Proces integracji Polski z Unią Europejską
Polska by móc zintegrować się z Unią Europejską 16 grudnia 1991 roku musiała podpisać umowę
o stowarzyszeniu Polski ze Wspólnotami Europejskimi. W umowie zostały określone warunki współpracy na różnych płaszczyznach: politycznej, gospodarczej i kulturalnej. Ostatecznym
i głównym celem jest członkowstwo Polski w Unii Europejskiej.
Kryteria, jakie musiała spełnić Polska by członkować w Unii Europejskiej to:
1. Sprawnie funkcjonujące instytucje demokratyczne
2. Przestrzeganie praw człowieka oraz praw mniejszości narodowych
3. Dostosowanie prawa krajowego do obowiązującego w Unii
4. Stabilna gospodarka rynkowa
5. Gospodarka zdolna do sprostania międzynarodowej konkurencji w warunkach otwartego rynku
Warunki członkowstwa Polski w UE były przedmiotem negocjacji, które dotyczyły takich problemów jak :
1. Edukacja, kształcenie, młodzież
2. Małe i średnie przedsiębiorstwa
3. Polityka społeczna i zatrudnienia
4. Rolnictwo
5. Swoboda świadczenia usług
6. Swobodny przepływ osób
7. Wspólna polityka zagraniczna i bezpieczeństwa
Polska starała się o członkowstwo w Unii Europejskiej po to by ułatwić polskim przedsiębiorstwom dostęp do nowych technologii i spowodować rozwój inwestycji. Dzięki czemu miało to pozwolić na szybsze zmodernizowanie gospodarki. Przez to, że Unia prowadzi wspólną politykę rolną zapewnia swoim rolnikom zbyt produktów rolnych
oraz gwarantuje ceny minimalne na te produkty. Rynek unijny jest chroniony przez cła,
a eksport większości towarów jest dotowany. Rząd Polski i obywatele liczyli na to, że polscy producenci rolni i przemysłowi skorzystają z tych udogodnień. Obywatele polscy mogą podróżować, osiedlać się, pracować oraz uczyć się w dowolnym państwie członkowskim. Podróże będą odbywały się bez kontroli granicznej. Ludność naszego kraju będzie mogła posługiwać się wspólną walutą wszystkich państw członkowskich ? euro - bez konieczności wymiany. Polska zostanie włączona do europejskiego system praw społecznych, zawartych
w tzw. Karcie socjalnej, co będzie miało wpływ na poziom życia polskich obywateli.
Ludność polska miała złe przeczucia wobec członkowstwa w Unii Europejskiej, które wyrażała w dwóch pytaniach. Pierwsze z nich dotyczyło obawy Polaków przed utraceniem tożsamości narodowej i suwerenności. Podstawą funkcjonowania Unii Europejskiej jest poszanowanie historii, kultury i tradycji państw członkowskich. Polska, która stała się członkiem wspólnoty nie utraciła swojej suwerenności oraz zachowała swoje odrębne władze. Należy podkreślić również fakt, iż jako kraj wspólnoty decydujemy o kompetencjach organów Unii i uczestniczymy w jej decyzjach. W Radzie Unii Europejskiej mamy 27 głosów, natomiast w Parlamencie Europejskim 50 głosów. Drugie pytaniem dotyczyło tego, czy cudzoziemcy wykupią nasze ziemie.
Droga Polski Do Unii Europejskiej.
W skrócie drogę ku członkowstwu w Unii przedstawia poniższe kalendarium:
1989
•19 września Polska i Wspólnoty Europejskie podpisały umowę w sprawie handlu i współpracy gospodarczej.
1990
•26 lutego 1990 r. Utworzono placówkę ambasadora Rzeczypospolitej Polskiej przy Wspólnotach Europejskich w Brukseli.
1991
•26 stycznia polski rząd powołał Pełnomocnika do Spraw Integracji Europejskiej oraz Pomocy Zagranicznej.
•26 listopada Polska została przyjęta do Rady Europy.
•16 grudnia podpisano Układ Europejski - umowę o stowarzyszeniu Polski ze Wspólnotami Europejskimi oraz ich państwami członkowskimi.
1992
•1 marca weszła w życie Umowa przejściowa, dotycząca wcześniejszego obowiązywania niektórych postanowień Umowy Stowarzyszeniowej Polski ze Wspólnotami Europejskimi (Układu Europejskiego).
•4 lipca Sejm upoważnił Prezydenta RP do ratyfikacji Układu Europejskiego.
1993
•9 maja Polska uzyskała status partnera stowarzyszonego Unii Zachodnioeuropejskiej (UZE).
•21-22 czerwca na posiedzeniu Rady Europejskiej w Kopenhadze określono polityczne i ekonomiczne warunki przystąpienia krajów Europy Środkowej i Wschodniej do UE.
•17 października Prezydent RP ratyfikował Układ Europejski.
1994
•1 lutego wszedł w życie Układ Europejski.
•8 kwietnia Polska złożyła oficjalny wniosek o członkostwo w UE.
•8-10 grudnia Rada Europejska przyjęła w Essen postanowienia dotyczące strategii przyjmowania państw stowarzyszonych Europy Środkowej i Wschodniej.
1995
•3 maja została opublikowana tzw. Biała Księga pt. „Przygotowanie krajów Europy Środkowej i Wschodniej do integracji z Rynkiem Wewnętrznym Unii Europejskiej".
1996
•8 sierpnia Sejm uchwalił ustawę o utworzeniu Komitetu Integracji Europejskiej.
1997
•28 stycznia Rada Ministrów przyjęła i przekazała do Sejmu dokument pt. Narodowa Strategia Integracji". Założono w nim, że negocjacje członkowskie rozpoczną się na początku 1998 roku i mogą zakończyć się przed rokiem 2000. Końcowym etapem będzie ratyfikacja traktatu akcesyjnego przez j Polskę, państwa członkowskie Unii i Parlament Europejski.
•16 lipca Komisja Europejska ogłosiła w AGENDZIE 2000 pozytywną opinię na temat polskiego i wniosku o członkostwo w Unii Europejskiej.
1998
•31 marca rozpoczęły się negocjacje o członkostwo Polski w Unii Europejskiej (I posiedzenie Konferencji Międzyrządowej otwierające negocjacje z sześcioma państwa stowarzyszonymi).
•29 kwietnia Komitet Integracji Europejskiej przyjął „Narodowy Program Przygotowania Polski do Członkostwa w UE", będący odpowiedzią na unijny dokument „Partnerstwo dla Członkostwa".
•10 listopada otwarto w Brukseli właściwe negocjacje w siedmiu pierwszych dziedzinach (II posiedzenie Konferencji Międzyrządowej RP - UE).
•11 grudnia Polska złożyła 5 kolejnych stanowisk negocjacyjnych (prawo spółek, ochrona konsumenta i zdrowia, stosunki zewnętrzne, statystyka oraz unia celna).
1999
•29 stycznia nastąpiło przekazanie przez Polskę trzech nowych stanowisk negocjacyjnych (swobodny przepływ towarów, polityka konkurencji, Unia Gospodarcza i Walutowa).
•12 lutego Polska przekazała swoje stanowisko dotyczące rybołówstwa.
•19 kwietnia zamknięto negocjacje na temat statystyki.
•19 maja zamknięto negocjacje dotyczące telekomunikacji i technologii informacyjnych, polityki l przemysłowej oraz ochrony konsumentów i zdrowia.
•24 maja Polska przekazała stanowisko negocjacyjne w dwóch nowych działach (polityka socjalna i zatrudnienie oraz energia).
•15 lipca strona polska przekazała stronie unijnej stanowiska negocjacyjne w zakresie swobody przepływu kapitału, swobody przepływu usług oraz polityki transportowej.
•30 lipca przekazano stanowisko negocjacyjne dotyczące swobody przepływu osób.
•6 sierpnia złożono stanowisko w obszarze kontroli finansowej.
•27 października strona polska złożyła stanowisko w sprawie ochrony środowiska oraz wymiaru sprawiedliwości i spraw wewnętrznych.
•22 października Polska przekazała stanowisko w sprawie podatków.
•30 listopada przekazano stanowiska w kwestii polityki regionalnej oraz budżetu i finansów.
•16 grudnia strona polska przekazała ostatnie stanowisko negocjacyjne w kwestii rolnictwa.
2001
•24 lipca 2001 r. Ukazał się rządowy raport o kosztach integracji europejskiej, w którym przedstawiono bilans zysków i strat (korzyści i kosztów) członkostwa Polski w UE.
•22 sierpnia 2001 r. Liderzy największych partii politycznych w Polsce podpisali „Pakt na rzecz integracji", zobowiązujący liczące się siły polityczne do współdziałania ponad podziałami, w celu wynegocjowania korzystnego traktatu akcesyjnego i uzyskania dla niego społecznego poparcia w referendum.
•13 listopada 2001 r. W Strasburgu Komisja Europejska przedstawiła dokument „Strategia rozszerzenia Unii Europejskiej”. Pojawił się w nim kalendarz rozszerzenia Unii z datą docelową dla Polski - 2004 r.
2002
•30 stycznia 2002 r. Komisja Europejska przedstawiła w Brukseli propozycje rozdziału środków finansowych dla Polski i pozostałych krajów kandydujących w pierwszym etapie ich członkostwa w latach 2004-2006.
•1 lutego 2002 r. Rząd RP powołał Pełnomocnika ds. Informacji Europejskiej. Jego zadaniem jest prowadzenie akcji informacyjnej w polskim społeczeństwie na temat członkostwa w Unii.
•31 grudnia 2002 r. Zakończenia negocjacji i ogłoszenie gotowości Polski do przystąpienia do Unii Europejskiej
2003
•Czerwiec 2003 r. Referendum narodowe w sprawie członkostwa Polski w Unii Europejskiej, w którym większość obywateli wyraziła chęć przystąpienia Polski do Wspólnoty.
2004
•1 maja 2004 r. Polska zostaje pełnoprawnym członkiem Unii Europejskiej.
•Czerwiec 2004 r. Wybory do Parlamentu Europejskiego
Polska jest dla Unii ważnym partnerem handlowym i gospodarczym, krajem o dużym rynku zbytu i korzystnych warunkach inwestycyjnych. Rozszerzenie Europy o Polskę i inne kraje Europy środkowo-wschodniej to gwarancja stabilizacji politycznej i społeczno-gospodarczej na coraz większej części starego kontynentu.
1 maja 2004 roku Polska stała się państwem członkowskim Unii Europejskiej. Wejście Polski do struktur europejskich poprzedzone było jednak wieloma negocjacjami. Najważniejsze odbyły się w Kopenhadze, gdzie stronę polską reprezentował premier Polski Leszek Miller. Po wielu trudnych rozmowach został zawarty kompromis. Wynegocjowany kompromis zakładał:
1. Swobodny przepływ towarów
Jest to rozdział obejmujący aspekty prawne związane ze swobodnym przepływem towarów pomiędzy państwami należącymi do Unii Europejskiej. Dotyczy on następujących kwestii: bezpieczeństwo i jakość towarów, system oceny zgodności, zasady normalizacji rynku, nadzór rynku oraz reguły dotyczące zamówień publicznych i znoszenia barier w handlu.
Przykładem jest obrót produktami farmaceutycznymi. Polska uzyskując zgodę Unii Europejskiej na przedłużenie okresu przejściowego, dotyczącego rynku farmaceutycznego, do 31 grudnia 2008 roku zobowiązała się do przyjęcia następujących zasad:
"- dopuszczenie do obrotu wszystkich produktów farmaceutycznych na rynku polskim
w dniu 31 grudnia 2008 roku będzie odbywać się zgodnie z wymogami dorobku prawnego
UE. Po upływie tego terminu produkty farmaceutyczne, nie spełniające tego warunku
zostaną wycofane z rynku;
- Polska uznaje uprawnienie przyznane krajom członkowskim w prawie UE, polegające na nie dopuszczeniu do obrotu na rynek UE produktów polskich do chwili dopuszczenia ich do obrotu w oparciu o procedurę zawartą w prawie unijnym;
- po przystąpieniu Polski do UE zostaną zniesione przepisy wprowadzające obowiązek uzyskania dopuszczenia do obrotu produktów, wobec których nie stosuje się takiego obowiązku w UE;
- do dnia członkostwa Polska będzie w pełni stosować scentralizowaną procedurę
dopuszczenia do obrotu oraz procedurę wzajemnego uznawania dla produktów
farmaceutycznych, dostępnych na rynkach w krajach UE;
- Polska zapewni utrzymanie dotychczas obowiązującego okresu ochrony danych."
Jednym z warunków przystąpienia Polski do struktur europejskich jest więc konieczność dostosowania przepisów prawnych do wymogów unijnych. Dostosowanie się do europejskich dyrektyw wymagało nie tylko zmian w przepisach ale i przeszkolenia całego personelu farmaceutycznego. Okres przejściowy ma tu więc wymiar pozytywny, gdyż daje czas na wdrożenie regulacji unijnych. Jego brak miałby negatywne konsekwencje budżetowe dla państwa, wiązał by się bowiem z dodatkowymi kosztami na refundację, jak i dla całego sektora farmaceutycznego.
2. Swobodny przepływ osób
Kwestia swobodnego przemieszczania się osób była najtrudniejszą w trakcie trwania negocjacji, wiązała się ona bowiem z przyznaniem Polakom prawa do podejmowania pracy w państwach należących do Unii Europejskiej.
Za przyjęciem takiego rozwiązania opowiedziały się: Dania, Holandia, Irlandia i Szwecja; przeciwne były między innymi Niemcy i Austria, które obawiały się destabilizacji na rynku pracy. W konsekwencji został uchwalony tak zwany siedmioletni okres przejściowy, który ograniczył obywatelom polskim podjęcie pracy w Unii Europejskiej, dawał jednak możliwość poszczególnym państwom otwarcia swoich rynków pracy przez pierwsze dwa lata okresu przejściowego. Traktat ten został spisany w formule 2 plus 3 plus 2, co oznacza że na wniosek państw może on zostać przedłużony o kolejne trzy lata, a następnie o kolejne dwa, jeżeli stabilizacja rynku pracy będzie nadal zagrożona. Nie mniej jednak nie może trwać dłużej niż 7 lat. Wprowadzenie siedmioletniego okresu przejściowego było konieczne ze względu na zredukowanie obaw niektórych państw, zwłaszcza graniczących z Polską jak Niemcy i Austria. Nie mniej jednak istotne jest to, że niektóre państwa członkowskie ogłosiły gotowość do liberalizacji przepisów związanych z rynkiem pracy, a nawet odstąpienia od zawartej klauzuli i otwarcia swoich rynków. Przykładem jest tu między innymi Wielka Brytania.
3.Transport
Akces Polski do Unii Europejskiej wymagał dostosowania przepisów polskich do regulacji polityki transportowej Unii Europejskiej. Regulacje unijne objęły wszelkie rodzaje transportu: transport morski, lotniczy, drogowy i kolejowy. Standardy unijne zakładają między innymi poprawę infrastruktury transportowej, która wiązałaby się z modernizacją istniejących i budową nowych dróg, autostrad czy linii kolejowych. Zmiany w regulacjach usług transportowych sprawią, że zwiększy się bezpieczeństwo, obniżą się ceny, poprawi się jakość oferowanych usług oraz zwiększy się ich ilość. Przystąpienie polski do wspólnej europejskiej polityki transportowej ma wiele korzyści, jedną z nich jest także dostęp do najnowszych technologii stosowanych w transporcie jak na przykład tworzonego systemu nawigacyjnego Galileo.
4. Rolnictwo
Ten punkt negocjacji wiąże się z następującymi kwestiami: objęcie polskiego rolnictwa regulacjami Wspólnej Polityki Rolnej, rozwój polskiego rynku towarów rolnych i spożywczych na obszarze Unii Europejskiej; rozwój infrastruktury agrarnej i technicznej na polskiej wsi; poprawa sytuacji społecznej i bytowej na polskiej wsi; kontrola weterynaryjna i fitosanitarna; kontrola eksportowanej z Polski żywności. Negocjacje związane z kwestiami rolniczymi trwały od 14 czerwca 2000 roku do 13 grudnia 2002 roku. Najważniejszym obszarem negocjacji było ustalenie limitu na produkcję mleka, cukru, skrobi ziemniaczanej suszu paszowego oraz tytoniu. Limit ten determinuje bowiem wysokość dochodów z polskiego rolnictwa. Przyjęte rozwiązania są zadawalające dla Polski. Zakładają bowiem, iż: kwota mleczna wynosić będzie 8 964 020 ton, natomiast od 2006 roku rezerwa restrukturyzacyjna: 416 126 ton. O 1 500 000 ton do poziomu 8 525 964 ton została zwiększona także kwota sprzedaży hurtowej. Pierwszy okres członkostwa Polski w strukturach europejskich wymagać będzie dobrej organizacji, ale tylko to zapewni państwu polskiemu efektywny rozwój jako państwa członkowskiego.
5. Podatki
Punkt negocjacyjny związany z podatkami dotyczył następujących zagadnień: podatek akcyzowy, podatek bezpośredni, VAT czyli podatek od towarów i usług, kwestie fiskalne oraz sprawy związane ze współpracą administracyjną. Po rozmowach Polska uzyskała następujące prawa i obowiązki:
"- okres przejściowy do 31.12.2007 r. na stosowanie obniżonej stawki VAT w wysokości
7% w budownictwie mieszkaniowym na dostawę nowych mieszkań, usługi budowlane
i remontowe;
- 4-letni okres przejściowy na stosowanie super obniżonej stawki VAT w wysokości 3% na
środki do produkcji rolnej, produkty i usługi;
- okres przejściowy do 31.12.2007 r. na stosowanie stawki VAT w wysokości 0% na
niektóre książki i czasopisma specjalistyczne;
- okres przejściowy do 31.12.2007 r. na stosowanie zredukowanej stawki VAT
w wysokości 7% na usługi gastronomiczne;
- roczny techniczny okres przejściowy na stosowanie zerowej stawki akcyzy na
ekokomponenty i zredukowanej na paliwa ekologiczne, umożliwiający stosowanie tej
stawki w dłuższym okresie po uzyskaniu członkostwa;
- okres przejściowy do 31.12.2008 r. na dojście do minimalnego poziomu akcyzy na
papierosy."
Konsekwencją negocjacji było także uzyskanie zgody na niezmienne stawki VAT w wysokości 0% na międzynarodowe przewozy pasażerskie oraz uzyskanie czasowej ochrony, tak zwanych wrażliwych sektorów rynku czyli przemysłu budowlanego, wydawniczego i rolnictwa, która umożliwiłaby im lepsze funkcjonowanie w warunkach Unii Europejskiej.
6. Środowisko
W wyniku rozmów negocjacyjnych Polska otrzymała dziewięć okresów przejściowych. Wejście w życie owych ustaleń uzależnione jest od następujących dyrektyw:
- dyrektywa 91/271/EWG, dotycząca oczyszczania ścieków komunalnych; w zależności od rodzaju aglomeracji wynegocjowano cztery zróżnicowane okresy przejściowe : do 31 grudnia 2008 roku w odniesieniu do systemów kanalizacji zbiorczej dla aglomeracji powyżej 10000 tzw. równoważnej liczby mieszkańców ( w skrócie RLM); do 31 grudnia 2015 roku w odniesieniu do systemów kanalizacji zbiorczej dla aglomeracji od 2000 do 10000 równoważnej liczby mieszkańców; do 31 grudnia 2015 roku dla zrzutów ścieków z aglomeracji od 15000 RLM do ponad 100000 RLM oraz okres przejściowy do 31 grudnia 2010 roku w odniesieniu do oczyszczalni ścieków w zakładach sektora przemysłu rolno-spożywczego.
- dyrektywa 96/61/WE związana z kontrolą zanieczyszczeń; okresy przejściowe to: do 31 grudnia 2010 roku dla 65 zakładów przemysłowych, zanieczyszczających powietrze i wody
powierzchniowe oraz gruntowe,
- dyrektywa 94/62/WE dotycząca kwestii opakowań i odpadów związanych z ich produkcją, okres przejściowy ustalono do 31 grudnia 2007 roku.
- dyrektywa 99/31/WE odnosząca się do składowisk odpadów: okres przejściowy na unowocześnienie istniejących składowisk i budowę nowych ustalono do 1 lipca 2012 roku
- dyrektywa 76/464/EWG dotycząca zanieczyszczeń powodowanych przez substancje odprowadzane do środowiska wodnego okres przejściowy ustalono do 31 grudnia 2007
roku.
- dyrektywa 99/32/WE odnosząca się obniżenia zawartości siarki w paliwach płynnych, do 31 grudnia 2006 roku ustalono okres przejściowy
- dyrektywa 94/63/WE dotycząca kontrolowania emisji lotnych związków organicznych powstających przy magazynowaniu benzyn i ich dystrybucji z terminali do stacji obsługi obowiązujący okres przejściowy: do 31 grudnia 2005 roku
- dyrektywa 97/43/EURATOM regulująca kwestie ochrony przed promieniowaniem jonizującym pochodzącym ze źródeł medycznych, tu okres przejściowy ustalono do31 grudnia 2006 roku.
- Rozporządzenie EWG/259/93, dyrektywa związana z nadzorem i kontrolą przesyłania odpadów w obrębie Unii Europejskiej oraz poza jej obszarem, uchwalony okres przejściowy obowiązuje do 31 grudnia 2007 roku.
7. Budżet i finanse
Rozmowy negocjacyjne dotyczące obszaru budżetu i finansów były determinowane ustaleniami finansowymi Unii Europejskiej na lata 2000-2006. W ich konsekwencji udało się otrzymać: zwiększenie przydziałów finansowych oraz pozytywną zmianę pozycji państwa polskiego w unijnym budżecie. Było to możliwe dzięki temu, że wynosząca 16% całości środków przeznaczonych na działania strukturalne w latach 2004 -2006, zaliczka na fundusze strukturalne została rozłożona na dwie raty: 10% w 2004 roku oraz 6% w 2005 roku. Ponad to strona polska uzyskała także przyzwolenie na wpłacenie pierwszej części zaliczki w możliwie krótkim okresie po uzyskaniu statusu członka Unii Europejskiej. Obowiązkiem Polski, jak także i innych państw członkowskich, będzie jednak finansowanie, zgodnie z przepisami unijnymi, tak zwanego rabatu brytyjskiego.
Kompromis negocjacyjny poprzedzony był bardzo żmudnymi i trudnymi rozmowami. Ustalenie podstawowych ram i warunków członkostwa państwa polskiego w unijnych strukturach było bardzo skomplikowane. Dlatego tez zawarcie porozumienia premier Polski Leszek Miller podsumował słowami: "Zrzucamy z siebie ciężar Jałty i powojennego podziału Europy. Od polskiej "Solidarności", która wywalczyła wolność i demokrację w Europie Środkowej i Wschodniej, dochodzimy do prawdziwej solidarności Europy i Europejczyków. Zróbmy wszystko, by wykorzystać to, co Unia nam daje". Natomiast A. Rasmussen dodał: "Gorąco witamy w rodzinie! Zaczyna się nowa Europa!"
Unia Europejska jest to związek gospodarczo-polityczny obecnie dwudziestu pięciu państw europejskich. Podstawowymi celami Unii są: współpraca gospodarcza i likwidowanie barier w obrocie handlowym między państwami członkowskimi, prowadzenie wspólnej polityki zagranicznej, stworzenie społeczeństwa obywatelskiego i poczucia przynależności do jednej wspólnoty u obywateli przez zapewnienie jednakowych norm prawnych i swobody przepływu ludzi i towarów w obrębie Unii oraz stała poprawa poziomu życia państw uboższych i stopniowe wyrównanie poziomu życia w całej Unii.
Przed wstąpieniem Polski do sojuszu Polacy mieli wiele obaw, ale też żywili wielkie nadzieje z tym związane. Głównymi obawami Polaków było to, że Polska straci suwerenność, obcokrajowcy będą wykupywać ziemię, nasze produkty nie będą wystarczająco konkurencyjne do towarów zachodnich, a pomoc finansowa jaką otrzymamy z Unii będzie mniejsza niż nasza inwestycja we Wspólnotę. Bardzo obawiano się też wzrostu cen w Polskich sklepach. Wszelkie zmiany budziły obawy Polaków, bo wiadomo, że wiele mogło się zmienić na gorsze. Jednak równie silne były nadzieje związane z wstąpieniem do Unii. Mieliśmy nadzieje na wsparcie finansowe z Unii, szczególnie dotacje do rolnictwa, rozszerzenie rynku zbytu dla produkowanych w Polsce towarów i zniesienie cła na sprzedawanie tych produktów z Polski do innych krajów członkowskich. Polacy mieli także nadzieję, na możliwość ułatwionego poruszania się po obszarze Unii Europejskiej, swobodnego osiedlania się, pracy i nauki w innych krajach należących do wspólnoty. Niektóre z obaw zostały rozwiane, a nadzieje zostały spełnione. Jednak nie wszystko jest idealne i można dostrzec również negatywne aspekty Wspólnoty, ale proces integracji jest długotrwały, a przystąpienie do Unii Europejskiej nie może przynieść od razu Polsce samych korzyści. Trzeba także liczyć się z wyrzeczeniami.
Od chwili wstąpienia Polski (wraz z 9 innymi krajami) do Unii Europejskiej minęło 10 miesięcy, możemy więc przeanalizować korzyści z tego wynikające ale także zastanowić się nad negatywnymi skutkami przystąpienia Polski do Wspólnoty Europejskiej.
Część Polaków obawiała się utraty suwerenności.
Myślę, że ta obawa została już rozwiana. Chociaż prawdą jest, że to, co dzieje się z Unią jest realizacją planu utworzenia europejskiego państwa posiadającego jedną walutę, jeden rząd, jeden parlament, jedno wspólne ustawodawstwo i jedną wspólną siłę militarną. Jednak każdy kraj członkowski posiada swoją odrębną władzę, swoją historię oraz swoje tradycje, które pragnie zachować i chronić, a Unia gwarantuje taką ochronę. Pod tym względem Polska nie jest odosobniona. Nie utraciliśmy nic ze swojej polskości, a otrzymaliśmy szansę poznania przeszłości oraz tradycji innych krajów członkowskich co może ułatwić nam integrację.
Jedną z największych korzyści przystąpienia do Unii Europejskiej jest możliwość udziału Polski w rynku wewnętrznym Unii - handel między Polską, a krajami Unii jest łatwiejszy dzięki znacznemu uproszczeniu procedur eksportowych, zmniejszeniu biurokracji i usprawnienie przekraczania granic. Umożliwia to szybsze tempo wzrostu gospodarczego, ożywienie polskiego eksportu i produkcji w sektorze rolno-spożywczym, zachęta do modernizacji przedsiębiorstw. Obawa upadku gospodarczego została więc rozwiana, gdyż Polska bardzo dobrze się dzięki temu rozwija.
Drzwi do unijnego rynku pracy zostały dla Polaków otwarte. Eurosceptycy mogą powiedzieć, że jesteśmy tanią siłą roboczą, pracujemy więcej i ciężej niż inni, za mniejsze pieniądze. Jednak pamiętając o wysokim bezrobociu w Polsce i porównując zarobki Polaków za granicą nawet na niskich stanowiskach, a nasze zarobki w Polsce, możemy od razu powiedzieć, że praca na terenie Unii jest dla nas opłacalna, gdyż możemy zarobić więcej niż w Polsce. A jeżeli nasz kraj zadba o dobre wykształcenie młodych Polaków, przede wszystkim o naukę języków, sami będą mogli wtedy decydować gdzie i za jakie pieniądze zgodzą się pracować. Ponadto jeśli zmieni się sytuacja na Polskim rynku pracy, fachowcy nie będą musieli wyjeżdżać aby znaleźć pracę.
Innym niewątpliwym atutem naszego przystąpienia do Unii jest możliwość swobodnego podróżowania. Bardzo ułatwił to brak kontroli granicznej. Jest to szczególnie ważne dla młodych ludzi, którzy mogą bez przeszkód podejmować naukę lub pracę w krajach Unii. Także dzieki temu wzrosła liczba osób odwiedzających Polskę. Wzrost zainteresowania Polską wynika także z postrzegania Polski jako państwa członkowskiego Unii Europejskiej i towarzyszącej temu poprawie ogólnego wizerunku kraju, a także z konkurencyjnego dla klientów – zwłaszcza z Niemiec poziomu cen towarów i usług.
Członkostwo w Unii okazało się dobrą inwestycją. Za każde wpłacone euro otrzymaliśmy w tym roku z kasy Brukseli prawie dwa razy więcej niż przekazaliśmy wspólnocie w formie składek. Na integracji zarobiło także 90 procent przedsiębiorstw, a Polska stała się krajem, którego eksport rośnie najszybciej w Europie. A polskie produkty, ponieważ są zdrowe i dobre, są chętnie kupowane na terenie Unii. Wzrosły również dochody rolników, spowodowane było to stopniowym objęciem polskich rolników Wspólną Polityką Rolną, w tym przede wszystkim systemem dopłat bezpośrednich.
Cześć ludzi widzi negatywne skutki członkostwa wynikające głównie z dodatkowych kosztów dostosowawczych przyjęcia wspólnotowych regulacji i norm, ale jest to konieczne by ujednolicić te normy dla wszystkich państw członkowskich.
Chodzi także o przepisy w zakresie ochrony środowiska i utylizacji odpadów nakładające na wielu przedsiębiorców nowe obowiązki i wymagające nakładów inwestycyjnych, ale są one oceniane jako korzystne dla całego społeczeństwa europejskiego, ponieważ konieczna jest poprawa środowiska, a najlepiej doprowadzić do tego wspólnie.
Wejście Polski do Unii Europejskiej przyniosło też pewne rzeczywiste negatywne efekty, jak np. wzrost cen towarów i usług. Od maja ceny zauważalnie wzrosły. Szczególnie odczuwalny był wzrost cen artykułów rolno-spożywczych. Najbardziej podrożało mięso. Wzrosł również podatek VAT oraz akcyza, co było spowodowane wprowadzeniem Wspólnej Taryfy Celnej. Wzrost cen był chyba największą obawą Polaków w związku z wstąpieniem do Unii Europejskiej i niestety było to nieuniknione. Jednak teraz już wzrost cen nie będzie tak wielki, a nasze ceny nie zostaną zrównane z Unijnymi przynajmniej dopuki zarobki nie ulegną wzrostowi.
Moim zdaniem Polska zdecydowanie więcej korzyści wyciągnęła z przystąpienia do Wspólnoty niż doświadczyła strat. Także poprawa jakości życia nie mogła nastąpić z dnia na dzień ale proces integracji nadal postępuje, więc możemy się spodziewać kolejnych korzyści. Nie uniknione są także koszty, ale jak wynika z powyższych przykładów już teraz Polska otrzymuje od Unii więcej niż sama wpłaca. Rośnie także zadowolenie społeczeństwa oraz poparcie dla Unii Europejskiej jak wynika z sondaży, oznacza to, że prawdopodobnie coraz więcej eurosceptyków spogląda na Wspólnotę Europejską coraz bardziej przychylnym okiem.
Dostosowanie polskiego systemu bankowego do standardów UE Standardy europejskie są normami prawa międzynarodowego lub zagranicznego, które muszą być przełożone na język prawa krajowego. Proces ten nosi nazwę harmonizacji prawa, w tym wypadku bankowego. Dostosowanie banków krajowych do standardów europejskich jest częścią procesu integrowania Polski ze strukturami Zachodu: · militarnymi – NATO, · informacyjno-intelektualnymi – OECD, · gospodarczymi – UE. Jest to proces złożony i dynamiczny, w którym rola banków jest ogromnie ważna. Polska jest członkiem światowej Organizacji Handlu, jest 28 członkiem OECD. 16 grudnia 1991 r. podpisała Układ Europejski z Unią Europejską i jej państwami członkowskimi, stając się państwem stowarzyszonym ze Wspólnotami Europejskimi. Oznacza to, że wraz z globalizacją rynków finansowych następuje coraz szersze podporządkowanie ich normom standardów ograniczających pole swobody suwerennych wyborów banków. Muszą okazać się zdolne do przyjęcia i egzekwowania praw, regulacji oraz polityki Unii Europejskiej. Mimo że dostosowanie banków do standardów europejskich musi przybierać formę działań legislacyjnych, jest to proces z gruntu ekonomiczny. Jego istota polega na wypracowaniu własnej strategii konkurencji na jednolitym rynku europejskim. Każdy bank musi określić swoją drogę do przetrwania w obliczu wyzwania obniżki kosztów, poprawy jakości i innowacyjności usług bankowych. Podstawową przesłanką ekonomiczną standaryzacji jest stworzenie dużego rynku zbytu na świadczone usługi, aby w ten sposób móc obniżyć koszty transakcyjne oraz koszty pośrednictwa finansowego.
Standardy mają uporządkować konkurencję, tworząc jednolite warunki do gry rynkowej dla wszystkich ich uczestników, z zagwarantowaniem swobody przepływu: · towarów, · osób, · usług, · kapitału. Termin „europejskie standardy” definiuje się jako formalne i nieformalne regulacje zachowań bankowców, funkcjonujących na terenie Europejskiego Obszaru Gospodarczego. Proces dostosowania do standardów europejskich może więc być opisywany za pomocą luki, jaka dzieli nasze regulacje prawne od przyjętych w Europie Zachodniej, oraz jako proces nabywania wiedzy i umiejętności, zwyczajów i zachowań właściwych dla europejskiej bankowości przy całej jej różnorodności. Regulacje bankowe Unii Europejskiej przedstawiane są za pomocą: · zaleceń, · rozporządzeń, · dyrektyw Rady Europejskiej. Najbardziej powszechną formą rozpowszechniania standardów europejskich są dyrektywy. Dyrektywa zobowiązuje państwa członkowskie do uzyskania wskazanego w niej stanu na rynku usług finansowych za pomocą instrumentów prawnych właściwych danemu systemowi prawa. Zasadnicza część standardów europejskich wymienionych w dyrektywach dotyczy norm bezpieczeństwa wykonywania czynności bankowych i nadzoru nad bankami. Źródłem ich powstania jest Bazylejski Komitet Nadzoru Bankowego. Są one więc standardami międzynarodowymi, adresowanymi do dużych banków działających w skali globalnej. Ustawa o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym, w części dotyczącej gwarancji depozytów, jest w znacznym stopniu zgodna ze standardami UE. Jest to sygnał, że standardy europejskie nie mają dotyczyć dużych banków, lecz również ich detalicznych klientów. Ochronie konsumenta poświęcono dyrektywy o zasadach udzielania kredytu konsumpcyjnego, rozliczeń transgranicznych, efektywnej stopie procentowej kredytu konsumpcyjnego oraz nieważności z mocy prawa nierównoprawnych umów zawieranych na odległość. Banki muszą pozostać instytucją zaufania publicznego i na straży tego atutu banków stoją rygorystyczne regulacje UE. Obronie dobrego wizerunku banków w UE służy dyrektywa o zapobieganiu wykorzystywania banków do zacierania śladów nielegalnego pochodzenia gotówki uzyskanej w toku handlu narkotykami oraz działań zorganizowanej przestępczości, która została wdrożona do systemu prawa polskiego. Część regulacji UE istotnych dla sektora bankowego nie zawiera w tytule odniesienia do instytucji kredytowych lub instytucji inwestycyjnych, lecz jest ważna dla jego funkcjonowania. Są to m.in. standardy w zakresie sporządzania sprawozdań finansowych, konsolidowania ich, łączenia i grupowania spółek akcyjnych, zasad konkurencji na jednolitym rynku europejskim. Dodatkowo dochodzą również pozaustawowe źródła prawa w postaci wyroków Sądu Europejskiego, który jako jedyny jest uprawniony do dawania wykładni obowiązującego prawa UE. Kierunek i tempo działań dostosowawczych, wynikających z Układu Europejskiego wskazuje opracowana przez Komisję Europejską i przyjęta przez Radę Europejską na szczycie Unii Europejskiej w Cannes w 1995 r. tzw. Biała Księga. Jest ona adresowana do państw, które zawarły z UE układ o Stowarzyszeniu. Dokonuje ona umownego podziału dyrektyw na realizowane w pierwszym oraz drugim etapie. Z perspektywy UE najważniejszą sprawą jest stworzenie systemu gwarantowania depozytów, egzekwowanie właściwej relacji między funduszami własnymi a aktywami ważonymi skalą ryzyka (współczynnik wypłacalności minimum 8%) oraz wprowadzenie norm chroniących system bankowy przed praniem w nim „brudnych pieniędzy”.
Dalszy etap to żądanie, aby założyciele bankowych spółek kapitałowych wykazali się 5 mln ECU jako minimalnym kapitałem akcyjnym, uporządkowaniem spraw sprawozdawczości finansowej banków, przestrzeganiem norm dotyczących koncentracji kredytów i innych wierzytelności, umiejętnością sprawowania skonsolidowanego nadzoru nad grupami bankowymi, holdingami i konglomeratami finansowymi. Dostosowanie banków do standardów europejskich jest procesem dynamicznym, gdyż same standardy podlegają zmianom i zaostrzeniom. Obecnie obowiązujące prawo bankowe wprowadziło zmiany w kierunku funkcjonowania polskiego systemu bankowego w sposób bardziej sprawny i bezpieczny. Jednakże ocenia się, że polskie banki na tle banków działających w UE charakteryzują się: · niskim wyposażeniem kapitałowym, · wysokimi kosztami, · niską technologią, · mało elastyczną polityką wobec klienta, · niskim bezpieczeństwem działania.
rolnictwo
Warunki produkcji rolniczej
Duża powierzchnia rolna w Polsce (18 608 tys. ha, trzecie miejsce w Europie, po Francji i Hiszpanii) pozwala użytkować ziemię w sposób mniej intensywny, stosować metody produkcji przyjazne środowisku naturalnemu. Przewaga gruntów ornych (76,2% użytków rolnych) umożliwia dostosowanie zasiewów do potrzeb rynku. Znaczna część powierzchni Polski obejmuje regiony mało zanieczyszczone, ekologicznie czyste, dla których szansą jest produkcja zdrowej żywności. Gorsze, w po-równaniu z krajami Unii Europejskiej leżącymi w podobnej strefie klimatycznej, warunki rozwoju rolnictwa: słabsza jakość gleb (duży udział nieurodzajnych gleb lekkich) oraz krótki okres wegetacji sprawiają, że polskie rolnictwo jest mniej wydajne.
Struktura polskiego rolnictwa
Rozdrobniona struktura obszarowa (średnia powierzchnia gospodarstwa w Polsce - 7,8 ha, w Unii Europejskiej - 18 ha) zagraża konkurencyjności polskiego rolnic-twa. Większość polskich gospodarstw (56,3%) nie przekracza 5 ha i nie sprzedaje na rynku swych produktów. W ciągu ostatnich ośmiu lat liczba gospodarstw indywidualnych zmniejszyła się o 130 tys., ciągle jednak przekracza dwa miliony. Polskie gospodarstwa powoli zwiększają swą powierzchnię, w latach 1990-1997 o 0,7 ha
Ceny ziemi
W porównaniu z krajami UE ziemia w Polsce jest tania. Niewysoka cena wynika ze słabej jakości ziemi, dużej podaży po likwidacji PGR-ów i małego zainteresowania kupnem. Istnieją różnice regionalne w cenie ziemi; duże zainteresowanie jej zakupem występuje w regionach o wyższym rozwoju rolnictwa (dawne woj. poznańskie, opolskie, bydgoskie). Niskie ceny ziemi przyciągają zagraniczny kapitał.
CO OZNACZA DOSTOSOWANIE POLSKIEGO ROLNICTWA DO WYMOGÓW UNII EUROPEJSKIEJ ?
Tylko sprawne i nowoczesne rolnictwo będzie mogło rywalizować na rynku rozszerzonej Unii Europejskiej. Szczególne obowiązki stoją przed polskim rządem, który musi przygotować polską wieś do nowych warunków istnienia. Kraje wstępujące do Unii muszą dostosować swoje prawo do przepisów obowiązujących w Unii. W sprawach dotyczących rolnictwa Polska musi:
dostosować przepisy weterynaryjne, sanitarne, zdrowia zwierząt, bezpieczeństwa i kontroli żywności,
wprowadzić w życie przepisy, które regulują funkcjonowanie Wspólnej Polityki Rolnej Unii Europejskiej.
W Unii Europejskiej rolnictwo jest w sposób szczególny wspierane i chronione. Służące temu działania noszą nazwę Wspólnej Polityki Rolnej. Dostosowanie polskich przepisów i praktyki do wymogów tej polityki jest skomplikowane i musi być rozciągnięte w czasie.
Proces integracji naszego rolnictwa z systemem Unii Europejskiej związany jest również z większym zorganizowaniem producentów rolnych. Spółdzielnie, organizacje branżowe i stowarzyszenia producentów odgrywają w Unii Europejskiej bardzo odpowiedzialną rolę. Posiadają wykwalifikowanych specjalistów. Pełnią ważną funkcję w organizowaniu rynku. Wykonywanie takiej roli wymaga dyscypliny producentów i ich gotowości do podporządkowania się wspólnie ustalonym regułom.
Stowarzyszenia rolnicze zajmują się także w wielu przypadkach magazynowaniem i sprzedażą produktów rolnych.
Polskie organizacje są zbyt słabe. Obecnie działa ponad sto związków, zrzeszeń, stowarzyszeń i innych organizacji producentów, handlowców i przetwórców. Dobre przykłady powiązań między producentami a przemysłem przetwórczym można zaobserwować w polskim mleczarstwie i cukiernictwie.
Kontrola finansowa (dokładniej: wewnętrzna kontrola finansowa) to element kontroli wewnętrznej, szczególnie istotny z punktu widzenia ochrony finansów publicznych oraz rzetelnego zarządzania finansowego.
Według definicji INTOSAI (Międzynarodowej Organizacji Naczelnych Organów Audytu) kontrola wewnętrzna jest narzędziem zarządzania wykorzystywanym do uzyskania racjonalnej pewności, że cele zarządzania zostały osiągnięte. Należy ją wyraźnie odróżnić od tradycyjnego w polskiej administracji określenia kontroli wewnętrznej (resortowej) jako komórki organizacyjnej wykonującej czynności sprawdzające.
W styczniu 2003 roku Minister Finansów określił Standardy kontroli finansowej w jednostkach sektora finansów publicznych. Procedury kontroli ustalane w poszczególnych jednostkach powinny być zgodne z tymi standardami. Standardy są oparte na modelu COSO (ang. The Committee of Sponsoring Organizations of the Treadway Commission - Komitet Organizacji Sponsorujących Komisję Tredway'a) i są zgodne ze standardami kontroli wewnętrznej w Komisji Europejskiej. Ponadto w listopadzie 2003 roku Departament Koordynacji Kontroli Finansowej i Audytu Wewnętrznego opracował dokument Wytyczne do samooceny kontroli finansowej w jednostkach sektora finansów publicznych, który ma być pomocny przy samoocenie systemu kontroli wewnętrznej przez poszczególne jednostki.
Zgodnie z przepisami Ustawy o finansach publicznych, najważniejsze jednostki administracji państwowej (m.in. ministerstwa, urzędy centralne, urzędy wojewódzkie, ZUS, KRUS, NFZ, PFRON i agencje państwowe) mają obowiązek prowadzenia audytu wewnętrznego. Poza w/w jednostkami obowiązek prowadzenia audytu wewnętrznego obejmuje także te jednostki sektora finansów publicznych, w tym jednostki samorządu terytorialnego, których przychody lub wydatki przekroczą w danym roku próg określony przez Ministra Finansów.