postawa płodu positio - stosunek grzbietu płodu do grzbietu matki: dolna-grzbiet płodu do brzucha matki; górna-grzbiet płodu do grzbietu matki
położenie płodu situs – stosunek długiej osi ciała płodu do długiej osi ciała matki: główkowe, pośladkowe
ułożenie płodu habitus – stosunek głowy i kończyn do tułowia
fizjologiczna postawa płodu w okresie ciąży:
u krowy grzbiet płodu jest równoległy do bocznej części ciała matki (boczne)
postawa płodu w czasie porodu
u cielaka górna
czas trwania ciąży
owcy 149
krowy 290
świni 114
typ macicy
krowy dwurożna przedzielona
główne przyczyny wypadania pochwy w czasie ciąży u krów
- wzrost ilości estrogenów (końcowy ok. c.)
- złe żywienie, niedobory
- nieprawidłowe stanowiska (zbyt pochyłe-zad zwisa; za krótkie)
poronienie abortus immaturus przedwczesny akt porodowy z macicy wydalone płody niedostatecznie rozwinięte i niezdatnie do samodzielnego życia
poród przedwczesny abortus preamartus urodzone płody nie są dojrzałe, ale w korzystnych warunkach można je utrzymywać przy życiu
rotacja płodu – ustawienie się płodu w macicy zgodnie z prawem najmniejszego oporu i jest w stałej równowadze (grzbiet do krzywizny dużej wypukłej głowa i kończyny do krzywizny małej wklęsłej), zależy od budowy anatomicznej macicy i sposobu jej zawieszenia
płód bezwzględnie za duży - jeśli płód jest zbyt duży w stosunku do normalnych fizjologicznych wielkości dróg rodnych samicy
przyczyny poporodowego zapalenia macicy u krów: zatrzymanie łożyska, poród przedwczesny, ciężki poród, poród mnogi, poronienie, urodzenie martwego lub niezdolnego do życia płodu, udzielenie niefachowej pomocy porodowej, zaburzenie regulacji hormonalnej, choroby metaboliczne, niedobory min-wit, infekcje ogólne.
ręczne odklejane łożyska u krów WADY: może dojść do urazów i uszkodzeń macicy, obniżenie fagocytozy, większe ryzyko zapalenia macicy o gwałtownym przebiegu;
ZALETY: poprawa inwolucji macicy, higiena stanowiska krowy, zapobiega tularemii, usunięcie przykrego zapachu, który przechodzi do mleka
fazy okresu poporodowego krów
I faza główna do 10dni poporodzie
II faza pośrednia do 30 dnia
III faza późna 45 dni
kryci skuteczne krowy po porodzie 8-9tyg
przyczyny ciężkiego porodu ze strony płodu zbyt duży płód, zła postawa, martwy płód, potworkowatość płodu, ciąża mnoga
nieprawidłowe ułożenia główki płodu: żuchwowe, szczekowe, zaparcie nosowe, czołowe, skręt w prawo/lewo, opadnięcie główki na przedpiersie( czyli zaparcie potyliczne), zarzucenie głowy na grzbiet
Najważniejszym hormonem utrzymującym ciąże jest progesteron
surfaktankt czynnik powierzchniowy pęcherzyków płucnych odpowiada za ich napięcie i brak zapadania się pęcherzyków tj. powietrzność płuc
Inwolucja macicy u krowy po porodzie stwierdzana badaniem rektalnym kończy się zwykle 21 dnia po porodzie
antybiotykami z wyboru do leczenia poporodowych zapaleń macicy są aminoglikozydy (streptomycyna, neomycyna), tetracykliny, Cefalosporyny
wygląd macicy ciężarnej u krowy w 6 miesiącu ciąży NIEOSIAGALNA per rectum (napiete więzadla macicy, balatowanie płodu)
ciąża pozamaciczna wtórna - zarodek/płód po osiągnięciu określonej fazy rozwoju wydostajecie poza obręb macicy do jamy otrzewnowej
rola interferonu w czasie ciąży u krów? Jest czynnikiem antyluteolitycznym produkowanym przez trofoblast przed 13-21 dniem ciąży zapobiega wydzielaniu PGF2alfa który powoduje inwolucję ciałka zółtego
Temperatura ciała krowy chorej na porażenie poporodowe jest subnormalna
„dojrzewanie” łożyska u krowy: utrata przylegania miedzy czescia plodowa a czescia matczyna lozyska, zaczyna się ok. 260 dnia ciazy a konczy 3-5 dni przed porodem, polega na spłaszczeniu i zaniku nabłonka krypt brodawek macicznych i przejsciu lozyska nabłonkowo-kosmowkowego w łącznotkankowo-kosmowkowe!!! (gwałtowny wzrost poziomu estrogenów i kortyzonu przy spadku PG???);
zmiany morfologiczne i czynnościowe zachodzące przed porodem pod wpływem hormonow. Zwiazane z procesem wydalania lozyska i polega na zaniku niektórych warst tk i przeksztaleceniu się lozyska w łącznotkankowo-kosmowkowe co warunkuje jego fizj wydalenie po porodzie.
pierwsza poporodowa owulacja u krowy w prawidłowym przebiegu okresu poporodowego ok. 14-30 dni
pierwsza ruja u krowy po porodzie po 3-6 tygodniach
wypadnięcie macicy po porodzie rokuje najgorzej owca i świnia długie rogi często martwica, zaburzenia w krążeniu, nagłe zejście śmiertelne – porażenie mięśnia sercowego, wstrząs
Łożysko rozproszone występuje u klaczy i świni
zabieg fetotomii - u klaczy i krowy; jest to kawałkowanie płodu w momencie kiedy samica nie może urodzić fizjologicznie lub gdy już martwy
Płód a zarodek - Płód- od momentu, kiedy można rozpoznać cechy morfologiczne dla danego gatunku
Łożyszcza - Połączenie liścieni (kosmków kosmówki) z brodawkami. Występują u przeżuwaczy.
-kosmówka czyli zespolenie omoczni z kosmówką
Łożysko (placenta): U krowy- łącznotkankowo-kosmowkowe, liścieniowa te; Świna, klacz- rozproszone, nabłonkowo kosmówkowe
Postawa jest to stosunek grzbietu płodu do grzbietu matki. Jeżeli grzbiet płodu jest zwrócony do grzbietu matki, postawa jest górna. Jeżeli grzbiet płodu zwrócony jest do brzucha matki – postawa dolna.
Ułożenie płodu jest to ułożenie części wolnych ciała płodu w stosunku do tułowia. W czasie ciąży najczęściej główka jest podwinięta, a kończyny podwinięte. Później się wyprostowują.
Położenie jest to stosunek długiej osi ciała płodu do osi ciała matki. Jeżeli kierunek przebiegu tych 2 osi jest równoległy położenie jest proste. Jeżeli kierunek jest niezgodny – położenie poprzeczne, pionowe lub skośne. W czasie porodu płód układa się i przoduje główkowo lub pośladkowo (tylnie)
Postawy w ciąży i przy porodzie fizio.
CIELĘ leży w położeniu prostym, postawie bocznej, kończyny i głowa lekko zgięte. Podobnie koźlęta i jagnięta. W przypadku ciąży mnogiej jeden płód przoduje główkowo, a drugi pośladkowo.
U LOCHY i suki rogi układają się wzdłuż krętych pętli jelit.
Przodowanie pośladkowe uważa się za nie fizjologiczne
Kariogamia jest to połączenie przedjądrza męskiego, utworzonego z plemnika, z przedjądrzem żeńskim. Jest najważniejszym procesem związanym z zapłodnieniem, ponieważ w jej wyniku powstaje zygota.
nadpłodnienie (superfecundatio)
do nadpłodnienia dochodzi, gdy podczas tej samej rui zostanie zapłodniona większa ilość komórek jajowych nasieniem różnych samców. warunkiem wystąpienia tego stanu jest poliowulacja. ma to głównie znaczenie praktyczne u suk i kotek, może występować u świń i królików, rzadziej u owiec i kóz
zapłodnienie dodatkowe (superfetatio)
jest to zapłodnienie komórek jajowych, pochodzących z różnych okresów rujowych. Pojawienie się takiego stanu wymaga wystąpienia rui u samicy ciężarnej i pokrycia samicy w tej rui. Ruja u samicy ciężarnej nie jest zjawiskiem normalnym, ale może się pojawić. Efektem tego może być obecność w macicy płodów w różnym okresie życia płodowego. Takie przypadki można stwierdzić u świń, a bardzo rzadko u krów. U krów ruja często występuje w 4-5 miesiącu ciąży.
MMA - główne schorzenie poporodowe u świń. Mastitis, Metritis, Agalactie, bezmleczność poporodowa, poporodowa posocznica i toksemia.
Fizjologiczne odejście łożyska
bydło-do 8h(max 12),
locha- po ostatnim płodzie lub partiami,
przyczyna porażenia poporodowego - pojawia się u krów starszych lub o wysokiej wydajności mlecznej. Najczęściej na tle niedoboru soli wapnia lub soli magnezu. Zwykle występuje między 72 godziną po porodzie, a niekiedy już w trakcie porodu. Pojedyncze przypadki zdarzają się też przed porodem. Występuje głównie u bydła, rzadko u małych przeżuwaczy i świń. Jest to choroba mlecznych krów, co wiąże się z tym, że krowy otrzymują za mało związków wapnia, magnezu i fosforu z karmą (zwłaszcza wapnia). Często dochodzi do hypokalcemii. Przyczyny:
- niedobory żywieniowe,
- wysoka wydajność mleczna,
- zaburzenia neurohormonalne,
- stres
interferon-specyficzne białko produkowane przez zarodki, która wpływa hamująco na proces produkcji większości białek, w tym wirusowych w komórkach.
wywoływanie porodu u krowy krów szyjka jest twarda i nie da się jej rozewrzeć mechanicznie. Podaje się preparaty rozwierające szyjkę: prostaglandyna PGF2 (działanie luteolityczne), efekt po 2-3 dniach; kortykosterydy o bardzo silnym działaniu.
znieczulenia w dole słabiznowym w metodzie Blendingera- znieczulenie przykręgowe - znieczulenie ostatnich nerwów piersiowych i pierwszych lędźwiowych (lidnokaina, bupiwakaina,polokaina). T13, L1, L2, L3;
Wady i anomalia błon płodowych- A)zaśniady- pierwsze anomalie wod plodowych, towarzyszy im obumarly zarodek którego śmierć nastąpiła wcześniej, przyczyny nie wyjaśnione, są to bezkszt twory roznej wielkości, powstające na skutek rozrostu zwyrodnialej kom; B)wodnica – zwiekszenie ilości blon plodowych (owodniowych 5%, omoczniowych 80-90%), towarzyszy obrzek lozyska, 10 x wiecej wod ( bydlo),przyczyny potworkowato, patologia nerek plodu, ucisk blon plodowych.Leczenie indukowanie wczesnego porodu: prostaglandyny lub kortyzony, antybiotyki, oksytocyna; C)obrzek bl plod – gromadzenie plyny w ścianach blon plodowych,u bydla w przestrzeniach pomiedzy liścieniami,galaretowate ,bursztynowate zgrubienia; D)infekcje w obrebie lozyska- rozne inf, mogą atakowac czesc plodowa następstwem są ronienia.
liścienie - kiedy zaczynają się tworzyć - na 3 tygodniowym pęcherzu płodowym;
poronienie (abortus)- przerwanie ciąży i wyparcie płodu niezdolnego do funkcjonowania w środowisku zewnętrznym lub zatrzymanie w macicy płodu, który ulega maceracji, mumifikacji albo rozkładowi gnilnemu.
za płody poronione uważa się płody wydalone z macicy przed:
u bydła-190 dniem ciąży (przed 27 tyg.)
u owiec i kóz-120 dniem ciąży (przed 17 tyg.)
u świń-90 dniem ciąży (przed 13 tyg.)
są to płody nie zdolne do życia nawet jak urodzą się żywe.
poród przedwczesny-gdy płód jest rozwinięty fizycznie przed osiągnięciem dojrzałości do porodu. płody nie są dojrzałe, ale są zdolne do życia, jeśli stworzymy im odpowiednie warunki (temperatura, odżywianie). U zwierząt utrzymywanie wcześniaków przy życiu nie jest praktykowane ze względu na to, że przerwanie ciąży następuje na ogół pod wpływem różnych czynników chorobotwórczych, które wpływają niekorzystnie na rozwój noworodka.
MUMIFIKACJA- Obumarły płód w okresie około 6 miesiąca ciąży (u bydła) nie jest wydalony z macicy. Najczęściej stwierdza się takie zjawisko u bydła, świń, małych przeżuwaczy. Dochodzi wtedy do wchłaniania wód płodowych oraz płynów ustrojowych płodu, pozostaje tylko szkielet płodu pokryty skórą, pozbawiony sierści (to wszystko przy zamkniętej szyjce macicy). W przewidywanym terminie porodu nie ma objawów zwiastunowych porodu. Stwierdza się obecność w macicy twardego płodu, brak łożyszcz, brak gałek ocznych (stwierdzamy to badaniem rektalnym). Taki zeschlak może być wydalony w okresie rui, w całości lub tylko poszczególne kości. Czasami taki płód zalega w pochwie, a ze szpary sromowej mogą wydostawać się fragmenty błon płodowych. Jeśli badaniem rektalnym stwierdzimy obecność zeschlaka to indukujemy poród prostaglandynami. Rokowanie, co do płodności jest zwykle pomyślne.
MACERACJA-jeśli po obumarciu płodu dojdzie do częściowego rozwarcia szyjki, uniemożliwia to wydalanie płodu, natomiast otwiera drogę drobnoustrojom chorobotwórczym. Dostające się tam drobnoustroje prowadzą do upłynnienia błon płodowych oraz upłynnienia części miękkich płodu. W takim gęstym płynie pływają rozczłonkowane kości szkieletu. Objawy to ropne wypływy ze sromu, z drobnymi fragmentami kostnymi. Występuje to najczęściej u bydła i małych przeżuwaczy. Objawy to:
Podwyższenie ciepłoty
Brak apetytu
Wychudzenie
Wzrost tętna
Wzrost ilości oddechów
Badaniem per rectum stwierdzenie powiększonej macicy oraz obecności fragmentów kostnych
Rokowanie, co do płodności i co do życia jest niepomyślne. Ostre fragmenty kostne mogą prowadzić do metritis, perimetritis albo do zapalenia otrzewnej. Leczenie: można podawać PGF 2α do wywołania skurczów, jednak ze względu na silny stan zapalny prostaglandyna nie zawsze działa.
Wczesna zamieralność zarodków- przyczyny- BYDLO - genetyczne, immunologiczne, żywieniowe, środowiskowe, hormonalne, dysfunkcja jajowodu i macicy, czynniki zakaźne, brak synchronizacji miedzy rozwojem zarodka, a środowiskiem jajowodu i macicy;
ciałko żółte ciążowe Tworzy się jeśli dojdzie do zapłodnienia. Jeżeli jest zapłodnienie to zarodki produkują estrogeny, które powodują zmianę kierunku wydzielania prostaglandyny i przechodzi ona do światła macicy (zarodki produkują tez interferony). Ciałko żółte okresowe rozrasta się i przechodzi w ciałko żółte ciążowe – powoduje podwyższenie progesteronu i utrzymuje ciąże
ronienia u bydła - przyczyny
1.Czynniki infekcyjne: brucelloza, choroba mętwikowa, chlamydioza leptospiroza, choroba rzęsistkowa, listeria monocytogenes,
zakaźne zakażenia grzybicze, wirusowa biegunka i choroba błon śluzowych,
otręt bydła, zakażenia hemophilusem
2.Ronienia niezakaźne: urazowe, toksyczne, błędy żywieniowe, błędy w utrzymaniu,
nieodpowiednie podawanie leków, zabiegi lek-wet, zaburzenia hormonalne
ciąża pozamaciczna-polega na obecności i rozwoju płodu poza obrębem jamy macicznej. Można wyróżnić ciążę pozamaciczną pierwotną i wtórną. Pierwotna może wystąpić w trzech postaciach:
1.Ciąża jajnikowa - Występuje wtedy, gdy zapłodnienie komórki jajowej ma miejsce w jamie pęcherzyka lub przy jakimś nietypowym jajeczkowaniu. Zarodek taki szybko zamiera.
2.Ciąza jajowodowa - Rozwija się wówczas, gdy zapłodniona komórka jajowa napotyka przeszkodę uniemożliwiającą wędrówkę do macicy. Może to doprowadzić do pęknięcia ściany jajowodu i do krwawień.
3.Ciąza brzuszna - Teoretycznie może powstać, gdy zapłodnienie ma miejsce poza jajowodem. Praktycznie zdarza się to niezmiernie rzadko. Zarodek taki bardzo szybko obumiera.
Rotacja płodu - Krowa – położenie proste główkowe, postawa boczna prawa
GnRH - główna rola w reprodukcji. Główny hormon w cyklu rujowym. GnRH to gł horm regul cykl rujowy i produk w podwzgórzu, pobudza wydz FSH z przysadki. FSH pobudza dojrzewanie pęcherzyk jajnikowych, które produkuja estrogeny .Gdy estrogeny osiagna odpowiedni poziom,działają hamująco na wydzielenie FSH przez przysadke na zasadzie sprzężenia zwrotnego.Tuż przed owulacją dochodzi do wyrzutu LH z przysadki w wyniku czego dochodz do powstania ciałka żółtego, prod ono progesteron.
ruja: Krowa: 4-24(18)h, Świnia48-72h, Owce 3-84 (24-36)h, Kozy ok. 36h
owulacja – kiedy: KROWA 30-35(24-30)h od początk obj rui; ŚWINIA ok. 43 hod poczatk rui, z wahaniami od 35-55h; OWCE 20-40hod pocz obj rui; KOZY 30-36hod obj rui
Gonadoliberyny naturalne i syntetyczne: Burseliny: Burselin Animedica; Receptal(octan busereliny); lutal Gonadoreliny: Supergestran(LH-RH o punkt dział); Depherelin; Dirigestran;Fertagyl.
sezonowo poliestralne: klacz, owca, bydło, koza
anoestrus: jest to brak rui, brak aktywności jajników.
blokowania estrus - preparaty: octan medroksy progesteronu.
torbiele u krowy-Torbiele jajnikowe(cysters variorum) przetrwałe pęcherzyki jajnikowe z obumarłą komórką jajową o średnicy większej niż 2,5cm utrzymujące się na 1 lub obu jajnikach przez okres przynajmniej 10dni.
endometritis chronica u krów - podział: 1. Endometritis catarrhalis chronica simplex (E1)lekko mętny,obfity wyciek. 2. Endometritis catarrhalis chronica mucopurulenta (E2)obfity wyciek śluzowo-ropny z powiększonej macicy. 3. Endometritis chronica purulenta (E3) okresowe wycieki tzw.białe upławy, dużo ropy na zew. 4.Pyometra (E4) ropna wydzielina w macicy,atonia,ściany powiększone,czopy ropne,chełbotanie.
Urovagina - zaleganie moczu w pochwie na skutek źle wygojonego skaleczenia pierścienia błony dziewiczej.
Pneumovagina-zaleganie powietrza w pochwie.
Perimetritis-zapalenie błony surowiczej macicy.
Parametritis-zapalenie więzadła szerokiego macicy.
zapalenia macicy nieantybiotykowe preparaty - Vagothyl2-4%; Rivanol; Chlorheksydyna 0,2-0,5% r-r wodny; Uterovet (ze względu na zawartość B-blokerów został wycofany z użytku u bydła i Świn)
Inhibina polipeptyd, niesterydowy inhibitor FSH, produkt i uwalniany przez kom ziarniste pęcherzyka jajnikowego. Zapobiega poliowulacji.
Cicha ruja – krowy; (anaphrodisia, suboestrus) stan, w przebiegu którego nie stwierdza się klinicznych objawów rui, lub są one bardzo niewyraźne, przy czym w pełni zachowana jest cykliczna czynność jajników. Cicha ruja często występuje u krów wysokomlecznych. W okresie pierwszych 60 dni po porodzie, gdy u krów nie stwierdza się objawów rujowych, mogą występować ciche ruje.
Występowanie:
najczęściej w ciągu dwóch pierwszych miesięcy po porodzie,
u jałówek w okresie pokwitania,
przy pierwszej owulacji po porodzie (częstotliwość występowania zmniejsza się wraz z upływem czasu po porodzie),
częściej po wycieleniu u krów starszych niż młodszych,
u krów w okresie alkierzowym oraz zimowo-wiosennym.
niezachodzenie krów w ciążę – powody:
opóźniona owulacja
zarastanie (atrezja) pęcherzyków jajnikowych
brak rui (anoestrus)
aplazja (brak) lub hipoplazja (niedorozwój) jajników
ciałko żółte rzekomo ciążowe corpus luteum pseudograviditatis
nieczynność (afunkcja) jajników
zapalenie jajników (oophoritis, ovaritis)
nowotwory jajników (neoplasma ovariorum).
torbiele jajnikowe (cystes ovariorumcicha ruja (anaphrodisia, suboestrus)
zaburzenia rytmu cyklu rujowego
zaburzenia czasu trwania rui
subfunkcja ciałka żółtego
zapalenie macicy
FSH – wydzielane z przedniego plata przysadki pod wpływem GnRH produkowanego w podwzgórzu, receptory w obrebie jajnika tylko i wyłącznie na kom warstwy ziarnistej pęcherzyka Graffa. Powoduje wzrost i rozwoj pęcherzyka Graffa. Wydzielanie FSH blokowane jest pod wpływem estrogenow.
hCG –Zadaniem jest utrzymywanie funkcji ciałka żółtego, struktury, która powstaje w jajniku, w miejscu uwolnienia komórki jajowej, a potem podtrzymywanie produkcji progesteronu.
hCG jest odpowiednikiem czego- 60% LH, 20 % FSH
Faza pęcherzykowa odpowiada jakim fazom cyklu płciowego – proestrus i estrus (?)
Torbiele wywoływana są - Występowanie torbieli wskazuje na niekorzystne działanie czynników wewnętrznych lub zewnątrzpochodnych, zaburzających wydzielanie gonadotropin i hormonów jajnikowych. Torbiele jajnikowe odgrywają największą rolę podczas pierwszych 45-60 dni po wycieleniu.
W przypadku torbieli czynnych wydzielniczo (estrogeny, progesteron) obserwuje się zaburzenia cyklu. Torbiele nie zaburzają cyklu, ale rozrastając się mogą prowadzić do zaniku jajnika. W okresie poporodowym torbiele mogą spontanicznie zanikać (zwykle gdy torbiel rozwija się 20-30 dni po porodzie, czyli przed pierwszą po porodzie owulacją).
Czynniki predysponujące:
uwarunkowania genetyczne (odziedziczalność 15-24%),
wysoka laktacja poporodowa,
niewłaściwe żywienie,
nadmierne karmienie paszą treściwą,
nadmierne skarmianie kiszonek bogatych w estrogeny roślinne (np. kiszonka z kukurydzy),
niedobory energetyczne,
zaburzenia metaboliczne (kwasica, ketoza),
niedobór białka, witamin i substancji energetycznych,
zaburzenia ciąży (ciąża bliźniacza) i porodu (zatrzymanie łożyska, endometritis, gorączka mleczna).
Nabłonek w przedsionku i pochwie właściwej-wielowarstwowy plaski
stymulacji rui u świń – preparaty – Chorulon (hCG); PG-600 (PMSG + hCG) – Suidan, Gestavet, Serodon; Serogonadotropina (PMSG); Foligon; SOA – syntetyczne feromony inicjujące zapach feromonów knura, stosowane w okresach okołorujowych
prostaglandyny kiedy podajemy –w celu wywołania poronienia, przyspieszenie porodu u dużych zwierząt, ropne zap. macicy, torbiele luteinowe, synchronizacja porodów u świń ,do synchr. rui.
PGF 2 alfa – produkowane – przez błonę śluzowa macicy na która wcześniej działały estrogeny i progesteron. luteolitycznie(liza ciałka żółtego) otwiera szyjkę macicy.
dojrzewanie pęcherzyków – powoduje FSH wydzielany z przedniego płata przysadki
fazy rui - proestrus, estrus, metoestrus, diestrus, anoestrus
Zaburzenia owulacji u bydła –
opóźniona owulacja
zarastanie (atrezja) pęcherzyków jajnikowych
brak rui (anoestrus)
aplazja (brak) lub hipoplazja (niedorozwój) jajników
ciałko żółte rzekomo ciążowe corpus luteum pseudograviditatis
nieczynność (afunkcja) jajników
zapalenie jajników (oophoritis, ovaritis)
nowotwory jajników (neoplasma ovariorum).
torbiele jajnikowe (cystes ovariorumcicha ruja (anaphrodisia, suboestrus)
Torbiele –NAJCZĘŚCIEJ występują u bydła, potem u świń, rzadziej u małych przeżuwaczy, suk i kotek, a najrzadziej u klaczy
ronienia u krów- przyczyny:
brucelloza
choroba mętwikowa
chlamydioza
leptospiroza
choroba rzęsistkowa
listeria monocytogenes
zakaźne zakażenia grzybicze
wirusowa biegunka i choroba błon śluzowych
otręt bydła
zakażenia hemophilusem
Synchronizacja rui u loch: wystapienie rui można stymulować m.in. poprzez przepędzanie, transport, bezposred kontakt z knurem, zmodyfikowan żywienie, stosowan specjalnych feromonów lub preparatów wywołujących ruję. Równoczesne odstawienie prosiąt
- wystąpienie rui można stymulować m.in. poprzez przepędzanie, transport, bezpośredni kontakt z knurem, zmodyfikowane żywienie
- stosowanie specjalnych feromonów lub preparatów wywołujących ruję:
= hormony gonadotropowe
= w dniu odsadzenia podanie prep. hormonalnych (PG-600) – u pierwiastek
= po odsadzeniu podawanie FSH, hCG
= celowe stosowanie preparatów homeopatycznych
bariera strzykowa - Pierwszą linią obrony wymienia przed infekcją jest kanał strzykowy. Stanowi on fizyczną i biologiczną barierę zapobiegającą penetracji bakterii. Podstawą obrony jest struktura strzyku. W obronie przed zakażeniami udział biorą:
mięsień zwieracz strzyku
światło kanału strzykowego
skierowany na zewnątrz wzrost nabłonka kanału strzykowego, szczególnie jego ujścia
skierowany na zewnątrz strumień wydzieliny
intensywne rogowacenie nabłonka kanału strzykowego
przeciwbakteryjne działanie warstwy keratynowej, która zawiera białko zasadowe i antybakteryjne kwasy tłuszczowe
rozeta Fristenberga-nie tylko zamyka kanał strzykowy, ale odgrywa też rolę immunologiczną
mięsień zwieracz strzyku
Humoralne czynniki w mleku: laktoferryna, transferryna, lizozym, laktoperoksydaza, dopełniacz
Kształt wymienia najbardziej przydatny do doju mechanicznego - wymię skrzynkowate, strzyk-cylindryczny
Efekt bakteriostatyczny laktoferyny zależy od zawartości żelaza i od koncentracji jonów dwuwęglanowych i cytrynianów. HCO3 wzmaga działanie, cytryniany ograniczają działanie,bo tworzą kompleksy z Fe i jest to dobre źródło Fe dla bakterii
najważniejsze białko wiążące żelazo w różnych wydzielinach także w mleku
bakteriostatyczna proteina
pochodzi z kom. wydzielających mleko i z fagocytów – granulocyty obojętnochłonne
poziom ↑ podczas zapalenia
wyraźnie ogranicza wzrost gronkowców i bakt. z grupy Coli, mniej efektywne na paciorkowce, gdyż ich wymagania, co do żelaza są znacznie mniejsze niż ww.
efekt bakteriostatyczny zależy od zawartości żelaza i od koncentracji jonów
W mleku zwierząt monogastrycznych dominuje IgA, a u przeżuwaczy IgG1
Formy klinicznego zapalenia wymienia: nadostre, ostre, podostre, przewlekłe
70-80% strat stanowią zapalenia podkliniczne
Składniki mleka syntetyzowane w wymieniu: tłuszcz, kazeina, laktoza, beta laktoglobulina, alfa laktoalbumina, niektóre enzymy
Makrofagi-kom fagocytujace, usuwają resztki tkanek i bakterie. Pierwsze komórki rozpoznają bakterie i przekazują informację do innych komórek wchodzących w skład systemu obronnego, wydalają cytokiny i mediatory zapalne; od 21-61% w zależności od fazy laktacji
Major pathogenes: Strept agactiae, Strept dysgalactiae, Strept uberis, Stph aureus, E.coli, Arcanobacterium pyogenes
Minor pathogenes: Gronkowce koagulazoujemne (np. staphylococcus epidermicus)
Mikrokoki, Corynobacterium bovis, Grzyby, Algi
TOK – Terenowy Odczyn Komórkowy, test orientacyjny, służy do szacunkowego określenia ilości komórek somatycznych w mleku ćwiartkowym oraz do oceny zmiany pH mleka
silnie dodatni odczyn w próbie TOK- natychmiast powstaje żel w postaci zbitej grudki w środku basenika. Jak przestaniemy mieszać, grudka zostaje, powyżej 5mln kom somatycznych, do 70-80% leukocytów
Dodatni 0.8-1.5 mln (60-70%)
Słabo dodatni 0.4-1.5 mln (40-60%) Wątpliwy 150-500 tys (30-40 %) Ujemny 0-200 tys (o-25 %)
Ciśnienie chyba 250mm/Hg
DC stosuje sie w okresie zasuszania,
MC, LC w okresie laktacji, różnią się długością okresu karencji
w laktacji NIE! działają 4-6 tyg.
Mastitis acuta gravis u krów powoduje E.coli, Klebsiella
Letnie zapal wymienia: Str dysgalactiae inne (Arcanobacterium pyogenes, Peptococcus indolicus, Fusobacterium necrophorum)
Przyczyny (Obrzęku patologicznego) oedema uberis u krów: przedłużający się poród, porażenie poporodowe, zapalenie macicy, wzrost ciś krwi żylnej spowodowany naciskiem ciężarnej macicy na duże naczynia, przedwczesny poród, błędy żywieniowe, zaburzenia hormonalne, nadmierna podaż fitoestrogenów, reaktywne formy tlenu, ostre i podostre stany zapalne, urazy wymienia, schorzenia skóry (czyraczyca), obrzęk zastoinowy-niewydolność krążenia, nerek
Mammogeneza-rozwój i wykształcanie gruczołów mlecznych, w okresie przed pokwitaniem wzrost gruczołu mlekowego pozostaje jedynie pod wpływem hormonu wzrostu, hormonów tarczycy, insuliny, glikokortykosterydów, prolaktyny laktopoeza W okresie pokwitania estrogeny, progesteron FSH,LH- utrzymywanie na odpowiednim poziomie po porodzie procesu wytwarzania mleka
ph mleka 6,6-6,8
Zapalenie wymienia u kóz powodują najczęściej gronkowce, paciorkowce, pasterelle, mykoplazmy (Staph aureus, Str uberis, Str dysgalactiae, Str agalactiae, Pasteurella haemolitica, Mycoplazma agalactiae), ale też E.coli, Proteus, Brucella, Mycobacterium, Corynebacterium pseudotuberculosis, grzyby, wirusy
Ostre zapalenie wymienia u owiec to zapalenie zgorzelinowe wywołane przez gronkowce
Ćwiartka lewa: prawa
C A
D B
Strzyki wymienia dezynfekujemy w kolejności odwrotnej niż pobieramy mleko, odkażamy DCBA, a pobieramy ABCD
paciorkowce hemolityczne, pałeczki Klebsiella, Pseudomonas - mogą prowadzić do śmierci płodu i poronienia
czynniki sprzyjajace wyst mastitis u KRÓW 140 gatunków drobnoustrojów, Skłonności genetyczne ,Niewystarczająca sprawność układu obronnego, Błędy żywieniowe, Stres, Braki w zakresie higieny wymienia i pozyskiwania mleka oraz funkcjonowaniu i eksploatacji dojarek mechanicznych, Uszkodzenie kanału strzykowego
formą zapalenia wym stwierdzaną u owiec są zap przewlekłe i podkliniczne
rozeta Furstenberga - W miejscu przejścia części strzykowej zatoki mlekonośnej w przewód strzykowy znajduje się 5 fałdów błony śluzowej ułożonych promieniście, od których odchodzą fałdy wtórne, całość zwana jest ROZETA CHRISTENBERGA. W samym kanale strzykowym znajdują się fałdy błony śluzowej ułożone podłużnie, jest ich 4-5
znieczulenie lustra mlecznego met Baszkirowa, met Łogwinowa, met Magdy-
Grzyby: Sabourauda API-20C,API-ZYM, test filamentacji,
Pałeczki gram- McCONKEYA, podłoże z krwią
Gronkowce – Champana, Koagulaza, API Staph,
Paciorkowce –Edwardsa, TKT, CAMP,API Strept
preparaty antyprolaktynowe: Gallastop (pochodna kawergoliny), Pseudogravin, Parloder (pochodna bromokryptyny),antagonista opiatów Naloxone hydrochlore
mleko zdatne:
liczba kom somatycznych do 400tys.
liczba bakterii do 100tys.
brak substancji hamujących
brak zafałszowań (H2O) – pkt. zamarzania mierzymy
niepłodność laktacyjna – świnie
przewody wyprowadzające – ile? 1 gruczoł mleczny – 1 ćwiartka, 4 – wymię (uber)
gruczoły sutkowe u świni – ile? różna liczba; 1 gruczoł mlekowy – 5-7 przewodów wyprowadzających
Laktacja u krowy – 305dn.
zapalenie – odczyn zasadowy, ↑ chlorku sodu, ↑ NaCl - ↑ przepuszczalności, ↓ odporności
stany zapalne – produkcja substancji hamujących
preparaty antybiotykowe dowymieniowe – karencja dotyczy całego wymienia
substancje hamujące: antybiotyki, detergenty
mleko resztkowe – pochodzące z głębokich warstw gruczołu
mleko pęcherzykowe – wyciśnięte na skutek odruchu ejekcji = przypuszczanie mleka, zawsze ↑ kom. somatycznych
przechowywanie mleka: max 48h (6°C), odbiór codzienny 8°C; temp. nie może ↑ powyżej 10°C
cykl rujowy - okres od pierwszego dnia po wystąpieniu zewnętrznych objawów rui do ostatniego dnia przed następną rują. KROWA – 21dni
cykl jajnikowy - Podział cyklu nie zawsze pokrywa się z cyklem rujowym u zwierząt. Przebieg cyklu rujowego jest związany z dojrzewaniem pęcherzyka Graafa, owulacją i czynnością sekrecyjną ciałka żółtego. Określenie dotyczy głównie dużych zwierząt, u których przebieg można określić na podstawie morfologicznych zmian na jajniku: faza pęcherzykowa i faza lutealna; Obie fazy oddzielone są krótkim okresem jajeczkowania.
urovagina to zaleganie moczu w pochwie na skutek źle wygojonego skaleczenia pierścienia bł. dziewiczej,
pneumovagina - zaleganie powietrza w pochwie
perimetritis to zapal bł. surowiczej macicy
parametritis - zapalenie więzadła szerokiego macicy
zapalenie gronkowcem zocistym, na czym polega trudność lewczenia
Wywoluje zapalenia podkliniczne, zap wyst we wszystkich fazach laktacji, ma zdolność wnikania, przezywania i replikacji w tabl. Gruczolu mlekowego. Po leczeniu posiada zdolność do tworzenia form opornych na dzial srodkow przeciwbakteryjnych, wytwarza koagulaze, hialuronidaze, zelatynaze, penicylinaze, hemolizyne.
najwięcej komórek somatycznych i dlaczego nie stosuje sie TOK-u
kozy
komórki somatyczne to wszystkie komorki mleka zawierające jadro, glownie leukocyty, nabłonki, a w zapaleniach przewlekłych makrofagi i komorki olbrzymie.
strzyki i wymiona - rodzaje Wymiona: skrzynkowate, kuliste, obwisłe, kozie. Strzyki: walcowaty, stozkowaty, lejkowaty, gruszkowaty
Str.agalactiae i uberis - którego łatwiej zwalczyć dostępnymi środkami
i dlaczego Rutynowe met zwalczania mastitis czyli: kapiel strzyku, terapia dowymieniowa zasuszaniu Są nieskuteczne w walce z zakażeniami str.uberis. uberis posiada otoczke hialuronowa co uposledza fagocytoze.
Ile kolonii agalactiae jest dopuszczalne na płytce i dlaczego 1 kolonia, bo niewielka ilość bakterii wywoluje zakazenie.
zapalenie grzybicze, co wywoduje ostre a co przewlekłe i jak leczyć ostre: leczenie: jodek potasu, nystatyna-dobrze dziala na candida, klotrimazol, polimyksyna immunostymulatory: (biomast, lydium klp, lewamizol), tiokonazol
Jak podawać KJ p.o. 10g dziennie przez 14 dni, dowymieniowo 40ml plynu(2g jodu+30ml eteru+ 1500ml oleju mineralnego)
zgorzelinowe mastitis u owiec i kóz wywołane przez gronkowce
Objawy:
Po kilku (nastu) godzinach od zakażenia wymię jest twarda, bolesne, obrzękłe
↑C,T,O
brak apetytu, osowiałość, odstaje od stada
bardzo ostrożnie chodzą z rozstawionymi kończynami, często leżą
póżniej wymię staje się zimne, obrzękłe, sino-niebieskie lub czerwono-czarne
wydzielina krwisto surowicza, cuchnąca z domieszką kłaczków
stan taki może prowadzić w ciągu kilkunastu lub kilkudziesięciu godzin do zejścia śmiertelnego
u owiec które ten stan przeżyją widać dokładnie granice między zdrowym i chorym wymieniem
Wymię staje się czarne, pęka, wypływa z niego czarna mazista posokowata ciecz
Obrzęk może sięgać do okolicy mostka
Jeżeli stan chorobowy nie jest leczony to prowadzi to do samoamputacji gruczołu mlekowego. Odpada całe wymię wraz ze skórą, dochodzi często do padnięć. Powstała po odpadnięciu rana ropieje i goi się przez ziarninowanie dłuższy okres czasu. Takie chore owce są rezerwuarem zarazków (mastitis rozprzestrzenia się w stadzie).
ostre mastitis jakie bakterie wywołują paciorkowce (agalactie, dysgalactie, uberis), gronkowce, pałeczki G(-) (E.coli), pseudomonas aureoginosa, mykoplazmy, chlamydie, wirusy, grzyby.
na jakiem podłożu rośnie E.coli, paciorkowce i grzyby E.coli- McConkey,ENDO, podloze z krwia; Paciorkowce- TKT, Edwarda; Grzyby- Sabourauda;
mastitis na tle E.coli patogeneza, objawy, leczenie (colimastitis): Drobnoustrój z rodziny Enterobacteriacea, powoduje zapalenia ostre i nadostre. Przyczyną tego zapalenia jest E. coli rzadziej Klebsiella pneumonie albo Enterobacter aerogenes. E. coli nie przenosi się z jednego wymienia na drugie. Nie kolonizuje przewodów mlecznych. Do zakażenia nie dochodzi drogą galaktogenną. Przyczyną jest zakażenie ściółki. Tuż po wydojeniu krowa nie powinna się kłaść, bo kanał strzykowy jest jeszcze przez jakiś czas otwarty i może dojść do zakażenia.
Objawy kliniczne są wynikiem zmian miejscowych, zmian ogólnych, zależą od odpowiedzi na bakterie. Ważny jest tu status immunologiczny wymienia w mniejszym stopniu wirulencja bakterii. Nadostra i ostra postać jest typowa dla okresu poporodowego. W ciągu kilku godzin mogą się pojawić objawy. Ćwiartka staje się powiększona, zaczerwieniona, bolesna i twarda (deskowata), pojawia się bolesność węzła chłonnego (zapalenie dotyczy częściej ćwiartek tylnych). Pozostałe ćwiartki są wiotkie, wydzielniczość w nich jest bardzo mała. Wydzielina ma charakter surowiczy z domieszką strzępków włóknika i kłaczków kazeiny. Charakterystyczne są objawy ogólne, jest wzrost temperatury (41-.), ↑ tętna, ↑ oddechów, brak ruchów żwacza, brak apetytu, brak przeżuwania, drżenie włókienkowe mięśni, kulawizna oraz biegunka (odwodnienie), biegunka często poprzedza colimastitis a później mu towarzyszy. Objawy przy colimastitis to odpowiedź na endotoksynę, jest to lipopolisacharyd zewnętrznej błony ściany komórkowej bakterii.
Leczenie: Istotna jest terapia wspomagająca polegająca na eliminacji endotoksyn. Terapia płynowa 10-20 l r-ru fizjologicznego (w 2-3 dawkach w ciągu dnia), powoduje to wzrost diurezy i wypłukiwanie endotoksyn. Często również daje się glukozę, na płynu fizjologicznego daje się dwuwęglanu sodu i glukozy. Można też podawać preparaty wapnia, wit. C, kortykosterydy (w dużych dawkach np.0,4 mg/kg deksametazonu dożylnie). Podawanie kortykosterydów nie jest jednak konieczne. Przy tym zapaleniu często dochodzi do zgonów, są one następstwem szoku endotoksycznego. Przeżywalność zależy od zaburzeń sercowo-naczyniowych, zaburzeń metabolicznych.
komórki gruczołu mlekowego jakie substancje produkują Tluszcz (apokrynowe wydzielanie), bialko (mezokrynowe) , laktoze ,laktoferryna, lizozym, transferyna, laktoperoksydaza, dopełniacz, immunologiczne –humoralne (p/ciala) , komorkowe (limfocyty, monocyty, granulocyty )
laktoferyna - znaczenie
najważniejsze białko wiążące żelazo w różnych wydzielinach także w mleku
bakteriostatyczna proteina
pochodzi z kom. wydzielających mleko i z fagocytów – granulocyty obojętnochłonne
poziom ↑ podczas zapalenia
wyraźnie ogranicza wzrost gronkowców i bakt. z grupy Coli, mniej efektywne na paciorkowce, gdyż ich wymagania, co do żelaza są znacznie mniejsze niż ww.
efekt bakteriostatyczny zależy od zawartości żelaza i od koncentracji jonów dwuwęglanowych i cytrynianów - HCO3 wzmaga działanie, cytryniany ograniczają działanie albowiem tworzą kompleksy z Fe i jest to dobre źródło Fe dla bakterii
antybiotyki - na jakie które drobnoustroje są wrażliwe
Dobre właściwości rozprzestrzeniania się niezależnie od drogi podania posiadają antybiotyki z grupy MAKROLIDÓW, niektóre antybiotyki β-laktamowe
E. coli i inne bakterie G- - neomycyna, gentamycyna, streptomycyna, kolistyna, chloramfenikol, tetracykliny
Paciorkowce i A. pyogenes – penicylina, erytromycyna, ampicylina, kloksacylina, linkomycyna, cefaperazon
Gronkowce – penicylina, ampicylina, erytromycyna, amoxacylina, neomycyna, cefaperazon
Mykoplazmy – tylozyna, linkomycyna
Grzyby – preparaty jodowe, antybiotyki przeciwgrzybicze (nystatyna, amfoterycyna B), preparaty azolowe (clotrimazol, mikokonazol, ketokonazol)
substancje nieantybiotykowe stosowane dowymieniowo
KJ dowymieniowo 40ml plynu(2g jodu+30ml eteru+ 1500ml oleju mineralnego)
letnie zapalenie wymienia
Może występować u ciężarnych jak też nie ciężarnych jałówek, przybierając postać enzootyczną; często jest diagnozowane dopiero po porodzie. Największe nasilenie tego stanu występuje u jałówek między 15-18 miesiącem życia i bywa mylone z obrzękiem wymienia gdyż w Polsce występuje stosunkowo rzadko. Przebieg gwałtowny, obejmuje 1 lub 2 ćwiartki, pojawiają się dodatkowe objawy ogólne w postaci wzrostu temperatury i tętna, braku apetytu. Stosunkowo szybko w zajętej ćwiartce dochodzić może do trwałych zmian w tkance gruczołowej, przewodach wyprowadzających; u jałówek można stwierdzić przerzutowe ogniska ropne w stawach i narządach miąższowych. U zwierząt młodych często występują trudności z dowymieniowym podaniem antybiotyku. Zwalczanie i zapobieganie i profilaktyka tej chorobie polega na przetrzymywaniu zwierząt na stanowiskach w czasie letnich upałów, niekiedy profilaktycznie podaje się do zatoki mlecznej długo działające preparaty penicylinowe.
Streptococcus dysgalactie-od niego często zaczyna się letnie zapalenie wymienia, potem dołączają się inne bakterie.
środki do uszczelniania przewodów strzykowych nieantybiotykowe 33% roztwor inkosanu lub 20% , roztwor poleny JM , mastycy D;
zbiornik wyrównawczy Ma za zadanie utrzymanie stalej wielkości podcisnienia w rurociągu próżniowym zwłaszcza gdy równocześnie podlacza się kilka aparatow udojowych.Stanowi on rezerwe podcisnienia, ponadto zaopatrzony jest w zawor pływakowy który przy myciu lub odkazaniu chroni przed zalaniem.
główne czynniki wywołujące zapalenie wymienia
Drobnoustroje chorobotwórcze:
Bakterie (90% infekcji mastitis)
Grzyby
Mykoplazmy
Algi
Wirusy
Bakterie wywołujące mastitis dzielimy na dwie grupy:
Major pathogenes
Streptococcus agalactie
Streptococcus dysgalactie
Streptococcus uberis
Staphylococcus aureus. E. coli, Arcanobacterium pyogenes
Minor pathogenes
Gronkowce koagulazoujemne (np. staphylococcus epidermicus)
Mikrokoki
Corynobacterium bovis
Grzyby
Zakaźne czynniki mastitis:
Staphylococcus aureus
Str. agalactie, str. dysgalactie
Arcanobacterium pyogenes
Corynobacterium bovis
Mykoplasma sp.
Środowiskowe czynniki mastitis:
Pozostałe drobnoustroje (np. Streptococcus uberis, E. coli)
co zamyka strzyk Mięsień zwieracz strzyku
test reduktazowy Próba z rezasuryną sluzy do określenia szacunkowej ilości bakterii w mleku. Im wiecej bakterii tym wieksze odbarwienie
co to zakażenie utajone W jego przebiegu w mleku stwierdza się drobnoustroje chorob. Jednak liczba Komorek somatycznych nie przekracza granic fizjologicznych
TOK Terenowy odczyn komorkowy. Proba do szacunkowego określenia liczby Komorek somatycznych w mleku oraz do oceny zmiany pH mleka
TOK ++ Wynik dodatni, natychmiastowe powstanie zelu, który ma tendencje do gromadzenia się w srodku basenika. Do 5mln Komorek, do 70% leukocytow
próba Whiteside'a Proba do szacunkowego określenia ilości komórek somatycznych. Do 5 kropli mleka dodajemy 2 krople 4% NaOH, po 20sek odczytujemy wynik. DNA laczy się z NaOH i powstaje sol sodowa widoczna w postaci zagestnien i białych grudek.
znieczulenia Baszkirova, Łogwinova, Magdy
leukocyty w mleku Obrona gruczolu mlekowego przed infekcja, usuwaja komorki uszkodzone i zestarzale.
rodzaje doju, jaki najlepszy Mechaniczny i ręczny(kciukowanie, osmykiwanie, piastkowanie- najlepsze)
cisnienie w kubku udojowym 380mmHg
skład sie aparat udojowy Kubki udojowe, pulsator, kolektor, gumowe przewody
ćwiartki wymienia - co oddziela powięzi powierzchownej, która otacza wszystkie ćwiartki z zewnątrz oraz powięzi głębokiej, która odchodzi wzdłuż lini białej od powięzi głębokiej brzucha. Powięź głęboka wchodzi między połówki wymienia tworząc dwublaszkowe więzadło podwieszające wymienia zwane także przegrodą wymienia.
ostre zak. wymienia Coli, klebsiella, Actinomyces pyogenes, S.aureus
mastitis pastwiskowe - co wywołuje Arcanobacterium pyogenes i str. dysgalactiae
zap na tle E. coli – obj Powiekszenie chorej ćwiartki, zaczerwienienie, twardosc, wydzielina ma wyglad surowiczy, wyst objawy ogolne, wzrost CTO, brak apetytu, brak przezuwania, kulawizna, biegunka.
dój twardy Zbyt silny zwieracz strzyku lub zwężenie kanalu strzyku.
mastisis acuta gravis - co wywołuje Ciezkie ostre zapalenie gruczolu mlekowego.
terapie przy zasuszaniu Terapia totalna, selektywna krow, selektywna cwiartek
nabłonek strzyku Wielowarstwowy plaski. Przewody śródpłacikowe – jednowarstw. sześcienny, miedzypłackowe – 1 warstw cylondryczny Nabłonek zat strzykowej – dwuwarstwowy cylindryczny
substancje odpornościowe w mleku Laktoferryna, transferyna, lizozym, laktoperoksydaza, dopelniacz
humoralne czynniki przeważa IgG1 – przeżuwacze – selektywny transport z krwi do mleka, IgA – monogastryczne, IgG2 – główny stymulator czynności fagocytarnej granulocytów obojętnochłonnych
wirusowe choroby wymienia Ospa wymienia, ospa rzekoma wymienia, pryszczyca
co odpowiada za rozwój pęcherzyków i przewodów Przewody- estrogeny; Pęcherzyki- estrogeny i progesteron
jakie grzyby powodują zapalenie Glownie candida oraz rodotorulla, torulapsis, trichosporum i cryptococcus
nieantybiotykowe metody leczenia w okresie laktacji Podawanie oksytocyny i czeste zdajanie, preparaty zwiększające odporność, okłady, masci
co wytwarza gruczoł mlekowy Cukry(laktoza,), bialka(kazeina, beta i alfa laktoglobuliny) tluszcze(trojglicerydy)
aparat podwieszający wymię Aparat podwieszający wymienia składa się a powięzi powierzchownej, która otacza wszystkie ćwiartki z zewnątrz oraz powięzi głębokiej, która odchodzi wzdłuż lini białej od powięzi głębokiej brzucha. Powięź głęboka wchodzi między połówki wymienia tworząc dwublaszkowe więzadło podwieszające wymienia zwane także przegrodą wymienia.
program zwalczania mastitis Jest 5 punktowy: podojowa dezynfekcja strzykow, totalna terapia profilaktyczna typu DC, utrzymanie na odp poziomie funkcjonowania aparatury, eliminacja krow których nie można wyleczyc, natychmiastowe leczenie klinicznych postaci mastitis
arcanobacterium pyogenes Wywoluje letnie pastwiskowe zapalenie wymienia
filarioza Wywolywana przez mikrofilarie i pojawiaja się sączące, szybko powiększające się rany skory wymienia.
N – tkanka gruczołowa jest normalna
L.z. – lekko zwłókniała
W.z. – wyraźnie zwłókniała
S.z. – silnie zwłókniała
IND – silnie zwłókniała ze zmięśnieniem tkanki i brakiem wydzielniczości
Ob. – obrzęk wymienia
a. – niewielkiego stopnia atrofia (zanik) tkanki gruczołowej
A. – wyraźnego stopnia atrofia tkanki gruczołowej
h. – nieznacznego stopnia rozrost tkanki gruczołowej (hipertrofia)
H. – znacznego stopnia rozrost tkanki gruczołowej
n – mleko normalne
l.w. – lekko wodniste
s.w. – silnie wodniste
sur. – wydzielina surowicza
sur.- rp. – wydzielina surowiczo-ropna
rp. – wydzielina ropna
psk. – wydzielina posokowata
strz. – strzępki
kł. – kłaczki
x – brak wydzieliny
z – mleko słabo zasadowe
zz – mleko silnie zasadowe
k – mleko słabo kwaśne
kk – mleko silnie kwaśne
0 – ćwiartka nieczynna
kr – domieszki krwi
sur.-ml. – wydzielina surowiczo mleczna