Należy ukazać opiekę w jej wychowawczych „wcieleniach”. Nie może to oznaczać sugestii, że opieka jest wychowaniem lub odwrotnie. Czyli po pierwsze wychowanie może mieć także sens opiekuńczy i dlatego pewne jego zakresy mogą być wspólne dla obu dziedzin oraz nadając opiece walory wychowawcze, można przez to samo wychowywać przez opiekę. dochodzimy do stwierdzenia, że pomiędzy współdziałającymi ze sobą dziedzinami praktyki i właściwymi im teoriami istnieją tereny pograniczne, tak jest też między wychowaniem a opieką.
Opiekuńczy sens wychowania
Wychowanie nabiera znaczenia opiekuńczego, stając się w tym sensie przejawem opieki i na odwrót opieka ta urzeczywistnia się poprzez wychowanie kiedy spełnia warunki takie jak : po pierwsze realizacja właściwych sobie celów i zadań, które doprowadzają w efekcie do pożądanych i korzystnych następstw- czyli spełnia ostatecznie założone funkcje opiekuńcze i po drugie gdy jego przebiegowi towarzyszą pozytywne postawy opiekuńcze wychowawców wobec wychowanków. , zaspokajanie ich wielorakich ponadpodmiotowych potrzeb i zapewniają atmosferę opiekuńczą. Tak więc w ostatecznym rachunku- pomimo różnych niedogodności i trudności w procesie wychowania- najważniejsze okazują się końcowe efekty , ze względu na jego osobiste dobro życiowe. Tak więc jeśli określony układ wychowawczy jest pomyślany i działa tak, że urzeczywistnia się w rezultacie , możliwie jak najpełniej, dobro życiowe swych wychowanków ( zawód, kwalifikacje) to dzięki temu spełnia doniosłe funkcje opiekuńcze i staje się przez sam fakt działania i istnienia także przejawem niezbędnej opieki wobec tych którzy obiektywnie jej potrzebują i z niej korzystają. Więc umożliwienie wychowankom uczestniczenia w takim układzie, „doprowadzenia” ich tam, staje się trudnym do przecenienia aktem opiekuńczym. Układ taki realizuje indywidualne dobro, tak w trakcie działania jak i efektach końcowych. Opieka zaś nie była dostateczna gdyby nie obejmowała umożliwiania i obligatoryjnego wprowadzania podopiecznych do takich układów wychowawczych, które są istotnymi czynnikami i równocześnie składnikami ich dobrostanu. Idąc dalej tym tropem dochodzimy do wniosku, że wychowawcze waloryzowanie opieki można rozpatrywać jako przekształcenie sytuacji opiekuńczych w opiekuńczo-wychowawcze. Możliwe jest to wtedy, gdy zmodyfikujemy co najmniej jeden element strukturalny sytuacji opiekuńczej według założonego celu wychowania. Czyli mówiąc prościej chodzi o to by „wprowadzić” do struktury sytuacji opiekuńczej elementów wychowania i zintegrowaniu ich z elementami tej sytuacji.
Wychowawczy sens opieki
Opieka zyskuje walory wychowawcze, jeśli uwzględnia także walory wychowania, zmiany osobotwórcze. Taką właśnie drogą realizuje się wychowanie przez opiekę. Sprawowanie opieki w sposób wychowawczy można urzeczywistnić wtedy gdy opiekun postrzega i stara się świadomie sprawować opiekę w aspektach wychowawczych, czyli:
Jeśli realizowanej opiece towarzyszy świadomość podstawowych wartości wychowania i potencjalnych możliwości ich urzeczywistniania poprzez czynności opiekuńcze
Kiedy możliwości te są na co dzień w różnych okolicznościach aktualizowane przez przekształcanie sytuacji opiekuńczych w opiekuńczo- wychowawcze, bądź wprowadzanie uzasadnionych logiczną strukturą działania do toku czynności opiekuńczych odpowiednich sytuacji wychowawczych
Gdy cała aktywność wychowawcza rozwijana na gruncie opieki pobudzana jest i ukierunkowana przez pozytywne postawy wychowawcze opiekunów i dodatnią atmosferę wychowawczą
Wywoływanie zmian osobotwórczych u podopiecznych może dokonywać się przede wszystkim dzięki celowej modyfikacji wychowawczej opieki, a także poprzez niezamierzone skutki socjalizacyjne sprawowanej opieki i to właśnie one ostatecznie rozstrzygają o tym, czy i na ile posiada ona charakter wychowawczy.
Nasycanie opieki treściami i wartościami wychowania, czyniące z niej kategorię wychowawczą, dokonuje się głównie poprzez krótko mówiąc traktowanie podopiecznego równocześnie jako wychowanka i czynne występowanie opiekuna w dwóch zintegrowanych rolach: opiekuna i wychowawcy.
Jeżeli chodzi o odpowiednie zdefiniowanie opieki i wychowania- nie tylko możliwe jest odróżnienie elementów opieki i wychowania, w złożonym opiekuńczo- wychowawczym procesie, ale wręcz absolutnie konieczne. Można jednak poprzestać tu na uzasadnionej tezie, że jeśli profesjonalny opiekun- wychowawca ma rzeczywiście organizować sytuacje opiekuńczo- wychowawcze i takiż złożony proces, to po prostu musi w pewnych granicach odróżniać jedno od drugiego i istnieje ku temu realna możliwość, inaczej bowiem musiałby wystąpić w paradoksalnej roli specjalisty nie wiedzącego, co czyni.