Przedsiębiorstwo branży farmaceutycznej wytwarza kilkadziesiąt asortymentów leków. Produkty różnią się znacznie technologią wytwarzania. Niektóre działania produkcyjne wykonywane są w starszej części zakładu, a inne w nowej części, gdzie procesy są sterowane komputerowo.
Starsza część zakładu charakteryzuje się dużą liczbą pracowników bezpośrednio produkcyjnych i niskimi kosztami amortyzacji. W nowej części przeważają pracownicy pośrednio produkcyjni a koszty amortyzacji nowoczesnych maszyn są wysokie.
Obecnie przedsiębiorstwo stosuje tradycyjny rachunek kosztów. W celu kalkulacji pełnego kosztu wytworzenia produktu, koszty pośrednie wytworzenia doliczane są jako 400% od robocizny bezpośredniej.
Schemat kalkulacji kosztu jednostkowego produktu jest następujący:
| 1. Surowce bezpośrednie | X |
|---|---|
| 2. Robocizna bezpośrednia | X |
| 3. Koszty pośrednie wytworzenia (400% robocizny) | X |
| 4. Razem koszt wytworzenia (poz. 1+2+3) | XXX |
Według tradycyjnego rachunku kosztów najbardziej kosztowne są produkty, których znaczna część produkcji odbywa się w starszej części zakładu. Jednakże zdaniem Dyrektora ds. Produkcji koszty tych produktów są obecnie zawyżane, ponieważ są obciążane zbyt wysokimi kosztami pośrednimi, takimi jak amortyzacja i koszty pracowników pośrednich.
Zarządzający przedsiębiorstwem rozważają wprowadzenie rachunku kosztów działań (ABC) dla kalkulacji kosztów produktów.
Polecenie:
Jak wprowadzenie rachunku kosztów działań (ABC) może wpłynąć na prawidłowość kalkulacji kosztów jednostkowych produktów? Odpowiedź uzasadnić.
Rozwiązanie
Przedsiębiorstwo stosuje obecnie tradycyjny rachunek kosztów, charakteryzujący się rozliczaniem kosztów pośrednich w stosunku do robocizny bezpośredniej. Stosowany rachunek kosztów może powodować wzajemne subsydiowanie produktów, tj.: zawyżać koszt jednostkowy produktów, których znaczna część produkcji odbywa się w starszej części zakładu a zaniżać koszt pozostałych produktów. Relatywnie więcej kosztów pośrednich przypisywane jest bowiem tym produktom, które wykorzystują więcej robocizny bezpośredniej, a nie tym, z którymi związane są wyższe koszty pośrednie, takie jak amortyzacja i koszty pracowników pośrednich.
Ponadto przedsiębiorstwo posiada cechy charakterystyczne dla jednostek, w których tradycyjny rachunek kosztów może powodować wzajemne subsydiowanie produktów:
istotny udział kosztów pośrednich w strukturze kosztów
wytwarzanie zróżnicowanych produktów – różniących się technologiczno-organizacyjnymi produkcji
W przedsiębiorstwie występują typowe symptomy nieprawidłowego rachunku kosztów:
wskaźnik narzutu kosztów pośrednich przekraczający wielokrotnie podstawę ich rozliczenia (400% robocizny bezpośredniej)
podważanie wyników kalkulacji przez pracowników mających wiedzę o technologii produkcji.
Wprowadzenie rachunku kosztów działań wydaje się konieczne, ponieważ brak prawidłowej informacji o rentowności produktów może spowodować błędne decyzje mające wpływ na rentowność przedsiębiorstwa.
Zadanie 2
Przedsiębiorstwo zajmuję się produkcją opraw oświetleniowych. Produkcja odbywa się na trzech wydziałach. Każdy wydział dedykowany jest produkcji jednego rodzaju opraw oświetleniowych. Na wydziale A produkowane są oprawy oświetleniowe do montażu w podwieszanych sufitach. Koszty pośrednie ponoszone na tym wydziale wynoszą 100.000 zł (z czego 45.000 zł związane jest z ustawieniem maszyn, a 55.000 zł z produkcją). Na wyprodukowanie jednej oprawy niezbędne jest 0,5 m/h. Bezpośrednie koszty materiałów na 1 szt. wynoszą 1 zł.
W ostatnim miesiącu przedsiębiorstwo zrealizowało 5 zamówień na produkcję opraw:
| Zamówienie 1: | 10.000 szt. |
|---|---|
| Zamówienie 2: | 20.000 szt. |
| Zamówienie 3: | 5.000 szt. |
| Zamówienie 4: | 30.000 szt. |
| Zamówienie 5: | 35.000 szt. |
Realizacja każdego zamówienia wymaga przeprowadzenia odpowiednich przygotowań. Przygotowania obejmują odpowiednie czyszczenie maszyn z pozostałości farby po poprzednim zamówieniu, skalibrowanie maszyny, wprowadzenie nowego programu oraz przygotowanie odpowiedniego koloru dla oprawy. Przedsiębiorstwo ustaliło cenę sprzedaży niezależną od wielkości zamówienia na poziomie 3,30 zł za 1 szt.
Polecenia:
Czy wszystkie zamówienia przedsiębiorstwa będą cechować się taką samą rentownością? Odpowiedź uzasadnij.
Które zlecenie jest bardziej rentowne – zamówienie nr 3, czy zamówienie nr 5. Odpowiedź uzasadnij odpowiednimi obliczeniami.
Rozwiązanie
| Zamówienia będą cechować się | różną* | rentownością. |
|---|
Uzasadnienie
Cena jednej sztuki produktu dla wszystkich zamówień została ustalona na jednym poziomie, co może sugerować, że jednostkowy koszt wytworzenia dla poszczególnych zamówień w tym przedsiębiorstwie jest taki sam bez względu na ich rozmiar. Jednakże w tym przedsiębiorstwie koszty powstają nie tylko na poziomie jednostki produktu, ale także na poziomie serii. W takim wypadku koszt jednostkowy skalkulowany dla danego zamówienia będzie zależny od jego wielkości. Większe zamówienie – niższy koszt (koszt przygotowania produkcji rozkłada się na większą liczbę sztuk), mniejsze zamówienie – wyższy koszt.
| Zamówienie 3 | Zamówienie 5 | |
|---|---|---|
| Przychody | 16 500,00 zł | 115 500,00 zł |
| Koszty: | ||
| Materiały bezpośrednie | 5 000,00 zł | 35 000,00 zł |
| Koszty działań | ||
| Ustawienie produkcji | 9 000,00 zł | 9 000,00 zł |
| Produkcja | 5 500,00 zł | 38 500,00 zł |
| Wynik na zamówieniu | - 3 000,00 zł | 33 000,00 zł |
| Rentowność zamówienia | -18% | 29% |
Bardziej rentowne jest zamówienie nr 5.