Malaria – choroba zakaźna, przenoszona przez komary widliszki, wywoływana przez pierwotniaki rodzaju Plasmodium. Choroba odpowiedzialna za milion zgonów rocznie na całym świecie. Cechą charakterystyczną są rzuty choroby występujące w zależności od wywołującego ją pierwotniaka w cyklach 24, 48 lub 72 godzinnych. W ciężkich zakażeniach choroba bywa bardzo niebezpieczna: dochodzi do blokady naczyń krwionośnych w mózgu, rozpadu krwinek czerwonych. Objawy: Gorączka, dreszcze, ogólne osłabienie, dolegliwości bólowe. Leczenie: W leczeniu stosuje się leki przeciwmalaryczne np. chinina Nasienne- maja łodygi i korzenie mogące przyrastać wtórnie na grubość, ich żeński organ rozrodczy to zalążek- przekształcona zarodnia produkująca makrospory. Zalązek ma jedną osłonkę u nagonasiennych lub dwie u okrytonasiennych. Rozmnażanie roślin nasiennych: Ziarna pyłu najpierw sa przenoszone przez wiatr lub zwierzęta następnie wytwarzają łagiewkę pyłkową, w której przemieszczają się komórki plemnikowe, pyłek i łagiewka umożliwiają roślinom nasiennym rozmnażanie płciowe bez obecności wody w środowisku. Nagonasienne drobnolistne- wykazują silny przyrost łodyg na grubość. Liście współczesnych przedstawicieli tych roślin są raczej niewielkie. U miłorzębów mają kształt wachlarzyków, u szpilkowych, takich jak sosna lub świerk są w postaci igieł. Nagonasienne wielkolistne- sa to rośliny obecnie nieliczne, żyjące w klimatach tropikalnych. Zgodnie z nazwą ich liście są duże i najczęściej pierzasto podzielone. Do tej grupy zaliczamy sagowce i gniotowe. Okrytonasienne- są to drzewa krzewy lub rośliny zielne wykazujące dużą różnorodność przystosowan ekologicznych . Dzielimy je na jednoliścienne i dwuliścienne. Do dwuliściennych należa np. jabłonie, brzozy, stokrotki. Bardziej wyspecjalizowaną grupą sa jednoliścienne: tulipany, palmy kokosowe, trawy. Grzyby- w większości organizmy lądowe, których ciało zbudowane jest z długich nitek plazmatycznych zwanych strzępkami. Cechy swoiste grzybów; w komórce wystepuje sciana komórkowa, substancja zapasowa w komórce jest glikogen, ciało jest plechowate zwane grzybnia, w rozmnażaniu płciowym komórki jajowe produkowane sa przez lęgnie. Warunki życia grzybów: potrzebują odpowiedniego pokarmu, temperatura pokojowa, wysoka wilgotność, nie potrzebują światła. Czynności życiowe: odżywianie- heterotrofy, oddychanie- tlenowce, rozmnażanie- płciowe (przez kopulacje różnoimiennych strzępek, gametogamia, gametangiogamia. Workowce- sa największa grupą grzybów bardzo zróżnicowanych pod względem budowy- od jednokomórkowych drożdży az po wielokomórkowe np. smardz jadalny czy trufla, Swą nazwę workowce zawdzięczają specyficznym zarodnikom powstającym w wydłużonych komórkach zwanych workami. Podstawczaki- to najwyżej uorganizowana grupa grzybów. Ich zarodniki tworzone sa po cztery w komórkach zwanych podstawkami. Do podstawczaków należy m.in. pieczarka polna, borowik szlachetny, muchomor sromotnikowy, opieńka miodowa. Porosty- ciało porostów jest zazwyczaj zwarte, płatowate, na przykład płunicy islandzkiej, skorupiaste np. wzorca geograficznego lub krzaczkowate jak różnych gatunków chrobotków. Porosty sa prawie samowystarczalne, mało wymagające. Występują na murach, skałach, turniach i w tundrze. |
---|
Protisty- najprostsze organizmy eukariotyczne jedno lub wielokomorkowe, lecz nie tworza typowych tkanek.(wiciowce, pełzaki, komórczaki), odżywiają się samożywnie i cudzożywnie (s + c –miksotrofy), rozmnażanie płciowe i bezpłciowe(paczkowanie, podzial). Mejoza postgamiczna- n + n ->(gamia) 2n -> (redukcja) -> n . Mejoza pregamiczna- 2n + 2n -> (mejoza) n + n ->(gamia) 2n . Krasnorosty(widlik)- organizmy glownie morskie, o plechach roznie ukształtowanych. W większości samożywne, oprocz chlorofilu maja inne barwniki, ktorje nadaja im charakterystyczna czerwona barwe. Nie maja zadnych stasiow rozwojowych opatrzonych wiciami. Zielenice(pierwotek)- liczna i bardzo wazna gr prostistow. Z nich przypuszczalnie wywodza się wszystkie rośliny ladowe. Sa bardzo zróżnicowane- od ruchliwych jednokom, przez formy kolonijne, aż po zlozone i osiadłe oraz komórczaki. Wystepuja w wodach słodkich i slonych, a nawet na pow gleb i korze drzew. Tworza fitoplankton, który jest pożyw. dla zooplanktonu. Brunatnice(morszczyn)-zyja wyłącznie w wodach slonych. Najwieksze samożywne protesty. Ich ciala sa wielekomorkowe, z zewnatrz mogą przypominac rosliny, jako ze bywaja zróżnicowane na czesc lodygokszt. i lisciokszt. Maja duze znaczenie jako pasza dla zwierzat. Bywaja uzywane w przem. kosmetycznym, papierniczym. Eugleniny(klejnotka)- grupa do ktorej naleza tylko protisty jenokomorkowe,ruchliwe, poruszające się za pomoca wici wyrastających z charakterystycznego zagłębienia. Orzęski(pantofelek)- najbardziej wyspecjalizowana gr protistow jednkom. Sa to w większości sprawne drapieżniki lub filtratory o bardzo duzych rozmiarach i skomplikowanej budowie wew. Pokryte rzeskami, które sluza do poruszania sie lub napędzania pokarmu. Ameby(pełzak czerwonki)-stuczna gr systematyczna, obejmujaca protisty 1kom. o zmiennych kształtach, poruszających się ruchem pełznącym. Mszaki-typ wyraznie odrębny od pozostałych roslin. Sa przystosowane do zycia w środ. o dużej wilgotności. Pokoleniem dominującym jest gametofitniewytwarzający typowych tkanek ani organów. Najczesciej ma postac łodyżki pokrytej drobnymi listkami. Sporofit składa się z puszkowatej zarodni i nierozgałęzionej nitki, zwanej setą. Sporofit mszakow jest niesamodzielny- wyrasta na gametoficie i odzywia się jego kosztem. Mchy maja zdolność do zatrzymywanie wody(retencji), co czyni z nich podstawowy element regulujący bilans wodny wielu zbiorowisk roślinnych. Paprotniki(widłakowe, skrzypowe, paprociowe)- sztuczna gr systematyczna, wyrozniona ze względu na podobny stopien organizacji wew i sposób rozmn. Pokoleniem dominującym jest sporofit. Gametofit paprotnikow-przedrośle-jest zredukowany, choc zazwyczaj samodzielny. Tak jak u mszakow, do zapłodnienia dochodzi w obecności wody. Lodygi sporofitu nie wykazuja przyrostu wtornego na grubosc. Sporofit paprociowych składa się z podziemnej łodygi, z ktorej na kształt pióropusza wyrastaja duze, pierzasto podzielona liscie. Mlode liscie sa zwiniete, w kształcie pastoralu. Zarodnie często zebrane sa w kupki, znajduja się na spodniej stronie lisci. |