BEZPOŚREDNIE DOWODY EWOLUCJI

1. WIEK ZIEMI

Wiek Ziemi oceniany jest na ok. 5 mld lat. Do jego określenia służą izotopy promieniotwórczych pierwiastków : Uran 238, Potas 40 – do określania wieku skał i minerałów. Węgiel C14 służy do określania wieku młodszych obiektów.

1. SKAŁY OSADOWE

Powstałe na skutek opadania drobnych cząsteczek piasku, mułu, błota, popiołów, szczątków itp. oraz nakładania się ich warstwowo. Wiele z tych składników, poprzez erozję zostało przeniesione w inne miejsce. Trwało to miliardy lat. Najstarsze pokłady znajdują się najniżej, najmłodsze najwyżej. Są one poprzedzielane. Według pokładów wyodrębniono 5 er :

• archaik

• prekambr

• paleozoik

• mezozoik

• kenozoik

Wpływ na powstawanie skał osadowych miały też ruchy skorupy ziemskiej ( trzęsienia ziemi, wybuchy wulkanów ). Powodowały one powstanie głębin, które wypełniły się wodą oraz wypiętrzenie mas górskich o różnych wysokościach.

1. SKAMIENIAŁOŚCI

• Martwe w postaci wykopalisk

• kości z ery mezozoicznej

• odciski stóp – tropy zwierząt

• sylwetki ludzi i zwierząt wydobyte ze zmarzlin lodowych czy torfu

• paprotniki, skrzypy, widłaki i paprocie w postaci odcisków na płytach węglowych

Żywe

• ryba trzonopłetwna latimura ( Ocean Indyjski )

• hapteria ( wyspy otaczające Nową Zelandię )

• stekowce i torbacze ( Australia )

• żółwie ( wyspa Galapagas )

POŚREDNIE DOWODY EWOLUCJI

Ewolucja to stopniowa, nieustanna zmiana, to proces nieodwracalny zachodzący w czasie i przestrzeni, jest to proces kierunkowy.

1. Dowody pośrednie

• wspólne pochodzenie organizmów żywych

• dane z dziedziny taksonomii – uwzględniają one :

• wygląd zewnętrzny

• sposób poruszania się

• sposób zdobywania pożywienia

• symetrię ciała

• sposób rozmnażania się

• typ rozwoju zarodkowego

• właściwości fizjologiczne

Na 1 milion budowa owadów jest taka sama(mają taki sam układ wydalniczy)

1. NARZĄDY HOMOLOGICZNE

mają takie same pochodzenie, ten sam plan budowy, ale spełniają one różne czynności : skrzydła ptaka, noga konia, płetwa wieloryba, ręka człowieka – wszędzie są te same kości, ale kończyny te spełniają różne funkcje. Mózgi kręgowców, pokrycie ciała kręgowców – to też narządy homologiczne

1. NARZĄDY ANALOGICZNE

Spełniają tę samą czynność, ale pochodzenie jest inne i plan budowy inny np. skrzydło ptaka i skrzydło motyla – oba służą do latania, oko kręgowca i oko owada. Z roślin : korzenie u organowców i chwytniki u mszaków – utrzymują roślinę w podłożu, pobierają wodę, ale budowa i pochodzenie jest różne.

1. NARZĄDY SZCZĄTKOWE U CZŁOWIEKA :

• Owłosienie ciała ( na klatce piersiowej u mężczyzn),

• wyrostek robaczkowy,

• zęby mleczne,

• budowa mięśni brzusznych,

• mięśnie przewodzące i odwodzące,

• paluch stopy,

• chwytność stopy u niemowlaka

1. ATAWIZMY U CZŁOWIEKA

• owłosienie lamugo płodu

• ogon; nawet do 25 cm długości

• pazury zamiast paznokci

• dodatkowa para sutek

• silnie wyrastający kieł

1. EMBRIOLOGICZNE DOWODY EWOLUCJI

W wczesnym rozwoju zarodkowym kręgowców w wyniku bruzdkowania powstaje morula, w wyniku dalszego podziału tworzy się blastula zbudowana z jednej warstwy komórek otaczających przestrzeń wypełniając płynem tzw. blastocelem. Gastrulacja – tworzenie się listków zarodkowych, czyli ektodermy, endodermy i mezodermy u wszystkich kręgowców przebiega tak samo.

1. DOWODY Z ZAKRESU BIOCHEMII

• wszystkie żywe organizmy zbudowane są tych samych pierwiastków, oprócz glinu, są to : węgiel, wodór, tlen, azot, fosfor, siarka,

• nieorganiczne : woda

• organiczne : białka, cukry, tłuszcze, udział procentowy tych związków i wody jest podobny u wszystkich organizmów

• skład płynów ustrojowych zwierząt jest podobny do składu wody morskiej

• budowa i funkcja wielu enzymów są podobne

• podobna budowa chlorofilu

• podobna jest struktura białek ( np. insulina ) – wykorzystano to w medycynie

• podoba jest budowa hormonów, choć pełnią one inną funkcję : prolaktyna u ssaków, ptaków, gadów

• obecność czynników RH+, RH- - u małp i ludzi

• anty perny grupowe krwi, czyli A, B, 0

• mitochondria u wszystkich eucariota są podobnie zbudowane i pełnią taką samą czynność

• kwasy nukleinowe – zbudowane z takich samych nukleotydów, wszędzie obowiązuje kod trójkowy i wzór semikonserwatywnej replikacji DNA

mitoza u wszystkich eucariota przebiega tak samo

1. ROZMIESZCZENIE NA ZIEMI

• zasiedlenie Australii przez ssaki bezłożyskowe

• jeleniowate, wielbłądowate, niedźwiedziowate występują w Afryce, Eurazji i Ameryce

• żółwie na wyspach Galapago są to formy reliktowe, prawie się nie zmieniły

• skrzypłacz (ryba) jego larwa jest identyczna z larwą wymarłych już trylobitów

• ryby dwudyszne i trzonopłetwna latimura jest jajożyworodna

• miłorzęb japoński od 400 mln lat się nie zmienił, drzewo samicze i samcze

• brzoza karłowata, wierzba

• foka obrączkowana