1. Zaproponuj przynajmniej po jednej metodzie otrzymywania a). tioli b). sulfidów.
TIOLE


SULFIDY




2. Napisz reakcję utleniania podanego sulfidu.




3. Jak otrzymać arom. kw. sulfonowy?
Aromatyczne kwasy sulfonowe otrzymuje się metodą bezpośredniego sulfonowania stężonym kwasem siarkowym, oleum, kwasem chlorosulfonowym i innymi czynnikami sulfonującymi.









4. Które z podanych kw. mogą być mocniejszymi od kw. octowego?
pK_a kwasu octowego ≈ 4,8
pK_a kwasów sulfonowych ≈ 2
pK_a kwasu szczawiowego ≈ 1,3
pK_a kwasu benzoesowego ≈ 4,2
Mocniejszymi kwasami są te, które mają niższą wartość pK_a, czyli w tym przypadku wszystkie kwasy.
5. Pochodne piranu i ich trwałość.









Benzo-γ-piron (chromon) i jego pochodne












6. Omów właściwości chem. pikolin, N-tlenku pirydyny, N-alkilowych poch. pirydyny.
Pikoliny








N-tlenek pirydyny






N-alkilowe pochodne pirydyny







7. Omów reakcje chinoliny i izochinoliny z uwzgl. roli pierścienia.
Pierścień heterocykliczny (pirydyny) jest bardziej odpony na reakcje utlenienia niż pierścień benzenowy. Pierścień pirydyny ulega łatwiej redukcji niż pierścień benzenu.



Izochinolina i chinolina ulegają substytucji elektrofilowej trudniej niż benzen, ale łatwiej niż pirydyna. Podstawienie zachodzi w położeniu 5 i 8 pierścienia benzenowego, a nie pirydynowego.








8. Podaj strukturę i nazwy znanych ci diazyn.







Największe znaczenie ma pirymidyna, jest składnikiem kwasów nukleinowych i kwasu barbiturowego.














9. Struktury rezonansowe pirymidyny







10. Podaj nazwy i wzory przynajmniej dwóch siedmioczłonowych ukł. heterocyklicznych.



11. Synteza kwasu barbiraturowego i jego pochodne.
W PYTANIU 9
Pochodne:










Zasady pirymidynowe występujące w kw. nukleinowych.
12. Co to są tłuszcze roślinne i zwierzęce, woski i mydła?
Woski - mieszaniny estrów długołańcuchowych kwasów tłuszczowych i długołańcuchowych alkoholi. Kwas karboksylowy ma zwykle parzystą liczbę atomów węgla od 16 do 36. Liczba atomów węgla w alkoholu też jest zazwyczaj parzysta i wynosi od 24 do 36.

Tłuszcze roślinne - są estrami, mieszaninami trójglicerydów kwasów tłuszczowych, głównie nienasyconych. Po wydobyciu ich z roślin są oczyszczane, utwardzane lub odwadniane, a następnie używane w przemyśle spożywczym, mydlarskim, włókniarskim i w lecznictwie. Np. palmitoleinowy CH₃(CH₂)₅CH=CH(CH₂)₇COOH (cis), oleinowy, rycynooleinowy, linolowy CH₃(CH₂)₄CH=CHCH₂CH=CH(CH₂)₇COOH (cis, cis), arachidonowy CH₃(CH₂)₄(CH=CHCH₂)₄CH₂CH₂COOH (w pełni cis).
Tłuszcze zwierzęce – (z wyjątkiem tranu rybiego) zawierają głównie glicerydy kwasów tłuszczowych nasyconych. Np. laurynowy CH₃(CH₂)₁₀COOH, mirystynowy CH₃(CH₂)₁₂COOH, palmitynowy, stearynowy, arachidowy.
Mydła - sole metali alkalicznych, głównie sodu, magnezu, litu, potasu i wyższych kwasów tłuszczowych o 12-18 atomach węgla. Są związkami powierzchniowoczynnymi, zmniejszają napięcie powierzchniowe na granicy faz. Np. palmitynian sodu C₁₅H₃₁COONa, mydło magnezowe Mg(C₁₇H₃₅COO)₂
13. Metoda Edmana























14. Podstawowe zasady syntezy peptydów.
Synteza peptydów polega na utworzeniu wiązania peptydowego między gr. aminową jednego aminokwasu, a gr. karboksylową drugiego. Aby reakcja przebiegała w pożądanym kierunku należy zablokować wszystkie gr. aminowe i karboksylowe z wyjątkiem tych które mają przereagować. Po utworzeniu wiązania usuwa się gr. blokujące. Synteza składa się zazwyczaj z 5 etapów. Np. dipepyd Ala-Leu. I-blokowanie gr. aminowej w formie pochodnych BOC. II-blokowanie gr. karboksylowej w formie estrów metylowych lub benzylowych. III-łączenie aminokwasów za pomocą DCC. IV-usuwanie gr. BOC przy użyciu kwasu. V-usuwanie estrowej gr. blokującej przez hydrolizę zasadową.
15. Jaka struktura jest podstawowa dla steroidów?
Podstawowym układem steroidów jest nasycony układ węglowodorowy, zbudowany z trzech pierścieni sześcioczłonowych skondensowanych pod kątem i czwartego pierścienia pięcioczłonowego. Jest to układ gonanu lub inaczej cyklopentanoperhydrofenantrenu.
Jest to gr. związków rozpowszechnionych w świecie roślin, zwierząt. Do ich pochodnych zalicza się: kwasy żółciowe, hormony steroidowe (kortykosteroidy, glikokortykosteroidy, mineralokortykosteroidy, estrogeny), niektóre trucizny zwierzęce i roślinne, saponiny steroidowe, steroidy nasercowe, alkaloidy. Najważniejszym jest alkohol steroidowy – cholesterol.



Znajduje się we wszystkich tkankach, szczególnie w mózgowej i sercowej. Przypisuje mu się rolę trawienia tętnic (miażdżyca).
Jednym z przykładów hormonów steroidowych jest estron wytwarzany w jajnikach, regulują ich czynność, decydują o prawidłowym przebiegu cyklu menstruacyjnego.




Innym przykładem hormonu jest aldosteron, odpowiadający za regulację bilansu sodowo-potasowego i wodnego w organizmie.





17. Co oznacza pojęcie cis-steroidu i trans-steroidu?
W celu oznaczenia konfiguracji pierścieni, wodorów lub innych podstawników przyjęto dla steroidów tzw. α,β-system. Wszystkie at. wodoru lub podstawniki znajdujące się po tej samej stronie wzoru rzutowego cyklopentanoperhydrofenantrenu (gonanu) co wodór lub gr. metylowa przy C10 mają konfigurację β, inne położenie (pod płaszczyzną przeciwną do konf. –H lub –CH₃ przy C10) – α. Pierścienie cykloheksanowe steroidów występują w formie krzesełkowej. Pierścienie A i B mogą być skondensowane w układzie cis lub trans. Na sposób połączenia tych pierścieni wskazują położenia grupy metylowej przy C10 i wodoru przy C5. Przy skondensowaniu A/B w układzie trans wodór C5 ma konfigurację α, a w układzie cis – β.
Np.

18. Jakie znasz pochodne kwasu eikozanowego?
Kwas eikozanowy



Jeśli między 8 i 12 atomem węgla w kwasie eikozanowym powstanie pojedyncze wiązanie, cząsteczka przekształci się w kwas prostanowy będący macierzystym związkiem tzw. prostanoidów, związków występujących w organizmach żywych i mających duże znaczenie fizjologiczne. Należą do nich prostoglandyny oznaczone symbolem PG, kolejne litery alfabetu oznaczają przynależność do odpowiedniej grupy. Np. prostoglandyna PGE1




Prostoglandyny występują we wszystkich tkankach ssaków, działając miejscowo jako hormony lokalne. Obliżają ciśnienie krwi.
Do pochodnych kwasu eikozanowego zalicza się po za tym tromboksany (TX), prostacykliny i leukotrieny (L). Tromboksany wytwarzane są w płytkach krwi, mają właściwości prozakrzepowe, pro agregacyjne. W tromboksanach charakterystycznym ugrupowaniem jest układ tetrahydropiranu, natomiast leukotrieny nie posiadają w cząsteczce pierścieniowego układu węglowego.
np. tromboksan A

19. Co to jest mutarotacja?
Formy anomeryczne D- glukozy można otrzymać w postaci czystej przez krystalizację z odpowiedniego rozpuszczalnika. Jeśli każdą z czystych odmian anomerycznych rozpuścić w wodzie zaobserwujemy powolną zmianę kąta skręcenia płaszczyzny światła spolaryzowanego aż do momentu osiągnięcia wartości +53^o. Uważa się, że niezależnie od rodzaju rozpuszczonego anomeru, ustala się powoli stan równowagi pomiędzy formą α-D-glukozy i formąβ-D-glukozy poprzez formę łańcuchową, która powstaje na skutek otwarcia pierścienia obu odmian anomerycznych. Zjawisko to nosi nazwę mutarotacji. W roztworze wodnym w stanie równowagi mamy: 64% β-D-glukozy, 36% α-D-glukozy i 0.02% formy łańcuchowej.