwalenon, toks. T-2)Synt:8-25 C, wilg.20% T-2 b.biol. pow. Zah. Synt. Biał. i zatrz. S. DNA i RNA. Kom.szybb.dziel(p.pok.skor.szp) zmn.poz. pciał, immgl, ckin. Dział.immunos. Zab.p.pok.skory.neurol.U.lu żyw. Toks. Aleukia OBJ:↓wagi,krw.bieg,mart.sk,krwotoki,↓prod.mleka,jajek.Świnie(1-8mg/kgpasz) :↓pob.pasz.gorsze.wyk.pasz. bieg.wym,ostr.zap.b.śl (gęba) (10-12mg):zah.przyr.male.mioty.i.pros.poron.AP:wybr.żoł,jel,serc,pluc,pech.mocz.obrz.tk.podsk.Dług.podaw:↓odpo. DIAG. wys:probki.zbryl.pasz,poraz.pleśń.zboż. Sur.kał.tk.zw.(nerki,wątr)Ograniczanie zaw.mykotok:trudne-brak.wpływ.na.klim,agrotechnika, ochr.rośl.podczas.weg.zwalcz.szkod.i.gryz.zbiory.wopt.term.dojrz.ziarn.wilg.↓15%,temp.dodatki:Biomos,lactomix,mycobond,mycofarm.prep.nie wiąż.wytw.już.mykotoks! Zatr.u.mał.zw (rzadko,kot-nie.potw.) Aflatoks.psy:zan.kukur,ziarno.wr.mlode.samce,samice. w.ciąż. zatr.ostr(ekspoz.1-kilkan.dni).OBJ.zatr.ostr:osłab,depr,zab.zol-jel(wym,bieg)krwotok,zolt,śmierc.Zatr.przew:brak.apet.depr, wym,bieg, zab.krzep(smol.stol,krwaw.nos)żółt. Bad.lab:AlAT,aspAT,hipoalb,hiperbilirubinemia i nuria,↑czas.krzep,anem,trombpenia.Bad.karmy, narz.wewn (wątr)Lecz:zap.absorb,dieta-białk.wys.jak,wit:K,B12,dextroz. Womitoksyna.psy:Deoksyniwalenol(DON).Karma (zan,kukur, jęcz,psz,ow).Obj:wym(2-3h.po.spoz)bieg,bol.brz. Diag:an.karm.met.chromat.Lecz:zmiana.karm,wys.jak.diet,lecz.obj. Zatr.penitremem A i rokwefortyną.psy: spl.ser,chleb.orz.wl.PenitrA-prawdpod.ant.glicyny.Obj: 30min.od.spoż.pobudz,utr.odd,ślin,drg,nadwr.bodź (glos,dot), hiperterm,odwod,kw.met,rabdomiol(rzadko).Lecz:wyw.wym.płuk.żoł,węg.diazepam,barbitur,nawad.i.v.przez.pierw.24h