• OGÓLNIE

1. POJĘCIE FINANSÓW

   1. w ujęciu ekonomicznym – procesy gromadzenia i wydatkowania przez różne podmioty środków pieniężnych

   2. w ujęciu potocznym – zasób finansowy; część mienia wyrażona w pieniądzu i instrumentach pochodnych (np. pieniądz wirtualny)

2. PODMIOTY FINANSÓW – ten kogo system prawa upoważnia do dysponowania mieniem

   1. osoby fizyczne

   2. osoby prawne

   3. podmioty publiczno – prawne

   4. podmioty szczególne

      1. rodzina

      2. małżeństwo

         1. obrót nierynkowy – 1 osoba dokonuje przysporzeń na rzecz 2. kierując się łączącymi je więziami rodzinnymi, emocjonalnymi itp.

   5. podmioty grupowe

      1. np. małżonkowie mogą wybrać swój ustrój majątkowy, wybrać czy będą się rozliczać oddzielnie czy wspólnie (opcja reżimu prawnego)

3. FINANSE PUBLICZNE

   1. pewien mechanizm wtórnego podziału dochodu narodowego dokonywanego przez PPP za pomocą pieniądza

   2. system instytucji prawnych, które określają zasady

      1. gromadzenia środków od osób prywatnych

      2. administrowania nimi

      3. dokonywania ich podziału

   3. realnie istniejący zasób pieniężny – część mienia podmiotów publicznych ta część mienia PPP, która pochodzi z dochodów publicznych i jest przeznaczona na pokrycie w sposób bezzwrotny i nieodpłatny kosztów funkcjonowania państwa i wypełniania jego zadań

4. FINANSE PRYWATNE – mechanizm pieniężny podziału i wymiany wartości materialnych i niematerialnych pomiędzy podmiotami prywatnymi w oparciu o reguły gospodarki rynkowej, z uwzględnieniem świadczeń finansowych, które zachodzą w ramach rodziny

5. CECHY FINANSÓW PUBLICZNCYH

   1. gromadzenie i podział majątku pochodzącego od obywateli następuje na zasadach i w trybie publicznoprawnym – opiera się na władztwie finansowym PPP i związanym z tym przymusie

   2. PPP nie działają po to by się bogacić

   3. PPP nie są wytwórcami mienia, którego podziału dokonują

   4. obecnie finanse publiczne nie istnieją jako zjawisko pozaprawne

   5. wydatki publiczne dokonywane są w granicach prawa i w oparciu o swobodę polityczną decydowania organów legitymowanych demokratycznie, wyłącznie na podstawie uchwalonych planów finansowych i wyłącznie dla realizacji zadań publicznych i w i oparciu o zasadę równego dostępu beneficjentów do tych świadczeń

   6. przy planowaniu wydatków jest swoboda polityczna – wydatkowanie odbywa się na podstawie ustaw

   7. finanse publiczne służą realizacji interesu publicznego

   8. finanse publiczne powinny być jawne i przejrzyste

6. CECHY FINANSÓW PRYWATNYCH

   1. wolność dokonywania wyborów (w granicach prawa)

      1. osoby prywatne kierują się własną korzyścią

   2. finanse prywatne wynikają z czynności cywilno-prawnych, które sami podejmujemy i co do których mamy swobodę

   3. finanse prywatne objęte są ochroną sfery prywatności

      1. ale nie ma ona charakteru absolutnego – dobro publiczne może wymagać ujawnienia kierunków wydatkowania (np. żeby ocenić czy dana osoba jest w stanie płacić podatki)

   4. bezpośrednie zarządzanie

   5. ale państwo stymuluje pewne wybory, np.

      1. ulgi związane z edukacją

      2. 1 % podatku na organizacje non – profit

   6. państwo w finanse prywatne wkracza tylko subsydiarnie (gdy danych interesów jednostki nie można zaspokoić inaczej) finanse publiczne muszą funkcjonować w państwie na zasadzie subsydiarności

   7. zalety

      1. ograniczenie roli państwa

      2. większa sfera wolności ekonomicznej i prawnej jednostki

7. GOSPODARKA FINANSOWA PPP

   1. działalność finansowa - proces polegający z 1 strony na gromadzeniu środków pieniężnych, a z 2 na ich wydatkowaniu

      1. działalność finansowa może być prowadzona przez

         1. podmioty prywatne (np. osoby fizyczne) – ich działalność finansowa jest objęta sferą prywatności (o ile nie narusza prawa) prywatna działalność finansowa

         2. PPP (państwo, samorząd i ich jednostki organizacyjne) – ich działalność finansowa powinna być jawna, uregulowana przez prawo i poddana odpowiedniej kontroli publiczna działalność finansowa

   2. gospodarka finansowa - proces, który obejmuje nie tylko samo gromadzenie i wydatkowanie środków pieniężnych przez PPP, ale także całokształt różnych czynności prawnych i organizacyjnych, które służą temu procesowi

      1. operacje finansowe w toku GFPPP

         1. dokonywanie wydatków

         2. gromadzenie dochodów

         3. zarządzanie przepływami przychodów i rozchodów

         4. zarządzanie długiem publicznym

         5. operacje rozliczania z budżetem UE

• FUNKCJE FINANSÓW PUBLICZNYCH

1. FUNKCJA FISKALNA - łączy się z pobieraniem i gromadzeniem środków pieniężnych przez państwo po to, aby zrealizować zadania, jakie państwo ma do spełnienia

2. FUNKCJA STYMULACYJNA (BODŹCOWA) - oddziaływanie na poszczególne podmioty (np. przedsiębiorców) za pomocą obietnic korzyści finansowych (np. ulgi podatkowe) lub zagrożeń dolegliwościami finansowymi które są zawarte w różnych rozwiązaniach prawno-finansowych ma to ich pobudzać do określonych pożądanych działań

3. FUNKCJA REDYSTRYBUCYJNA (ROZDZIELCZA) - celowe, świadome wykorzystywanie instytucji prawno-finansowych do wtórnego podziału tworzonego w państwie PKB

   1. realizowana przez system podatkowy, system dotacji, subwencji, zasiłków itp.

4. FUNKCJA INFORMACYJNO-KONTROLNA - polega na sygnalizowaniu pozytywnych lub negatywnych wyników procesów gospodarczych

• PODMIOTY FINANSÓW PUBLICZNCYH

1. W PAŃSTWACH UNITARNYCH (JEDNOLITYCH)

   1. państwo

   2. samorząd terytorialny (1,2,3 szczeblowy

2. W PAŃSTWACH FEDERALNYCH

   1. państwo

   2. landy, stany, regiony itp.

   3. samorząd terytorialny

3. PAŃSWTO

   1. pierwotny i samoistny podmiot finansów publicznych - inne podmioty czerpią władztwo finansowe tylko z zakresu władztwa finansowego państwa (ponieważ wykonują zadania państwa)

4. PODMIOTY WYSTĘPUJĄCE W PORZĄDKU PONADPAŃSTWOWYM

   1. OM

   2. UE

5. CECHY WSPÓLNE TYCH PODMIOTÓW

   1. PPP – działają w interesie publicznym

   2. korporacje – mają polityczno-terytorialny charakter

   3. legitymowane demokratycznie

   4. zapewniają jawność i przejrzystość zarządzania i funkcjonowania

   5. obowiązują je zasady racjonalności wydatkowani